Alþýðublaðið - 05.04.1972, Qupperneq 11

Kross-
gátu-
krílið
m/£6/R F£/.fiGHfí Wt\
T L—
'o'rOUR SvoíPm Sfírf)Cfr Korvu £/?rft 'i £!/S$
7
ÚLftÐO* orHfíG , irS-S r/tv/ s
/ ÚT/L
L //v'lLD/ VOND UP
rfíuP ftNGftH 3
OSOÐ , /rY FUGL //VN
V FÉt-t- HZÓP
$PJÓ n&Ð/ 1 rrn 1&ror* 9 LRL my/vr
i
i
//y//< / FJ&lfiR. i
tfÓT/m 16/YJR ÖGN
I 6 H
L VM/L ORt) * /90 5/9 m£/y/V /
£t> • c • < c- • a ni •

X * o o X •
% 5? "• QJ Cfc CB
" O' ■ i ^ r- o' ^
-35 7l Þ- • ihi'-'í
A VALD1 VÍDÁTTUNNAR
eftir
Arthur
Mayse
En núna þaut hún ósjálfrátt af stað og hrópaði
örvingluð: ,,Mike! Mike!”
Hún hrópaði aftur um leið og hún skaust á milli
klettanna. Skyndilega birtist hendi, sem virtist i
fyrstu svifa i lausu lofti og greip um ökklann á henni
og felldi hana.
Hann lá endilangur milli tveggja kletta. Kuldaleg
blá augun virtu hana fyrir sér án minnsta votts um
hluttekningu.
,,Þetta var laglega gert hjá þér, eða hitt þó
heldur!” hvislaði hann og var augsýnilega ösku-
reiður. ,,Mjög gott! Fari það bölvað, Linny. þú
átt ekki skilið að fá að borða! ” Hún ætlaði að standa
upp, en hann tók fast um mittið á henni og þrýsti
henni niður i lyngið. ,,Ertu kannski blind, man-
neskja? Sástu ekki múrmeldýrið, eða hvað? Ég er
búinn að biða eftir þvi hér i klukkutima”.
Aldrei fyrr hafði nokkur talað við hana á þennan
hátt. Hún andvarpaði og reyndi að finna sér ein-
hverja afsökun. En henni datt ekkert i hug og það
var allavega léttir að vera ekki ein.
Mike skipti sér ekkert af henni. Hann lá á
maganum og hafði i höndunum riffil með hlaup-
viddinni 22. Það var búið að saga bæði framan af
hlaúpinu og aftan af skeftinu, svo að vopnið minnti
helzt á byssu. í dálitilli fjarlægð tók hún eftir hreyf-
ingu. Hún hafði vit á að þegja.
Múrmeldýrið litaðist i kringum sig. Aðeins sást i
trýnið og svört augun. Það fór i taugarnar á henni
hve dýrið var varkárt. Það fór sér að engu óðslega,
og var eins og góður og gegn borgari, sem tefldi
ekki á neina tvisýnu.
Að lokum gerði dýrið það upp við sig, að nú væri
grænt ljós, þótt það virtist ekki allt of visst i sinni
sök. Það fór þvert yfir hið auða svæði og bjó sig
undir að fara upp i klettana hinum megin.
Linn brá við, þegar skotið reið af. Múrmeldýrið
kipptist við, reyndi örvæntingarfullt að skreiðast til
baka, en féll svo til jarðar. Einhvers staðar yfir
þeim heyrðist i fugli, sem gargaði til viðvörunar
öðrum fuglum.
Mike tæmdi byssuna. Heitt skothylkið snerti kinn
stúlkunnar. Sessunautur hennar stóð upp.
,,Morgunverður”, sagði hann elskulega,
eins og ekkert hefði i skorizt. ,,Mér finnst leiðinlegt
að þurfa að drepa þessi litlu grey. En kjötið er gott,
þegar maður hefur ekki annað”.
,,Nú skal ég segja þér nokkuð, herra Clendon. Ef
þú heldur, að þú getir hellt þér yfir mig eina stund-
ina og verið vingjarnlegur þá næstu, þá hefurðu á
röngu að standa!”
,,Þú litur ágætlega út i dag, Linny. Nefið gæti
náttúrlega litið betur út, en að þvi slepptu virðistu
mjög hress”. Hann var allt i einu orðinn kátur, og
það var sjálfsagt vegna veiðinnar. Hann var lika
orðinn eitthvað svo ókunnuglegur. Hann hafði rakað
af sér skeggið og þar með var postulaútlitið horfið.
