Alþýðublaðið - 12.08.1969, Blaðsíða 2

2 Alþýðublaðið 12, ágúst 1969
STEFNA NIXONS
GAGNVART
'P.
%
□ Okkur þótti merkilegasta fréttin, þegar Hvíta hús-
ið tilkynnti um fyrirhugað ferðalag Nixons forseta
fyrir rúmum mánuði, að hann skyldi fara til Rúmen-
íu og verða þar með fyrsti Bandaríkjaforsetinn, sem
heimsækir kommú íistaríki. En í Bandarkjunum sjálí
um beindist athyglin fyrst og fremst að Asíuför for-
setans, ekki af því að Bandaríkin séu að verða meira
Kyrrahafsveldi en Atlantshafsveldi, heldur af hinu,
að erfiðustu va idamál Bandaríkjanna nú eru Asíu-
málin.
Nixon forseti tók við völd-
'um, þegar stefna Bandaríkj-
anna gagnvart Asíu var búin
að spila rassinum úr buxun-
um, en það var stefna sem var
mótuð upphaflega í varafor-
setatíð Nixons sjálfs, meðan
John Foster Dulles enn var
Utanríkisráðherra. Þessi stefna
— eftiröpun á öryggiskerfi
Evrópu — beið endanlegan ó-
sigur í frumskógum Víetnams,
og þegar Vietnam-deilan var
' orðin að samningaefni í París,
var Ijóst að ekkert gat framar
orðið hið sama og áður. En
hvað gat Nixón. látið koma í
staðinnV
Á því misseri, sem Nixon
ihefur setið að völdum, hefur-
hann ekki s'agt mikið, sem gef-
íð gæti vísbendingu um það, í
hvaða átt ný stefna gagnvart
Asíu mundi ganga. Sú hugsun
gerði vart við sig, að hann
nefði. enga stefnu í þessum mál
um. Þeíta skapaði mikla óvissu
um alia Asíu, einkum þó hjá
nánustu bandamönnum Banda-
ríkjanna. Aðeins örfáum dög-
iim áður en forsetinn hóf Asíu
’ för sína sagði New Ýork Tim-
es, að hann ætti hvergi að
iara, heldur vera kyrr heima
og kynna sér Asíumálin, svo
'. að hann gæti verið búinn að
’ móta meginatriði nýrrar stefnu
’ þegar hann legði upp í ferða-
iagið. f þessum ummælum
lágu grunsemdir um að for-
setinn hefði enga stefnu í Asíu
málum.
En hefur för forsetans þá
orðið til þess að skýra málin?
Því er hægt að svara bæði ját-
andi og neitandi. Nixon hefur
komið fram með þá hugmynd
1 að Asíubúar verði sjálfir að
mJ. Jbera áþyr^ð. á framvindu.unála
; i ólfunni, og hann viðhafði það
oft ummæli eins og „Asía verð
ur að leysa vandamál Asíu“
og Asía f.vrir Asíubúa“, að
það mætti halda að hann hefði
gengið í skóla hjá þeim vinstri
sinnuðum mótmælahreyfingum
sem hafa verið í fararbroddi í
andstöðunni gegn þeirri Asíu-
stefnu, sem Bandaríkin hafa
fylgt til þessa.
Þetta út af fyrir sig er ekk-
ert nýtt. Nixon talaði í þessa
átt þegar í kosningabaráttunni.
En nú getur ekki verið á því
neinn vafi lengur að þetta er
orðinn kjarni Asíustefnu hans,
og í samræmi við það skýrði
hann öllum ríkisstjórnum í
löndum, sém hann heimsótti,
frá því að þær yrðu sjálfar að
bera ábyrgð á því sem hann
kallaði „innra öryggi“. Ekki
einu sinni ráðamenn í Thai-
landi gátu velkzt í vafa um af
stöðu forsetans.
Það er lærdómurinn frá Víet
nam, sem hér liggur til grund-
vallar. Forsetinn komst svo
nálægt því að viðurkenna hið
rétta eðli Víetnamdeilunnar, að
forsætísráðherra Indlands, frú
Indira Gandhi, hefur látið svo
ummælt að afstaða Bandaríkj-
anna gagnvart Víetnam sé far-
in að nálgast sjónarmið Ind-
verja.
Deiluefnið frá Víetnam er tij
í flestum Asíulöndum. Þetta
stendur í sambandi við van-
þróun landanna, og efnahags-
legt og félagslegt- óréttlæti, Það
ólgar undir yfirborðinu í mörg-
um þeim löndum, sem Nixon
kom til, og það lofar því góðu
að hann skuli hafa tekið jafn
skýrt og ótvírætt fram, að
Bandarfkin aetli sér ekki að
leysa þessi vandamál, að
minnsta . kosti, ekki ■ með her-
valdi.
Nsxu'Bi á táli viS Yfifeu, fersela SuSur-¥íetnam í li£úsftsc'!v!?i
sinni 1J Asíu á dögunum.
í Asíu getur raunar oft ver-
ið erfitt að skera úr um, hvað
sé innlend uppreisn og hvað sé
skipulagt og stjórnað utan frá.
Og sum ummæli Nixons um
Kína voru á þann veg, að aftur
haldsstjórnir í þessum heims-
hluta vanrækja áreiðanlega
ekkert tækifæri til þess að
kenna valdhöfunum í Peking
um þá erfiðleika, sem kunna
að koma upp heima fyrir. Þá
kemur í Ijós, hvort forseti
Bandaríkjanna stenzt prófið
eða ekki. En það gefur þó góð
ar vonir að Nixon hefur ekki
gert neinar tilraunir til þess að
vekja aftur til lífsins varnar-
baridalögin x Asíu, SEATP og
CENTO. Það fer ekkert á milli
mála að forsetanum væri ljúft
að þessi bandalög dæju að fullu
og skuldbindingar Bandaríkj-
anna á grundvelli þeirra hyrfu
um leið úr sögunni. Samskipti
sín við lönd Asíu vilja Banda-
ríkin nú ákveða með tvíhliða
samningum við hvert einstakt
ríki fyrir sig.
Hér eftir minna Bandaríkin
ekki á sig í Asíu með því að
hafa herlið í allt að því hverju
einasta landi, sem fæst til að
hýsa slíkt lið. En Nixon hefur
þó fullvissað þessi lönd um,
að þau muni áfram vera undir
vernd Bandaríkjanna og tryggð
gegn þrýstingi frá kjarnorku-
veldupi, þ .e. Kína, sem Banda
ríkjaforseti sagði að væru nú
alvarlegasta ógnunin gegn friði
og öryggi í heiminum. Þessar
skuldbindingar Bandaríkjanna
verða styrktar með því að
Bandaríkin munu áfram hafa
herstöðvar í nágrenninu, eink-
um á eyjum utan við megin-
landið. Það þýðir meðal ann-
ars að Japanir munu komast
að raun um að ekki verði
hlaupið að því fyrir þá að fá aft
ur umráðarétt yfir eynni Oki-
nawa. '
Enn vantar mikið á að hægt
sé að tala um vel skírgreinda
stefnu Bandaríkjanna gagn-
vart Asíu. Og sú stefna sér
heldur ekki dagsins ljós fyrr
en Bandaríkjamenn hafa los-
Framh. á bls. 11