Helgarpósturinn - 26.10.1995, Síða 25

FIMMTUDAGUR 26. OKTOBER 1995
25
Með uppsperrt eyru
Ævintýrabókin
Möguleikhúsiö
Eftir Pétur Eggerz
Leikmynd:
Messíana Tómasdóttir
Tónlist:
Guðni Franzson
Danséir:
Lára Stefánsdóttir
Lára Stefánsdóttir er í öll-
um sýningum um þessar
mundir. Við skulum vona
að það sé vegna þess að fólki
hefur skilist hversu klár hún er
en ekki vegna hins að hún er
leikhússtjóraynja og menn séu
að reyna að smjaðra sig inn á
borgarjötuna með þessum
hætti. Lára hefur þann sjald-
gæfa kost sem höfundur dansa
og stjórnandi að hún auglýsir
ekki sjálfa sig heldur reynir að
semja handa hverjum og ein-
um þá dansa (eða hreyfinga-
munstur), sem við persónu
hans á. Minnir á vinnubrögð
Nönnu Ólafsdóttur og ekki
leiðum að Iíkjast.
Að byrja leiksýningu á upp-
lestri úr bók og síðan ein-
hverri fantasíu í framhaldi af
því sem þar stendur hefur
löngum þótt ekki góð latína og
heldur billeg aðferð. Ég skal
játa að þetta fór svolítið þver-
sum í mig. En meginatriðið er
þó að það skiptir ekki máli
hvort mér líkaði betur eða
verr. Hjá mér sat líka einhver
afinn. Hann hafði ekki spor
gaman af sýningunni sem
slíkri, — fyrir sjálfan sig. En
hann hafði með sér dótturson
sinn, sjö ára gamlan. Þess
drengur varð stréix upptendr-
aður um leið og ljósabrellu-
leikmynd Messíönu kviknaði.
Hann hljóp burt frá okkur þar
sem við sátum á aftasta bekkn-
um, fram stigann, stóð þar og
teygði álkuna allan tímann.
Gætti ekki að mannasiðum og
gerði hávaða. Hann mátti
greinilega ekki af neinu missa.
Af og til kom hann hlaupandi
upp stigann með töluverðu
brauki og bramli til þess að út-
skýra fyrir afa sínum það sem
var að gerast á leiksviðinu.
Og þetta voru töfrar þessar-
ar sýningar.
Hún ríghélt, — eins og sagt
er.
Alveg frá upphafi skapaðist
eitthvert það trúnaðartraust
milli leikaranna allra — og
áhorfenda — sem gerir það að
verkum að ekkert annað skipt-
ir verulegu máli.
Þó gæti ég ef til vill aðeins
fundið að við Erlu Rut. Hún er
harðfullorðin kona og leikur
litla telpu. Hún gerir þann feil
að gera sig um of barnalega.
Það er ekki rétt. Börn reyna
alltaf, þvert á móti, að vera
fullorðinsleg. Þeirra þrá er
þessi; að verða stór og merk.
Það er þessvegna sem þessi
tiltölulega ómerka setning
Soffíu frænku (Ólafíu Hrann-
ar) í Kardemommubænum
hefur þau undraáhrif sem raun
ber vitni: „Er það svo?“ Allar
litlu telpurnar í salnum vildu
hafa getað tekið svona gagn-
gert, fullorðinslega og merki-
lega til orða.
En Erla er heillandi engu að
síður og börnin vilja eflaust
bara hafa'hana eins og hún er.
Það sem mælir með Pétri,
höfundi og leikstjóra þessa
verks, er fyrst og fremst það
að hann virðist skilja þetta.
Það hlýtur líka að vera fyrir
hans áhrif að ekki aðeins einn
heldur allir leikarar sýningar-
innar náðu þessu einfalda og
algera, og að því er virtist;
gjörsamlega fyrirhafnarlausa
trúnaðarsambandi við börnin.
Það var allt tekið gilt, hverju
sem þau tóku uppá. Og þarna
var þögn í sal. Allir hlustuðu
með uppspert eyru, nema rétt
á mikilvægustu augnablikun-
um þegar menn þurftu nauð-
synlega að útskýra eitthvað
fyrir öfum sínum.
