Helgarpósturinn - 02.03.1995, Qupperneq 9

FIMMTUDAGUR 2. MARS 1995
MORGUNPÓSTURINN FRÉTTIR
9
Hjúkrunarheimilin Skjól og Eir versla hjúkrunargögn hjá heildsölunni ARS sem forstjórinn er stjórnarmaður í.
í stjórn ARS situr einnig Almar Grímsson sem selur heimilunum lyf. Borgarstjóri fær ekki sjálfkrafa aðgang að
fundargerðum hjúkrunarheimilisins Eirar, en borgin lagði til 40 prósent af stofnfénu
YFIRMENNIRNIB KAUPA LYF 0G ,
HJUKRUNARGOGN HJA SJALFUM SER
Hjúkrunarheimílið Skjól Sigurður H. Guðmundsson er forstjóri Skjóls
og Eirar og fyrirtæki hans flytur inn flest öll hjúkrunargögn sem
heimilin nota.
Sigurður H. Guðmundsson
sóknarprestur er forstjóri hjúkrunar-
heimilanna Skjóls og Eirar. Sigurður
er einnig aðili að íyrirtækinu ARS
sem flytur inn hjúkrunargögn. í
stjórn ARS situr einnig Almar
Grímsson apótekari í Hafnarfjarð-
arapóteki. Hjúkrunargögn fyrir
heimilin eru versluð í gegnum íyrir-
tækið ARS en öll lyf heimilanna eru
versluð í gegnum Apótek Hafhar-
fjarðar. Guðrún Ögmundsdóttir er
fiilltrúi borgarinnar í stjórn Eirar. 1
samtali við MORGUNPÓSTINN sagðist
Guðrún hafa fengið þær upplýsingar
á fundum Eirar að útboð vegna
hjúkrunargagna og lyfja hefði farið
fram.
Samkvæmt ársreikningum heim-
ilanna Skjóls og Eirar fyrir árið 1994
nam lyíjakostnaður þeirra samanlagt
rúmlega 10 milljónum króna og
kostnaður vegna hjúkrunargagna
11.3 milljónum króna. Samkvæmt
heimildum blaðsins fóru þessi við-
skipti ffam í gegnum ARS og Apótek
Hafnarfjarðar. Guðrún Ögmunds-
dóttir borgarfulltrúi á sæti í stjórn
hjúkrunarheimilisins Eirar fyrir
hönd borgarinnar ásamt Páli Gísla-
syni. Þegar Guðrúnu Ögmunds-
dóttir var spurð hvort fyrirtæki sem
forstjóri stofnunarinnar væri aðili að
flytti inn hjúkrunargögn án útboða
svaraði hún því til að samkvæmt
upplýsingum ffá Sigurði H. Guð-
mundssyni, hefðu farið ffam útboð
samkvæmt Evrópustaðli. „Sigurður
Helgi sagði við mig á fundi þann 13.
febrúar og einnig síðasta föstudag að
það hefðu farið ffam útboð í bleiur
samkvæmt Evrópustaðli, það hefði
bæði borist tilboð frá Frakklandi,
Spáni, Svíþjóð og Danmörku og síð-
astnefhda tilboðið hefði þótt hag-
stæðast.“
Núfóru þessi viðskipti fram ígegn-
um jyrirtœkið ARS sem er heildsala
sem Sigurður Helgi er aðili að?
„Ég hef ekki hugmynd um neitt
slíkt. Ef stofnunin er aðili að þessu
fyrirtæki kemur það ekki fram á
reikningum hennar.“
Aðspurður um af hverju hann
hefði látið þess ógetið að viðskiptin
hefðu farið fram í gegnum ARS,
svaraði Sigurður Helgi: „ARS er okk-
ar innkaupasamband og vinnur fýrir
okkur við að leita effir sem bestu
verði á hjúkrunarvörum. Ásgeir
Ingvarsson, stjórnarformaður í
Hrafnistu, hefur séð um þetta fyrir
okkur og þetta kemur mér ekkert við
persónulega. Það er eðlilegt að við
séum með einhvern aðila sem sér
um þetta fyrir okkur. Það skiptir
máli fyrir okkur að halda rekstrar-
kostnaðinum niðri.“
Samkvæmt útboði
Vissir þú að öll lyffyrir hjúkrunar-
heimilin eru versluð í gegnum Almar
Grímsson íApóteki Hafnarfjarðar?
