Dagblaðið - 14.12.1978, Síða 15

DAGBLAÐIÐ. FIMMTUDAGUR 14. DESEMBER 1978.
15
N
frá ströndu, þrátt fyrir að oft á tíðum
er um að ræða þjáð fólk og vistalaust.
Til Thailands eru þegar komnir um
það bil hundrað og fimmtiu þúsund
flóttamenn. Til Malasíu eru þegar
komnir tugir þúsunda og í árslok er
talið að þar verði í það minnsta fimm-
tíu þúsund. Þangað hefur stærstur
straumur þeirra, sem farið hafa sjó-
leiðina, komið á undanförnum mán-
uðum. Ef þessi þrjú lönd, sem öll eru
fremur fátæk og vanþróuð, hefðu
fengið fullvissu um að ríku iðnrikin
mundu taka við sanngjörnum hlula
þessa flóttafólks er öruggt að þvi yrði
ekki snúið aftur út á hafið í dauðann
og óvissuna. En lítið fer fyrir slíkum
tryggingum eins og eftirfarandi dæmi
sýna:
Efeinrísaþota
færístá viku?
Bretland, hinn sjálfumglaði vernd-
ari mannréttinda, hefur tekið við 346
flóttamönnum frá Víetnam. Þar til ný-
Þessi kona er ein af þcim lánsömu og
er ílutt til Kanada ásamt fjölskyldu
sinni, ein af sextiu slíkurn sem þangað
fær að flytjast á ári hverju.
lega var vegur Vestur-Þýzkalands lítið
betri en nýlega tilkynntu stjórnvöld
þar að tekið yrði við 2650 flóttamönn-
um. Kanada lætur sér sæma að taka
Fólkinusnúið
afturútí
opinndauðann
við sextíu fjölskyldum víetnamskra
flóttamanna á mánuði. Japanir. trúir
áralangri stefnu sinni og orðstir að
vera nizkastir allra hinna riku iðn-
ríkja.hafa ekki tekið við neinum flótta-
mönnum.
Bandaríkin og Frakkland, þau riki
sem mesta ábyrgð bera á þróun mála
siðustu áratugina á því svæði sem
Vietnam, Kambódía og Laos eru og
áður var kallað Indókína, hafa þó gert
betur. Hið fyrrnefnda veitir 25000
innflytjendum frá Víetnam móttöku
ár hvert auk 20000 til viðbótar i ár.
Frakkar hleypa inn I land sitt 12000
víetnömskum flóttamönnum. Ástralía
stendur sig líklega hlutfallslega bezt,
tekur við niu þúsundum, þó mann-
fjöldi þar sé aðeins einn sjöundi af
ibúatölu Bandaríkjanna.
Þrátt fyrir að siðasttöldu löndin
taki við nokkrum fjölda flóttamanna
er biðin eftir því að komast þangað
ótrúlega löng. Rúmlega tvo mánuði
tekur að ganga frá innflytjendapappír-
um til Frakklands og biðin á heimild
til að flytja til Bandarikjanna er að
meðaltali helmingi lengri. Á meðan
fjölgar sifellt i flóttamannabúðunum i
Thailandi og Malasiu og stjórnir ríkj-
anna verða sífellt áhyggjufyllri, óttast
að margir flóttamannanna muni aldrei
komast á brott. Afleiðingin er sú að
tekið er að snúa þeim flóttamönnum
sem nú koma að ströndum og landa-
mærum ríkjanna aftur til baka.
Afleiðingin er eins og áður sagði að
mörg hundruð manns drukkna i haf
inu.
Ekki er nóg með að bátum flótta-
mannanna sé snúið frá ströndunum.
Tæpast fæst nokkur lengur til þess að
veita skipbrotsmönnum á sökkvandi
fleytum neina aðstoð í raunum þeirra
á opnu hafi. Þar fær fólkið að deyja
Flestir flóttamannanna frá Vietnam veröa að hírast I yflrfullum flóttamannabúðum við þröngan kost. Þessi mynd er frá
búðum á cyjunni Pulau Kapassem tilheyrir IMalasíu.
drottni sinum í friði. Nægur timi þykir
til að hafa áhyggjur af þessu flóttafólki
þegar og ef það nær einhverju landi.
