Dagblaðið - 30.05.1980, Blaðsíða 10

DAGBLAÐIÐ. FÖSTUDAGUR 30. MAÍ 1980.
BIADIÐ
b DagbUðið Kf. •'.
jFramkv«mdastj6H: 8v«inn R. Eyjótfsson. Rhstjóri: Jónas Kristjánsson.
jRhstjómarfuttrtifc Haukur Hslgasori. Fréttastjórfc Ómar Valdimarsson.
Skrifstofustjóri ritstjómar JóhanAaé Raykdal.
■Iþróttir HaHur Simonarson. Mannlng: Aðaistainn Irvgótfsson. AAstoóarfréttastjóri: Jónas Haraldsson.;
Handrtt Asgrimur l4issop. Hörmun: HMmar Karisson.
Blaóamann: Anna Bjamason, AtU Rúnar HaHdórssonL Adi Stainarsson, Asgair Tómasson, Bragi
^ffigurðsson, Óóra étafiinsdóttir, EBn Áíbartsdóttír, Ema' 'V7 fngSHsdóttir, Gunniaugur Á. Jónssonj
óiafurGairsson, SigurBar Svarrisson.
Ljósmyndir Ámi PAI Jóhannsson, Bjamíatfur Bjamiaifsson, Hörður VilhjAlmsson, Ragnar Th. Sigurðs-
son, Svainn Þormóðsson. Safn: Jón Sssvar Baldvinsson.
Skrtfstofustjóri: Ólafur Eyjótfssop. Gjaldkarfc Práinn Þoriaifsson. Sölustjóri: Ingvar Sveinsson. Draifing-
arstjórfc Már E.M. Haltdórsson.
Rhstíóm Siðumúla 12. Afgraiðala, áskriftadaild, augiýsingar og skrif stofur Þvarhotti 11.
AðsUimi Maðakis ar 27022 (10 inuri.
Saáriingog umbrot Dagbiaðið hf., Siðumúla 12. Mynda- og piötugarð: Hilmir hf., Siðumúla 12. Prantun
ArvStur hf„ Skatfunni 10.
vAakriftarvarð ámánuðl kr, 4S00. Varð i lausasöki kr. 230 aintakið.
SniHdarieg heimska
Um 50% meiri mjólk er framleidd
hér á sumrin en á veturna. Það er á
sumrin, sem myndast hinn mikli kúfur
óseljanlegrar mjólkur. Þá er búið til úr
henni duft, sem selt er til útlanda fyrir
flutningskostnaði einum.
Á veturna er hins vegar rétt framleitt
til daglegra þarfa þjóðarinnar. Sú framleiðsla er því
augljóslega miklu minni þjóðfélagsvandi en sumar-
framleiðsla mjólkur. Aðgerðir gegn offramleiðslu
hefði átt að miða við þetta.
Stjórnvöld lands og landbúnaðar hafa komið sér
saman um kvótakerfí. Markmið þess er að draga úr of-
framleiðslu, svo að ekki þurfí að borga meira en átta
og hálfan milljarð á ári í útflutningsuppbætur á verð-
lagi þessa árs.
Samkvæmt kerfínu er hverjum bónda skammtaður
framleiðslukvóti. Fari hann yfir kvótann, fær hann
lítið sem ekkert fyrir afurðirnar, sem umfram eru.
Þetta kvótakerfi hefði vel mátt nota til að jafna
mjólkurframleiðslu yfir árið.
Kvóta hvers bónda hefði mátt skipta á einstaka
mánuði á þann hátt, að hann væri fyrst og fremst
hvattur til að draga úr mjólkurframleiðslu á sumrin, en
ekki hvattur til að draga úr henni á veturna, þegar ekki
er offramleiðsla.
Slíkt kerfi hefði verið í heldur meira samræmi við
lögmál markaðsins. Ef frjáls sala væri hér á mjólk,
mundi hún stíga í verði á veturna og falla á sumrin.
Þetta er einfalt dæmi um framboð og eftirspurn.
