Alþýðublaðið - 13.02.1970, Blaðsíða 6

Alþýðublaðið - 13.02.1970, Blaðsíða 6
Þróunarhjálpin má ekki staðna □ Aðstoð milli ríkja hefur aldrei í sögu mannkyns- iiis verið veitt í jafnríkum mæli og síðustu tuttugu álrin. Flugvélar, kvikmyndir, útvarp og sjónvarp hafa ,gert það a,ð verk'am, að iallar þjóðir eru nú orðn- ar jiágrannar. Bilið milli ríkra og fátækra landa hef- ur sk'yndilega blasað við íbúum allra landa, í f átæku löndunum fæddi þetta af sér vilja til að yfirvinna fátæktina, í iðnaðarlöndunum fæddi það af sér vilja til að hjálpa fátæku löndunum til aukins hagvaxtar, sem gæti brúnað bilið. Aðstoð við þ róuTiaflöo d in hófst fyrir aivöiru eftir li950L Þá rurain þangað upphæðir, sam uumu 3,5 milliörðum dollL ara. 1961 var þessi upphæð orðin 9,2 millj'arðar. Aðstoð frá ríkisstjóa-Tium iðrnaðarland- lanna þrefaldaðist á fáum ár- um, en lán frá eiirik'aaðiljum Og fj árf estiríg'arframlög hafa tvöfaldast. Breytingin varð eftir 1960. Eitikafjármagn. hélt áfram aið Streyma til þróunarliandarma, og tvöfald'aðist líka á þeim ára- tug. En aðstoð ríkisstjórnann'a tók aiðra stefnu. Áriu 1961i— 1967 jðkst hún ekki nema úr 5,2 miiljörðum dollaira í 6,6 mi'lljarða, og 1968 lækkaði þessi upphæð. Aðalástæðan er minwkandi stuðniinigur ffirá Bandarikjuinum, en á sjötta ára tugnum lögðu þau fram helm- ingirai af því fé, sem þróuwar- löndin fengu frá opmberum iað- ilum í öðrum lön-dum. Aukirai situðningur frá Sovétríkju'nu'm og Austur-Evrópu hefur engan veginn vegið upp á móti þess- ari lækkun. Aðstoð þessara landa við þróunarlöndin er tal- in vera um 350 málljónir doll- ara, eða 3 % af þeim stuðningi, siem þróunarlöndin njóita. 1 Þótt hagvöxtur iðnaðarland- anna hafi verið mjög ör, er greinilegt að aðstoð iþeirra við •þróunarlöndin hefur ekki auk- izt að sam'a skapi. Þetta stafar ekki atf því að þróunarlöndin séu ékki fær um að þyggja að- stoðina og nota hiana á réttan hátt. Tilbúinn áburður, vara- hlutir í vélar og tflutnimgaitæki, dælur og leiðslur fyrir iiáveut dælur og leiðslur fyrir áveit- ur, á öllu þessu er þörf og það gæti orðið til eflingar hagvaxt- arins. 1960 settu Sameinuðu þjóð- inrar það markmdð að 'aðildar- ríkin skyldu vertja 1% atf þjóð- artekjum sínum til aðstoðar. Þessu marki hefur aldrei verið náð. 1968 var markið samt hækkað um fjórðung upp í 1% atf brúttóþ j óðarframleiðslu. í Pearsonskýrslurmi er lýst yfir. stuðningi við þett'a síðaistnefnda, og þar segir alð iðnaðarlöndin verði iað ná þessu marki 1975. Það þýddi að heildarframlögini yrðu að tvöfaídast á næstu 5 —6 árum. Við fyrstu sýn karai þetta markmið að vera sett of hátt. En ekkert iðn'aðailand þyrfti þó að láta af mörkum nema 4% af aukningu þjóðar- fram'leiðslunnar til þess að ná þessu marbi. 'Ef markinu verðuir ekki náð staíar það ekki af f j'ár- hags'legum ástæðum. Þá er það viljann sem skortir. Ástæður þess eru sjálfsagt margar að aðstoð iðnaðarland- anna við þróuniarlöndiin ’hefur staðnað síðasta áratug. Eiin ,af þeim er alls staðar ‘gamaltounn. í öillum löndum hefur því verið haldið fram, að aðstoðin væri sóun ó almannafé. Enginn get- ur borið á móti því að til sumria landa hefur runnið miíki'ð fé, sem borið hefur lítinn árang- ur. Hvorki í þróunarlCndun- um né iðnaðarlöndunum gerðu menn sér fulla grein fyrir þeim vandamálum, Sem við var að etja, og ekki var hægt að kom- aflt hjá mi'stökum. En segjai má að þessi mistök hafi stsfað af því að vandamálin, sem glíma þurfti við, voru langtum meiri en menn ímynduðu sér, þegar aðstoðin hófst. 