Ljóst dæmi um þetta er frásögn af
tveim Vietnömum sem komust við ill-
an leik til Japans nýlega. Þeir voru
einir eftir af hópi 141 Vietnama sem
kvaddi land sitt fyrir tveim mánuðunt.
Núþorírenginn
aðbjargaskip-
brotsmönnum
áKínahafinu
Allir nema þessir tveir drukknuðu eða
létust af þorsta eða hungri á leiðinni.
Margir bátar sökkva með manni og
mús svo engar frekari sögur fara af þvi
fólki. Hið hrikalegasla við þetta allt er
að bátar Vietnamanna fara um fjöl-
farnar alþjóðasiglingaleiðir þar sem
kaupskip margra þjöðanna sigla um.
Enginn tekur lengur þá áhættu að
koma skipbrotsmönnum þessum til
hjálpar.
Ein grundvallarregla alþjóðareglna
um siglingar á hafinu er brotin dag-
lega. — Sú regla hljóðar þannig að
ávallt skuli koma skipi i nauðum til
hjálpar. —' Heiðarlegir sjómenn eru
komnir i þá óhugnanlegu aðstöðu að
verða að fórna lifi fjölda fólks með að-
gerðaleysi. Ríki heimsins standa fyrir
óhugnanlegum glæp og þetta er að
gerast á þessari stundu.
Brýnasta verkefnið þessa dagana er
að hinar efnaðri þjóðir heims ábyrgist
rikjum i Suðuaustur-Asiu að þau muni
sjá flóttafólki þessu fyrir hæli. Auk
þess verða hinar riku þjóðir að kosta
uppihald fólksins á rneðan það biður í
flóttamannabúðum. Þetta vcrður að
ganga fyrir ákvörðun um hvar flótla-
Ríkuþjóðimar
tregarogseinar
tilað taka við
flóttamönnum
fólkið eigi endanlega að hljóla griða-
stað. Þá verður kaupskipum sent sigla
um Kinahafið aftur fært að bjarga
skipbrotsmönnum i þeirri vissu að ekki
sé hætta á að þeir verði fastir um borð
til eilifðar.
Takist að ná samkomulagi um þetta
á ráðstefnu þrjátiu og sjö jijóða. sem
nú er haldin i Genf á vegum Flótta-
mannahjálpar Samcinuðu þjóðanna,
er núkið unnið. Ef mistckst að komast
að samkomulagi um þetta munu
fjöldantorðin á Kinahafi halda áfram.
undir þjóðaratkvæði, málið sé ekki
þess virði.
Hvernig sem á málið er litið, er þó
staðreyndin sú, að þegar þetta sigilda
deilumál ber á góma, innan Alþingis
eða utan, eru það andstæðingar
áfenga bjórsins, sem gera málið að
stórmáli i málflutningi sínum og færa
„sín rök" fyrir því, að verði áfengur
bjór leyfður i landinu, muni það verða
ævilöng ógæfa þjóðarinnar. Er slíkrar
röksemdarfærslu þörf í smámáli?
Auðvitað er bjórmálið, hvernig sem
á það er litið, stórmál, því annaðhvort
er, að verði áfengt öl leyft til neyzlu þá
batna neyzluvenjur og meðferð fólks á
áfengum drykkjum, eða þá, að ölið
verður þjóðinni til ævilangrar ógæfu,
svo að vitnað sé til röksemdafærslu
beggja málsaðila.
Reynsla annarra þjóða sýnir þó
glöggt, að. þar sem áfengt öl er leyft, og
það er leyft í flestum löndum heims,
eru neyzluvenjur og meðferð áfengis
til fyrirmyndar hjá yfirgnæfandi meiri-
hluta, og til sérstakrar fyrirmyndar
fyrir okkur íslendinga, sem höfum
umgengizt áfengi og notað það eins og
drykkjarvatn væri, frá því fyrsta.
