Dagblaðið - 24.08.1981, Blaðsíða 19

DAGBLAÐIÐ. MÁNUDAGUR 24. ÁGÚST 1981.
19
„VORHERRE HAR GIVET
MIG ET LYST SIHD”
—segir Tove Olafsson myndhöggvari sem ekki hef ur komið til íslands í 28 ár og
finnst allt hafa breytzt nema Esjan
Sjötíu og eins árs er hún Tove
Olafsson, myndhöggvari, en svo lífs-
glöð og hress að við gætum öfundað
hana ýmsar af þessum yngri.
„Ja, vorherre har givet mig et lyst
sind,” segir hún, og útleggst það
eitthvað á þá leið, að skaparinn hafi
skenkt henni létta lund í vöggugjöf.
Nokkur af verkum Tove eru nú á
sýningu í Listmunahúsinu, Lækjargötu
2, ásamt með olíumálverkum eftir
Kristján Davíðsson og myndum í lit og
svart-hvítu á pappír eftir Þorvald
Skúlason. Þetta er þrælsæt sýning,
held ég, en annars skrifar Aðalsteinn
um hana fijótlega og segir á henni kost
og löst.
Ég ætla bara að geta þess að högg-
myndir Tove eru ýmist unnar f tré eða
stein og flestar af fólki. Það eru
elskendur, litlar fjölskyldur, stúlka að
mjólka, geit, tveir sjómenn.
Sjómennirnir eru gerðir eftir gamalli
ljósmynd frá Eyrarbakka.
„Mér finnst abstrakt-höggmyndir
margar hverjar mjög skemmtilegar, en
það hentar mér ekki að búa þær til, það
er ekki minn stfll,” segir Tove.
„Mig langar að gera eitthvað hlýtt
og mannlegt, og mér þykir vænt um
flest fólk sem ég kynnist, þótt mér
finnist mannkynið í heild hegða sér
hræðilega heimskulega,” segir hún.
„Við höfum meira en nóg af sorg,
grimmd og skelfingum í heiminum, það
veit ég, en manneskjan getur líka verið
stórkostlega hlý, óeigingjörn og kær-
leiksrik.
Ógnir vofa yfir, kannske verður
okkur öllum tortímt á morgun, en
meðan við fáum að lifa skulum við
reyna að njóta þess. Og stúlkan, sem
mjólkar geitina sina á myndinni minni,
hún er i snertingu við sjálft h'fið og er
ekkert að hugsa um gjöreyðingar-
sprengjumar.”
Fjögurra metra hár
listskautahlaupari
Myndirnar eru gerðar á seinustu
árum og þegar ég dáist að því við Tove,
hvað hún er full af sköpunarþrótti, þá
segir hún: ,,Já, ég er ein af þessu
óþolandi duglega fólki, ég verð blátt á-
fram niðurbrotin, ef ég hef ekki nóg að
gera. Og nú hef ég alveg nýlega fengið
pöntun á stærsta verki sem ég hef gert
um ævina. Það er fjögra metra hár
skautahlaupari sem verður settur upp
fyrir framan Bröndby-hahen (íþrótta-
og tónleikahöll í Kaupmannahöfn).
Ég fékk hugmyndina að honum þeg-
ar ég sá amerískan iistskautahlaupara í
sjónvarpinu. Hann verður steyptur í
brons en fyrst þarf ég ég að gera hann í
gifs, og það er nú meira puðið. Ég er
prilandi í stigum upp eftir honum
öhum. Það er alveg merkilegt að
mennirnir sem pöntuðu hann hjá mér
skyldu ekki spyrja hvort ég yrði ekki
dauð áður en ég gæti lokið við hann! ’ ’
Oft búin að vera blönk
Tove var á árum áður gift Sigurjóni
Ólafssyni myndhöggvara. En hvort
sem það hefur verið of þröngt um tvo
myndhöggvara i skúrnum sem þau
bjuggu í inni i Laugarnesi, eða af
einhverri annarri ástæðu, þá slitu þau
Mig langar að gera eitthvað hlýtt og
mannlegt, og abstrakt-listin, hún er
falleg, en það er bara ekki mitt eðli að
gera slikar myndir,” segir Tove Olafs-
son, 71 árs gömul, og full af lifsorku.
DB-mynd Gunnar Örn.
samvistum fyrir 28 árum og Tove fór til
Danmerkur með dætur þeirra tvær,
eins og sautján ára.
Höggmyndir hennar (sumar úr grá-
grýti sem hún fékk dálæti á þegar hún
bjó hér á landi) standa nú á ráðhús-
torgum út um aila Danmörku.
En oft er hún búin að vera svo blönk
að hún vissi ekkert hvernig hún ætti að
geta keypt í matinn næsta dag.
„Það gildir um alla listamenn,”
segir hún. „Þetta er áhættusamasta
starfsgrein sem hægt er að velja sér.”