„Ég fékk upplýsingar um það á
síðasta stjórnarfundi að hagstæðasta
tilboðið hafi komið ffá Hafnarfjarð-
arapóteki,“ sagði Guðrún Ög-
mundsdóttir. „Ég reikna með að það
hafi verið samkvæmt útboði." Sam-
kvæmt upplýsingum frá Brynju
Björgvinsdóttur, lyfjafræðingi hjá
Lyfjaeftirliti ríkisins, hafa sjúkra-
stofnanirnar sérstaka heimild frá
ráðuneytinu til að versla lyf í heild-
sölu, slíkar heimildir eru þó ávallt
háðar því að lyfjaffæðingur starfi við
viðkomandi stofnun eða þá að við-
skiptin fari ffam í gegnum lyfsölu-
leyiishafa, sem í þessu tilfelli er þá
Apótek Hafnarfjarðar. Á lyfsalanum
hvílir þá jafnframt sú kvöð að sinna
allri lyfjafræðilegri þjónustu við
stofnanirnar. Sigurður Helgi Guð-
mundsson sagði í samtali við blaðið
að útboðið hefði farið þannig ffam
að skrifað hefði verið til allra helstu
lyfsala á svæðinu og þeir beðnir um
að gera tilboð. Apótekarafélagið vissi
af þessu og fylgdist vel með þessu.
„Mörg hagstæð tilboð bárust en tvö
stóðu upp úr,“ sagði Sigurður.
„Annað tilboðið var frá Almari
Grímssyni og þótti ívið hagstæðara
en hitt, en við höfðum auk þess mjög
góða reynslu af viðskiptum við
hann. Hann útvegar okkur lyf með
öllum þeim mögulega afslætti sem
við getum fengið og selur okkur
ákveðna þjónustu í staðinn.“
Almar Grímsson, apótekari í
Hafnarfirði, á sæti í stjórn ARS en
hann er eigandi Hafnarfjarðar Apó-
teks. I stjórn ARS sitja að auki Rúnar
Brynjólfsson, forstöðumaður
Skjóls, Ásgeir Ingvarsson, fjár-
málastjóri Hrafnistu, og Pétur Sig-
urðsson hjá Hrafnistu. Þeir voru
allir, að Pétri slepptum, í hópi stofn-
enda fyrirtækisins auk eiginkvenna
sinna.
Reykjavík laaði til 40
prosent af stofnfé
Hjúkrunarheimilisins Eirar og 30
prósent til hjúkrunarheimilisins
Skjóls. Ingibjörg Sólrún Gístadótt-
ir vildi ekki tjá sig um málið þegar
MORGUNPÓSTURINN leitaði til henn-
ar. Samkvæmt heimildum blaðsins
getur gagnrýni á hjúkrunarheimilin
orðið viðkvæm þar innandyra því að
mikið ríður á að náist samkomulag
við hjúkrunarheimilið Eir um að láta
eftir lóð í Suður-Mjóddinni og ganga
þá til samstarfs við Rauða krossinn
og borgina um rekstur nýrrar sjálfs-
eignarstofnunar, þannig að völd
þeirra séu tryggð. Þetta er þannig til-
komið að hjúkrunarheimilið fékk
byggingarleyfi á lóð þar sem borgin
hafði ráðgert að reist yrði hjúkrunar-
heimili fyrir aldraða. Borgin hefur
þegar lagt út 18 milljónir í hönnunar-
kostnað en þar á bæ eru hugmyndir
uppi um að fækka rúmum frá því
sem gert var ráð fýrir í upphaflegu
tillögunum, í stað 120 rúma yrði
stefnan sett á 50 til 80 rúm. Guðrún
Ögmundsdóttir vildi þó ekki meina
að málið varðandi samstarfið gæti
orðið viðkvæmt, í samtali við blaðið.
„í upphaflegu tillögunum var gert
ráð fyrir að stofha nýja sjálfseignar-
stofhun. Mér finnst ekki óeðlilegt að
Eir fallist á að leggja til lóðina saman-
ber þegar að Skjól og Hrafhista lögðu
saman og stofhuðu hjúkrunarheim-
ilið Eir.“
Mikill rísnukostnaður
Á síðasta ári var komið á fót sam-
stjórn hjúkrunarheimilanna en Sig-
rún Magnúsdóttir á sæti í henni
fýrir hönd borgarinnar ásamt VII-
hjálmi Vilhjálmssyni. Þau eiga
hvorugt sæti í stjórn Eirar eða Skjóls.