Hins vegar ættu andstæðingar
áfenga ölsins ekki að þurfa að kvíða
þvi, að þjóðin fengi að kjósa um það,
hvort hún vildi leyfa sölu á því í land-
inu, ef þeir telja bjórmálið slikt smá-
mál og lítilsvirði. Kjósendur myndu þá
eflaust afneita því, ef um það yrði
kosið. Þar með væri málið úr sögunni,
a.m.k. næstu árin.
En auðvitað vita andstæðingar
áfengs öls, að þetta mál er stórmák og
það vita alþingismenn einnig mætavel,
og þess vegna er þeim það þyrnir í
augum að sjá þetta mál koma fyrir Al-
þingi, hvað eftir annað. Vegamálin
eru líka stórmál. Jafnvel lokun Kefla-
vikursjónvarpsins er stórmál, enda eru
þessi mál sjaldan rædd á Alþingi af
neinu viti, svo stór sem þessi mál eru.
Og kannske verða þessi mál aldrei
'rædd af neinu viti, fyrr en sú kynslóð,
sem kallar sig „aldamótakynslóðina"
og þykist hafa átt mestan þátt i upp-
byggingu I landinu, þótt hún hafi ein
og óstudd eytt þeim stærsta gjaldeyris-
sjóði, sem nokkurn tíma hefur skapazt
í landinu, losar fingur sina af þeim
þjóðþrifamálum, sem sjá dagsins Ijós
hverju sinni.
Hverjum er helzt
treystandi?
Og þá er komið að spurningunni um
það, hverjum sé helzt treystandi til
þess að stuðla að afnámi þeirra ömur-
legu og frumstæðu áfengislaga, sem
hafa verið lögfest hérlendis og hafa
leitt til neyzluvenja, sem eru þær
sömu, hvort sem þær eiga sér stað á
löggiltum veitingahúsum, kvik-
myndashúsum, að húsabaki, hentug-
um skúmaskotum eða á hallærisplani
höfuðborgarinnar, þrátt fyrir þá stað-
reynd, að áfengt ðl er ekki leyft til sölu
I landinu.
Eru það stjórnmálamennirnir, sem
sitja á Alþingi og þora ekki að fjalla
um þessi mál af hreinskilni af ótta við
kjósendur, ofstækisfullir bindindis-
menn, sem ala á hatri gegn áfengi,
SÁÁ-menn, sem hafa reynsluna sjálfir
fyrir því að verða áfengi að bráð, þrátt
fyrir ölbannið, eða fólkið sjálft — með
þjóðaratkvæðagreiðslu um rýmri og
endurbætta áfengislöggjöf, sem m.a.
leyfir sölu á áfengu öli?
Reynslan sýnir, og það ættu stjórn-
málamenn og sérstaklega þeir sem á
Alþingi sitja að vita, að þegar ólög eru
sett af Alþingi , tekur fólkið sjálft
ráðin i sínar hendur, með einum eða
öðrum'hætti, en við slíkar aðstæður er
mikil hætta á því, að siðgæði og við-
tekin hefð sé fótum troðin fy/r en
varir, og öngþveitisástand myndist,
sem ráðamenn þora ekki að leggja til
atlögu við.
Og slikt öngþveitisástand hefur ein-
mitt skapazt hér á landi vegna þeirra
einstrengingslegu hafta, sem ríkja i
áfengismálum þjóðarinnar. Það er I
hæsta máta niðurlægjandi og lágkúru-
legt ástand, að annað hvert heimili í
landinu eða meir skuli hafa veriö gert
að brugghúsum og að börn eru alin
upp við þá tómstundaiðju föður — eða
móður — að fylgjast með bjórbruggun
í kjallaraholu eða bílskúrsræfli, sem
heimilið hefur afnot af i þessu skyni.
En við forsvarsmenn slíkra heimila
er ekki hægt að sakast beinlinis, þeir
fylgja þvi siðgæðislögmáli, sem hér er
viðtekið og hefur verið skapað af
landsfeðrunum sjálfum og löggjafar-
stofnun þjóðarinnar. Að vísu hefur
Alþingi ekki sett lög um, að bruggað
skuli i heimahúsum, en lögin eru þess
eðlis, að fólkið sjálft myndar sitt eigið
siðgæði, innan þess ramma, sem lög-
gjafinn skammtar, — og innan ramm-
ans skrallar allt lausl — og löglegt.