Hún er fjarska glöð yfir að fá þetta
tækifæri til að skoða ísiand aftur eftir
28 ár.
„Allt hefur breytzt nema I sjan,”
segir Tóve. „Hún er alveg eins og þegar
ég sá hana fyrst, eftir að hafa verið í
Reykjavík í fjórtán daga í þoku og
rigningu. Þá stytti upp, og hvað sé ég
þá nema þetta heljarstóra fjall! Því
gleymi ég aldrei.”
-IHH.
Hvað er að gerast í íslenzkum veiðiám?:
Erum við að ganga frá ánum okkar?
Það fer ekki á milli mála að
eitthvað meira en litið er að gerast í
íslenzkum ám því laxleysið í sumum
ánum er óeðlilegt. Dæmi eru um það,
að veiðin i nokkrum ám hafi aldrei
verið lakari. Nægir þar að nefna
Langá á Mýrum og Laxá í Aðaldal.
Ég er anzi hræddur um að ein-
hverjum bregði við ef næsta sumar
verður verra en þetta. Mikið minni
fiskur í ánum og þegar laxinn ætti að
ganga í ámar kæmi hann alls ekki.
Þá risum viö kannski upp og létum í
okkur heyra. En það yrði líklega bara
nokkuð seint í rassinn gripið. Vitað
er að Færeyingar hafa veitt mikið af
laxi á hverju ári.Það er ekki hægt að
loka augunum fyrir því. En tölumar
hafa aldrei verið teknar hátiðlega,
hafi þær á annað borð verið gefnar
upp. Það mun hafa verið fyrir áratug
sem veiðamar hófust. Að þær hafi
ekki áhrif á veiöar 1 okkar ám er
hrein fjarstæða. Þau gætu einmitt
verið að koma í ljós núna. Á hverju
ári veiða Færeyingar svona 5—6
sinnum meira en veiðist í öllum
islenzku ánum á hverju sumri, sem er
ekkert smávegis magn. Það eina
raunhæfa sem við getum gert er að
semja við Færeyinga STRAX. Við
höfum ekki efni á að ala upp mörg
þúsund laxa fyrir þá á hverju ári.
Þetta getur ekki gengið til lengdar.
Það hlýtur hver maður að sjá.
„Síðan ég byrjaði i laxinum hefur
maður á hverju sumri séð mikið af
laxi í ánum, þó hann taki kannski
ekki alltaf. En í ár keyrir þetta um
þverbak. Sumar ár sem ég hef veitt i,
em næstum fisklausar. Það er eitt-
hvað að gerast.” Þetta hafði einn af
reyndari veiðimönnum þjóðarinnar
aösegja um laxveiðina i sumar. Hann
VEIÐIVON
*
hefur veitt í mörgum góðum veiðiám
i sumar. En árangurinn er færri laxar
en nokkm sinni áður.Já, auðvitað
hafa veiðimenn tekið eftir þessu, því
alltof margar ár em hreinlega
fisklausar, svo ömurlegt sem það er
nú. En það em fleiri ástæður en
þessi. Allt bendir til þess að
gífurlegur seiöadauði hafi orðiö
’79. Þó sumir telji að seiðin hafi bara
frestað för sinni í sjó. Það er hæpið.
En það mun þá koma í Ijós næsta
sumar. En netaveiðin. Vitað er að
netaveiðin í ölfusá og Hvítá tekið
sinn toll. Með netaveiði Hvítá hefur
stórlax svo gott sem þurrkazt úr
ánum i Borgarfirði, ám eins og
Norðurá og Grímsá, sem voru
rómaðar sem stórlaxaár. Þetta nær
vitanlega engri átt. Og í ölfusá
veiðist alltaf mjög vel, enda hafa
árnar sem renna i ölfusá, fengið að
finna fyrir þvi. Margir héldu að
eitthvað merkilegt væri að gerast í
Stóru-Laxá í upphafi veiðitimans. Þá
veiddist vel til að byrja með. Það
hefur auðvitað verið fiskur sem slapp
áður en netin vom sett í ölfusá.
Veiðin hefur alveg dottið niður uppá
siðkastið. f fyrra veiddust í Hvitá og
ölfusá um 22 þúsund laxar í net. Ég
held aö það sé kominn tími til að gera
eitthvað róttækt i netaveiðimálunum.
Við getum varla hrópað hátt á
Færeyinga ef við erum litið betri
sjálfir. Ef réttlátari löggjöf bannaöi
alla netaveiði, myndi veiðin batna til
muna í mörgum ám. Núna fer neta-
veiðin í skjóli haustmyrkanna að
byrja, hún er stunduð á versta
tima fyrir ámar. Þetta ættum við að
hugleiða svona um leið og við sjáum
að lax fer minnkandi i ánum okkar.
Við höfum ekki efni á að eyðileggja
þær. Það eiga þær ekki skilið.
-GB.