Alþýðublaðið - 26.04.1972, Qupperneq 5

I K I I
Útgáfufélag Alþyöublaösins h.f. Ritstjóri
(áb.). Aðsetur ritstjórnar Hverfisgötu 8-10.
Sighvatur Björgvinsson
Biaðaprent h.f.
FOLKINU
GLEYMT
Eftir aðalfund miðstjórnar Fram-
sóknarf lokksins sendi ólafur
Jóhannesson Steingrím Hermannsson í
sjónvarpið til þess að segja fólki, að nú
ætti þjóðin að fara að spara. Nú ætti að
skerða afkomumöguleika almennings.
Skömmu síðar flutti bankastjóri
Seðlabanka íslands, Jóhannes Nordal,
ræðu á ársfundi bankans, þar sem kom
m.a. fram, að í samvinnu við rikis-
stjórnina hyggst Seðlabankinn draga
úr möguleikum viðskiptabankanna til
þess að veita almenningi lánafyrir-
greiðslur. Rikisstjórnin sjálf hyggst
etja kappi við húsbyggjendur og aðra
um það takmarkaða lánsfé, sem bank-
arnir hafa til ráðstöfunar og um mitt
þetta ár hyggst rikisstjórnin vera búin
að selja bönkunum víxla fyrir hundruð
milljóna króna og vitaskuld takmarkar
það möguleika bankanna til þess að
veita almenningi fyrirgreiðslu að sama
skapi. Það má búast við því, að það
verði ekki auðhlaupið fyrir smáfólkið
að fá lánsfjárfyrirgreiðslur i bönk-
unum i ár, hversu mikið sem á liggur.
Ólafia krækir í sparifé almennings,
hvar sem það er að finna og henni er
trúandi til þess, að skilja ekki mikið
eftir, hvort heldur hún þreifar um
launaumslög fólksins eða innistæður i
bönkum.
Sá skilningur hefur venjulega ríkt
hjá allflestum, að ríkisstjórn og ríkis-
vald eigi að vera til fyrir fólkið. Ríkis-
stjórn ólafs Jóhannessonar hefur þver-
öfugan skilning á því máli. Hún telur,
að fólkið sé til fyrir ríkisstjórnina. Þess
vegna sé það aðeins sjálfsagður og
eðlilegur hlutur, að rikisstjórnin kreppi
að fólkinu eins oft og eins mikið og hún
vilji. Fólkið sé hvort eð er ekki annað
en húsdýr rikisstjórnarinnar.
Þessi öfugsnúni skilningur kemur
ekki aðeins fram í aðgerðum ráðherr-
anna, heldur einnig i orðum og sam-
þykktum stjórnarflokkanna sjálfra.
Fjölmörg dæmi er hægt að nefna um
það, — hið nýjasta og skýrasta kom
fram i sambandi við áður umræddan
aðalfund miðstjórnar Framsóknar-
flokksins.
Að þeim fundi loknum kom hver
silkihúfa Framsóknarflokksins af ann-
arri fram á opinberum vettvangi til
þess að skýra frá því, hvert hefði verið
aðaiefni fundarins. Og hvað var það?
Gerði miðstjórn Framsóknarflokksins
það að aðalatriði i samþykktum sinum
og orðræðum, að nú yrði vakað yfir
velferð og heill almennings i landinu?
Nei. Silkihúfur Framsóknarflokksins
ályktuðu ekki mikið um það atriði.
Meginatriði málsins var að standa nú
vörð um ríkisstjórnina. Það var helzta
niðurstaða silkihúfanna. Svo sögðu þær
sjálfar frá.
Og gegn hverjum átti sú vörn að vera
rekin? Ríkisstjórnin hefur þinglegan
meirihluta á bak við sig. Ekkert hefur
hún að óttast úr þeirri átt, nema eðli-
lega og sjálfsagða gagnrýni frá þing-
minnihluta stjórnarandstæðinga.
Ríkisstjórnin HAFÐI einnig meiri
hluta þjóðarinnar á bak við sig. En hún
hefur ástæðu til þess að ætla, að hún
hafi það ekki lengur, Þess vegna þótti
silkihúfum Framsóknarflokksins svo
nauðsynlegt að standa vörð um rikis-
stjórnina að verja hana gegn þjóðinni
sjálfri, almenningi i landinu.
Þannig hefur ríkisstjórnin öðlast
sjálfstæðan tilverurétt í augum stjórn-
arf lokkanna. Hennar velferð skiptir þá
miklu meira máli, en velferð þjóðar-
innar. Þess vegna ákveður miðstjórn-
arfundur Framsóknarflokksins ekki að
standa vörð um almannahag á þessum
umbrota- og óvissutimum, heldur um
stjórnarhag. Ríkisstjórnin er orðin
þessum mönnum allt, almenningur
ekkert og þess vegna slá nú silkihúf-
urnar i Framsóknarflokknum, hvít-
flibbakommarnir í Alþýðubandalaginu
og forystuklikurnar í Samtökum frjáls-
lyndra og vinstri manna skja Idborg um
þessa óvinsælu og ráðalausu ríkisstjórn
til þess að verja hana fyrir fólkinu i
landinu.