Tilraunir
til úrbóta
Á borgarafundi þeim, sem undirrit-
aður vitnaði til í byrjun, voru auðvitað
skiptar skoðanir á þvi, hvernig bæta
ætti úr því ástandi, sem hér rikir,
vegna ofdrykkju meirihluta þjóðarinn-
ar.
Kjallarinn
Geir R. Andersen
Bindindismenn ^vildu auðvitað láta
banna alla áfenga drykki í landinu, og
þótt slíkt sjónarmið sé andstætt þeim
er þetta ritar, er þó engu að siður hægt
að virða slik sjónarmið, því það er af-
gerandi og það er ein þeirra leiða til
þess að losa þjóðina undan áfengis-
neyzlu að mestu, þvi annað vandamál
myndi skapast i staðinn, stórfellt
smygl, sem myndi leiða til enn nýs sið-
gæðis.
Hin leiðin, að semja sig að venjum
siðaðra þjóða, er þó miklu liklegri til
þess að lækna það ástand, sem hér
rikir. Og það eru margar leiðir færar,
og tiltækar, án þess að nokkra nefnd
þurfi að skipa, án þess að nokkra fjár-
veitingu þurfi til og án þess að taka
áhættu i þvi að ástandið breytist til
hins verra.
Ein leiðin er sú, að leyfð verði sala á
þvi öli, sem þegar er framleitt i ís-
lenzkum ölgerðum, og verði áfengis-
magnið í fyrstu sett svo lágt, að ein-
ungis fari nokkur prósent fram úr
þeim styrkleika, sem nú er leyfður.
Sala á slíku öli ætti auðvitað að sæta
sömu reglum og gerist um annað
áfengi, rétt eins og þegar ný tegund af
víni bætist við i Áfengisverzlun ríkis-
ins.
Ef dæmi er tekið um aðra leið, sem
lara mætti I fyrstu, meðan séð verður
hver árangurinn af breytingunni
verður, þá er ekki fjarstæðukennt að
sala á áfengu öli yrði til að byrja með
einungis á veitingahúsum. sem hafa
leyfi til áfengissölu. — og selt yrði ein-
ungis í lausu máli eða i glösum. eins og
gerist viða erlendis, og þá létt vín
sömuleiðis.
1 þessu tilfelli mætti hafa áfengis-
magn öls talsvert hærra en i fyrra
dæminu og láta það jafnvel fylgja því
prósemumagni, sem er algengt i
áfengu öli á innanlandsmarkaði er-
lendis, fjögur til fimm prósent.
Það var einkennandi i málflutningi
þeirra SÁÁ-manna á tittnefndum
borgarafundi, að þeir voru allir á einu
ntáli, að boð og bönn væru til litils, og
eins um það, að áfengur bjór skyldi
leyfður til sölu hér. Hins vegar minntu
þeir á, að fræðsla og kynningarstarf-
semi um áfengi, almennt talað. væri
forsenda fyrir áfallaminni reynslu af
áfengi. Einn þeirra gekk jafnvel svo
langt í málflutningi sinum. að liann
taldi, að því fyrr sem áfengur bjór
kæmi í uml'erð hér á landi, þvi bctra,
vegna þeirra sem á annað borð væru
dæmdir til þess að hrasa fyrir Bakkusi.
Ólánið myndi henda slika rnenn fyrr.
en myndi standa skemmri tíma en nú
cr raunin.
En livað sem liður vangaveltum um
þessi mál, hlýtur fólkið sjálft að fá að
ákveða, hvort það vill leyfa sölu á
áfengum bjór og breyta þannig
áfengisneyzlunni frá þvi sem nú er.
með þjóðaratkvæðagreiðslu, þvi al-
þingismenn virðast vera vanhæfir til
þess að fjalla um þessi mál af réttu
hugarfari, og um leið leysa þá undan
þeim ótta, sem þeir virðast haldnir,
þegar áfengismál ber á góma.
„Óbeint leyfi hefur verið veitt til að al-
menningur geti bruggað sitt öl sjálfur."
„Tvenn lög gilda fyrir borgarana."