Alþýðublaðið - 06.05.1970, Blaðsíða 7

Mlðivikudagur 6. roaí 1970 7
í
Myndirnar hér á síðunum tóku Alþýðublaðsmenn á gos-
svæðunum við Heklu úr ilugvél á fitnmla tímanum í morgun
verið að hugsa um næstu kyn-
slóðir. Þegar lánakerfi þetta er
komið í gang, verður það þjóð-
inni tiltölulega útlátalítið, þar
«em eingöngu þarf að bæta við
árlega námsfé fyrir smóvegis
aukningu. Með iþessu móti ,hef-
ur námsfól’kið skapað fjánhags-
legan .námsgrundvöll, jafnt efn
uðum sem efnalitlum. Enginn
styrkur né ölmusugjafir koma
við sögu, heldur það sjálft. Það
telur sig mikið meira fólk fyr-
ir, kann að meta nám sitt meira
og verður um leið landi sínu og
þjóð til sóma. Sá sjóður, sem
fer til námslána, er ég nefndi
hér að framan, er sameiginlegur
sjóður allra, sem land okkar
byggja. Það 'ber að fara vel með
hann og koma honum eins oft
og kostur er á í gagnið handa
nýjum og nýjum nemendum,
sem eru í sömu kringumstæðum
—- að nema.
Lán, sem veitt væru, eiga að
fást með sömu kjörum og allur
almenningur verður að sæta í
landinu, t. d. kjör Húsnæðismála
stjörnar ríkisins. Sömu vexti,
vísitölu og afborganir bæri að
greiða á árlegum gjalddögum
eftir að námi lýkur, og sá tími
látinn spanna yfir jafn langan
tima og almenningi er gert að
standa skii.á sínum lánum.
Sem sagt, engin forréttindi til
námsmanna, heldur sömu kjör
lögð til grundvallar öllum í land
inu.
t
Ég myndi vilja að allir náms-
menn, hvort heldur þeir væru
að nema erlendis, eða hér heima
á Fróni, fengju til þess ákveðin
lán, þyggð upp á þeim forsend-
um, er ég nefndi að framan.
Slík lán ætti Ihver sá íslenzkur
ríkisborgari kröfu á- að fá sem
sýndí og sannaði að hánn vgsri
við nám, á sama ,hátt og fólk
á nú kröfu á lántöku, ef það
stendur í byggingu húsnæðis og
fullnægir vissum skilýrðum iþar
um. Lif nemandans yrði ,þar
imeð tiiTtöjulega áhyggjulai-is á
irrJiðan námu'árin íhyrfu hvert af
öðru.
Námsmenn, sem hafa lokið
námi, og eru þar með orðnir
t. d. verkfræðingar, læknar eða
hafa hlotið ihvaða æðri mennt-
un sem er, standa mörgum sinn
um betur að vígi að. greið.i skuld
ir sínar, heldur en. almennt
vinnandi fólk, til .sjós eða lands.
Ég myndi ekki vorkenna nein
um menntamannnum , að . skila
sínum námslanum á sambæri-
legan hátt og ■ annað vinnandi
fólk sínum lánum.
Ég vil halda því fram að
námsmenn, sem mótmæla þess-
ari lausn malsins, trúa því ekki
sjálfir, að þeir séu í raun og
veru þess virði að hægt sé að
fjárfesta í þeim. Ég segi fjár-
festa, því hvað er það annað
en fjárfesting, að lagðir eru pen
ingar í að lyfta manni á hærra
stig og gera hann þar með verð
meiri í því þjóðfélagi, er han'n
byggir.
Ég myndi hatda, að þessir
námsmenn teldu, að Iþeir væru
þess virði, að lánastofnanir
iandsins vildu fjárfesta í þeim.
Ég held það persónulega sjálf-
ur, að ef ég vær-i ba-ikastjóri
myndi ég það óhræddur gera,
því efniviðurinn er í flestum
tilfeHum góður.
En ef þeir treysta sér ekki
til að skila þeim fjármunum
aftur, sem.í þá hafa verið látn-
ir, eru þeir ekki þess. virði, að
ríkið eða bar.kastofnanir leggi
fram fé .til .náms þeirra, né
nokkur annar. . .
Ég v.il því,. að hyer einasti
námsmaður, sem getur sannað
•það, að hann sé við nám.á.vissu
námssiigi og' vilji nerna afram,
fái það fé, sem hann þarf, þann
tíma sem námið varir. ...
Ef hann stenzt ekki prófin .á
milli bekkja, þá liggja að því
vissar orsakir, sem hann verður
að útskýra. Ef ekki, iþá á það
að teljast vafasamt að fjárfesta
frekar í þeim námsmanni, en
hjálpa heldur öðrum, sem sýna
að þeir eru þess virði.
Ég sá það á prenti nýlega,
að einhver var að óskapast yfir
því, að það væri hreint ómögu
legt að skulda um sex hundruð
þúsund krónur að afloknu námi.
Sem eðlilegt er, gera þessir
nemendur sér elvki grein fyrir
þeim miklu tekjum, er nám
þeirra orsakar, og því er ájit
þeirra á peningaupphæðum á
nám.stímanum algjörleea rangt.
Ég sé ekkert rangt við það
að skulda, ef eignir lcoma á
móti, og eignin er .í þeim tilfeU-
um menntunin. Þyí er ekkert
að hræðast. Fyrir það fyrsta
eru þessar sex hundruð þús-
und krónur engin slík upphæð,
þegar til greiðslu kemur, því
.peningar okkar eru alltaf að
falla í verði og yfir því hafa
námsmenn eidendis a. m. k.
kvartað. Vinnulaun fara hækk-
andi, og' því iánin smá-aurar
í raun og veru. þegar þeim jverð
ur skilað. Að vísu myndu' vísi
tölulán einhverju breyta, en
ekki meira en það, að tekjaukn
ing eftir námið myndi alla tíð
vega upp á móti. Þetta eru þó
iþau kjör, sem aði'ir þegnar
verða að þola.
Flestir þessara nemenda
hafa að afloknu námi eins mikl
ar tekjur og hver annar þorg-
ari og að jafnaði miklu rpeira
kaup en aðrir í þjóðfélaginu. að
öðru jöfnu. Víð hvað er þetta
fólk hrætt? Ég skil eikki kjnrk
þess og trú á sjálft sig.
Hver sá aðili, er annan myndi
kosía til náms, myndi krefjast
þess að fá að njóta starf^orku
hans um visst árabil. Þessi regla
myndi gilda um einkafyrirfæki,
og því skyldi ekki ihið íslenzika
ríki krefjast þess líka. Það er
hart til iþess að vita, að hér
vantar ýrnsar stéttir mannp til
vinnu. en á sama tíma eru páms
menn ytra, er lokið hafa pámi
í iþeim greinum með styrkjum
frá því opinbera og ílengjast
þai’, en hugsa ekkert um þann
aðila, er sá nami hans farborifSa
-— íslenzku þjóðina.
Námsmenn eiga enga si^ferði
Frh. á bls. 4.
i