Tvenna leikaraviðburði
verður að minnast á. Það er
fyrst og fremst Stefán Sturla í
hlutverki úflsins. Hann leikur
þarna hið klassíska illyrmi,
með öllum þeim ógnvekjandi
hljóðum og tilburðum sem til
hlutverksins heyra. Samt var
enginn hræddur við hann,
nema að því marki sem hann
sjálfur óskaði. Börnin vilja láta
hræða sig hæfilega. En til þess
hefur enginn rétt nema
„amma“ eða sá einhver annar
sem þau treysta. Stefán Sturla
virðist hafa þetta traust barn-
„Afog til kofn hann hlaupandi upp stigann með tölu-
uerðu hrauki og bramli til þess að útskýra fyrir afa
sfnum það sem var að gerast á leiksviðinu. Og þetta
voru töfrar þessarar sýningar. Hún ríghélt,
— eins og sagt er. “
anna fyrirfram gefið. Og það er
ekki lítið að hafa gefið. Ingrid
Jónsdóttir hefur, enda þótt
hún sé ekki endilega í snoppu-
fríða kantinum, undraverðan
þokka, ekki síður líkamlegan
en andlegan. Ég nefni sérstak-
lega stígvélaða köttinn. Hún
tók börnin einnig einhverju
heillunartaki. Hún er líka
uppáfinningasöm og fyndin
leikona. Allir byrjuðu stretx að
hlakka til þegar þeir sáu hana
birtast. Vissu að nú hlyti eitt-
hvað skemmtilegt að fara að
ske.
Það gerði góðan blæ, að allir
leikarar þekktust alltaf, þótt
þeir væru í ýmsum gervum.
Auðvitað er það sjálft innihald
leiklistarinnar að sjá einhvern
bregða sér í hinna ólíklegustu
kvikinda líki, en þekkjast þó
jafnan sjálfur sem sá sem hann
er. Prinsessan á bauninni var
meistaraverk sem a.m.k. mín
fylgdarkona á þessari sýningu
ætlar lengi að muna. Ekki síst
vegna þess að hún sá í gegnum
brelluna: Prinsessan lá ekki í
kojunni! Hún stóð. Það fannst
henni „sko aldeilis snjallt"
(hennar orð). Þetta sýnir okk-
ur hvað hinn svokallaði „trú-
verðugleiki“ leikhússins er
hrekkvíst hugtak. Oft verður
Þetta er sýningin
Bar-par
Leikfélag Reykjavíkur
Eftir Jim Cartwright
Þýðing:
Guðrún J. Bachmann
Leikstjórn:
Helga Jónsdóttir
Leikmynd:
Jón Þórisson
Jú, ég varð hlessa. Og fór ef
til vill hjá mér. Þetta fólk
hefur verið lengi þekkt en
samt grunaði mann ekki, að
þau gætu náð svo langt. í raun
var margur búinn að gefa frá
sér vonina um að nokkurntíma
framar yrði reynt að leika vel,
— hvað þá að á því næðust tök
síðan Amar Jónsson lék Kaj
Munk og Hallmar í þeirri sömu
sýningu Guðrúnar Ásmunds-
dóttur.
Svo er það Helga Jóns — al-
veg upp úr þurru — af öllu
fólki, sem kemur þessari furðu
til leiðar!
Eftir á að hyggja: Maður
mátti svosem vita það.
Maður hafði beðið eftir
þessu lengi: Þetta er sýningin.
Sú sem beðið hafði verið eftir.
Sé skáldskapur góður getur
hver asni sagt: „Þetta hefði ég
getað skrifað sjálfur.“ Oft hefur
það á eigin skinni brunnið —
en ekki á leiksviði fyrr. Þýð-
endur á borð við þann sem
þarna er að verki fá aldrei
verðskuldað lof. Verk þeirra,
þá vel er unnið, hverfur yfir-
leitt í meðferð leikarans. Það
er einungis ef texti er illa sam-
inn, að hann vekur athygli. En
allur texti sýningarinnar
hljómar eins og hann hafi ver-
ið saminn af leikurunum sjálf-
um. Að minnsta kosti virkar
það svo.
Þarna er á ferð hin svo-
nefnda „endursköpun“ leikrits
— í góðri merkingu þess orðs.
Og það var svosem eftir Helgu
að skella barninu sísvona á
koppinn. Mér verður tíðrætt
um íeikstjórnina vegna þess að
ég held að fólk í leikhúsi átti
sig ekki almennt á því hvers
virði hún er. Ef hún sést er hún
slæm. En ef svo virðist að leik-
arar leiki vel, eða að leikrit sé
vel skrifað, þá er leikstjórnin
góð. Þar í liggur leyndardómur
sem ekki er öllum gefið að sjá.
Erfitt líka að leika eins og
þau tvö, Saga Jónsdóttir og
Guðmundur Ólafsson, gera í
það trúverðugast sem gert er
með mestum ólíkindum.
Mér þætti mjög vænt um að
þessi litli leikflokkur gæti hald-
ið áfram að vera barnaleikhús.
