Dagblaðið - 16.11.1978, Blaðsíða 10

Dagblaðið - 16.11.1978, Blaðsíða 10
10 DAGBLAÐIÐ. FIMMTUDAGUR 16. NÓVEMBER 1978. \ Útgofandi: Dogblaöiö hf. Framkvnmdastjórí: Svoinn R. Eyjóifsson. Ritstjóri: Jónas Kristjánsson. Fróttastjóri: Jón Birgir Pótursson. Rrtstjómarfuiitrúi: Haukur Heigason. Skrifstofustjóri ritstjómar Jó- hannes RaykdaL íþróttir: Hallur Simonarson. Aflstoóarfróttastjórar Atii Stainarsson og Ómar Valdi- marsson. Monningarmól: Aðabtaínn Ingólfsson. Handrit Ásgrimur Pólsson. Blaöamann: Anna Bjamason, Ásgoir Tómasson, Bragi Sigurösson, Dóra Stafónsdóttir, EMn Afcerts- dóttir, Gissur Sigurösson, Gunnlaugur A. Jónsson, Hallur Hallsson, Halgi Pótursson, Jónas Haraidsson, Ólafur Geirsson, Ólafur Jónsson. Hönnun: Guðjón H. Póisson. Ljósmyndir Ari Kristinsson, Áml Póll Jóhannsson, Bjamleifur Bjamlaifsson, Höröur Vilhjólmsson, Ragnar Th. Sigurösson, Svainn Þormóðsson. Skrifstofustjóri: Ólafur Eyjótfsson. Gjaldkeri: Próinn Þorierfsson. Sölustjóri: Ingvar Sveinsson. Drerfing- arstjóri: Mór E.M. HaHdórsson. Ritstjóm Siðumúla 12. Afgreiðsla, áskriftadeild, auglýsingar og qkrífstofur Þverhotti 11. Aöalsimi blaösins er 27022 (10 Hnuri. Áskrift 2400 kr. ó mónuöi inrpnlands. í lausasöki 120 kr. eintakið. Sotning og umbrot Dagblaðiö hf. Siðumúla 12. Mynda- og plötugerö: Hlmir hf. Siöumúla 12. Prentun: Arvakur hf. Skeifunni 10. Tvíeggjaðurmilliliður Þegar Ólafur Jóhannesson forsætisráð- herra setti Magnús Torfa Ólafsson til að gegna stöðu blaðafulltrúa ríkisstjórnar- innar, var hann að ráða í embætti, sem setið hafði laust um skeið. Hann þurfti því ekki að leita samþykkis alþingis eða fjárveitingarnefndar þess. Hins vegar sýndi Ólafur ráðherrum samstarfsflokk- anna megna fyrirlitningu með því að gefa þeim ekki kost á að fjalla um málið. Hann hafði engin samráð við þá og lét þá standa andspænis orðnum staðreyndum. Þannig láta menn ekki, nema einræðishneigð þeirra sé komin á hátt stig. Forsætisráðherra sagði á alþingi á mánudaginn, að hið endurvakta embætti væri nauðsynlegt til að vera tengi- liður „stjórnvalda annars vegar og fjölmiðla og almenn- ings hins vegar’V Taldi hann eðlilegt, að fjölmiðlar fögn- uðu þessu framtaki. í rauninni eru blaðafulltrúar tvíeggjað vopn. Stundum hafa þeir það hlutverk að sá röngum upplýsingum og villa um fyrir almenningi. í öðrum tilvikum hafa þeir hvorki vald né vitneskju til að geta tjáð sig á marktækan hátt á opinberum vettvangi. Algengast er þó, að blaðafulltrúar séu ráðnir til að mynda eins konar múr milli umbjóðenda sinna og al- mennings. Slíku hlutverki gegndi til dæmis Björn Bjarna- son sem skrifstofustjóri Geirs Hallgrímssonar. Við slíkar aðstæður eru áhrif blaðafulltrúans gagnstæð því, sem Ólafur Jóhannesson hélt fram. Að meðaltali hafa íslenzkir blaðamenn slæma reynslu af blaðafulltrúum, ekki vegna blekkinga, heldur vegna valda- og vitneskjuleysis þeirra annars vegar og dyra- varðarhlutverks þeirra hins