Frjáls verslun - 01.12.1975, Blaðsíða 10

Efnahagsmál og utan-
ríkisviðskipti IMorðmanna
-eftir dr. Guðmund IVIagnússon, prófessor
Framleiðsluaukningin í Noregi var fremur hægfara fyrri hluta árs 1973, en eftirspum eftir útflutn-
ingi hafði þá tekið við sér þegar 1972. Á seinnl hluta árs 1973 var ljóst, að mikil fjárfestingarbylgja
var að ríða yfir þjóðfélagið, ekki síst vegna olíuleitar og einkaneysla mikil. Hörgull varð á vinn'u-
afli og þrýstingur til verðhækkana. Ofan í þetta kom olíuverðhækkunin og þar af leiðandi miklar
hækkanir á innfluttum aðföngum.
Norðmenn hækkuðu reyndar
gengi norsku krónunnar í nóv-
emiber 1973 til að draga úr
verðbólgu. í því skyní að halda
niðri kaupkröfum vaf á árinu
1974 gripið til skattalækkana,
styrkja og hækkunar trygg-
ingabóta, enda þótt halli væri á
viðskiptajöfnuði. Norðmenn
voru og eru enn í þeirri sér-
stöðu að geta áhyggjulaust
leyft sér að láta erlendar skuld-
ir og viðskiptahalla aukast.
Enda hafa þeir slegið mikil lán
út á olíuna í Norðursjónum.
Hefur sumum landsmönnum
þótt nóg um og sérstaklega hef-
ur stjórnarandstaðan haldið því
fram að ríkissjómin noti þetta
sem afsökun fyrir að stjórna
ekki efnahagsmálum eins og
vera ber. Bankastjóri einn þar
í landi taldi að hér væri á ferð-
inni hiðmesta fjárhættuspil.
ÞOLANLEG VERÐBÓLGA
Við erum vanir háum tölum
hér á landi, en Norðmenn eru
óvanir 25% aukningu iðnaðar-
fjárfestinga eins og 1974 og
13V2% aukningu kauplags.
Norðmenn hafa sennilega einn-
ig komist allra þjóða best út í
aukningu þjóðarframleiðslu í
Vestur-Evrópu 1974, eða með
4,8% vöxt 1973>—1974 og þol-
anlega verðbólgu eða um 9%.
Viðskiptajöfnuðurinn var hins
vegar afar óhagstæður af fyrr-
greindum ástæðum. Áberandi
er, að erlendum verkamönnum
hefur fjölgað mikið í Noregi á
síðustu árum og það jafnvel af
öllum litarháttum. Komu þeir
fyrst til Svíþjóðar og Danmerk-
ur og fyrir fimm árum var und-
antekning að finna þá í Noregi
og Finnlandi. Olían í Noregi og
hið tiltölulega góða efnahagsá-
stand þar í landi á hér áreiðan-
lega stóran hlut að máli. Mátti
greinilega heyra á Norðmönn-
um, að þeim er ekki orðið um
sel og hafa reyndar sett lög sem
TAFLA 1.
VERÐMÆTARÁÐSTÖFUN í NOREGI 1973—1975
Milljónir norskra króna Árlegar magnbreytingar í %
á verðlagi ársins 1973
1973 1974 1975 1972-73 1973-74 1974-75
Einkaneysla 58.434 60.890 64.360 1,9 4,2 5,7
Samneysla 17.999 18.765 19.320 5,9 4,3 3,0
Rí'ki 8.791 9.145 9.460 4,3 4,0 3,4
Sveitarfélög 9.208 9.620 9.860 7,5 4,5 2,5
Verg fjármunamyndun 33.183 35.300 36.700 14,6 6,4 4,0
Siglingar 4.893 3.630 4.860 56,2 -25,8 33,9
Olíuvinnsla o. þ. h. 2.990 4.550 3.230 143,7 52,2 -29,0
íbúðarhúsnæði 5.868 6.015 6.260 3,6 2,5 4,1
Opinber fjármunamyndun 5.701 5.855 6.075 1,6 2,7 3,8
Aðrar greinar 13.731 15.250 16.275 3,7 11,1 6,7
Birgðabreytingar 1.010 1.600 1.100
Verðmætaráðstöfun til innlendrar
notkunar 100.626 116.555 121.480 6,9 5,4 4,2
Úflutningur 48.870 51.900 56.820 7,7 6,2 9,5
Innflutningur 49.340 53.055 55.800 15,5 7,5 5,2
Verg þjóðarframleiðsla 110.156 115.400 122.500 3,7 4,8 6,2
10
FV 12 1975