Alþýðublaðið - 24.12.1969, Síða 31

JÓLABLAÐ 1969 31
jarðarinnar, því að í vasan-
um hafði hann meðmælahréf
frtá don Juan til Filippusar
konungs, þar sem flotaforimg-
inn vænti þéss, að hans há-
tign þóíkmaðisit að veita fatl-
aðri sjóhetjunni þokkalegt
embætti. En ógæfan dundi
yfir ferðalangana. Sjóræn-
ingjar réðiust á þá á leiðinni
og fiulttu þá á þrællamarkað-
inn í Alsír. Þar lenti Cer-
vantes í ,,eigu“ Bali Mamis
nolkfcurs. Dali Mami þessi
hafði áður talizt kristinn, en
snúizt síðar til múhameðstrú
ar og gerzt sjóræningi. En
Cervantes átti það fatlaðri
vinsitri hönd sinni að þaklka,
að hann var elkki settur und-
ir árar á galeiðum Mamis.
Þegar meðmællaJbréfið komst
í hendur þesisa sllæga sjóræn
ingja, d'ró hann þá á'lyiktun
af iefni bréfsins, að fangi
hans væri einhiver meiri háitt
ar persóna. Skipaði hann því
Cervantes að skrifa heim til
Spánar ef-tir lauisnargjaldi.
M-éðan mánuðirnir þðu
langir og 1-eiðir í tímans haf,
horfði Cerva-ntes á félaga
sjna d'eyja í m-yrfkum fang-
©Isisholum og ungar stúlk-ur
'boðnar til söl-u, eins og hvern
annan varnin-g, á þræ-lamörk
uðunum. Ha-nn varð vitni að
barsmíðum og húðstrýkimg-
Uim og -sá str'dkufan-gana
dimgla í gá'l-ganiuim. Mi-tt í
þess-u víti kvala og pyntin-ga
reyind-is-t hann samiföngum s-ín
Ujm stoð og stytta og sjálf-
kjörin-n leið-tegi. Hann taldi
í þá kjarkinn, og oftar en
ein-u sinni undirbjó han-n
flötltátilraiunir. Þær. mistók-
ust samt al'lar, og þegar hann
var dáemdur til da-uða, varð
kjark-ur hans 'til þess -að
bj arga honuim úr snörunni.
Þrátt fyrir grimmd þe-ssara
miSkiunnaHausiu man-nræn -
ingja, höfðu þeir þó hugrelkki
og hreysti í miklum metuim.
Og þeigar Cervantes stóð
framm-i fýrir böðlum s-ínum
mteð krosslagðar hendur og
háreis-t höfuð og tclk sjá'lf-
vilj'U-gur á sig al'la sök á
stroikutiltourðunium, þáði
hann líf sitt að launum fyrir
Qinurðina. En Cervantes varð
að dúsa fimm löiig og ströng
ár í fanga-búðunium, áður en
ættingjlum han-s heim-a á-
Spáni tólkist að skrapa saman
nægi'legt fé til lausnar ho-n-
um. Og lofes þagar hann -gat
farið á brotit frjáls ferða
sinna, voru allir, bæði kristn
ir m-enn og heiðnir, á einu
máíi um- það, að þar færi
hnarreistasti fangi í manna
minnum.
Nú rann að sáðuistu upp sá
dýrðardagur árið 1580, þe-gar
Cervantes gat fley-gt ,sér nið-
ur og kyss't sí-na spönisku
feð-ráfold, e-n h-ann fékk þó
jafnlsnemma að reyna, 'hversu
heimurinn er fljótiur að
gleýma fö-tl-uðiuim stríðshetj-
um. í mörg ár gerði hann
sér gyl-livonir um eitthv'ert
gott' emfoæ-tti í þjóniustu rí'k-
isins, en reyn-di jafnfra-mt á
meðan að hasla sór völl sem
ritlhöfundur. Hann kiostaði
kapps um að ná tökum á ti-1-
gerðar'leigum og íburðarmilkl1-
uim slká'Tdsagnasitiíl samltíðar-
innar, en það urðu aðeins ó-
fr-umile-gar i eftirlíkingar.
