Dagblaðið - 14.09.1981, Blaðsíða 12

DAGBLAÐIÐ. MÁNUDAGUR 14. SEPTEMBER 1981.
12
Framkvœmdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson. Ritstjóri: Jónas Kristjónsson.
Aðstoðarritstjóri: Haukur Helgason. Fróttastjóri: Ómar Valdimarsson.
Skrífstofustjóri rítstjómar Jóhannes Reykdal.
íþróttir: Hallur Símonarson. Menning: Aðalsteinn Ingólfsson. Aðstoðarfróttastjórí: Jónas Haraldsson.
Handrit: Ásgrímur Pólsson. Hönnun: Hilmar Karisson.
Blaðamenn: Anna Bjamason, Atli Rúnar Halldórsson, Atli Steinarsson, Ásgeir Tómasson, Bragi
Sigurðsson, Dóra Stofónsdóttir, EKn Albertsdóttir, Gunnlaugur A. Jónsson, Inga Huld Hókonardóttir,
Krístján Már Unnarason, Siguröur Sverrisson.
Ljósmyndir: BjamlaHur BjamleHsson, Einar Ólason, Ragnar Th. Sigurðsson, Sigurður Þorrí Sigurðsson
og Svainn Þormóðsson.
Skrífstofustjóri: Ólafur EyjóHsson. Gjaldkari: Þráinn ÞoríeHsson. Auglýsingastjóri: Már E.M. Halldórs
son. DreHingarstjórí: Valgeröur H. Svainsdóttir.
Rhstjóm: Siðumúla 12. Afgraiðsla, áskríftadaild, auglýsingar og skrífstofur ÞverhoW 11.
Aðalsimi blaðsins ar 27022 (10 Knur).
Setning og umbrot: Dagblaðið hf., Siðumúla 12.
Mynda- og plötugerö: Hilmir hf., Siðumúla 12. Prantun: Árvakur hf., SkeHunni 10.
Áskríftarvarð á mánuði kr. 05,00. Varð I lausasölu kr. 6,00.
Frekar eintal en viðræður
Geir og Gunnar eru fremur á eintali
en í viðræðum. Þannig hafa svokallað-
ar sáttaviðræður sjálfstæðismanna
verið til þessa. Þeir, sem til þekkja, eru
sammála um, að hingað til hafi þetta
verið einberar málamyndaviðræður, án
árangurs og innihalds.
Geirsmenn tala á fundunum um, að sættir geti ekki
orðið.meðanGunnarsmenn eigi aðild að ríkisstjórninni
en Geirsmenn ekki. Gunnar er ekki á því að fara úr
stjórninni, segir að nú verði verðbólgan „bara” um
fjörutíu prósent og stjórnin sé ágæt. Gunnarsmenn
segja á fundunum, að til lítils væri, að þeir ryfu
stjórnarsamstarfíð. Þá yrðu annaðhvort kosningar,
sem sennilega þýddi, að Sjálfstæðisflokkurinn gengi
klofinn til leiks, ellegar yrði mynduð ný
samsteypustjórnog þá kæmi upp sama staða og var við
myndun núverandi stjórnar. Geir gæti ekki myndað
slíka stjórn, segja Gunnarsmenn.
Fulltrúar málamiðlunar í Sjálfstæðisflokkum segja,
að þó sé alltént gott, að fúlltrúar armanna ræðist við.
Eitthvað hagstætt geti hugsanlega út úr því komið, þó
illa horfí að sinni. í reynd er það uggur hófsamra sjálf-
stæðismanna vegna komandi landsfundar, sem mestu
veldur um viðræðurnar nú. Þeir reyna að komast hjá
hörðu uppgjöri á landsfundi, og slátrun.
Mikill sigur Geirsmanna á nýafstöðnu þingi Sam-
bands ungra sjálfstæðismanna erenn eitt skrefíð til
algerrar sundrungar sjálfstæðismanna. Þingið álykt-
aði, að þingmenn flokksins skyldu bundnir af flokks-
samþykktum varðandi myndun stjórnar og þátttöku í
stjórn. Þessi ályktun fær meðferð á landsfundinum í
októberlok, ef að líkum lætur. Hún þýddi, að gengið
yrði milli bols og höfuðs á stjórnarsinnunum í flokkn-
um.
