Dagblaðið - 25.09.1978, Side 10

DAGBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 25. SEPTEMBER 1978.
10'U
Otgífindf:
Frahikvi!9moð*T]on: »venn h. tyjonuon. Httiqoii: jona* Kraquiwu<v'
Frtttntj&r' Jón Birgir Pétuimmon'. RhmtjótnarfultrCii; Haukur Hmigalon. SkrHmtofumtiófi rttmtj6m«r
JAItannw ReykdaL iþróttir, HaSur Sknonarmon. Aamtoóarfréttmatj&Var Atll Stmkimrmmon og Omar
■Valdknarmmon. Handrtt Amgrtmur Ptlaaon.
[BÍáðamanr.: Arifia ÉJáinUAi M^T^Rmöít Brágf Sigurommon, Dóra Stef&nadóttir, Gimmur Sigurðm-
mon, Guðmundþr Magnúmaon, Halur HaSmaon. Haigl Pktu/mmon, Jórujs Haraldmmon, Ólafur Gakaaon.
Ólafur JónasOf\ Ragnar Lkr., Rajnhmljur Kriatjónadóttir. Hönrturr Guðjón H. Pkimipo.
Llóamyndir Árt. Krtatktaaon Ami Pkk Jóttmnnmmon, Bjamialfur Bjamlaifaaon, Hðrður VlhjélmaaonJ
Ragnar Th. Siguáðaaon, Svaktn Pomtóðaaðrt.
'Skrifmtofumtjórti'Ólafur Eyjólfmmön. Gjaidkeri: Þróinn ÞortaTfaaon. Sðkratjóri: irtgvar Svektaaon. Dretfing-
aratjóri: M6i E.M. Haldóramon.
Ritmtjóm Siflumóla 12. Afgraiðala, áakriftadeikl, augtývklger OTrifcttfmtSfur Þverhotti 11.
AðaMmi blaðskte ar 27022 (10 Rnuri. Ámkrift 2000 kr. 6 mknuði innanlandm. f lauaaaðlu 100 kr. akttakið.
Setning og umbrot Dagbiaðið hf. Siðumóla 12. Mynda- og plötugarð: Hilmir hf. Slðumóia 12. Þrantun:
'Atygjtut hf. SkpifunnM 0. _ — -
1980endurspeglar 1936
Olympíuleikarnir hófust í landi fyrstu
lýðræðisríkja heims, Grikklandi. Þeir
voru endurvaktir á Vesturlöndum, þegar
lýðræði hafði haldið innreið sína á nýjan
leik. í hugskoti margra minnir kyndillinn
með olympíueldinum á þessar tvær stað-
reyndir.
Árið 1980 á að hlaupa með þennan kyndil austur fyrir
járntjald til stærsta ólýðræðisríkis í heiminum, Sovétríkj-
anna. Þetta endprvekur martröð ársins 1936, þegar leik-
arnir voru haldnir í Þýzkalandi nasismans.
Fyrir rúmum fjórum áratugum gerðu mörg þátttöku-
ríki og þátttakendur sitt bezta til að blekkjast. I heild
urðu Berlínarleikarnir óhugnanleg auglýsing fyrir geðbil-
að stjórnskipulag. Þá dáðust menn að Þýzkalandi sem
einu mesta íþróttalandi heims.
Ætlun stjórnar Sovétríkjanna er, að Moskvuleikarnir
verði hliðstæð auglýsing. Menn eiga að dást að enda-
lausum sigrum sovézkra íþróttamanna og fyllast trausti á
því þjóðskipulagi, sem elur upp slíka afreksmenn.
Vaxandi áhugi er um þessar mundir á viðleitni til að fá
ríki og íþróttasambönd til að hætta við þátttöku í
Moskvuleikunum til að mótmæla mannhatri því, sem
gegnsýrir stjórnarvenjur þar eystra.
íslenzkir íþróttamenn hafa fundið smjörþefinn af
þessu. Illræmd er kyrrsetning íslenzkra júdómanna í
Kænugarði að loknu Evrópumeistaramóti, byggð á logn-
um fjármálasökum.
í framhaldi af hneyksli þessu lugu fulltrúar Sovétríkj-
anna út og suður til að sverta íslendingana. Allt hefur
það verið borið til baka af Evrópusambandinu sem
hreinn hugarburður.
Enn eru til fífl í heiminum eins og árið 1936. Islenzka
menntamálaráðuneytið hefur í kyrrþey undirritað
íþróttasamskiptasamning við sovézka íþróttaráðuneytið,
einmitt þann aðila, sem beitti íslenzka íþróttamenn stór-
lygum og ærumeiðingum.
