Dagblaðið - 18.03.1980, Page 11

Dagblaðið - 18.03.1980, Page 11
DAGBLAÐIÐ. ÞRIÐJUDAGUR 18. MARZ 1980. \ r hvítir menn líta svo á að staða kyn- þáttanna væri ákveðin með kynþátta- aðskilnaðarlögum ríkisstjórnar flokks þjóðernissinna. Endurskoðun- in á þessum lögum og reglum er að likindum síðasti möguieikinn til frið- samlegrar lausnar á sambúðarmálum kynþáttanna. Því miður verður að segja eins og er að líkur benda til þess að Botha forsætisráðherra muni mistakast í til- raunum sínum. Hans eigin varkárni verður honum að fótakefli, hægri sinnaðir andstæðingar hans i eigin flokki munu berjast gegn honum og þær breytingar sem nást munu fram verða að öllum líkindum of litlar og koma of seint. John Vorster fyrrum forsætisráðherra og forseti hefur þegar lýst yfir andstöðu við hug- myndir Botha forsætisráðherra. Vorster varð að segja af sér forseta- embættinu þegar upp komst um viða- mikið hneyksli í meðferð fjár til að kynna kynþáttastefnu Suður-Afríku. Stór hluti peninganna var notaður til að kosta rekstur Þjóðarflokksins á blaði innan Suður-Afriku. Ekki má þó heldur gieyma því að kraftaverk hafa gerzt og sífellt stærri hópur fólks af stofni hinna gömlu Búa sér hvert stefnir ef ekkert verður aðgert. Ef farið væri út á þá braut að hætta kynþáttaaðskilnaðarstefnunni eiga hvítir ibúar það á hættu að missa forréttindi sín og verða að lifa i þjóð- félagi margra kynþátta og margra litarhátta, sem vel gæti fallið um sjálftsig. Hinu má þó ekki gleyma að eini valkosturinn i stað þessa eru fimm til tíu ár með auknum hryðjuverkum og minnkandi öryggi. Siðan mundi fylgja styrjöld, sem vel gæti endað í kjarnorkustyrjöld sem mundi skilja Suður-Afríku eftir sem óbyggilega PLÁGURNAR FJÓRAR Ofsköttun, háir vextir, úrelt verð- myndun, gengissig eða árvissar gengisfellingar eru fjórar plágur sem herja á íslenzka verzlun. Verðbólga þessa þjóðfélags ríður hér öllum röftum. Rekstrarfé fyrir- tækja er að mestu uppurið og öryggi fyrirtækja og heimila er stefnt í voða. Ofsköttun fyrirtækja er slík að þeim er ekki leyft að eiga eigið rekstrarfé. Segir sig sjálft hvað það er háskalegt afkomu fyrirtækis þegar rekstrarfé er svo rýrt að það þarf alltaf að vera háð lánsfé eða daglegri inntekt. Það getur aldrei raunveru- lega fjármagnað sig sjálft, sífellt háð banka um víxlakaup. Fjármagn bankanna er takmarkað og þurfa þeir að deila þvt niður á fyrirtækin og geta þá i raun ákveðið lif þeirra og af- komu. Bankarnir eru orðnir slikir tengiliðir að það er ókleift að vera án þess að þeir kaupi viðskiptavíxla heildsölufyrirtækja, en mikil óvissa og kostnaður samfara þessum víxla- kaupum geta verið afdrifarík fyrir- tækjunum. Nú kann einhver að spyrja: Ætlast maðurinn til að fá þetta frítt? Þurfa ekki eigendur sparifjár að fá sitt? Vissulega, það er verðbólgan sem veldur slíku fjaðrafoki í öllu við- skiptalífi að bæði inn- og útlánsvextir verða að vera með því hæsta sem gerist i heimi. Ekki skyldi ég vera málsvari þess að eldra fólk og unglingar sem eiga sparifé njóti ekki réttar síns loks er þeir hafa fengið hann, nóg var komið. Of lágir vextir í mikilli verðbólgu eiga einfaldlega ekki rétt á sér. Nóg er komið af yfirfærslum Kjallarinn Jóhann Ágústsson manna á milli einmitt vegna þess að kr. 1000,- i viðskiptum í ár eru kr. 500,- næsta ár, en kr. 1500.