Hann hefur til þess burði og
það sem mestu máli skiptir;
einlæga löngun. En eigi það að
lukkast þá verður mjög að
vanda til verka. Einkum verður
að velja skáldskapinn rétt. Og
þótt þetta hafi verið harla gott
hjá Pétri „so far“ og sloppið,
sísvona, alveg ágætlega fyrir
horn (meir að segja margir, og
margreyndir menn urðu stór-
hrifnir) þá ráðlegg ég honum
ekki að semja sjálfum, a.m.k.
ekki alveg í bráð. Betra að
halda sig við klassíkina. Ég
spurði lagskonu mína: „Lang-
aði þig nú ekki samt meira til
að sjá gömlu alvöruævintýrin,
rétt eins og þau voru í bók-
inni?“ Hún leit niður í götuna,
brosti og sagði hljóðlega: „Jú“.
Það vissi ég líka. En hún var
glöð og fegin yfir sýningunni,
fannst allt gaman, og hafði
hjartslátt á heimleiðinni.
„Allur texti sýningarinnar
hljómar eins og hann
hafi verið saminn afleik-
urunum sjálfum. “
þessari sýningu nema hafa yfir
sér um það stranga kröfu.
Ég hef heyrt að í upphafi hafi
þetta leikrit verið skrifað fyrir
13 leikara en síðar svo æxlast
sem orðið er. Vel er. Hafi það
sjaldgæfa gerst að eftiráhug-
myndir verði betri þeim fyrstu,
þá er það út af fyrir sig eitt-
hvað sem snertir sjálfan kjarna
allrar listar. Það að sjá leikara
skipta um manngerð og gervi
fyrir augunum á sér. Þyrfti
kannski ekki öllu meir til að
gera góða leiksýningu. Per-
sónusafn þeirra tveggja var
gott. Það er kallað, á ýmsum
tungum, „vinsemdar-riss“, þeg-
ar SIGMUND eða aðrir slíkir
gera.
Hvemig fannst þér á Bahama?
Valur Magnússon
veitingamaöur
„Það var bara mjög gott,
ferðafélagarnir yndislegir, allt
var svo skemmtilegt og nota-
legt. Þetta er einhver besta
stuttferð sem ég hef nokkru
sinni farið. Þarna fékk maður
svo góða hvíld að maður er
gersamlega endurnærður á
sálinni. Og svo má geta þess
að ég missti fimm kíló í þessari
stuttu ferð af því ég dansaði
svo mikið kalypsó.“
Ámundi Ámundason
„Dýrlega gott. Ég efaðist
stund og stund um að þetta
væri raunveruleikinn. Ég velti
því fyrir mér hvort ég væri að
horfa á James Bond-mynd eða
fallegt póstkort. Eftir þessa sex
daga ferð er ég svo endur-
nærður að ég hef aftur fengið
trú á öllu því sem ég var búinn
að fá nóg af; flokknum og blað-
inu og öllu. Þar að auki er þetta
fyrsta sólarlandaferðin sem ég
kem heim úr með brúnan lit á
skrokknum. Hingað til hef ég
alltaf þurft að bera á mig tvær
umferðir af fúavörn til að
verða ekki fyrir aðkasti.
Framundan eru tvö Bahama-
kvöld í Reykjavík; hið fyrra á
Óðali á föstudagskvöld en hið
síðara að mér skilst á Kaffi
Reykjavík á sunndagskvöld.
Þangað er ég staðráðinn í að
mæta í nýja strápilsinu mínu
og sandölum og taka kalypsó.
Mér hefur nefnilega farið mikið
fram í dansmennt á þessum
fáu dögum. Um helgina mun ég
í senn miðla þessum nýja tryll-
ingslega takti sem ég lærði og
hinu jákvæða brosmilda við-
horfi sem ég lærði einnig.
Það sem kom mér helst á
óvart var hve Haukur Halldórs-
son, fyrrverandi bændahöfð-
ingi, var laus við allt brokkið á
Bahama. í stað brokksins var
hann á léttu tölti og skeiði all-
an tímann. Nettar hreyfingar
Hauks dansfélaga míns komu
mér verulega á óvart. Ég verð
bara að segja að þetta er í
fyrsta sinn í nítján ár sem ég
hugsa hlýtt til Framsóknar-
flokksins."
Haukur Halldórsson,
fyrrverandi formaöur Stéttar-
sambands bænda
„Mér fannst þessi dvöl eitt
stórt ævintýri. Ég hef oft farið
til sólarstranda áður en þessi
ferð var allt öðruvísi en allar
hinar. Nassau er samt dæmi-
gerður túristastaður, en
skemmtilegur sem slíkur. Hóp-
urinn var frábær og þjónustu-
fólkið á eynni ákaflega huggu-
legt, það bæði söng og dillaði
sér við vinnuna allan daginn.
Það fór sér kannski ekki hratt
en var engu að síður ákaflega
vingjarnlegt. Strendurnar voru
hreinar og hvítar, sjórinn tær
og gróðurinn einnig, en hann
náði alveg niður í flæðarmál.