,,Þú minnir mig á stúlku á barnaheimili i London,
þar sem ég var um tima”, sagði hann þegar þau
gengu til múrmeldýrsins. ,,Það var skortur á fötum
á heimilinu og gæzlusysturnar höfðu fengið stúlk-
unni allt of litlar buxur og peysu, sem náði henni
ekki nema niður á nafla”.
„Viltu gera svo vel að láta mig i friði! ” Hún vildi
alls ekki að hann skildi hana hérna eftir aleina, en
hún var dálitið feimin yfir þvi hvernig hún hafði
hlaupið vælandi eins og þriggja ára krakki.
Þar að auki fór það honum alls ekki vel að vera
skemmtilegur, fannst henni. Andlit hans var eins og
höggvið i stein, munnurinn allt of stór, kinnbeinin
allt of fast mótuð. Maðurinn á bak við þetta andlit
hlaut að vera mjög harður, næstum ómannlegur.
Hún vissi að til var miklu vinalegra og mildara
andlit.
Hann greip i afturfæturna á dýrinu. „Svafstu vel i
nótt?”
,,Ég svaf ágætlega”, svaraði hún treglega. ,,Þú
hefur kannski lika sofið?”
,,Ég svaf til fóta hjá þér, þvert fyrir dyrunum”.
Hann leit brosandi til hennar. Það lá betur á honum,
heldur en hún hafði haldið i fyrstu. ,,En hve þú
UNGIR MENN FRÁ CHICAGO
þjáðst at „deyfðri ábyrgðar-
tilfinningu”, en árið 1924 var
engin vörn i sliku. Hins vegar var
hægt að nota það til að reyna að
lina dóminn. Darrow vissi að af
þeim niutiu manns, sem teknir
höfðu verið af lifi i sögu Chicago-
borgar, hafði enginn maður undir
23ja ára aldri verið hengdur hafi
hann lýst sig sekan. A næstliðnum
10 árum höfðu 340 manns verið
ákærð fyrir morð og lýst sig sek.
Aðeins einn fertugur maður af
öllum þeim fjölda, hafði verið
hengdur. En hann hafði áhyggjur
af einu: Þegar þetta gerðist, hafði
nitján ára gamall piltur verið
dmdur til dauða fyrir að skjóta
lögregluþjón. Yrði hann tekinn af
lifi, hvernig átti Darrow þá að
koma i veg fyrir að Leopold og
Loeb hlytu sömu örlög? Ef hann
bæði um lifstiðarfangelsi þegar
svo væri komið, myndi múgurinn
hrópa að ekki giltu sömu lög fyrir
rika og fátæka.
Darrow hélt fyrirætlunum
sinum leyndum. Fyrst varð hann
að sefa kröfur almennings um að
piltarnir yrðu teknir af lifi.
Skoðanakönnun leiddi i ljós að
60% af þeim, sem spurðir voru,
vildu láta hengja piltana. Darrow
lét feður piltanna lýsa þvi yfir
opinberlega, að þeir myndu ekki
gera neina tilraun til að frelsa þá,
heldur einungis að sanna að þeir
væru vitskertir. önnur skoðana-
könnun leiddi þá i ljós, að 60%
voru reiðubúin að sætta sig við
lifstiðarfangelsi til handa morð-
ingjum Bobbie litla Franks.
Darrow tók nú til óspilltra mál-
anna að undirbúa varnir sinar.
Bandariskir geðlæknar sátu þing
i Filadelfiu og hann sendi að-
stoðarlögfræðing sinn, Ben
Bachrach, þangað til að tryggja
þeim aðstoð færustu manna. Sjö
leiðandi bandariskir geðsér-
fræðingar, voru fengnir til
Chicago, tií að rannsaka piltana.
Réttarhöldin i máli þeirra Leo-
polds og Loebs hófust þann 21. júli
undir forsæti John Robert
Caverly, yfirdómara glæpa-
réttarins i Cook sýslu. Gifurlegur
fjöldi fólks settist um dómshúsið,
þrjú þúsund manns, sem reyndu
að ná i eitthvað af hinum þrjú
hundruð sætum i dómssalnum og
löngu áður en dómarinn gekk til
sætis sins, var allt orðið troðfullt.
