Frjáls verslun - 01.12.1952, Blaðsíða 28

GÍSLI GUÐMUNDSSON, tollvörður:
í þjónustu Hudson Bay-félagsins
Ég tel líklegt, að flestir lesendur FRJÁLSRAR
VERZLUNAR hafi einhvern tima heyrt getið um hið
mikla verzlunarfélag „The Hudson Bay Company“ í
Kanada. Félag þetta var stofnsett árið 1776 í London
og hét þá fullu nafni „The Company of Gentlemen
Adventurers Trading into Hudson Bay“. Hlaut félagið
strax viðurkenningu konungs, sem um leið gaf því
lendur allar, sem hefðu afrennsli í Hud;on Bav eða
Hudsonflóa og einkarélt til verzlunar þar.
Eigi er hægt að neita því, að þetta voru all ríflegar
tiltektir hjá konungi, því gjöfin var hvorki meira né
minna en allur miðhluti Kanada og væn sneið af
fjórum fylkjum í Bandaríkjunum. En um þetta vissi
konungurinn harla lítið, því að svæði þetta var þá
að mestu ókannað.
Félagið gerðist brátt ærið umsvifamikið og varð á
skömmum tíma að stórveldi. Má með sanni segja, að
saga þess og þessara héraða sé eitt allt fram að þeim
tíma, er það varð að láta af einokun sinni og selja
lendur sínar Kanadastjórn. Þó að veldi þess minnkaði
að mun við þetta, er það samt ennþá afar voldugt.
Það á stórar og glæsilegar verzlanir í öllum stærstu
borgum Kanada, en aðalríki þess eru þó norðurhér-
uðin, hin firna víðátta Norður-Kanada, sem veit að
Norður-íshafinu, veslan frá Labrador, austur að Al-
aska. Þarna á félagið verzlunarstaði á víð og dreif,
og víða er það eitt um hítuna. Frá þessum landsvæð-
um kemur megnið af grávöru Kanada og loðskinna
uppboð félagsins £ London eru hin mestu í heimi.
Það segir sig sjálft, að aðdrættir hljóta að vera
erfiðir þarna nyrðra, einkum þar sem verzlanir eru
langt frá sjó. AHt fram á síðustu ár fengu þessir
staðir allar sínar vörur einu sinni á ári, síðari hluta
sumars, með bátum, sem þræddu vatnaleiðir, en vötn
eru þarna engu færri en á Arnarvatnsheiði. En þó
vötnin séu mörg, þá eru þau yfirleitt frekar lítil. Því
verður að bera farangurinn og bátana á milli þeirra,
stundum meira en 3 km. vegalengd, og oftast yfir tor-
sótt land. Voru flutningar þessir mjög erfiðir og oft
áhættusamir.
Það var sumarið 1934, að við tókum okkur saman
nokkrir og fórum norður að Nelsoná að veiða styrju.
Sú veiði fór þó út um þúfur vegna ný'rrar reglugerðar
um veiðitíma, og urðum við að snúa sneyptir heim
eftir viku veiði. Á heimleiðinni fórum við í gegnum
bæinn The Pas, sem er höfuðborg Norður-Manitoba.
Þar hittum við mann af íslenzkum ættum, og hafði
hann tekið að sér að flytja varning til þriggja verzl-
unarstaða Hudson Bay-félagsins þarna norður frá,
en vantaði báta til flutninganna. Er ekki að orðlengja
það, að við tókum að okkur flutningana fyrir hann,
því að við vorum með 3 stóra strigabáta eða „canoes“
með kraftmiklum utanborðsvélum.
Þessir þrír verzlunarstaðir voru þannig í sveit sett-
ir, að einn var í um 350 km. fjarlægð, en hinir tveir
allmiklu nær. En það var líka mest af vörum til þess
staðarins sem fjærst var, og urðum við að fá fjórða
bátinn til þess að geta tekið þær allar í einni ferð.
Við lögðum af stað í fyrstu viku af ágúst. Voru flug-
urnar, sem eru höfuðplága þessara héraða, heldur í
rénum, en þó það slæmar, að við vorum með andlits-
net.
Á hverjum báti voru tveir menn, annar við stýri en
hinn fram á til að aðgæta leiðina, en á öllum þessum
vötnum er mikið af grynningum og víða stórgrýti í
botni. Fyn-ta vatnið var um 20 km. á lengd og við
norðurenda þess um kílómeters breilt ciði að næsta
vatni. Þar hafði hópur af Indíánum bækistöð sína,
og tóku þeir að sér að bera vörur yfir eiðið. Gekk
því allt fljótt og vel fyrir sig þarna, því að karlar
þessir voru afreksmenn til burðar. Báru þeir allt á
dálitlum palli, sem var festur á bakið á þeim með
tveimur ólum fram yfir axlirnar og einni fram yfir
ennið. Voru dæmi til þess, að þeir færu með heila
olíutunnu í ferð.
Næsta vatn var álíka langt, en norður úr því gekk
140
FRJÁLS VERZLUN