Reynist hinir hörðustu hafa yfírhönd á landsfundi,
stefnir í klofning. Gunnarsmenn mundu þá stofna til
sérframboðs til þings.
Fyrir áeggjan þeirra sjálfstæðismanna, sem horfa
uggandi til þróunar næstu vikna, hafa foringjar arm-
anna því setzt saman til viðræðna. Enn hefur ekkert
gerzt í viðræðunum, sem huggar hina hófsamari harmi
gegn.
Að óbreyttu stefnir í harðari átök. Þegar þing kemur
saman, mun sem fyrr koma til harðra deilna stjórnar
og stjórnarandstöðu um meginstefnur. Slíkar deilur
liggja fremur niðri milli þinga.
Viðræðufundir, þar sem menn tala aðeins út og
suður, koma ekki að notum.
Viðtöl í Dagblaðinu á föstudag varpa ljósi á sitthvað
athyglisvert í þessu samhengi. „Fyrst ætla ég að lýsa
furðu minni á því, að heimurinn skuli ætla að farast
þegar forystumenn flokksins ræða saman, jafnsjálf-
sagt og það er í mínum augum,” sagði Friðrik Sophus-
son í viðtali í Dagblaðinu. Eins og Friðrik þekkir
manna bezt hafa forystumennirnir, Geir og Gunnar,
ekki haft margt að segja hvor við annan, síðan ríkis-
stjórnin var mynduð.
Ragnhildur Helgadóttir talar vafalaust fyrir hönd
margra Geirsmanna, þegar hún segir í viðtali í Dag-
blaðinu: ,,Allar stofnanir Sjálfstæðisflokksins, sem
vald hafa til að ákveða afstöðu flokksins til ríkis-
stjórna, hafa tekið afstöðu gegn þessari ríkisstjórn.
Þeir, sem mynda eða ganga í ríkisstjórn við þessar
aðstæður, hafa þar með sjálfir sagt sig úr lögum við
flokkinn. Grundvöllur til samninga við þá er þvi ekki
fyrirhendi. . .
Er nema von, að svokallaðir „sáttafundir” verði
ómerkilegir?
V
r
v»
MA VINNA
SAMAN?
Dapurleg einkenni
— Flokkarnir? — Þeir eru allir
eins.
Þetta segja afar margir um íslensku
stjórnmálaflokkana. Ekki vegna þess
að stefna þeirra í orði sé eins, heldur
vegna þess að starfshættir, baráttu-
aðferðir og loforðaefndir eru eins.
Karp um smáatriði, fýla út í einstakl-
inga, þögn um spurningar, gagnrýni
eða stefnu andstæðinga og skortur á
samvinnu stjórnmálasamtaka eru allt
sérstök einkenni á íslensku stjórn-
málalifi. Auðvitað verður fólk fyrr
eða siðar pirrað á of persónulegum
deilum og skömmum eins flokks um
aðgerðir annars þegar tyftarinn gerist
svo sekur um sams konar athæfi ári
síðar. Samvinna flokka er helst
bundin samstarfi einstakra þing-
manna og í stjórnarstofnunum og al-
gengast að nafn eins flokks ráði
meiru um afstöðu hinna til mála en
málefnið sjálft.
Hér er ólíku saman að jafna ef litið
er til hinna Norðurlandanna. f Dan-
mörku hafa nokkrir flokkar unnið
saman í fóstureyðingamálum og í
Noregi gátu flestir flokkanna samein-
ast um mótmæli til Sovéskra yfir-
valda á 13 ára ártið innrásarinnar í
Tékkóslóvakíu. Hvort tveggja væri
óhugsandi hér.
Líklega verður að taka það skýrt
fram að hvorki ég né hin marx-len-
inisku kommúnistasamtök eru sak-
laus af borgaralegum eymdarháttum
svona stjórnmálabaráttu.
Meiri mannsbrag
Flokkarnir fjórir keppast við að
búa til vinsæla pólitík. Fólk er hvatt
til að kjósa flokkana. Seta þeirra í
bæjar- og sveitarstjórnum, stofnun-
um og á Alþingi á svo að tryggja
framkvæmdir loforðanna. En trygg-
ingin er lítil og alltaf hægt að skjóta
sér undan umkvörtunum með því að
benda á að gera þurfi málamiðlun við
samstarfsflokka í bákninu. Þáögefur
hins vegar auga leið að efna mætti
miklu fleiri loforð og vinna mun
meira gagn ef samvinna stjórnmála-
samtaka næði út fyrir stofnanirnar
og fjöldinn væri virkjaður — t.d. um
kröfur sem beinast gegn umræddum
stofnunum. Hér skilur milli borgara-
legra og verkalýðssinnaðra aðferða.