Aheyrendur voru einkum telpur á
táningaskeiði, vinir sakborning-
anna og lögfræðingar, sem
flykktust að til að heyra og sjá,
hvernig Darrow sneri sér i þess-
um réttarhöldum aldarinnar i
Bandarikjunum. Allir bjuggust
við að hann lýsti skjólstæðinga
sina „ósakhæfa vegna geðveiki”.
Piltarnir tveir, sem athygli alls
heimsins beindist nú að, gengu
inn i salinn. Báðir voru rólegir,
vandlega snyrtir, vel klæddir og
höfðu fulla stjórn á sér. „Þetta er
okkar sýning og við megum ekki
valda almenningi vonbrigðum”,
sögðu þeir við blaðamennina.
Þeir sýndu ekki á sér nein
iðrunarmerki, heldur ánægju yfir
þeirri vafasömu frægð sem þeir
höfðu aflað sér.
Darrow reis á fætur til að
ávarpa réttinn. Hann lýsti skjól-
stæðinga sina seka og bað um
leyfi til að koma að framburði til
mildunar dóms. Þetta var kæn-
lega gert, þvi það tók ábyrgðina á
þvi hvort pitlarnir yrðu dæmdir
til dauða eða lifstiðarfangelsisins
úr höndum hinna tólf óbreyttu
borgara, sem skipuðu kviðdóm-
inn og lagði hana á herðar, reynds
og óhlutdrægs dómara, sem
Darrow vissi að var bæði vitur og
mannúðlegur. Það var eins og
sprengja hefði sprungið i réttar-
salnum við þessa yfirlýsingu.
Saksóknarinn reis á fætur og mót-
mælti hástöfum. Hr. Darrow gæti
ekki lýst skjólstæðinga sina seka
og reyna siðan að sanna þá geð-
veika.
— Framburður til mildunar
dóms er vörn! þrumaði Darrow.
— Hin raunverulega vörn i
þessu máli er hin hættulega lifs-
skoðun Clarence Darrows! hróp-
aði Crowe á móti. Hann lýsti þvi
yfir að i lögunum væri ekki að
finna neinn stigsmun á geðlægri
ábyrgð. Rétturinn hefði ekkert
vald til að hlýða á framburð um
sálrænt ástand sakborninganna.
Hann lagði áherzlu á að annað
hvort bæri maður algera ábyrgð á
afleiðingum gerða sinna, eða væri
með öllu ábyrgðarlaus.
Darrow talaði máli sinu rólega
og æsingalaust.
„Við höldum þvi ekki fram að
sakborningarnir hafi verið laga-
lega geðveikir, en hins vegar
höldum við þvi fram og ætlum að
sýna fram á, að hér var um að
ræða margs konar geðlægt
ástand, sem fellur ekki undir hina
lagalegu skilgreiningu á geðveiki
og myndi i þeim skilningi ekki
koma okkur að nokkru haldi til
varnar i þessu máli. Við vitum að
fólk getur verið og er alvarlega
sjúkt á geði, en veit samt muninn
og er fært um að velja á milli
þess, sem rétt er og rangt, en það
er samt sálsjúkt og rétturinn mun
taka tillit til ástands þess.
1 lögum þessa rikis er ákvæði,
sem kveður svo á, að rétturinn
megi rannsaka allar staðreyndir,
sem geta orðið til mildunar refs-
ingar, eða haft á annan hátt áhrif
á hana. Er til nokkur skrá yfir
mildandi kringumstæður? Er það
saksóknara rikisins að ákvarða
mildandi kringumstæður? Aðeins
einn aðili getur skorið úr um það,
hvort kringumstæður séu mild-
andi eða ekki og það er dóm-
stóllinn, sem falinn er ábyrgð á
örlögum sakborninganna, sem
færir eru fyrir hann.
Við ætlum ekki að færa fram
sannanir fyrir geðveiki, en við
ætlum okkur að sýna fram á að
skjólstæðingar okkar eru sálar-
lega sjúkir. Við ætlum að draga
fram i dagsljósið hugarástand,
sem fellur ekki i ramma hins
lagalega skilnings á geðveiki, þ.e.
hvort maður geti greint rétt frá
röngu og valið þar á milli. Það
sálarástand, sem við ætlum að
sýna skapar ekki vörn, en það
leiðir svo sannarlega af sér fram-
burð, sem rétturinn ætti að hlýða
til mildunar að yfirlýstri sekt,
rétt eins og hann verður að hlýða
Sögufræg sakamál -
Miðvikudagur 5. apríl 1972
o