Frjáls verslun - 01.08.1970, Qupperneq 32

3D
FRJÁLS VERZLUN
Danmörk
Landið og þjóðin
í augum eldri íslendinga eru
Danir ýmist ímynd drottnara
eða gamlir vinir. En flestir
yngri íslendingar, sem ekki
þekkja af eigin raun fyrra sam-
band þjóðanna, láta sér vel líka
glaðværð Kaupmannahafnar,
sem oft er kölluð „París Norð-
urlanda", og leggja ekki dóm
á aðrar hliðar. í augum annarra
þjóða er gjarnan litið á Dani
sem eggja- og kjötframleiðend-
ur. Þannig er sjónarhornið oft
af skornum skammti.
Danmörk er nú orðin iðnað-
arland, og um þriðjungur vinn-
andi fólks þar í landi, starfar í
verksmiðjum. Iðnaðurinn hefur
tekið við forystu í verðmæta-
sköpuninni af landbúnaðinum.
Á síðustu 40 árum hefur starfs-
fólki landbúnaðarins fækkað
stöðugt, og hlutdeild landbún-
aðarins í útflutningi hefur
jafnframt minnkað, er nú að-
eins um einn þriðji í stað
tveggja þriðju.
Þessi breyting er ekki auð-
séð, þegar landið er skoðað,
enda er megnið af því ræktað.
Einrátt flatlendið gefur vissu-
lega mikla möguleika til rækt-
unar, og það hafa Danir notað
sér, Gras- og trjágróður fléttast
um landið þvert og endilangt,
kringum borgir og bæi.
Jótlandsskagi er stærsti hluti
Danmerkur. Vestan til eru
strjálbýl landbúnaðarhéruð, en
á austurströndinni eru borgirn-
ar Árósar og Álaborg og fjöldi
bæja og þorpa. Austan Jótlands
og tengd því með brú er eyj-
an Fjón, frjósamt land, þar
sem er blómlegur landbúnaður
og vaxandi iðnaður, sérstaklega
í Odense, borg Fjónsbúa, eins
og öðrum dönskum bor’gum.
Skammt austan Fjóns er önn-
ur eyja, Sjáland, sem er stærst
dönsku eyjanna. Þar blómgast
landbúnaðurinn einnig, ásamt
iðnaði. Austast á Sjálandi er
höfuðborg Danmerkur, Kaup-
mannahöfn, þar sem lVz milljón
manna býr, nærri þriðjungur
dönsku þjóðarinnar. Kaup-
mannahöfn hefur frá 1197 ver-
ið ein mikilvægasta verzlunar-
miðstöð Dana, og raunar öld-
um saman sú allra mikilvæg-
asta, enda ber Kaupmannahöfn
merki verzlunarborgar með
sóma. Kaupmannahöfn er
stærsta borg og um leið mesta
hafnarborg á Norðurlöndum.
Um þriðjungur innflutnings
Dana berst til borgarinnar og
stærstur hluti útflutningsins
fer þaðan, enda er um helming-
urinn af danskri iðnaðarfram-
leiðslu frá fyrirtækjum í Kaup-
mannahöfn.
En í Kaupmannahöfn er
fleira en iðnaður og verzlun.
Hún er borg með hjarta. Þar
er litla hafmeyjan, þar er
Tívolí, þar eru Strikið og Ný-
höfnin, þar eru glæsileg söfn
og fallegir garðar, og þar á
konungurinn heima. Ekki má
svo gleyma hinu fræga nætur-
lífi.
Kaupmannahöfn vex ört og'
nú seinni árin rísa ný hverfi
íbúða og atvinnuhúsnæðis á
grundvelli heildarskipulags,
sem lýtur að því, að náttúran
fái notið sín, eins og unnt er.
Fyrir fáum árum voru tveir
þriðju nýrra íbúða byggðir í
sambýlishúsum, en með vax-
andi velmegun og auknum
kröfum hefur þetta hlutfall
lækkað í þriðjung. Nú er miklu
meira byggt af einbýlishúsum.
Mikið hefur verið byggt af iðn-
aðarhúsum, enda hafa iðnfyrir-
tæki verið hvött sérstaklega til
þess að færa sig út fyrir borg-
arkjarnann, og þau hafa tekið
það til greina í verulegum
mæli, einkum minni fyrirtæki,
sem léttara er að færa um set.
Iðnaður. Velmegun. Iðnvæð-
ingin í Danmörku hófst í tengsl-
um við landbúnaðinn, og er það
lærdómsrík saga, hver þróun
iðnvæðingarinnar hefur verið.
Matvælaiðnaður — vélaiðnað-
ur, gagnkvæmar þarfir. Sigl-
ingar — skipasmíðar. Danir
hafa verið ötulir við skapandi
starf í iðnaði og iðnaðarvörur
þeirra njóta góðs álits víða um
heim. Iðnaðarvörur eru nú
meira en helmingur af útflutn-
ingi Dana.
Velmegun er ríkjandi í Dan-