Hið nýja kvótakerfí hefur hins vegar þveröfug áhrif í
reynd. Bændur hafa haldið áfram að framleiða mjólk
eins og ekkert hafi í skorizt. í haust munu þeir svo
standa andspænis fullum árskvótaog verðlausri vetrar-
framleiðslu.
Þetta mun svo leiða til mikils niðurskurðar í haust.
Vetrarframleiðslan verður þá minni en eftirspurnin.
Niðurstaðan verður alvarlegur mjólkurskortur, sam-
fara útgáfu skömmtunarseðla, alveg eins og í gamla
daga biðraðanna.
Stjórnvöld lands og þjóðar hafa búið til kvótakerfi,
sem ekkert dregur úr offramleiðslukúfi sumarsins, en
býr til mjólkurskort á veturna. Svo segja sumir, að
heimska þessara manna sé ekki takmarkalaus! Hún er
það raunar.
Landsfeðrum okkar til hægri og vinstri dettur ekki í
hug, að unnt sé að leyfa sjálfvirkum markaðslögmál-
um að minnka offramleiðsluna. Þeir eru harðlæstir í
hugsunarhætti opinberrar miðstýringar, skömmtunar
og kvóta.
Þeir hefðu þó getað líkt eftir markaðslögmálinu með
því að láta mjólkurverð til bænda sveiflast eftir árs-
tíðum. Þá hefðu þeir ekki heldur þurft neitt kvóta-
kerfí, neina nauðung í garð bænda, neinn nýjan stein í
fáránlegt landbúnaðarkerfi.
Þeir hefðu líka getað látið sér detta í hug, að hag-
kvæmara sé að framleiða mjólk í nágrenni þéttbýlis og
kindakjöt í fjarlægari sveitum. Þeir hefðu getað stuðl-
að að slíku með því að taka tillit til flutningskostnaðar
í verði til bænda.
Kvótakerfið í landbúnaði hefur farið illa af stað.
Það mun fyrirsjáanlega valda bæði bændum og
neytendum miklum búsifjum. Sennilega verður það að
lokum sprengt og þá á kostnað skattgreiðenda. En það
er víst ekki ný bóla í landbúnaði!
Þótt við reynum að vera sanngjörn, verður ekki hjá
þeirri niðurstöðu komizt, að einstæða snilligáfu í
heimsku þurfi til að búa til mjólkurskort ofan á gífur-
lega offramleiðslu. Það geta íslenzkir landsfeður og
landbúnaðarfeður einir.
Danmörk:
Eiga ekki allir að
borga brúsann
þegar á bjátar?
—litið hýru auga til peninga danskra á Spáni sem borga lægri
skatta en heimadanimir en tóku þó allan þátt í eyðslu fyrri ára
Flutningar fólks á milli landa
valda stöðugt vanda víðs vegar um
heim. í raun hafa flest ríki einhverjar
reglur þar um. Oft valda þessar
reglur eða lög miklum deilum.
Ásakanir um mismunun kynþátta
eru algefigar i þessu sambandi og slíkt
vilja flestar ríkisstjórnir forðast í
lengstu lög. Skemmst er að minnasL
deilna, sem urðu i Bretlandi vegna
nýrra iaga, sem ríkisstjóm Margrétar
Thatcher fékk samþykkt á þingi fyrir
nokkrum vikum. Ollum viðkomandi
er ljóst að þó hvergi væri kveðið á um
það í hinum nýju lögum, þá er þeim
ætlað að stemma stigu við
innflutningi litaðs fólks til Bretlands.
Danir hafa bæði þurft að eiga við
mikla ásókn erlends fólks inn í Dan-
mörku og einnig brottflutning eigin
landa. Um siðustu aldamót fluttu
margir þaðan til Bandaríkjanna eins
og frá fleiri löndum Evrópu.
Síðustu árin hafa allmargir Danir
flutt til Spánar af ýmsum ástæðum.