- i fast- eign, hafi þær verið lagðar þar, kann- ski meir. Þetta rekur sig til upphafsins, of- sköttunar. Sköttun verður því að vera sanngjörn til þess að fyrirtæki geti haft það svigrúm sem þau þurfa til að geta beitt hagræðingu í fjármál- um og losnað við ákaflega óhagstæða og ótrygga fyrirgreiðslu. Verðmyndun verzlunar hér hefur verið bundin á klafa verðlagshafta af stjórnvöldum í áratugi. Þurfum við endilega að vera einhverjir geirfuglar viðskiptalífsins miðað við hinn vest- ræna heim? Hrunadans Svo mætti halda eftir þeim tíma sem við höfum verið heftir af þessu miður heppilega verzlunarfyrirkomu- lagi. Það hefur skaðað þjóðina svo gifurlega að orð fá ekki lýst. Það er sárt að fá ekki að keppa á jafnréttisgrundvelli við erlenda koll- ega, fyrirtækjum og allri þjóðinni til jheilla. Er því svo komið að hluti islenzkr- ar heildsöludreifingar á svo undir högg að sækja að erlendir aðilar eru meir og meir að yfirtaka markaðinn hér. Þótti það lítt til heilla hér áður fyrr og litt í anda Jóns Sigurðssonar. Má þar til nefna vefnaðarvöru, fatnað, skófatnað o.fi. Hinar árvissu gengisfellingar rýra svo eigið fé verzlunarfyrirtækjanna að uppsafnaður hagnaður vinnu þeirra er af þeim hrifsaður. Gegnir það furðu er raddir forsvarsmanna ákveðins iðnaðar segja, að vegna rangrar skráningar gengis sé ástand rekstrar þeirra ótraust og biðla til stjórnvalda um gengisfellingu. Alltaf skal vegið i sama knérunn. Alltaf skal sama fólkinu ætlað að færa fórnir. Eða er kannske ekki athugað um hvað er samið og treyst óathugað á gömlu gengisfellingarleiðina. Mætti vera kominn tími til, þegar gengið er frá samningum, að athugað sé hvað fyrirtæki geta greitt til við- bótar með aukinni framleiðni og hag- ræðingu og þannig gerðir ábyrgir samningar? Verði þessi hrunadans sífellds gengisfalls krónunnar ekki stöðvað- ur, má áfram búast við þessum ógeð- felldu tilfærslum fjármuna innan þjóðlélagsins og framhaldið verður sífelld verðbólga. Jóhann Ágústsson stórkaupmaður. „Erlendir aðilar eru meir og meir að yfir- taka markaðinn hér.” innar er byggð á grundvallarreglu, sem umfram allt annað á að vera leiðarljós við stefnumótun. Þessi grundvallarregla felst í samráði við hreyfingar launafólks um aðgerðir á öllum sviðum efnahagsmála. Áður en ákvarðanir eru teknar skuli vilji verkalýðshreyfingarinnar liggja fyrir . . . Slík vinnubrögð hafa þegar sett rikulegt svipmót á hina nýju stjórnarhætti. Þegar löggjöf ^stjórnarinnar vegna 1. desember- aðgerðanna var til umræðu lögðu Al- þýðusambandið og Verkamannasam- bandið fram ýtarlegar tillögur um aukin félagsleg réttindi launafólks, margvislegar umbætur á vinnuað- stöðu og stórauknar fjárveitingar til fjölþættrar starfsemi verkalýðshreyf- ingarinnar.” Þetta sagði Ólafur Ragnar Gríms- son um samráðin og árangur þeirra í Þjóðviljanum 5. jan. 1979. Þetta lítur vel út, ekki satt? Við skulum sjá. Um hvað voru samráðin I. des. 1978? Hvað átti að gerast þá í launamálum verkafólks? Jú, þann 1. des. 1978 voru samningar verkalýðsfélaga runnir úr gildi og nýir skyldu gerðir. En það gerðist ekki, því samráðin breyttu stöðunni. ASÍ framlengdi samningana um eitt ár, til 1. des. 1979 og rikisstjórnin lofaði félags- málapakka. Ég sem hélt að samn- ingar verkafólks væru gerðir við vinnuveitendur eða réttara vinnuafls- icauissdsr. £g hé!; 2Ö |?2?væri regla og jafnvel lög að bera nýja samninga undir félagsmenn í ASÍ- verkalýðsfélögunum, en gamli samn- ingurinn framlengdur um eitt ár er jú nýr samningur, eða? Á hinn bóginn var málið auðvelt. Kjallarinn Albert Bnarsson afstöðu verkalýðsflokksins til verka- lýðs á Íslandi? Jú, það er svo. Hverjir setja lög um kjör verka- fólks? „Ekki við,” segir Alþýðubanda- lagið. Bandalagið segir: „Stéttasam- tökin skulu hafa fullt frelsi til samn- inga um kjör félaga sinna. Gerða samninga ber skilyrðislaust að virða.” (Ný efnahagsstefna, kafli 5,5, bls. 13. Þjóðviljinn aukablað maí 1978.) Vegna þessara stefnumiða m.a. var Alþýðubandalagið kosið sumarið 1978 og með þetta fór Bandalagið i stjórn — eða? Frelsi til samninga var ekki af- numið 1. des. 1978, segir nú hinn tryggi bandalagsmaður. Það sem gerðist var bara að ASÍ samþykkti að framlengja samninga um eitt ár og fékk í staðinn félagsmálapakkann, bætir hann við. 0 „Fyrir hönd ríkisstjórnarinnar er það fulltrúi Alþýðubandalagsins, sem stendur fyrir þessari skothríð á launafólk.” Sett voru lög sem skömmtuðu vinn- andi fólki félagsmálapakka. Hvað var í honum? Sumt gott og sumt sem aldrei kom og sumt sem bara sumir fengu og er ekkert við því að segja. En — eitt veröur pu 5CéJ2íl. .