Eysteinn Þorvaldsson menntaskólakennari, sem ritaði
grein um þetta mál í Dagblaðið fyrir réttri viku, var á
síðasta ári búinn að vara við slíkum samningi.
Samt er hann gerður og án nokkurs samráðs við íslenzka
íþróttahreyfingu.
Meira máli skiptir þó óbeit stjórnar Sovétríkjanna á
öllum þeim atriðum, sem teljast til mannréttinda í vest-
rænum skilningi. Þessi óbeit kemur skýrar fram með
hverju árinu og stefnir í voða öllum samskiptum við
Sovétríkin.
Hitt er svo annað mál, að tæpast þýðir að neita að
mæta til leiks í Moskvu. Það verður hreinlega að viður-
kennast, að með tilkomu nýfrjálsra ríkja í þriðja heimin-
um er einræði, alræði og önnur villimennska orðin ríkj-
andi þjóðskipulag í heiminum.
Af hálfu þriðja heimsins hefur töluvert verið reynt að
blanda saman íþróttum og stjórnmálum. Lýðræðisríkin
og íþróttamenn þeirra eiga að standa saman gegn slíkri
viðleitni. Þess vegna þýðir ekki að sitja heima árið 1980.
En ekki má heldur gleyma því, að stjórn Sovétríkj-
anna hyggst fá 300.000 áhorfendur að leikunum til að
gera auglýsinguna sem mesta. Þar með er opnaður
möguleiki á margs konar friðsamlegum mótmælaað-
gerðum í Moskvu gegn mannhatri stjórnvaldanna.
Ef ráðamenn reyndu að siga lögreglunni á 300.000
áhorfendur eins og hún hefur gert gegn smærri hópum,
er hætt við að auglýsingin mikla súrni á eftirminnilegan
hátt.
íþróttamenn og áhorfendur eiga að fara til Moskvu
eins og Berlínar. En í þetta sinn eiga þeir ekki að láta
teyma sig á asnaeyrunum.
Sovétríkin:
Finnar og Svíar
opna bankaútibú
I||J1 Irmfl | — vaxandi viðskipti hafa
IWIV U gert þetta nauðsynlegt
í tilefni af opnun sameiginlegs úti-
bús Finnlandsbanka og sænska bank-
ans, Skandinaviska Enskilda Banken,
i Moskvu, hitti fréttaritari APN að
máli Mika Tiivola, formann Finn-
landsbanka, og dr. Lars E. Thund-
holm, aðalframkvæmdastjóra sænska
bankans, og bað þá aö lýsa hlutverki
hins nýja útibús.
Mika Tiivola: Samfara sívaxandi
verslunarviðskiptum hafa Sovétrikin
og Finnland aflað sér mikillar og dýr-
mætrar reynslu á sviði efnahags-, vís-
inda-, tækni- og iðnaðarsamvinnu.
Þau eru að reisa nokkur iðnfyrirtæki.
Nokkur verkefni eru á samningastigi
og framkvæmd þeirra krefst stöðugrar
og náinnar samvinnu stjórnvalda, iðn-
fyrirtækja og banka í báöum löndun-
um. Meðal þessara verkefna eru
Norilsk járn- og stáliðjuverið,
Pjazerskí skógvinnslan, stækkun
Svetogorsk pappírskvoðu- og pappírs-
verksmiðjunnar, bygging Kosto-
muksja-sögunarmyllunnar, svo og
stækkun járn- og stálverksmiðju i
Raahe og bygging kjamorkuvers í
Lovisa.
Þessi upptalning sýnir, þótt hún sé
síður en svo tæmandi, að það er eðli-
legt og efnahagslega nauðsynlegt að
bankinn okkar hafi útibú í Moskvu.
Bankinn opnaði útibú hér 1975 í því
skyni að þróa samskipti finnskra út-
flytjenda og innflytjenda og sovéskra
viðskiptasamtaka, svo og í því skyni að
treysta betur hin nánu viðskiptatengsl
við sovéska banka. Starfsemi útibúsins
hefur farið vaxandi með hverju ári og
æ fleiri fyrirtæki biðja um aðstoð okk-
ar. Hin nýja bygging ogöll nauðsynleg
aðstaða til viðræðna og ráðstefnu-
halds, svo og sú staðreynd að hún er í
miðborg Moskvu, mun gera okkur
kleift að rækja vel okkar ætlunarverk.
