Alþýðublaðið - 09.06.1969, Blaðsíða 2

2 Alþýðublaðið 9- júní 1969
IVIiðbæjarbama
skóiinn verður
menntaskóli
Reykjavík — ÞG.
Nýr menntaskóli tekur væntan-
lega til starfa í Miðbæjarskóianum
í haust, en í vor var sá skóli lagður
niður sem barnaskóli. Alþýðublaðið
sneri sér til Einars Magnússcnar,
rektors Menntaskólans í Reykjavik
og spurðist fyrir um þennan nýja
menntaskóla. Sagðist hann ekkert
um málið geta sagt annað en það,
að nýi skólinn yrði sjálfstæð stofn-
im, þ.e. þriðji menntaskólinn. Sagði
hann einnig, að kennslurými skól-
ans væri meira en samanlagt
kennslurými allra þriggja húsa
gamla menntaskólans, eða um 450
nem. í einu.
í ræðu sinni á þinginu á laug
ardaginn skýrði Gylfi Þ. Gisla-
ison, menntamálaráðiherra frá
iþví, að ákveðið hai'i verið að
Istofna nýjan menntaskóla í
gamla Miðbæjarskólanum, þar
sem fyrirsjáaniegt sé, að mennta
skólarnir sem fyrir :em í
Eeykjavík taki ekki við öllum
þeim nemendum, í haust sem
útskrifuðust í vor úr landgprófi.
CEinnig hefur þessi nýi mennta
skóli það í för með sér, að tví
setning í menntaskólunum
iminnkar.
Drap ráðíherra á það 1 ræðu
sinni, að i Menntaskólanium á
Akureyri yrði raunvíslmdadeild
tilbúin í liaust.
AÐEINS STÚDENTAIl
FÁ INNGÖNGUí
KENNARASKÓLANN
ÁRIÐ 1970
Áætlað er einnig, að haust.ið
1970 gangi sú breytjng í gLldi
að Kennaraskóli íslands tekur
aðeins við stúdentum, og verði
þá kennaranámið lengt 18 ár ef ij
ir stúdentspróf. Kom þetta einn
ig fram í ræðu ráðherra, en að
sögn skólastjóra Kennaraskól-
ans, dr. Brodda Jóhannessonar,
að ekkert hafi verið ákveðið
um, hvernig sú breyting verði í
smáatriðum.
ggxaaa
KELJAN
Ný bokasýning var opnuS í
Norræna húsmu um hdgina og
eru í, þetta sinn sýndar na-r 1800
norrænar pappirsikiljur frá 24 for-
'tögum i Danniörku, Finnílandi,
Noregi og Sviþjóð auk fáeinna ís-
iejizkra bóka af svipuöu tagi. Eins
og á fyrri bókasýningu í haust eru
ibækurnar giafir viðkomandi útgef-
enda tii Norra-na hússins, ætlaðar
lúóka.s’afni þess, scm enn er ekki
ttppkqpriið, að sýningu lokinni.
Sýningarbókunum er ekki skipað
niður eftir efni, þjóðerni eða tii-
brigðum í gerð þeirra heidur er
iDÓkum Iwers forlags um sig í þetta
sjnn skipað sarnan á sýningunni,
og er það rcyndar eðhieg aðfcrð
eins og tii sýningarinnar er stofnað.
Þetta er yfirlætisilaus sýning og
íer tkki mikið fyrir henni í bóka-
sajjnssal Norræna hússins. En fljótt
á litið. virðist henni takast mætavel
það fem mestu skiptir: að veita
‘jiuginiynd um live fjarska mi'kii
fiölbr.íjytf og vönduð bókaútgáfa
••af þcsfu tagi cr orðin á Norðurlönd
fffff, eips-og reyndar hvanetna ann-
ars staðar, og mun þó hlutdcild
alíkrar útgáfu í samaniagðri bóka-
útgáfunni víðast hvar fara vaxandi.
PappírskiÍjur eru 7—8% allrar
'bókaútgáfu í Svíþjóð, segir Ivar
Eskeland í fróðlegri' 'grein í sýn-
ingarSkrárvni, í Bandarfkjunum
33%. Bcr þá að hafa í huga að til
skamms tíiria voru hin norrænu
itungumá'Iasvæði talin of lítil, báka-
markaðurinn of þröngur til að slík
fjöidaútgáfa ódýrra bóka í einföld-
um sniðum borgaði sig, og að
norrænar pappírskiljur eru til muna
dýrari, af þessum ástæðum, en badc-
ur á hinum stærri þjóðtungu-m.
Engu að síður hafa pappírskiljurn-
ar rutt sér tii rúms í norrænni bóka
titgáfu og fer vegur þeirra og vin-
satldir tuxandi; sýning Norræna
'húnsins er tii marks um það hversu
fjölbreyttúr þessi nýi markaður
bók er, hve fjölbreyctum þörfum
iesenda pappírskiljurnar s-vara.
Pappírskiljur eru iðnaðarvarning-
ur, fratrileiddur í sitórum stál til
sölu á fjöldamarkaði. Flið lága verð
þeirra byggist fyrst og fremst á
miklu upplagi, mikilli sölu þeirra,
vimældir og útbreiðsla þeirra á
hinu lága verðlagi. Pappírskfljur
eru að sjálfsögðu einfáldar og lát-
lausar í útlilþ ódýrar í gerð, ó-
bundnar en heftar eða límdar í
sterka og þolgóða kápu, brotið hand
hægt, prentun og pappí’rsva'I fyrst
og fremst' miðuð við hagkvæmni í
notkun. Pappírskilja þarf ekki að
vcrða „varanleg eign“ í bókasfkáp
'kaupandans en dkk'ettt cr á móti
því hún verði það; gott handverk
cr ein forsenda slikrar útgáfu bóka.