Orðrómur er uppi um að henni hafi
verið komið á vegna þess að risnu-
kostnaður var óvenjulega hár fýrir
árið 1993. Á hjúkrunarheimilinu
Skjóli var kostnaður vegna risnu og
gjafa um 700.000 en auk þess var
kostnaður vegna blóma og skreyt-
inga, 110.000. Rekstur bifreiða og
akstur var 2.7 milljónir og ferða-
kostnaður, 1.4 milljónir. Þessi risnu-
kostnaður lækkaði snarlega árið
1994. Við hjúkrunarheimilið Skjól
eru um 110 stöðugildi. „Ég kannast
ekki við þessar tölur enda langt um
liðið,“ sagði Sigurður Helgi. „Ég get
ekki svarað því í fljótu bragði hvað er
innifalið í þeim.“ Aðspurður um
hvað hann fengi í laun fýrir störf sín
fýrir hjúkrunarheimilin, sagði hann:
„Ég er í fullu starfi sem prestur og
hálfu starfi sem forstjóri en forstjóra-
launin eru tæplega 140.000 krónur
en ofan á það bætist yfirvinna sem
nemur frá 13.000 til 26.000 á mán-
uði. Ég hef aldrei þegið laun fýrir
störf mín hjá ARS sem er í raun og
veru ekkert annað en innkaupasam-
band hjúkrunarheimilanna og
Hrafnistu til að ná fram sem hag-
stæðustum kjörum og þá með út-
boðum erlendis, aðallega á sérstök-
um tegundum af bleium sem við
notum á heimilinu. Ég þigg hins veg-
ar stundum laun aukalega fýrir
nefndarstörf."
Hver á Eir?
Bæði hjúkrunarheimilin eru
sjálfseignarstofnanir en á föstum
fjárlögum hjá borginni. í ársreikn-
ingum kemur fram að borgin lét 362
milljónir inn í hjúkrunarheimilið Eir
árið 1994 af 738 milljónum alls.
Verslunarmannafélagið lét 93,5
milljónir og Seltjarnarneskaupstaður
86.3. Framkvæmdasjóður aldraðra
lét 190 milljónir, en aðrir samtals 6,2
milljónir. Reykjavíkurborg hefur þó
ekki völd í neinu samræmi við sitt
framlag. Samkvæmt heimildum
blaðsins fór borgarstjóri fram á að fá
að sjá fundargögn en fékk það svar
frá Sigurði Helga að slíkt þyrfti að
bera undir stjórnarfund í fýrirtæk-
inu. Aðspurður um þetta sagði Sig-
urður Helgi í gærkvöldi að hann
hefði fengið fýrirspurn um morgun-
inn, hvort hann gæti afhent fundar-
gerðir frá upphafi og leitað til lög-
fræðings síns sem sagði að hæpið
væri að honum væri stætt á því að af-
henda fundargerðir án samþykkis
stjórnarinnar. Hann hefði því til-
kynnt skrifstofu borgarstjóra að mál-
ið þyrfti að fara fýrir fund. „Ég hef
orðið var við herferð persónulega
gagnvart mér og þeim stofnunum
sem ég er í forsvari fýrir undanfarið,"
sagði Sigurður H. Guðmundsson.
„Við höfum löggiltan endurskoð-
anda sem vinnur á vegum Ríkisend-
urskoðunar, mér finnst eðlilegra að
menn snúi sér til þeirra ef menn telja
að eitthvað óeðlilegt sé á ferðinni.“
-ÞkÁ
Samkeppnisráð hefur úrskurðað f kærumáli Verslunarráðs Islands á hendur Félagsvísindastofnun Háskólans.
Sveinbjörn Björnsson rektor:
Gagnger endurskoðun í gangi
Á fundi Samkeppnisráðs á þriðju-
dag mælti ráðið fýrir um fjárhagsleg-
an aðskilnað þess hluta starfsemi Fé-
lagsvísindastofnunar, sem er í beinni
samkeppni við aðila í einkarekstri,
og annars reksturs Háskólans fýrir 1.
janúar 1996. Það var Verslunarráð ís-
lands, sem kærði starfsemi Félagsvís-
indastofnunar til Samkeppnisstofn-
unar í október á síðasta ári. I kæru-
bréfinu er því meðal annars haldið
fram, að Félagsvísindastofhun hafi
fjárhagslegan hag af tengslum sínum
við Háskólann, og að þessi tengsl
veiki þess vegna samkeppnisstöðu
annarra á markaðnum og hamli
þannig samkeppni. í úrskurði sínum
kemst Samkeppnisráð hins vegar að
þeirri niðurstöðu að Félagsvísinda-
stofnun hafi ekki misnotað aðstöðu
sína með því að bjóða þjónustu und-
ir kostnaðarverði, en „til að taka af
allan vafa“ um þetta atriði fer ráðið
fram á skýran fjárhagslegan aðskiln-
að „samkeppnisreksturs Félagsvís-
indastofnunar og annarrar starfsemi
Háskólans“ eins og segir í ákvörðun-
arorðum þess.