Héðan í frá mun útibú okkar einnig
vera í forsvari hér í Moskvu fyrir
helsta banka í Sviþjóð, Skandinaviska
Enskilda Banken, og mun þannig gera
bankanum og skjólstæðingum hans
kleift að stofna til nánari tengsla við
sovéska banka og kaupsýslumenn.
Þetta er ný sönnun fyrir þýðingu og
áhrifum veru okkar hér í Moskvu.
Dr. Lars E. Thundholm: Skandin-
aviska Enskilda Banken hefur margra
ára reynslu af viðskiptum við Sovét-
ríkin, einkum við sovéska ríkisbank-
ann, utanríkisviðskiptabanka Sovét-
ríkjanna og tvo alþjóðlega banka í
Moskvu, alþjóðlega efnahagssam-
vinnubankann og alþjóðlega fjárfest-
ingarbankann. Skjólstæðingar banka
okkar eru helstu iðnaðar- og verslun-
arfyrirtæki í Svíþjóð, og vaxandi fjöldi
þeirra á viðskipti og gerir samninga
við sovésk samtök á sviði utanrikisvið-
skipta. Þetta er ekki í fyrsta sinn sem
ég kem til Moskvu, og á grundvelli
jákvæðrar reynslu minnar af sam-
vinnu við sovéska starfsbræður get ég
sagt með ánægju að þeir eru góðir við-
skiptavinir.
Okkar banki veitir verulegan hluta
lána i sambandi við verslunarviðskipti
milli Sovétrikjanna og Svíþjóðar, en
þau fara stöðugt vaxandi eins og þú
þekkir. Aukinn áhugi sænskra fram-
leiðenda á hinum trausta sovéska
markaði er mjög skiljanlegur, þegar
höfð er í huga markviss þróun sovésks
efnahagslífs, síaukinn fjöldi vöruteg-
unda, sem er á boðstólum, og óhag-
stætt ástand á heimsmarkaðnum.
Sum stór sænsk fyrirtæki hafa fyrir
löngu komið á fót umboðsskrifstofum
i Sovétríkjunum, en okkar banki hefur
ekki til þess haft þar neitt fast útibú.
Bankinn hefur reynda sérfræðinga til
þess að aðstoða skjólstæðinga okkar
við undirbúning og gerð viðskipta-
Fjölskyldan
og
húsnæðismálin
Samstarfs-
yfirlýsingin
„Áherzla verði lögð á félagsleg
sjónarmið i húsnæðismálum. Sett
verði löggjöf ,um réttindi leigjenda,
löggjöf um verkamannabústaði verði
endurskoðuð, stefnt verði að þvi að
hækka húsnæðislán og létta fjár-
magnsbyrði með lengingu lánstima.
Endurskoðuð verði löggjöf um fasf-
eignasölu."
Þannig segir i samstarfsyfirlýsingu
rikisstjórnarflokkanna þriggja um hús-
næðismál.
Orðalag þessarar yfirlýsingar er
nokkuð óljóst en þó kemur fram
ákveðin stefnumörkun. Ljóst er að
aukna áherzlu á að leggja á málefni
leigjenda enda hafa málefni þeirra
verið mjög I sviðsljósinu upp á siðkast-
ið.
Ber að fagna þvi þar sem réttar-
staða leigjandans hefur fram að þessu
verið heldur bágborin, og það er nátt-
úrlega alveg Ijóst (svo notað sé orðalag
alþýðubandalagsmanna) að alltaf
hlýtur að verða til ákveðinn hópur
leigjenda hér á landi sem og annars
staðar. Hitt er jafnvíst — eins og
Birgir ísleifur Gunnarsson fyrrverandi
borgarstjóri benti á i sjónvarpsviðtali í
vor — að það er ekki eðli íslendinga að
vilja vera upp á aðra komnir og á það
ekki hvað sizt við um húsnæðismálin.
Frumþörf mannsins
Geir Vllhjálmsson sálfræðingur rit-
aði ekki alls fyrir löngu grein i DB er
nefndist „Ný skilgreining á mannin-
um”, þar sem hann fjallaði m.a. um
þarfir mannsins. Þar setur hann í
fyrsta sæti það sem hann nefnir lif-
eðlislegar þarfir. Undir þeim lið er
þörfin fyrir húsaskjól, klæði, mat,
drykk, kynlíf og annað í þeim dúr.
Þörfin fyrir húsaskjól er m.ö.o. viður-
kennd að vera ein af frumþörfum
mannsins. Einhver kynni nú að segja,
að það hefði ekki þurft neinn sál-
fræðing til að segja þetta. En hins
vegar virðist ekki af veita að vitna i
einhvern slíkan fræðing með kenni-