Dagblaðið - 13.02.1979, Blaðsíða 11

DAGBLAÐIÐ. ÞRIÐJUDAGUR 13. FEBRÚAR 1979.
Lyfjaguðir
Sennilega er vandfundin einstreng-
ingslegri stétt en sú sem hefur að gera
með lyf og lyfjaeftirlit á Vesturlönd-
um. Þetta fólk, brynjað barnalegri trú
á kemískar pillur og lækningamátt
þeirra, trónir i ímynduðu hásæti sínu
og afgreiðir hluti eins og andalækn-
ingar, nálastungur, svæðameðferð,
náttúrulyf og fleira sem „húmbúk”, en
telur sjálft sig hafið yfir alla gagnrýni
og nánast í guðatölu. Gott dæmi um
hugsunarhátt þessa nýja Stóra bróður
i lifi okkar kom fram hjá starfsmanni
Matvæla- og lyfjaeftirlits Bandaríkj-
anna. Hann hafði logið eiðsvarinn
a.m.k. 28 sinnum fyrir rétti og var
spurður hvort hann iðraðist ekki. Svar
hans var: „Nei. Ég iðrast einskis. Ég
mundi ekki hika við að ljúga til að
hjálpa bandarískum neytendum.”
Þessi köllun til að „hjálpa” almenningi
kom jafnvel betur fram hjá öðrum
starfsmanni stofnunarinnar sem lét
hafa eftir sér: „Við erum staðráðnir i
að verja þá (neytendur), jafnvel þótt
einhverjir þeirra kæri sig ekki um
vernd.”(Time, 12. april, 1971).
Grein Magnúsar Jóhannssonar
(dósent, dr. med.) í Dagbl. þann 3.2.
1979 er skrifuð úr sömu hæð og fyrr-
greindar tilvitnanir. Þar kastar dós-
entinn fram mörgum furðulegum full-
yrðingum (og kvartar sáran yfir að
aðrir rökstyðji mál sitt með tilvitnun-
um — en vitnar sjálfur ekki í neinar
heimildir!).
Úlfur! Úlfurl
Um þessar mundir stendur fyrir
dyrum hjá apótekurum að leggja undir
sig alla vitamínsölu á Islandi. Þetta er
gert með þeim lævisa hætti, eins og
kemur fram í téðri grein dósentsins, að
koma því inn hjá fólki að vítamin 1
stórum skömmtum geti verið hættuleg
— já, jafnvel banvæn. Þess vegna
verði að flokka vitamin undir lyf sem
eingöngu seljist í apótekum þegar viss-
um styrkleika er náð (apótekin hafi
einkarétt á að stofna lífi fólks i hættu).
Tæplega þarf að taka fram að hér er
eingöngu um viðskiptahagsmuni að
ræða.
Rök lyfsala eru haldgóð að þvi leyt-
inu, að allir hlutir eru banvænir ef
borðað er nóg af þeim. Þannig segir í
bók Adelle Davis, Let’s Eat Right to
Keep Fit (bls. 55), að daglegar inn-
tökur af A-vítamíni yfir 50.000 ein-
ingar í langan tíma geti orsakað höfuð-
verk, kláða, verki i liðamótum og fleiri
aukaverkanir. Jafnvel þetta ótrúlega
magn telst ekki lifshættulegt fullorðn-
um.
íslenskir lyfjáguðir telja (eða þykj-
ast telja) 100 mg C-vítamíns á hættu-
mörkum. Viðast erlendis er hins vegar
hægt að ganga inn í kjörbúðir eða
apótek og kaupa C-vítamín í allt að
1000 mg töflum, sem eru mjög vin-
sælar við kvefi og byrjun á inflúensu.
Fullyrðingar þess efnis að 100—1000
mg C-vítamíns geti haft skaðlegar
aukaverkanir eru hjákátlegar í Ijósi
þess, að sjúklingum hafa verið gefin
50.000—100.000 mg á dag. Nýjustu
upplýsingar frá Bandaríkjunum
herma að undraverður árangur hafi
náðst við að lækna heróín-sjúklinga
með gifurlegum skömmtum af C-víta-
míni. Þess má geta að lokum, að
nóbelsverðlaunahafinn dr. Linus
Pauling lét hafa eftir sér í viðtali hér á
fslandi, að hann hefði tekið um tíma
12.000—15.000 mg af C-vítamíni á
hverjum degi án þess að verða meint
af.
átt þegar talsmenn lyfjaframleiðslu
segja að framleiðendur náttúruvita-
mína og náttúrulyfja „hafi sjúkdóma
og óhamingju að féþúfu”. Sannleikur-
inn er sá, að þorri lyfjaframleiðslu
heimsins er í höndum fárra auðhringa,
sem hafa fengið orð á sig fyrir allt ann-
að en að vera einhvers konar engla-
eða góðgerðarstofnanir.
Dæmi um taumlaus gróðasjónar-
mið þessara auðhringa eru fjölmörg.
Þegar WinthropChemical í Bandarikj-
unum setti á markaðinn lyfið
„Sulfathiazole” létust 17 manns af
völdum fiess. Fyrirtækið gerði ekkert
til að vara almenning við hættunni og
tókst, með hjálp dr. Klumpp hjá Mat-
væla- og lyfjaeftirlitinu (sem skömmu
síðar varð forstjóri hjá Winthrop!) að
koma í veg fyrir að lyfið yrði innkall-
að. (Ambruster, Treason’s Peace, bls.
213).