1 samtali við MORGUNPÓSTINN
sagðist Sveinbjörn Björnsson Há-
skólarektor vera tiltölulega sáttur við
niðurstöðu Samkeppnisráðs. „Mér
finnst þessi lokaniðurstaða mjög
eðlileg, að það verði, með hæfilegum
fýrirvara eins og þarna er gefinn,
stefnt að skýrum fjárhagslegum að-
skilnaði. Félagsvísindastofnun er
nokkuð frábrugðin ýmsum öðrum
stofnunum okkar, að því leyti að hún
leitar sér fýrst og fremst verkefna ut-
an Háskólans en stundar ekki eigin
rannsóknarstarfsemi. Það sem þeir
finna að, er að við höfúm ekki gert
nægilega skörp skil og ekki verið að
reikna þeim nákvæmlega eitt og
annað, kostnað vegna húsnæðis og
svo ffamvegis, heldur látið þá greiða
vissa prósentu af sinni veltu í rann-
sóknasjóð og svo kallaðan varasjóð
Háskólans. Én mér skilst að sam-
kvæmt nýju samkeppnislögunum þá
þyki það ekki nægilega hreint upp-
gíör-“
Óljóst hvað verður
Hvaða rekstrarform verður valið
fýrir Félagsvísindastofnun í fram-
haldi af þessum úrskurði er ekki ljóst
ennþá. I 36. grein laga um Háskól-
ann segir að Háskólinn megi eiga
hlut í rannsóknar- og þróunarfýrir-
tækjum. „En hann má ekki eiga hlut
í hverju sem er og það gæti þurft að
bæta við heimild fýrir eignaraðild að
svona fýrirtæki inn í lögin ef það
finnst ekki rekstrarform sem passar
við núverandi lög,“ að sögn Svein-
björns. Einn möguleiki, sem sam-
rýmist gildandi lögum, væri að gera
Félagsvísindastofnun að sjálfseignar-
stofnun. „Þá yrðu einhverjir aðilar
að leggja til stofnfé og fýrirtækið
fengi síðan sína skipulagsskrá og
væri sjálfstæður aðili. Sem slík gæti
hún síðan gert samning við skólann
um hvaða þjónustu og aðstöðu hún
keypti hjá okkur.“
Sveinbjörn sagðist ekki vita til þess
að fleiri stofnanir Háskólans hafi
verið kærðar á svipuðum forsend-
um, en eins og greint var frá í MORG-
UNPÓSTINUM 23. janúar hafa svipað-
ar efasemdir verið uppi um starfsemi
Lagastofnunar.
„Þessi úrskurður hefur hins vegar
orðið til þess,“ sagði Sveinbjörn, „að
við höfum rætt þessi mál í víðara
samhengi og skoðað aðrar stofnanir
með tilliti til þessa úrskurðar. Þetta
gæti orðið til þess að við færum að
breyta rekstri og draga skýrari mörk í
fleiri stofnunum." Ein af þeim stofn-
unum, sem Sveinbjörn nefnir í þessu
sambandi, er Verkfræðistofnun.
„Við höfum hingað til passað okkur
mjög vel með Verkfræðistofnun, og
hún hefur ekki farið út í ráðgjöf sem
verkfræðistofur geta séð um. Hins
vegar hefur hún oft séð um ýmsar
rannsóknir, mælingar og annað, sem
verkffæðistofurnar hafa ekki verið
færar um hingað til. En það gætu
komið upp svo sterkar verkfræði-
stofur á næstu árum að þær gætu
tekið að sér slík verkefni líka. Þá
væru þær farnar að stunda rann-
sóknir og stæðu þá í beinni sam-
keppni við Verkffæðistofnun.“
Reiknistofnun Háskólans hefur
líka verið skoðuð með tilliti til sam-
keppnislaganna, en innan hennar
sem og annarra ríkisfýrirtækja eru
unnin ýmis verkefni, sem einkarekin
hugbúnaðarfýrirtæki vildu gjarnan
fá að sinna.
Endurmenntunarstofn-
un ískoðun
Nokkur vafi ríkir einnig um hluta
af starfsemi Endurmenntunarstofn-
unar Háskólans. „Endurmenntunar-
stofnun er sjálfseignarstofnun, en
Háskólinn á stóran hluta í henni og
við höfum nánast meirihluta í stjórn.