é!l’ þetta dæmi er einn skömmtunarseðill þar sem skammtað er bæði kaup og réttindi.Vinnandi fólk, sem málið snertir þó mest, kemur hvergi nærri og fær ekki tækifæri til að segja eitt einasta orð. Er þetta vitnisburður um Nei, félagi sæll, þetta er ekki málið, heldur hitt að ASÍ-forystan fór á bak við vinnandi fólk og tók ákvörðun sem hún hafði ekkert umboð til. Hún aftók samningsrétt- inn i þetta skipti vegna annarra hags- muna en verkaioiKs cíi Tc! .r!h!?vaici' inu að setja lög um kjör þess. Og hverjum var verið að hjálpa með þessari aðgerð? Enn skulum við leita í leiðara Þjóðviljans, nú frá 21. jan. 1979. Þarsegir m.a.: „í tillögum Alþýðubandalagsins er lögð höfuðáhersla á að nauðsyn sé fyrir alla aðila að hefja sig upp úr ófrjóu og lamandi þrasi um vísitölu og kaupgjald, eins og þau atriði skipti sköpum í baráttunni gegn verð- bólgunni, og snúa sér af alefli að hag- ræðingu i atvinnurekstri og endur- skipulagningu atvinnuveganna. í vanmætti þeirra til þess að standa undir raunhæfum kjarabótum og lelagslegum framförum felst rótin að því að ekki hefur reynst unnt að ná tökum á verðbólguvandanum.” Vist er það rétt sem þú lest, launa- maður sæll. Þú ert hvattur til þess að hefja þig upp úr þessu þrasi um vísi- tölu og kaupgjald en snúa þér að hag- ræðingu og endurskipulagningu at- vinnuveganna, svo eitthvert svigrúm verði til þess að borga þér mannsæm- andi laun. Á meðan færðu þér svo bita úr einhverjum félagsmálapakk- anna. 3%-in og BSRB Þegar hér er komið sögu er allt í fullum gangi við að klippa af umsömd- um launum opinberra starfsmanna. Tilboðið til BSRB-félaga hljóðaði svo í Þjóðviljans nafni: „Hins vegar hefur ríkisstjórnin boðist til þess að veita opinberum starfsmönnum mikilvægar samningsréttarbætur gegn því að þeir falli frá 3% grunn- kaupshækkun, sem átti að koma til framkvæmda I. april.” (Leiðari í Þjóðviljanum 27. apríl 1979. Sá hét ,,3%-in og BSRB”.) Fyrst var páö S.AMRÁÐ, nú er leikurinn sá að pakka nokkrum félags- og réttindamálum í pakka og verðleggja hann á 3%. Sundurliðun á þessum verðlagsreikningi né heldur formúlan hefur aldrei verið gefin upp. Við skulum einnig hoppa yfir mjög sérstakt tímabil þessarar sögu af til- litssemi við aðalpersónur. Þetta tíma- bil vilja þær sjálfsagt fæstar standa ábyrgar fyrir, alla vega ekki orða þeirra sem þá féllu. Þetta er tímabilið þegar stjórn Ólafs Jóhannessonar sprakk með hamagangi, kosningaat varð aðalskemmtan manna, krata- stjórn dúllaði við verðbólgugælu- dýrið og foringjaleikurinn að sljórnarleit stóð yfir. Honum lauk sem kunnugt er með því að varafor- ingi mesta kaupránsflokksins fann stjórn með því að ástunda einkaleit (ég skil ekki lætin í Sjálfstæðis- fiokknum yfir þessu frækilega dæmi sem varaformaðurinn sýndi um ágæti einkaframtaks). Aðalboðskapur þessarar nýju rikisstjórnar í launamálum er að sjálfsögðu fólginn í baráttu gegn verðbólgu. Nú sem fyrr er haldið í gamla þræði og gömlu ráðin kyrjuð og krydduð nýyrðum. Ekki skal við- hafa grunnkaupshækkanir. Nú skal launahækkunum haldið niðri svo að launafólkið fari nú ekki að ausa (milljörðum eins og olíu á verðbólgu- bálið. í staðinn ætlar ríkisstjórnin að útvega milljarða til þess að fjár- magna félagsmálapakka, sem senda á launafólki á næsta ári eða þegar verulegur árangur hefur náðst í þess- ari hetjulegu baráttu gegn verðbólg- unni. Og fyrir hönd ríkisstjórnarinn- ar er það fulltrúi Alþýðubandalagsins sem stendur fyrir þessari skothríð á launafólk. Það er svo sem ekkert eða er það? Albert F.inarsson kennari.

x

Dagblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Dagblaðið
https://timarit.is/publication/260

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.