SkáJldlsaga hanis, ,,Galatea“,
um íástleitnar hjarðmeyjar
og upþíikafn ingsleiga hjarð-
sveina, gaf honiuim svo klippt
og slkorið í aðra hönd, að hann
gat aðein-s keypt brúðlkaups-
klæði og fært brúði sintii 100
dúka-ta í morgungjöf. j
Sú útvalda, Catálína de
Palacios Salazar y Vozahiedi-
ano, var ung blómarós, og
heimanmiundiur hennar ndkk
-ur ólífutré og víngarðar, fá-
einar býkúpur og hl-uÚidJeild
í húsgögn-um og búsáhölduih
föðú-rgarðsins.
En brúðgumi Catalínu var
næstum tvöfalt eldri en hú-n
og æ-tlaði sér auk þess acj
verða rithöfiun-dur. Hanii
flúlt-tist mieð ban-a til Madiridl
þar sem hún undi ha-g sínum
höirmiu!ega mitt í bóhemll-ífí
bónda síns og fóilaga hans ;É
'hópi rithöfunda og leikará.
Meðan bjiómUband þeirrh
g.liðnaði sundur jafnt oig þét<|.
dróst Cervantes þeim muýi
meira að töfrabirtu- leikhúá-
anna eins og fiðrildi að lj ós-
kieri. Tfekijiur hans af leikriia
gerð voru aðeins má-tuileé.a
skornar við nögl, til þess qið
'hann freistaði-st ti'l að ha'lda
áfram þeirri iðju. Hann fram
Teidld'i um tulttuigu leikrit, en
eklkert þeirra n'áði teljandi
vin-sælHdluimi. Þá birtist u-ngur
höffiundur, Lope de Vega, sem;
'lðk sór að því að skrifa efit-
irsó'tta Teikþætti 'á einijm
degi, og Cervantes sá, sár bg
vonsvi'ki-nn, að Teilkhúáin
höfðu lokað hann utan dyþa.
Þá segir hann, „hengdi |óg
upp pennanm min-n“ til' þe-ss
að lúta að þv| lifibrauði, er
byði-sit. Það reyndist v'éra
skattheimta, — illlia þokilað
starf á allah hiátt. Hann fé kk
það M-uibveilk að safna birgð-
um handa þeim feigð'anle ð-
angri, Fiotanum; ósi'grai|di,
semi FUippus konungur bjó
nú á hendur Emglendingdm,
„Spánn syngur þegar sigiiir-
söngva“, skrifar -Cervadtes
hrifinn, og upptendraður log
andi föðúdlandááist strengir
hann þess hei-t að pressa j út
úr borgum og bæj-um
hverfis Seyffla áilt það
ól'fuolíu, vín og flesk,
u'nnt yrði að klófesta
ei-nhverjum ráðum.
En tekki 1-eið á löngu þaí] til
Cervante-S sát lá toa'k við 'lás og
slá. Bókfærsla var eHdki l|ans
sterka hlið, ög þamigað Jáibti
ógæfan ræ-tiur sifnar að relkja.
Hann var strangheiðarle'
en a'llt bólkhal'dið var í
Ta-uisri óreiðú. Sam-t var
fijló-tlte-ga lá'tinn -lauis, j
dæmdisit til að greiða í|
6000 rea'ler (Lltflir sill%h en-
inga-r. Upphæðin mundi
42.750 ísl. krónum).
Eftir þessa útreið
-hann ek-ki fyrir sitt li-t-la líf
að hafa stórar ákattafúTg-u-r í
fórum sínum og fól þær því
víx-Iara einu-m í Sevilla til
varð-veizluJ S'á gerði sér hins
veigar lítið fyrir og st'akk öllu
í eigin vasa þeig-ar í stað, og
Cervantes hafnaði af-tur
famgaMefanum.