vegar. í fæstum tilvikum geta blaðafulltrúar svarað spurn- ingum blaðamanna. Þeir vita ekki nógu mikið um ákvarðanir í stofnunum sínum og fyrirtækjum. Og viti þeir eitthvað, hafa þeir ekki vald til að tjá sig um málið. Þeir verða yfirleitt að bera spurningar blaðamanna til yfirmanna sinna og flytja síðan svörin til baka. Niður- staðan er sú, að embætti þeirra sparar yfirmönnunum ekki tíma, en eykur fjarlægðina frá þeim til almennings um einn millilið. íslenzkt þjóðfélag er ekki svo fjölmennt, að mikil þörf sé fyrir slíka milliliði. Hér á landi er siðvenja, að ráð- herrar jafnt sem forstjórar séu fyrirvaralítið eða fyrir- varalaust til viðtals. Margir vinsælustu stjórnmálamenn landsins eru jafn- an reiðubúnir að svara spurningum blaðamanna fyrir- varalaust. Þeir telja, að með slíkum hætti hafi skoðanir þeirra greiðastan aðgang að almenningi. Sumir þeirra eru fljótir að hringja sjálfir, ef ekki er hringt í þá. Þannig sýna þeir lofsvert næmi fyrir almenn- ingi, — skilning á því, að stjórnmálamaður þarf í sífellu að kynna persónu sína, skoðanir og gerðir. Missagnir, sem stundum verða á þessari leið, mundu magnast við tilkomu nýs milliliðs, auk þess sem hinn per- sónulegi þáttur mundi rýrna að mun. Blaðafulltrúinn verður fljótlega að múr, sem veitir stjórnmálamanninum tímabundin grið, en kemur honum síðan í koll í næstu kosningum. Ástæða er til að vona, að Magnús Torfi Ólafsson og ráðherrar hans átti sig á kostum og göllum embættisins og reyni að gera hið bezta úr vandasömu verkefni. f— Guatemala: Hermenn felldu hundrað indíána er reknir voru af olíusvæði — indíánarnir voru á leið til borgarstjórans ásamt konum sínum og börnum til að af henda mótmælaskjal Blóðbaðið byrjaði sem friðsamlegar mótmælaaðgerðir, þar sem um það bil sjö hundruð indiánar gengu áleiðis til ráðhússins í bænum Panzos í Guate- mala i Mið-Ameríku. Indiánarnir vildu mótmæla því að yfirvöldin hefðu lagt hald á land þeirra. Þetta varð hinn 29. maí síðastliöinn og málið komst i hámæli er alþjóðlég samtök, sem aðsetur hafa í Kaup- mannahöfn, gáfu út skýrslu um at- burðinn. Samtökin, en nafn þeirra er skammstafað IWGIA, komust einnig yfir einu Ijósmyndina sem tekin var af fjöldamorðunum. Hún sýnir er vöru- fiutningabifreið hlaðin líkum er ekið á brott. Mun myndinni hafa verið smyglað frá Guatemala. Kunnugir telja að atburðirnir i Guatemala séu dæmigerðir fyrir fram- ferði hinna hvítu valdastétta í Mið- og Suður-Ameríku. Þær ráði öllu og indíánamir megi sín einskis gegn þeim. Fyrir um það bil eitt hundrað árum settust indíánar af Kekchiættbálki að í héraðinu nærri Panzos. Hvítir menn og yfirvöld létu sig það litlu skipta þar til fyrir nokkrum árum að í ljós kom að jörð var þarna líklega auðug af nikkel og olíu. Fór þá jarðarverð þarna upp úr öllu valdi. Fjölþjóða- fyrirtæki sýndu mikinn áhuga á að nýta auðlindimar og efnaðir jarðeig- endur tryggðu sér réttindi til landsins þar sem indíánarnir