Vísbending - 23.12.2005, Síða 32

VISBENDING
B\Mv\iMI\MHMR
Fljármálabyltingin á íslandi hefur farið eins og hvirfilvindur
um íslenskt viðskiptalff og þjóðfélag. Eftir stendur þó ekki
rjúkandi rúst eins og yfirleitt þegar slíkir vindar blása heldur
hefurþettaað mörgu leyti verið meiraeins og „hvíturstormsveipur'*.
Ekki er endilega allt tandurhreint heldur hefur umbreyting átt sér
stað eins og skipt hafi verið út húsgögnum og veggir málaðir í
skærum litum þegar þeir voru áður í sauðalitunum. Ihaldsemi á
íslandi hafði gert það að verkum að viðskipta- og efnahagslífið liafði
ekki fengið að þróast eins og í nágrannalöndunum. Bankakerfið
í faðmi ríkisins var einn helsti dragbíturinn. En ástæðurnar voru
fleiri. ísland var alltaf svo „einstakt" að önnur lögmál urðu að gilda
hér en annars staðar. Þetta var að mörgu leyti pólitískt tangarhald
og þröngsýni fortíðarhyggjunnar. Mörg þessara viðhorl'a eru enn
í „góðu gildi“. Krafan um endurskipulagningu kerfisins kom
upphaflega frá ungum mönnum sem vildu „báknið burt“ en
vindurinn var allur úr þeim þegar reyndi á. Hins vegar var það
alþjóðavæðingin og þátttaka í Evrópska efnahagssvæðinu sem
skipti sköpum í þessu frjálsræðisferli. Þá var tími til kominn að
samræma reglur og aðstæður því sem gerðist annars staðar. Hér á
landi var það ný kynslóð ungs fólks sem lék lykilhlutverk í þessari
byltingu, fólks sem var ekki þjakað af einhverjum fortíðardraugum
og minnimáttarkennd heldur skynjaði sprengikraft þjóðarinnar og
tækifæri nýrra tíma. Bankamennirnir voru arkitektarnir.
Viðskiptabankarnir þrír, KB-banki, Landsbanki og íslandsbanki
hafa verið miðpunktur þeirrar þróunar sem hefur átt sér stað á
undanfömum árum. Stjórnendur þeirra, þrír ungir menn sem komu
inn í fjármálageirann á upphafsstigum byltingarinnar, eru með
áhrifaríkustu mönnum þjóðarinnar. Þetta eru þeir Hreiðar Már
Sigurðsson hjá KB-banka, Bjarni Armannsson hjá Islandsbanka og
Sigurjón Þ. Arnason hjá Landsbankanum.
Hreiðar Már Sigurðsson kom til Kaupþings árið 1994 og starfaði
fyrst með Bjarna Ármannssyni. Sigurður Einarsson var ráðinn
forstjóri Kaupþings árið 1996 og Hreiðar Már varð aðstoðarforstjóri
árið 1998, þegar Bjarni fór til FBA. Hreiðar Már lék stórt hlutverk
í útrás bankans og dvaldist m.a. tvö ár í New York. Hann kom
heim og tók þátt í yfirtökunni á Búnaðarbankanum árið 2003 og
var gerður að forstjóra KB-banka það sama ár. Hreiðar Már hefur
vaxið með fyrirtækinu í toppstöðuna.
Sigurjón Þ. Árnason kom til Búnaðarbankans árið 1995
sem yfirmaður hagfræði- og áællunardeildar. Sigurjón stýrði í
framhaldinu rekstrarsviði bankans og byggði upp verðbréfa- og
fyrirtækjasvið. Þegar Kaupþing tók yfir Búnaðarbankann árið
2003 var Sigurjón „keyptur" yfir í Landsbankann og hefur síðan
verið þar í bankastjórn ásamt Halldóri J. Kristjánssyni.
Bjarni Armannsson var einnig „alinn upp“ hjá Kaupþingi og
stýrði fyrirtækinu um tíma. Hann tók við Fjárfestingarbanka
atvinnulífsins (FBA) og leiddi einkavæðingu hans sem gaf
jafnframt tóninn fyrir einkavæðingu ríkisbankanna. Þrátt fyrir
skammlífi Bankans undir merkjum FBA lék bankinn með Bjarna
í fararbroddi lykilhlutverk að hrista upp í kerfinu eins og það
var. FBA og Islandsbanki sameinuðust árið 2000 og var Bjarni
fenginn í æðstu stöðu sameinaðs banka, fyrst með Val Valssyni
en varð svo einn forstjóri árið 2003.
Þræðir og örlög þessara þriggja manna eru tvinnuð saman með
skemmtilegum hætti, þeir hafa í senn verið hindrun hver annars
og skapað hver öðrum tækifæri. Brotthvarf Bjarna úr Kaupþingi
skapaði tækifæri fyrir Hreiðar Má og yfirtaka Kaupþings á
Búnaðarbanka ýtti Sigurjóni yfir í Landsbankanna. Samkeppni
bankanna og áhugi þeirra að leiða framþróun fyrirtækjanna hefur
þó spilað hvað stærst hlutverk í frama þeirra og árangri. Ritstjóri
Vísbendingar ræddi við bankastjórana þrjá, hvern í sínu lagi, í
nóvember. Svör þcirra þriggja gefa heildstæða mynd af þróun og
framtíð íslenska bankakerfisins.