Svokallað „unglingavandamál” er
á vörum margra og flokksblöðin
standa með unglingunum. Sum gagn-
rýna meira að segja stofnanirnar sem
flokkar þeirra stýra um þessar
mundir. Úr því að fiest allir eru sam-
mála um að gera eigi bragarbót, því
þá ekki að taka höndum saman (með
unglingunum) og hjóla í „vanda-
málið”?
Annað dæmi varðar stríðandi
alþýðu í löndum þar sem risaveldin
troða á sjálfsákvörðunarrétti þjóða.
Allir flokkar hafa að einhverju leyti
fordæmt t.d. innrás Sovétmanna í
Afganistan En þeir geta horft aðgerð-
arlausir upp á hörmungarnar og
hetjulega baráttu þjóðfrelsisliða.
Samstarfstilboð Kommúnistasamtak-
anna var hundsað eða því neitað.
Aumingjaskapurinn er samur varð-
andi Pólland og E1 Salvador. Eða er
hér um þaulhugsaða stefnu að ræða?
í verkalýðshreyfmgunni hafa and-
ófsmenn, sem vilja sjálfstæðari og
beittari hreyfingu, ekki náð saman.
Svo er sumpart fyrir flokkstryggð,
sumpart fyrir þá sök að fylkingar-
menn reyna að troða „sósialískum
markmiðum” uppá þá hægfara og
sumpart vegna þess að menn þykjast
ekki geta starfað saman nema vera
90% sammála um allt frá A til Z.
Þetta eru aðeins fáein dæmi um
hvernig þvermóðskan hamlar um-
bótum í íslenskum stjórnmálum og
• „Eftir dágóöa fjölmiölarispu ætti aö vera
ljóst að sameining Alþýöuflokks og
Kommúnistasamtakanna stendur ekki fyrir
dyrum. Hvorki Vilmundur né Jón Baldvin
hafa brotiö gegn flokki sínum.”
Einstaka sinnum birtast lesenda-
bréf í dagblöðunum þar sem hælt er
mjólkurvörum frá mjólkursamlögun-
um á Norðurlandi og einnig kemur
það fyrir að kjötið sé talið betra í
öðrum landshlutum en það sem neyt-
endum stendur til boða á höfuðborg-
arsvæðinu.
Ég man ekki eftir að Sunnlending-
ar hafi sérstaklega skrifað um ágæti
mjólkurvara frá Mjólkurbúi Flóa-
manna og jafnframt haldið því fram
að nýmjólk og aðrar mjólkurvörur
væru ekki hæfar til neyslu fyrir norð-
an. Enda eru Sunnlendingar taldir
hófsamir eða að minnsta kosti hæ-
verskir. Þótt þeir séu stoltir af sinni
framleiðslu og sínum vinnslustöðvum
þá gleöjast þeir með sjálfum sér en
flika því ekki á síðum dagblaðanna.
Fyrir stuttu birtist klausa í Morgun-
blaðinu eftir þó nokkuð þekktan
mann, þar sem mjólkinni í Þingeyjar-
sýslu var sérstaklega hælt, jafnframt
var g'efið í skyn að blaðafulltrúi
bændasamtakanna væri „penna-
glaður”. Það virtist eitthvert sam-
hengi vera þar á milli. Þetta með
pennagleöina væri betra að satt væri,
en enginn efast um ágæti mjólkurinn-
ar úr þingeysku kúnum.
Er mjólkin öóruvísi
fyrir norðan?
Getur það veriö að eitthvert sér-
stakt bragð sé af norðlensku mjólk-
inni, sem sumir finna, en aðrir ekki.
Það er að vísu aðeins munur á fitu-
innihaldi mjólkur fyrir norðan og
sunnan, það getur verið um 0,1 % eða
svo. Sunnlenska mjólkin er með
3,8-3,9% fitu, en fyrir norðan gæti
hún verið um 4,0%. Sá maður sem
finnur mun á fitu í slíkri mjólk og
getur staðfest mun upp á 0,1% hlýtur
að vera með innbyggðan fitumæli.