1 Pearson-skýrslunni er lögð Frli. á 11. síðu. Jafnaöar - kapitalismi Við uppbyggingu nýrira fram- leiðslufyrirtækja hefur m. a. toomið fram hugmynd í þessu blaði um skylduspaTnað, þann- íg í stuttu miáli að ail'lUr al- menningur nyti góðs og arðs kf væntainile'gri stóriðju-upp- byggingu. ; Hiigmyndin er athygllsverð og í anda j'afnaðarmenu'skunn- tar, t. d. líkt og tryggingarlög- gjöf fyrir alla landsmenn, sem er martomið Alþýðuflototosjnis íað hriinda í framtovæmd, — og því er það íhugumaireifim hvort :ekki fæMst eitomiitt úrræði til samkomulaigs um hlutastoiiptii og ágóðavonair sbjóxtomóllaflototo- ainina sem völdin hafa nú. — Þessu' líkt samkomulag kemur m. a. í veg fyrir vaniþróunar- fyrirbriigðið: fáir stórrítoir, heildin af m'ainnstoaprram fátæk- ir og smáir. Þetta hefur til að mynda átt sér stað í Rómveirsku Ameríku-löndunum. Jákvæð arfstaða Alþýðufiok’ks- ins till slíks Skyldufiramlags sem að framan er nefnd gæti eimniig vegið upp á móti þeirri fullyrðín'gu sem heyrzt hefur ei svo sjaldain, að Alþýðu- flokkurinn nú til da'gs sé etotoi flá sami og áður var — hann sé ’hægri sinna'ður alþýðuflokto- ur. Fa.ri svo, og eirns og efna- ha'gsþróun mála er í sósíaldemó kTatískum löndum eiins og t. d. I Svíþjóð, þá veikraar siú spurm- íto'g hvort ektoi sé nauðsynlegb að baka til endurefcoðuiniar hug- myndir okkar um kaþibalilsma. Þetta orð hefur heldur e'ktoi þá ógnarþýðingu sem áður var, sér í lagi þegar við höfium á- kveðið að hafa iaf þeim þén- ustu eins og þeir 'af ofckur — iað meðtatoa einitoatfjármagn þeirra erl'endu toapitaMista sem tdl greina koma — sivo og með inngöngu í EFTA-klúbbinn með tilheyrandi siamn'eyti. Ýmis vandamál hafa vilssu- lega risið upp vegna fjá'rfest- i’niga erlendra eitoibaaðilia, einto- anlega í vamiþróuðum löndum, sem valdið hafa viðsjám, svo sem í Suður-Ameríku. Ti'l þess 'að draga úr ótta þeirlria þar suður frá við bandarísk yfirráð, hafa sérfræðingar niú nýverið látið í ljós það álit, iað rétt væril að fá Evrópumenn ti'l að tatea við þeirra hlutskipti þair í fjár- májum o'g upþbyggingu, til aö, bæj|ja toirtry'ggmi frá. Skíiþtin.g- ki um hlutdeild óg vænitanleig- 'an' arð og ágóða, á siannilega' étftir að valda meiri ágneiininigi en flestir gera sér Ijóst, og e. t. v. eiga sér stað nú þegar tatfir á mál'efnum þéss vegn'a iað einhveirju leyti. Það íir vit- að að einstaklrngair cg klíkur vissra msnna eiga sér hálei'fia óflkadrauma um ofsagróða og sér-aiðs'töðumögul'eitoia til að hritfsia til s'ín eins stóra bita atf kötounni og mögulcgt ©r, án m:'mmrta tillits til tfarsæildar þj óðf élag'’iheilda'1'linin ár. Merm koma jafnvel siamam ti'l að skiptaet á draumsýnum í þessu tilliti, og vega og meta menn og að- tæður og grctfsíia hvCTin! 'annan í eða úr. Al’f er b&bta mannlegt — eða segjum það. Það veltur því mikið á ®ð fíinna’ 'grundyöil. samkcmul'ag:i um réítláta sidptingu m&guleífc amna. Hér er þó erfiður iÞránd- ur í Götu þsr sam um íjarfest- inigu einikaaðilja og einkatfyrir- tækj a e'rlendna verður áð ræða, en þanni'g 'h'a'gar um tfjárm'agns 'eigendur sð þeir vltja etoki lán'ai fé sit't, einfcarétt eða kucnáttu nema til hM'ðstæðra e'irr.s.\3- i-Tja hérlendrs. Þotta er :>vo zí5 íiflgja lögmál í kapíba!Mskuini fjármálahejmi <og þ: 3 eru veiga mikl'ar ástæður fyr'c þescu og rökræn'.-T einnóg, scm ektoi ve.rður hér farið út í nánar), sem við íslendingar erum hluti af. Ágóðsvonin myndi með þessu framangreitodu skylduf'ramiagi auka áhuga fólks á að ieggja hluta af tekjum sínum í at- vinnufyrirtæki. Þecsi von um ágóra er lifseig og . k '.'ur, sýnt sig í því að vera •hr-t-yEcQ sem kemur ýmsurn atv r; • i.'málum á jákvæðan og örvanöi grund- . vöH. en -Ila heíði ccðA. Js'n- vel í austantjaldslöndum hefur 'þecpi aðíerð yer.ið, upptsto' a og reynst vel að sögn. Ágóð'avonin er ekkert sérfyrii'bæri s'sm ti'l-

x

Alþýðublaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.