í fangelsinu kynn'tist hann
orðbragði atvinnulþjófanna
og heyrði morðingjana gera
jlátningar. Þar sieirn ha-nn sitóð
innan við jlárnrimlana og
horfði út um gluiggaborurnar,
lét hann hugann rei'ka um
hvíta og sólbafcaða veg-i Anda
lúsíu. Þar ha-fði ver-öldin
birzt honum, — flakkandi
Teikarar, kirlkjulOuTstar með
hringa á sfcarlatshön-zíkunulm,
'burtreknir Márar, sem aftur
höfðu la-umast dlullbúnir inn
í landið, ævi-ntýraþyrstar
stúlkur í karlmanmsfclæðum,
st-rokupiltar ,úr svteiti-hni á
Iteiðinmi í glaum og gleði borg
arlífsins, holttandl Zigaunar
í hes'tivögnum, ölllbærir leslta-
me-nn á múlösnum, — aillt
gamli-r ferðafélagar á lenigri
eða skemmri leið á vegun-
um, — á einni eða an-narri
síðu í bók þeirri, sem nú var
óðum að mótast í huiga Cter-
vantes.
Þegar hann losnaði úr fang
elsisvistinni á ný, var hann
reið'Ubúinn að s'krifa sitt
m-ikll'a si'gu-iiveílk, óg Spán-n
var lofcsin-s tilbúinn að Mus-ta
á hann-. Spánn hafði einnig
fengig að læra sií-na lexíu.
„Flotinn ósigraudi“ var nú
sokkinn á hafsbotn, olg sú
rðmantíska trú Spánverj-
anna, að þei-r væru guðls út-
valin þjóð til að frelsa hleim-
inn á sína vísu, hafði einnig
horfið í sömu gröf. Nú var
ákjósanlegt tækifæri til að
græða blæðandi sár stór-
miennskunnar mteð lóttum og
ósvilknium hllá'tri. Nú var
stundin komin fvrir afgamlan
riddara að teygja húða-r-
bi&kj-u sína- -urtí Méfttúi*'' La
Mancha með feita þjóninn,
Santího Panza, ríðandi á
asna, að sfojalds-veini. Úib úr
d-apurlegu umhverfi þessa ná
lega sextuga og ffá-tæka rit-
höfundar s-tíga þessir tveir
ódauðTegu náungar fram á
sviðið og í slóð þeirra hum-dr-
uð annarra persóna, — emg-
in að ö'lu leyti vond eða góð,
en aliar miannlegar að innistu
hjartarótum.
Don Quijote er gamall,
snauður og skorpinn riddari,
-sem lesið hefur avo mikið af
riddarasögum-, að hann trúir
'því 'að lökum, að hann sé -síð-
ais'ti ri-ddari gerválrar guðs
kristni oig telur það heilag-a
sky-Mu sín'a að fara út í heim
inn til að berjast gegn rang
læti og iflJlum öfl'Uim, hr-ifsa
eðalborn'ar yngismleyjar úr
greipum örlaiganorn anna og
le-ggja j-öitnana að vélli. Her-
tygjað'uT; . ryðguðuim vopnum
og ve-rj'úm hleypir hann úr
hl'aði á grindhoraðri tr-un-tu,
se-m í ímynðun hans verðúr
stríðalinn gæðin-gurJ En það
er ekiki einaista ofskynjunin,
því að þessi hugdjarfi en
ruglaði riddari sér álla hlúti
Framhald á 47. síðu
Óskum viðskiptamönnum okkar nær og fjær
GLEÐILEGRA JÓLA!
og farsæls komandi árs,
þökkuhl viðskipti liðna ársins.
APPOLO-lakkrísvörur.
LAKKRÍSGERÐIN
DRIFT s.f.
Sími 42445.
G/eðí/eg jól!
Farsælt nýtt ár!
*
Þökkum viðskiptin
á árinu, sem er að líða.
HMSKIP H.F.
hafnarhusinu reykjavik
SIMNEFNI: 'HAFSK1P SIMI 21160
HAPPDRÆTTI DAS
óskar öllum landsmönnum
glebilegra jóla
og farsældar á komandi ári.
HAPPDRÆTTI DAS