Kýrnar eru af sama stofni fyrir
norðan og sunnan. Nú er aðeins ein
nautastöð á landinu, þaðan er sæði
úr úrvals nautum dreift um allt land.
Svo kýrnar eru meira og minna skyld-
ar. Það er mikið um hálfsystur
sunnlensku kúnna fyrir norðan.
Næringargildi fóðursins er mjög
áþekkt í landshlutunum. Stundum er
meira protein í töðunni á Suðurlandi
en fyrir norðan og stundum er þessu
öfugt varið. Sömu fræblöndum er
yfirleitt sáð í nýræktir um allt land.
Ríkjandi túngresi er vallarfoxgras og
túnvingull i báðum landshlutum að
minnsta kosti fyrstu ár eftir sáningu.
Síðan getur snarrótin náð yfirhönd-
inni, en það á við i báðum landshlut-
um. Áburðarskammtar á tún eru eins
að mestu leyti. Þaö rignir meira fyrir
sunnan en norðan! Varla er það
nægileg skýring á mismun á bragð-
gæðum. Samskonar aðferðum er
beitt við vinnslu mjólkurinnar í öllum
mjólkursamlögunum. Umbúðir eru
hliðstæðar. Þó eru einstöku mjólkur-
samlög enn með plastpoka.
Samskonar mjaltavélar eru um allt
land og heimilismjólkurtankar
áþekkir. Fóðurblöndur eru svipaðar
um allt land, þó má gera ráð fyrir að
erlendar innfluttar blöndur séu meira
notaðar fyrir norðan.
Bœndur vilja framleiða
1. flokks mjólk
Það er sameiginlegt með bændum
um allt land að vilja framleiða. sem
bestar búfjárafurðir, hvort sem það
er mjólk eða kjöt. Það er þeirra
hagur. Mjólkursamlögin gera það
sem i þeirra valdi stendur til þess að
sú vara sem frá þeim fer sé einnig
óaöfinnanleg. Þess vegna eru bændur
hvattir til þess að láta mjólk renna
niður úr mjólkurkæli ef hún hefur
skemmst einhverra hluta vegna. Það
getur verið bilun í kælikerfi eða að
rafmagnið hafi farið af um lengri
tíma. Bændur sem verða fyrir þessu
þurfa ekki annað en að hringja í sitt
mjólkursamlag og tilkynna, að þeir
hafi látið injólkina renna niður í
niðurfallið, vegna þess að hún hafi
verið gölluð. Þeir fá þessa mjólk
greidda. Svo það er engin ástæða
fyrir bændur að reyna að koma á
mjólkurbílinn skemmdri mjólk, því á
Kjallarinn
Agnar Guðnason
þann hátt gæti tjón bóndans orðið
meira en ef hann hreinlega hellir
henni niður.
Fyrir nokkrum árum var mjólk sett
á sérstakar auglýsingaumbúðir, sem
voru eins fyrir öll mjólkursamlögin,
sem notuðu þá gerð umbúða. Þetta
voru tveggja lítra fernur, sem þá voru
algengastar á svæði Mjólkursamsöl-
unnar í Reykjavík. Ég frétti af neyt-
endum í bæ á Norðurlandi, sem
kvörtuðu sáran yfir sunnlensku
mjólkinni og vildu ólmir fá mjólk
frá eigin mjólkursamlagi. Þeir stóðu í
þeirri meiningu að mjólkin hefði
verið flutt að sunnan. Auðvitað var
þessi mjólk frá þeirra samlagi en
teikningar á umbúðum aðrar.
Ég geri fastlega ráö fyrir að 99,9%
af neytendum finni ekki nokkurn
mun á mjólkurvörum fyrir norðan
eða sunnan. Það er þetta 0,1% eins
• „Ég frétti af neytendum í bæ á
Noröurlandi, sem kvörtuöu sáran yfir
sunnlenzku mjólkinni og vildu ólmir fá mjólk
frá eigin mjólkursamlagi. Þeir stóðu Fþeirri
meiningu aö mjólkin hefði verið flutt aö
sunnan. Auðvitað var hún frá þeirra samlagi
en teikningar á umbúðum aðrar.”