Vísbending - 23.12.2005, Blaðsíða 16

VISBENDING
Framkvœmdastjórn Eimskipafélagsins ogforstjóri 1997: Þórður Magnússon, Er/endur Hja/tason, ÞorkeH
Sigurlaugsson (situr), Friðrik Jóhannsson, Þórður Sverrisson, Hörður Sigurgestsson og Hjörleifur Jakobsson.
rekstri þessara fyrirtækja vom ekki helstu eigendur þeirra, þeir voru
atvinnustjómendur og launþegar."
Margir kolkrabbar
„Frelsið og nýir viðskiptahættir hafa hins vegar ckki komið í veg
fyrir samþjöppun valds á markaði. Nú er allt orðið fullt af þessum
kippum af fyrirtækjum. Það er hins vegar einkennandi núna að það er
fámennur hópur sem hefur yfirráð yfir þessum fyrirtækjum. Það em
þnr eða fjórir aðilar sem eiga Flugleiðir og Samson-grúppan á 45% í
Landsbankanum. Þessir helstu eigendur em þeir sem reka fyrirtækin.
Mér sýnist því sem svo að „kolkröbbunum" hafi fjölgað."
Útþenslan
Eimskipafélagið var eitt ai/ra fyrsta fyrirtœki landsins, ásamt
Flugleiðum og fisksölufyrirtœkjunum, sem fór í útrás með því að
stofnu dótturfélög erlendis og reyna að tiyggja að félagið vœri
sinn „eigin herra" í hverri höfn. Félagið fór einnig út í lóörétta
og lárétta útþenslu, eins og kallað er - lóðrétta með því að gerast
flutningafélag í stað skipafélags og kaupa þar af leiðandi stærri
hlut virðiskeðjunnar og lárétta með því að hjóða upp á stœrra
flutninganet en áður. En félagið fór einnig út í óskyldan rekstur með
stofnun fjárfestingarfélagsins Burðaráss. Eimskipafélagið hefur þar
af leiðandi verið fyrirmynd eða fordœmi fyrirtœkja sem hafa lagt
áherslu á útþenslu starfseminnar.
Hin nýja útrásarbylgja
„Mér finnst margt af því sem menn em að gera núna mjög áhugavert
og það hefði verið gaman að hafa getað gert þetta í „gamla daga“.
Þessi útrás vekur mikla athygli og mikið fer fyrir henni, enda er hún
spennandi og vonandi gengur flest af því upp. Sumt mun ekki ganga
upp. Það hlýtur að koma að því að það hægi á útrásarbylgjunni og
menn fari að vinna úr henni.“
ÍSLAND ER LANDIÐ
„Auðvitað hlýtur að koma aftur að því að fókusinn beinist að þvi hvað
gerist hér á Islandi og hvemig menn ætla líka, í meira mæli en nú, að
nota þetta frelsi til að byggja hér upp fleiri og öflugri fyrirtæki sem búa
til verðmæti hér innanlands og skapa atvinnu fyrir fólk og góðar tekjur.
Það er eðlilegt að menn þurfí að hafa vara á sér ef hinar raunverulegu
höfuðstöðvar þessara fyrirtækja fara að flytjast í meira mæli en nú til
útlanda. Þá á ég ekki við hinar lögformlegu höfuðstöðvar heldur hvar
foringjamir em og hugvitið er. Ef þessir aðilar dveljast og starfa meira
og minna erlendis mun hugsunin og stefnumótunin beinast í vaxandi
mæli út frá jxim stað þar sem þeir em.“
Hin rösklega fjármálavæðing
„Það hefur komið mér á óvart livað þessi markaðsvæðing á
fjármagnsmarkaði hefur gengið rösklega yfir og hversu áhrifin hafa
verið mikil. Þetta hefur gert mönnum kleift að framkvæma alls konar
hluti sem þeir hafa haft áhuga á, bæði í rekstri og fjárfestingum. Þetta
hefur gengið mjög hratt, unnist á frekar stuttum tíma, og þetta er í
samræmi við baráttumálin á sínum tíma, þ.e. frelsi á fjármagns- og
gjaldeyrismarkaði og frelsi við verðlagsákvarðanir. Við vildum að
jxssir þættir hyrfu úr höndum ríkisvaldsins og að ríkið hætti að setja
fé skattgreiðenda í vita tilgangslaus verkefni. Að vísu er þetta nokkuð
sem við hefðum átt að vera búin að gera fyrir löngu síðan. Við vorum
á eftir flestum í þessum efnum. En þetta er þó komið núna. Svo hefur
ríkt hér feikileg velmegun á sfðustu 10-15 árum sem hefur komið
með frelsinu og skynsamlegri efnahagsstefnu. Það hefur gert það að
verkum að fólk vill búa hér á landi.“
Spurning um bankaveldi
„Það hlýtur hins vegar að vera eðlilegt að velta því fyrir sér hvort
tengsl fjármálafyrirtækja og verðbréfamarkaðarins séu eðlileg. Félög
sem eiga Kauphöllina eru að stórum hluta undir stjóm bankanna,
sem hlýtur að vekja spurningar. Þess ber að minnast að fyrirtækin í
-16-