höfðu búið í ára- tugi. Þeir höfðu aldrei gert sér grein fyrir því að nauðsynlegt kynni að vera að þinglýsa eignaryfirráðum sinum yfir landinu, enda vafamál að þeim hefði verið heimilað slikt. Var þeim skipað að hafa sig á brott af svæðinu. Lengi vel reyndu þeir að þrjózkast við. Þeir höfðu engan stað til að hverfa að og ef þeir flyttust á brott biði þeirra ekkert nema útrýming. Hinn 29. mai síðastliðinn ákváðu indíánarnir að láta andstöðu sína i ljósi opinberlega. Hugmyndin var að ganga fylktu liði til borgarstjórans í Panzos og afhenda honum mótmæla- bréf vegna landupptökunnar. Þeir /fpþl tö37 komust aldrei þangað. Skothriðin buldi á göngu indíánanna frá þökum og gluggum húsa í þorpinu og jafnvel frá sjálfu ráðhúsinu að sögn eins sjónarvotta, er ræddi við fréttamann bandaríska tímaritsins Newsweek skömmu eftir að atburðirnir gerðust. Fólkið í göngunni hné til jarðar eða hljóp í burtu til að leita skjóls undan vélbyssukúlum hermannanna. Meðal þeirra sem féllu voru kaþólskir prestar úr þorpinu, en alls létust um það bil eitt hundrað manns og hátt á annað hundrað særðust. I hinni opinberu útgáfu frásagnar- innar segir að þrjátiu og fjórir hafi fall- ið og sautján hafi særzt. Opinberir aðilar segja einnig að hermennirnir hafi skotið í sjálfsvörn. Sagt er að þelta hafi verið hrein og klár bænda- uppreisn sem komið hafi verið af stað af marxistum, verkalýðsfélögum og Fidel Castro Kúbuleiðtoga. Hin opin- bera útgáfa segir að hermennirnir hafi gripið til skotvopna sinna er indián- arnir hafi ráðizt á þá vopnaðir hnífum sínum. Hinir síðarnefndu hafi verið hvattir áfram af aðilum sem vilji grafa undan þjóðfélaginu í Guatemala og ná stjórnartaumunum í sínar hendur á ólöglegan hátt. Þannig var innihald fréttatilkynningar frá yfirvöldum landsins skömmu eftir blóðbaðið i Panzos. Indíánarnir segja aðra sögu. Ósk okkar var aðeins sú að leggja fram mótmælaskjalið fyrir bæjarstjórann, segja þeir. Ef við hefðum ætlað okkur að ráðast á hermennina hefðum við ekki tekið með okkur konur okkar og börn. Sagt er að Hans Laugerud, fyrr- verandi forseti Guatemala, sem er af norskum ættum, eigi mikilla hags- muna að gæta í þeim hluta Guate- mala sem hér um ræðir. Á blaða- mannafundi skömmu eftir að blóð- baðið varð í Panzos sagði hann að þessir atburðir hefðu verið óhjá- kvæmilegir. „Við höfðum hvað eftir annað varað fólkið við að það þyrfti að flytja á brott. Það hélt samt sem áður áfram að setjast þarna að á fölsk- um forsendum. Að mati stjórnvalda i Guatemala voru aðgerðirnar í Panzos vel heppn- aðar. Nokkrum dögum eftir að þeim var lokið var skrifað í dagblaðið El Grafico í Guatemala: Til skamms tíma voru um það bil sjö þúsund ibúar i Panzos. Nú hafa um það bil sautján af hundraði þeirra flúið á brott.

x

Dagblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagblaðið
https://timarit.is/publication/260

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.