Þarna var eiginlega allt sem
hugurinn girntist.
Verð á víni og bjór var lágt
en matvælaverð frekar hátt
eða svipað og hér á Iandi.
Eitt var þó sérstaklega til fyr-
irmyndar. Með okkur var kona
sem þarf að notast við hjóla-
stól og ég hef hvergi séð eins
gott aðgengi fyrir fatlaða. Hún
gat alls staðar komist leiðar
sinnar, hvort sem það var inni
á matsölustöðum eða niðri á
strönd; meira að segja voru
sérstakir stígar fyrir hjólastóla
alveg fram í flæðarmál. Ef ein-
hver sást í hjólastól báru þeir
innfæddu þann á höndum sér.
Hvort ég dansaði kalypsó? Það
má vel vera.“
Karl Steingrímsson
í Pelsinum
„Stórkostlegt. Sérstaklega
viðmót fólksins sem þarna býr.
Þá var íslenski hópurinn frá-
bær og stemmningin sérstak-
lega góð. Maður var þarna eins
og hluti af einni stórri fjöl-
skyldu. En kalypsó dansaði ég
aldrei."
Bakhliðin
•Ásgrímur Sverrisson
kvikmyndagerðarmaður:
Ingi Gunnar
má vera
ánœgður með
sinn hlut
Á Anna Sigurðardóttir það
skilið að hampa títlinum Miss
Fitness?
„Fyrirgefðu, en hver er Anna
Sigurðardóttir?"
Hvert er mest góðmenni núlif-
andi fslendinga?
„Oddur barngóði.“
Hvem óttastu mest?
„Viktor mógúl Sveinsson liótel-
stjóra sem eitt sinn var lærling-
ur minn en hefur nú vaxið mér
yfir höfuð og veldi hans vex og
vex.“
Hver er uppáhaldsbarinn
þinn?
„Pass.“
Hvað kanntu best að meta í
fari Lindu Pé?
„Ætli það sé ekki þessi hæfi-
leiki til að lifa lííinu beint í æð
og láta ekki neitt þvælast fyrir
sér.“
Hver er eftírlætiskarakter
þinn í Dægurmáiaútvarpi Rás-
ar 2?
„Þetta er mjög ósanngjöm
spuming og ég neita að svara
henni. Það er ekki hægt að ætl-
ast til þess að ég geri upp á
milli þessara snillinga sem þar
ríða röftum.“
Hvaða dýr er í mestu dálætí
hjá þér og af hveiju?
„Hundurinn Fritz, sem er besti
vinur eiganda síns, hans Lalla.“
Flnnst þér Ingi Gunnar vera
nietínn að verðleikum sem
kassagitarieikari og söngvari?
Já. Hann má vera ánægður
með sinn hlut.“
Hvað á Steingrímur J. Sigfús-
son að taka sér fyrir hendur?
„Er ekki laus staða íþrótta-
fréttaritara sjónvarpsstöðvar-
innar í Eyjum?“
Hvað telurðu þig hafa verið í
síðastn lífi?
„Ég var einhvern tíma búinn að
finna út úr því að það hafi ver-
ið eitthvert rosalegt séní. En
það er bara dottið úr mér í
augnablikinu hver það var.“
í livaða íþróttagrein hefurðu
náð mestum inetorðum?
„í fótboltanum í gamla daga. Ég
skildi aldrei þessa tendensa
fólks til að vilja hafa mig í
marki, því innst inni er ég sent-
er.“
Finnst þér Flnnur Ingólfsson
myndarlegur maður? (Ef svo
er - hvað er það einkum sem
gerir hann að þessu glæsi-
menni?
„Hiklaust. Afskaplega vörpuleg-
ur maður. Það gildir sama uin
hann og Lindu Pé. Þau
blómstra í hlutverkum sínum."
Hvað myndirðu gefa Heiðari
snyrtí f afmælisgjöf ef hann
byði þér í afmæliö sitt?
„Er þetta ekki maðurinn sem á
allt? Hvað um ást og utn-
hygg)u?“
Hvemig vildirðu deyja ef þú
fengir ehihveiju um það ráð-
ið?
„Ég hef ýmsar hugmyndir um
þaö, en svo opinn get ég ekki
verið í einhverju svona bak-
hliðarviðtali."
Af hveiju hefur enginn stung-
ið upp á Matta Matt sem
næsta forseta?
„Það er mér hulin ráðgáta.
Hann er alfaðir míns heimabæj-
ar og þarna er vissulega gengið
framhjá mætum manni."
Einhver skilaboð tíl íslensku
þjóðarinnar?
pening í kvikmyndasjóð!
úr Nató — herinn burt.“
,,Meiri
ísland