Sveinbjörn Björnsson rektor Há-
skóla íslands. Er nokkuð sáttur
við niðurstöðu Samkeppnisráðs
og segir Ijóst að taka verði starf-
semi annarra stofnana Háskólans
til endurskoðunar.
Það þyrfti því hugsanlega að skoða
að hvaða leyti við getum tryggt það
að ekkert sé í hennar rekstri sem er í
samkeppni við annað, sem boðið er
upp á á hinum almenna markaði.
Þar er reyndar margt sem ekki er
boðið upp á annars staðar, hins veg-
ar er komið mikið af tölvuskólum,
svo dæmi sé nefnt, og einkafýrirtæki
sem bjóða upp á námskeið á því
sviði. Svo það er að mörgu að hyggja
í þessu og við erum með þetta í gagn-
gerri endurskoðun hér innanhúss,“
sagði Sveinbjörn að lokum. -æöj
Jón Tryggvi Ellertsson, einnig
þekktur sem Jón beikon, var yfir-
heyrður í sambandi við ránið í
Lækjargötu, en hafði fjarvistar-
sönnun.
Góökunningjar
lögreglunnar
áttu númerin
Bílnúmerin
hurfu fyrir
hálfum
mánuði
Eins og fram hefur komið í fjöl-
miðlum, þá voru númerin á Saab-bif-
reiðinni sem Skeljungs-ræningjamir
notuðu fýrsta spölinn á flóttanum,
stolin eins og bíllinn sjálfúr. Það sem
ekki hefúr komið ffarn er hins vegar
það, að bílnúm-
erunum var stol-
ið af bifreið, sem
er skráð í eigu
ferðafélagsins
Víðföruls, sem er
— eða var —
rekið af tveimur
góðkunningjum
lögreglunnar, þeim Magnúsi Magn-
ússyni og Jóni Ellert Tryggvasyni,
eða Magga ríka og Jóni beikon, eins
og þeir eru stundum kallaðir. Þeir
hafa báðir litríkan feril að baki og eru
sakaskrár þeirra með þeim lengri á
landinu. Lögreglan hafði uppi á þeim
félögum suður í Keflavík fljótlega eftir
að ljóst varð að þeir voru skráðir fýrir
númerunum, eða um hádegi á mánu-
dag. Það var Haraldur Sigurðsson
rannsóknarlögreglumaður sem yfir-
heyrði þá félaga, en eftir að hafa stað-
reynt fjarvistarsönnun þeirra, sem
fólst í vitnisburði keflvískra gestgjafa
þeirra, leyfði hann þeim að háda leið-
ar sinnar að nýju. Ferðafélagið Víð-
förull er skráð til húsa að Ármúla 36,
en samkvæmt heimildum MORG-
UNPÓSTSINS mun það ekki hafa
staðið í skilum og var gert að yfirgefa
húsnæðið. Lítið hefur farið fýrir starf-
semi ferðafélagsins, og bifreiðin sem
um ræðir er 24 ára gamall DAF- fólks-
bíll, sem hefúr staðið óhreyfð á homi
Laufásvegar og Njarðargötu um
nokkurra mánaða skeið.
Að sögn Jóns Ellerts eru þeir félagar
ekki raunverulegir eigendur bílsins,
þótt hann sé skráður á félagið, heldur
kunningi Magnúsar, Páll Þórðar-
son, sem fékk að skrá bílinn á nafn
ferðafélagsins. Jón segir að númerin
hafi horfið af bílnum fýrir hálfum
mánuði eða svo, en hann hafði ekki
fýrir því að láta lögregluna vita. Taldi
hann að númerin hefðu verið klippt
af bílnum vegna vangoldinna trygg-
ingargjalda, en hann hafði ítrekað
rekið á eftir Páli að greiða skuldina við
tryggingafélagið. Aðspurður sagði Jón
að sér þætti ólíklegt að einhverjir
hefðu visvitandi tekið númer af bíl
sem var skráður á þeirra nafn í þeim
tilgangi að beina grunsemdum að
þeim persónulega eða gera þeim aðra
skráveifú. Sagði hann líklegustu skýr-
inguna einfaldlega vera þá, að bíllinn
hafi staðið lengi óhreyfður og að
númerin hafi verið við það að detta af
honum. Hörður Jóhannesson, yfir-
lögregluþjónn hjá rannsóknarlögregl-
unni, vildi ekkert tjá sig um yfirheyrsl-
una á þeim félögum, en hafi númerin
horfið fýrir hálfúm mánuði, eins og
Jón heldur fram, þá hlýtur það að
renna enn frekari stoðum undir
kenninguna um að ránið hafi verið
skipulagt út í ystu æsar. -æöj