Nýlega birtist grein um þessi mál í
Politiken þar sem rætt er um brott-
flutning fólks frá Danmörku og þar
er nokkrum spumingum velt fyrir
sér.
í byrjun greinarinnar segir að
Danmörk sé eitt fárra landa, sem
ekki hafi neina stefnu í málefnum
fólks er flytja vilji til landsins. Allar
tilraunir til að verða samstiga stefnu
annarra ríkja í þessum efnum hafi
strandað á óttanum við að vera
sakaðir um kynþáttamisrétti.
Sá ótti geti þó ekki verið til staðar,
þegar um sé að ræða danska þegna
og einkum ekki þegar um sé að ræða
flutning þeirra frá Danmörku. Þeir
flutningar gefi þvi tilefni til nokkurra
hugleiðinga.
í greininni i Politiken segir að á-
stæða sé til að telja rétt að móta
einhverja stefnu varðandi brott-
flutning danskra þegna frá landinu.
Einkum sé þetta rétt ef hafðir séu i
huga hagsmunir þeirra, sem áfram
sifja heima.
Ekki hefur farið fram nein talning
á því hve margir Danir hafa flutt til
Spánar á undanförnum árum.
Ekki er þó svo fjarri lagi að
telja að þeir séu svona um það bil
tuttugu þúsund Danirnir sem nú hafi
fasta búsetu þar. Eftir þeim mikla
krafti sem lagður sé í að auglýsa
möguleika á slíkum búferlaflutningi
þá segir í Politiken að ástæða sé til að
halda að þessir flutningar muni halda
áfram.
Um síðustu aldamót fluttu margir
á brott frá Danmörku eins og fleiri
Evrópulöndum. Þeir útflytjendur
fóru flestir til Bandaríkjanna þar sem
þeir héldu að kannski byðust þeim
tækifæri til betra lífs en heima fyrir.
Stundum reyndist það rétt óg stund-
um ekki. Sumum tókst að komast á-
fram, en öðrum ekki. Allir áttu þessir
útflytjendur það sameiginlegt að
skilja við ættland sitt með trega og
með ótta við hið óþekkta. Hið eina,
sem hrakti þá til brottfararinnar var
neyðin.
Slíkt hið sama verður þó ekki sagt
um þá Dani sem nú flykkjast á brott
frá heimalandinu. Veðráttan og lofts-
lagið í Danmörku er talið eiga hér
nokkurn þátt. Vissulega er til fólk,
sem heilsu sinnar vegna hefur það
mun betra á Spáni eða í öðrum suð-
lægum löndum. Þetta mun þó aðeins
eiga við um lítinn hluta fólks.
Flestir þeirra, sem tekið hafa
ákvörðun um að flytja á brott hafa
einfaldlega komizt að þeirri niður-
stöðu að þeir hafi það mun betra
efnalega erlendis. Á Spáni og víðar
verður þetta fólk efnalega hástétt
sem njóti kostanna af að flytjast á
annað verðlagssvæði en gildi í Dan-
mörku.
Þessir innflytjendur líta því ekki
með neinni ánægju til þeirrar
þróunar, sem er að verða á Spáni.
Landið stefnir nú að því að verða
velferðarríki að vestur- evrópskri
fyrirmynd. Þeirri þróun fylgja ýmsir
ókostir og í augum innflytjendanna
er sá ekki minnstur að þá verður
dýrara að lifa. Heppilegast væri í
þeirra augum að efnalega stæðu
hinir innfæddu i stað.
Innflytjendurnir eru heldur ekki
neitt hrifnir af að Spánn er nú að
undirbúa inngöngu í Efnahagsbanda-
lag Evrópu með sameiginlegum
reglum, sem' því fylgja, og meiri
framfærslukostnaði. Spánn tengist
með inngöngunni fyrr alþjóðlegum
mörkuðum, þar sem verðbólgan er
orðin regla.
f greininni í Poltiken er komizt að
þeirri niðurstöðu að þeir séu vafa-
laust næsta fáir i Danmörku, sem
setja vilji neinar reglur þar sem tak-
markanir verði settar á frelsi lands-
manna til að flytjast til annarra landa
efþeir óskiþess.
