Frjáls verslun - 01.09.1961, Blaðsíða 27

til meðferðar þar til hann gæti lagt hana fyrir sjó-
réttinn í Kaupmannahöfn. Þangað til yrðu stýri-
maður og félagar hans að gæta umburðarlyndis og
rækja störf sín með samvizkusemi.
Nýjar kærur Onnu gegn Jóni sýslumanni
Áður en Anna fór af landi burt um haustið, urðu
enn árekstrar milli hennar og sýslumanns, og var
tilefnið það, að í fyrrnefndu bréfi stýrimannsins
var fullyrt, að Anna ætlaði að taka með sér á skip-
ið allar matvörur, sem til voru í verzlun hennar,
eða miklu meira en þurfti til ferðarinnar. Samkvæmt
verzlunartilskipuninni bar kaupmönnum hins vegar
skylda til að hafa nægar nauðsynjavörur í verzl-
unum sínum allt árið, og áttu sýslumenn að hafa
eftirlit með því. Jón skipaði því hreppstjórunum
á Siglufirði að athuga, hve miklar birgðir væru í
verzlun Önnu og hafa eftirlit með því, að hún
flytti ekki meira af matvörum í skipið, en nægilegt
væri til fararinnar. Þessum ráðstöfunum svaraði
Anna með því að fá vfirlýsingar nokkurra manna
á Siglufirði og nokkurra Olafsfirðinga, að ekki hafi
skort nauðsynjar í verzlun hennar. Bæta hinir síðar-
nefndu því við, að Anna hafi alltaf komið sóma-
samlega fram við Ólafsfirðinga, að því er þeir bezt
viti.
Ekki er vitað, hvaða ráðstafanir Anna gerði, áð-
ur en hún lét í haf, til að hafa verzlun sína opna
yfir veturinn, eins og henni bar að gera eftir verzl-
unarlöggjöfinni, en hitt er víst, að þessar síðustu
aðgerðir Jóns sýslumanns urðu síður en svo til að
milda hug hennar til hans. Fara nú engar sögur af
Önnu, fyrr en í ársbyrjun 1791, er sölunefndin
byrjaði að ganga eftir þeim skuldaafborgunum
hennar, sem fallnar voru í gjalddaga. Þessar af-
borganir kvaðst hún enga möguleika liafa til að
greiða að sinni, sökum þess hve herfilega Jón sýslu-
maður Jakobsson og fulltrúar hans á Siglufirði
hefðu farið með dánarbú manns hennar og komið
fram við hana sjálfa. Lagði hún fram rækilega
greinargerð þessu til sönnunar, og hefir ýmislegt í
henni við talsverð rök að styðjast, þar eð sumar
ráðstafanir sýslumanns varðandi dánarbúið höfðu
verið heldur fljótfærnislegar, og upphæð sú, sem
hann lét taka úr verzlun Önnu vegna Kristínar
Guðmundsdóttur, var líka óneitanlega allrífleg mið-
að við kaupgjald kvenna á þessum tímum.
Sölunefndin sendi nú stjórninni ýtarlega kæru á
hendur Jóni og taldi liann hafa gert sig sekan um
embættisafglöp. Skrifaði svo stjórnin Stefáni amt-
manni Þórarinssyni og bað hann að rannsaka málið.
Ef ásakanir Önnu voru réttar, hafði sýslumaður
nefnilega ekki aðeins valdið henni tjóni, heldur og
konungssjóði, þar eð allar eignir dánarbúsins stóðu
að vcði fyrir láni því, sem Kristjáni Redslew hafði
á sínum tíma verið veitt til að stofna verzlunina.
Þótti því stjórninni yfirsjón sýslumanns þeim mun
alvarlegri. En málið dróst á langinn og virðist að
lokum alveg hafa fallið niður, enda varð atburða-
rásin þannig, að Anna gat ekki sjálf haldið því
vakandi.
Fallvalt gengi
Greinargerð Önnu um öll þau rangindi, sem hún
taldi sig liafa verið beitta á íslandi, varð til þess
að sölunefnd veitti henni ekki einungis grciðslu-
frest til ársloka 1791, heldur og lán til viðbótar,
auk ýmissar annarrar aðstoðar. Virðist það ekkert
hafa dregið úr trausti nefndarinnar til hennar, að
um veturinn barst henni bréf frá Stefáni amtmanni,
þar sem hann gaf heldur ófagra lýsingu á öllu hátt-
erni Önnu á Siglufirði og verzlunarrekstri hennar.
Segir hann, að luin fari þar öllu sínu fram, án til-
lits til laga og réttar, í skjóli þess hve staðurinn er
afskekktur og vanmáttar bænda þarna, er verði að
láta sér lynda þær móðganir, sem þessi óstýriláta
og duttlungafulla kona leyfi sér að hafa í frammi
við þá.
Anna varð heldur síðbúin i íslandsferð sína suin-
arið 1791, og bar margt til þess. Sölunefndin hafði
verið heldur sein að afgreiða mál hennar, og auk
þess átti hún í málaferlum fyrir sjóréttinum, bæði
við skipshöfn sína og Birck beyki, og að því loknu
lenti hún í þrasi við málafærslumann sinn út af
þóknun lians. Málaferlin við skipshöfnina stöfuðu
einkum af erfiðlcikum Önnu að greiða henni um-
samið kaup, og lauk þeim þannig, að Anna var
dæmd til að borga skuldina, áður en skip hennar
færi frá Höfn. Varð hún því enn að leita á náðir
sölunefndar, sem gekk í ábvrgð fyrir greiðslu skuld-
arinnar, svo að íslandsförin færist ekki fyrir af
þeim ástæðum. Það var því komið frarn í ágúst,
þegar Anna komst loksins af stað, en þegar skipið
eftir ýmsar tafir hafði náð út á hafið milli Noregs
og Hjaltlands, hreppti það mótvind og hrakti til
Björgvinjar. Neitaði þá skipshöfnin að fara lengra
það haustið.
Anna taldi sig ekki hafa efni á því að bíða þarna
FRJÁLS VEUZLUN
27