Nokkrum árum seinna setti Parke-
Davis & Co. fúkkalyfið Chloampheni-
col á markaðinn. Fljótlega upp úr því
tóku að birtast greinar i læknaritum
þess efnis að lyfið orsakaði eitrun í
blóði og blóðkrabba. Fyrirtækið hélt
þó ótrautt áfram að framleiða lyfið þar
til það hafði skilað hagnaði. Verndari
þess hjá Matvæla- og Iyfjaeftirlitinu
var dr. Joseph F. Sadusk, en hann
uppskar stöðu varaforseta Parke-
Davis að launum (árið 1971).
Þegar lyfjaverksmiðjur þýska auð-
hringsins I.G. Farben höfðu fundið
upp súlfa, þá héldu þær því stranglega
leyndu. Gömlu lyfin urðu fyrst að
skila hæfilegum arði, þótt þau væru
miklu síðri en súlfa. Mannslíf skiptu
ekki máli. t bók sinni, I.G. Farben,
segir Richard Sasuly um jjetta atriði
(bls. 135):
„Það er bæði erfitt og sársauka-
fullt að reyna að giska á þann
fjölda lifa sem hefði mátt bjarga ef
Sulfanilamide hefði strax verið sett
á markað í stað þess að fela það á
rannsóknarstofum einokunarauð-
hrings, sem einvörðungu miðaði
við fjárhagslega hagstæðasta tím-
ann að sleppa því lausu.”
Við skulum gera okkur fyllilega
Ijóst að lyfjafyrirtækin eru gróðafyrir-
tæki og lyfjaauðhringirnir með þeim
ríkustu í heiminum. Þessi fyrirtæki
byggja fyrst og fremst á sölu og sjálf-
sagt gera ekki margir sér grein fyrir
um hve gífurlega hagsmuni er þarna
að ræða.
Sennilega er ekkert lyf auglýst jafn
rækilega á Bandaríkjamarkaði og
aspirin, enda er svo komið að þjóðin
neytir þess í rösklega 10 milljónum kg
á ári. Það eru 80 töflur á hvert einasta
mannsbarn í landinu! Eru lyfjafyrir-
tækin að hugsa um heilbrigði almenn-
ings? Tæplega — i Bandarikjunum
deyr einn maður þriðja hvern dag úr
aspiríneitrun.
Og það er ekki aðeins aspirín sem
lyfjafyrirtækjunum hefur tekist að
skrúfa þjóðina upp i að neyta i ógn-
vekjandi mæli. Það hefur verið áætlað
að hálf milljón Bandaríkjamanna lendi
árlega í sjúkrahúsum fyrir tilstilli
viðurkenndra lyfja. Þegar inn á sjúkra-
húsin kemur eykst þó hættan til muna
á lyfjaeitrun. Það hefur komið i ljós að
u.þ.b. þrjár og hálf milljón sjúklinga i
Bandaríkjunum veikjast af völdum
lyfja inni á sjúkrahúsunum. (Sjá The,
Doctors eftir Marin Gross).
Hver var að tala um að hafa sjúk-
dóma og óhamingju að féþúfu?
Sverrir Guðjónsson
kennarí.
Tóm tjara
í fyrrnefndri grein Magnúsar Jó-
hannssonar er lögð rik áhersla á að
gervivítamín (kemisk) standi náttúr-
legum vítamínum fyllilega á sporði og
allt tal um annað sé „furðulegur
hugarburður” sem ekki sé „minnsti
fótur fyrir”. Athugum þessar órök-
studdu fullyrðingar betur.
Náttúrleg vítamin samanstanda af
efnum sem líkaminn er vanur úr hinni
daglegu fæðu. Hins vegar eru gervi-
vítamín unnin með efnum eins og
bensíni og uppleysi (acetone) — sem
eru líkamanum vægast sagt framandi
— auk þess sem þau innihalda litarefni
og sykurhúð. Má nefna, að margir
magasjúklingar þola C-gervivítamín
Kjallarinn
Sverrir Guðjónsson
eða fengu mjög svo aflaga líkams-
byggingu sökum vannæringar.
Rottur sem fengu heilhveitibrauð
blómstruðu...”
Bandaríkjamenn eru leiðandi í þess-
um furðulegu vinnubrögðum að gjör-
sneyða vissar fæðutegundir náttúrleg-
um vítaminum sinum og bæta þær
síðan gervivítamínum. Reynsla Víet-
nama af þessari töfraframleiðslu var
vægast sagt dapurleg. Þegar Banda-
ríkjamenn hófu stríðsrekstur þar fyrir
alvöru, innleiddu þeir nýja fæðuteg-
und: Hvit hrísgrjón (1.5 milljónir
pakka á mánuði þegar best lét). Inn-
fæddir, sem höfðu í aldaraðir notað
hýðishrísgrjón sem undirstöðufæðu,
ánetjuðust hinum nýja sið — og
„menningarsjúkdómarnir” héldu inn-
reið sina. Flestir sjúkdómar voru
„Um þessar mundir stendur fyrir dyrum hjá apótekurum að leggja
undir sig alla vítamínssölu á íslandi".
„Við skulum gera okkur fyllilega ijóst, að lyfjafyrirtækin eru gróða-
fyrirtæki og lyfjaauðhringarnir með þeim ríkustu í heiminum"...
illa, en verður ekki meint af því náttúr-
lega.
t timaritinu Journal of the
American Geriatric Society (júni,
1971) má lesa þessar fróðlegu línur um
gervivitamin:
„Það að taka vitamín úr fæð-
unni og bæta þeim siðan aftur í
hana í formí gervivítamína er ekki
hættulaust. Þetta vottar skýrsla
Roger J. Williams, Ph.D. Rottur
sem fengu vitamínbætt brauð dóu
„farnir að ganga” og sérstaklega urðu
börn illa úti.
Ormagull
Það kemur sannarlega úr hörðustu