Rétt sé þó að benda á að ýmis
stjórnmálaleg atriði geti skipt máli i

Stálhnefar ákæru-
valda gegn bama-
gullum i Breiðholti
Það renna jafnan tvær grímur á
undirritaðan þegar hin ýmsu ákæru-
völd landsins taka til óspilltra mál-
anna í þjóðlífinu. Saklaust fólk hefur
iðulega átt um sárt að binda eftir
^heimsóknir hins opinbera. Skemmst
er að minnast þegar víkingasveit
Sakadóms Reykjavikur fangelsaði
fjóra saklausa menn undir loginni
morðákæru árið 1976. Annar dóm-
stóll af sama meiði hefur nú fleygt
stjúpmóðurbótum í fjórmenningana
saklausu og skorið fast við nögl. Ef
tii vill finnast einhverjir menn i
Dómarafélagi íslands sem myndu
vilja jöfn skipti við saklausa fjór-
menninga fyrir sama pening? Þeir eru
hér með beðnir um að gefa sig fram!
íslands
Hrafnistumenn
Nú hafa ákæruvöldin mannað nýja
sveit víkinga til að taka hús á sak-
lausu fólki víða um landið og miöin.
I þetta sinn eru það einkum sjómenn
flotans ásamt legusjúklingum á
spítölum landsins sem verða fyrir
barðinu á hinu opinbera auk smá-
bama í Breiðholtshverfum. Saknæmi
fórnarlamba er fólgið í þvi að vilja
hagnýta sér tækninýjung sem kölluð
er innanhússsjónvarp og er myndræn
útgáfa af óbreyttu segulbandi. Vara
þessi er falboðin í verzlunum landsins
eftir lögmætan innflutning og
greiðslu aðflutningsgjalda i ríkissjóð
en hvergi er farið með hana í laun-
kofa. Þá eru myndsegulbönd auglýst
í sjónvarpi islenzka ríkisútvarpsins og
á því notagildi þeirra ekki að hafa
farið framhjá stofnunum hins opin-
bera sem fást við sjónvarpsrekstur.
Innanhússkerfiaf þessu tagi hafa
verið notuð um skeið hjá bátaflot-
anum og í nokkrum sjúkrahúsum
ríkisins auk fleiri staða um landið.
Það kemur því tæplega flatt upp á
ákæruvöldin þótt almenningur vilji
eignast þennan tæknibúnað til að
nýta betur rándýr sjónvarpstæki
heimilanna. Þau standa reyndar
ónotuð tuttugu klukkustundir á
sólarhring að viðbættum fimmtu-
dagskvöldum og júlímánuði öllum.
Af háttvísi við stjórnvöld skal hins
vegar ekki minnzt hér einu orði á þá
valdníðslu að loka fyrir Keflavíkur-
sjónvarpið með rauðu pennastriki.
Það er sérstakur kafli í mannrétt-
indum þjóðarinnar
Græddur er
fyrndur eyrir
Það hlýtur að vera barnafólki í
Breiðholtshverfum og sjómönnum á
flota þjóðarinnar sérstök sárabót að
fylgjast með framvindu annarra mála í
dómskerfi lýðveldisins. Á sama tima
og mennirnir með stálhnefana boða
áhlaup á frivaktir og barnagull
fyrnast svo ómerkari málaflokkar í
hirzlum dómhúsa. Nægir þar að
nefna innkaupsverð á skipastóli
iandsmanna sem fær nú hefðbundna
meðferð samkvæmt fyrningareglunni
góðkunnu.
En það er guðlast að orða svoleiðis
smáræði í sömu andrá og höfuðglæpi
hjá langlegusjúklingum. Eftir frækið
„í þetta sinneruþað einkum sjómenn flotans ásamt i
Íegusjúklingumáspítölum landsins semverða fyrir
barðinu áhinuopinbera auk smábarna íBreiðholts-1
hverfum”.