Paopírskiljum er í útgáfú stefnt að
nýjum lesendum, ungu fóiki, öðr-
um markaði en hinum venjubundna
ibókamarkaði,' og meðal annarra
verfka sem þær leysa af hendi er að
gora sígildan sfcáldskap og aðrar
góðar bókmenntir aðgengilcgar
lesendum sem ellegar ættu ekki
kost að eignast slíLar bækur; ann-
að er að koma á framfæri í stórum
upplögum alþýðulegum ritmn um
'hvers konar fræði og vísindi, þjóð-
fólags og stjórnmál. Pappírskiljur
hafa m.a. reynzt sérlega handhæg-
ar til að fjalla um hversfconar tíma-
bær efni, fi-éttnæma atburði, deilu-
mál, þær hafa skapað nýjan vctt-
vang til upplýsinga fræðslu, um-
ræðu um hvaðeina. Enda gætir þess
æ meir að pappírskiljur séu ekki
einasta endurútgáfa bóka sem fyrr
hafa komið út í venjubundnum
sniðuin heldur séu baíkur af hvaða
tagi sem er beirrlínis sarndar til
dlíkrar útgáfu. Og er þá fátt eitt
talið af verkefnu'in og verðleikum
slíkra bóka og bókagerðar.
Þegar ræít er um bókaútgáfu sem
þessa á ísienziku eru jafnan höfð
uppi sömu 9vör: að bókamaifcaður-
inn sé of lítill, fámennið of mikið
til að hún geli með ndkkni móti
borgnð sig. En mikið og lítið, hátt
cg lágt eru að \físu afstæð hugtök,
jafnt í hóLuítgáfu sem. annars stað-
ar. Ivar F.sfceland segir að á Norð-
urlöndum séu pappírfkiljur að jafn-
aði gefnar út í 5000—20.000 ein-
fökuni; Noregur, þar sem upplögin
eru minnst, er talinn á mödkum
þess að vera fullnægjandi markaðs-
.svæði fyrir slíka útgáfp, en í Dan-
mörku og S\:íþjóð, gengur hún til
muna hetur. Engu að, síður gefa
norsk fprlög út myndarlega kilju-
fldkka, furðu ódýrar bækur á okfc-
ar mælikivarða. Sjálfsagt hieypur
hjartsýnin út og suður með Eske-
iand þegar hann gerir því skóna í
sýningarsfcránni að hér á Iandi gæd
pappírskilja, t.a.m. skáldsaga eftir
Halldór Laxness, selzt í 40.000 ein-
tökum. En er útilökað að slfkar
ódýrar bælkur af ýmsu tagi næðu
upplagi sem næmi 5—10.000 ein-
tökum? Nú mun venjulegasta upp-
lag bóka vera 1500—3000 eintök og
getur orðið æðimiklu rneira ef vel
gengur. Hvað gæti pappírsbundin
bók í 5500 einta'ka upplagi orðið
riiiklu ódýrari en venjubundin
KJALLARI
,;harðkilja“ á jólamarkaði? Nægði
sá verðmunur til að tryggja fuif-
riæg’jandi sölu, koma grundvelli
undir varanlega bókagerð af slfku
tagi? En tækist með þessum hæutí
að ná til verulegs fjöilda nýrra kaup-
enda bóka, koma fram t.a.m. 30—
50 nýjum bókum árlega son bætt-
ust við þá bókaútgáifu, þann bóka-
maifcað sem fyrir er, væri augljós-
lega til mikils að vinna. Bókaútgáfa
dklLir er ekki fjölbreyttari en svo
að \'erkefni nýrrar útgáfu af slíku
tagi vintust hartnær ótarmandi; og
það er einmitt hin aulkna fjölbrcytni
útgáfunnar, tækifærið til að ná til
nýrra lesenda sem gerir ódýra bóka-
útgáfu, kiljugerð svo aðlaðandi :>g
áhugaverða hugmynd við íslcnzk-
ar aðstæður.
Vera má að reynsla komist brátt
n þessi mál; trvö fodög hófu setn
kunnugt er í haus't útgáfu á bók-
uni í einföldum kiljusniðum og á
framtíð Slíkrar bókagerðar að sjálf-
síigðu mifcið komið undir þeirn
undirtektum sem þær baekur hafa
fengið. En þetta dætni verður að
sönnu ekki retknað til hlítar í einni
svipan, né sker reynslan nf fáum
bókum um skamman tíma 'úr þvi'.
Mest er raunar um vent að ntönn-
um sé ljóst að þetta er dæmi sem
'bókaúlgefendur óg bóksalar geta og
verða að gera upp við sig, einnig
hér á landi, setja upp og reikna til
Jilítar; því vcrður dkiki vfsað á bttg
fyrirfram sem óleysaníegu. Það er
sem kunnugt er dklk'ert tíl sem ekki
getur gerzt, ekki heldur í bókaút-
gáfu. Þarflegt er ef hin Játlausa
'bókasýnfng Norræna hússins minn-
ir á þessa staðreynd. — OJ.