LANDBUNAD
ARSTEFNAN
BER SKYNSEMI EKKI VOn
Rikisstjórnin hefur flutt frum-
varp um Framleiftsluráð land-
búnaftarins, verðákvarftanir,
verftmiftlun, sölu á landbúnaftar-
vörum o.fl. Fáir munu hafa búizt
vift þvi, aft núverandi ríkisstjórn
sem er undir forystu Fram-
sóknarflokksins og hefur Fram-
sóknarmann aft landbúnaftarráft-
herra, mundi bera gæfu til þess
aft gera skynsamlegar breytingar
i máiefnum landbúnaftarins. Þaft
var Framsóknarfiokkurinn, sem
fyrir mörgum áratugum lagfti
grundvöll aft þeirri stefnu i land-
búnaðarmálum, sem i öllum
meginatriftum hefur verift fylgt
siftan og hefur reynzt röng og dýr,
ekki afteins fyrir þjóftina, heldur
einnig fyrir bændastéttina sjálfa.
i þessu frumvarpi er ekki heldur
ráftin bót á þeim vanda, scin vift
er aft etja, þvi miftur. Þar er ekki
mörkuð ný heildarstefna, eins og
þó ber brýna nauðsyn til.
Þaft er staftreynd, sem allir
hugsandi menn hljóta að gera sér
Ijósa, aö þjóðin styrkir isienzkan
landbúnaft meft verulcgum fjár-
hæðum. Fyrir nokkrum árum var
aft visu gert hróp aft þeim mönn-
um, sem leyfftu sér aft halda sliku
fram. Slikar raddir eru nú sein
betur fer hljóðnaðar. Nú er þaft
almennt vifturkennt, aö landbún-
aðurinn nýtur mjög mikilla
styrkja af almannafé, auk þess
sem hann nýtur algjörrar
verndar gegn samkeppni frá út-
löndum. Gagnrýnendur stefn-
unnar i landbúnaðarmálum hafa
aldrei haldift þvi fram, aft slíkur
styrkur væri ónauftsynlegur efta
óeftlilegur. Þeir hafa þvert á móti
vifturkennt, að islenzkan land-
búnaft verfti að styrkja, eigi hann
ekki aft leggjast niftur bæfti mcft
fjárframlögum og vernd, enda á
slikt sér staft i flestum nágranna-
ianda. Vandamál islenzks land-
búnaðar er i raun og veru hluti af
alþjóðlegu vandamáli. En hinu
liafa gagnrýnendur landbúnaftar-
stefnunnar haldið fram, aö styrk-
Urinn cigi ekki aft vera meiri en
nauftsynlegt er. Framlciftslu og
sölu landbúnaðarins eigi aft
skipuleggja meft þeim hætti, aft
þjóðfélagið þurfi ekki aft leggja
meira af mörkum i hans þágu en
nauftsynlegt er. Varla cr hægt aft
hugsa sér meira öfugmæli en aft
túlka siíkar skoðanir sem óvild til
landbúnaðar eða bænda.
Vandinn, scm við cr aft etja i is-
Icnzkum landbúnafti, er fólginn i
þvi, aft fyrir heildarframleiftsl-
una fæst miklu minna en hún
kostar. Astæftur þessar eru aftal-
lega þrjár. Þaft er aft framleitt er
inéirá en hægt er áft sélja á innan
landsmarkaði. Umframleiftslan
er seld til útlanda fyrir miklu
lægra verð, kjöt á mikilvæga
markaði fyrir helming fram-
leiftslukostnaftar og smjör fyrir
þriðjung, svo að dæmi séu nefnd.
Þá er fjölbreytni framleiöslunnar
fyrir innlendan markaft alltof
litil. Þaö mætti án efa auka verð-
mæti heildarframleiðsunnar meft
þvi aft gera hana fjölbreyttari.
Og siðast en ekki sizt eru of
margar framleiftslueiningar i
landbúnaöinum alltof litlar, smá-
býli cru of mörg. Ef þeim fækk-
aði, cn meöalbúift stækkaði,
mundi framleiftslukostnaftur án
efa lækka og bilift milli hcildar-
kostnaftar og heildarverftmætis
landbúnaftarframleiöslunnar
minnka.
i annarri grein verftur vikift
nánar aft einstökum atriftum i
þessu sambandi.
HIN NYJA AUOVALDSSTETT
Stefán Gunnlaugsson
i umræftum um heilbrigftis-
málafrumvarp rikisstjórnarinnar
á Alþingi i fyrradag hélt Stefán
Gunnlaugsson, alþm. mjög
athyglisverfta ræftu, þar sem
hann gagnrýndi harftlega þá sér-
stöftu, sem þjóftfélagið væri vis-
vitandi aft skapa ákveðnum
starfsstéttum langskólamanna,
svo sem læknum. Þarna er i upp-
siglingu ný sérréttindastétt, ný
auftvaldsstétt, sagfti Stefán,- eins
konar riki i rikinu.
Þarna kvaö Stefán Gunnlaugs-
son röggsamlega upp úr með þaft,
sem margir hafa hugsað, en fáir
þoraft aft segja opinberlega. Orft
Stefáns eiga erindi fyrir aimenn-
ings sjónir og þvi birtir Alþýftu-
blaftift hér á eftir þann kafla úr
ræftu Stcfáns Gunnlaugssonar,
þar sem hann fjallar um „hina
nýju stétt”.
Sú var tiðin, að baráttumenn i
verkalýðshreyfingunni og i
stjórnmálum, höfðu rika ástæðu
til þess að ráðast gegn þvi rang-
læti, sem fólst i auðsöfnun at-
vinnurekendavaldsins sem barð-
ist hatrammlega gegn sanngjörn-
um kröfum verkafólks til mann-
sæmandi lifskjara. Setti þessi
þáttur sterkan svip á stjórnmála-
starfsemi margra vinstri manna.
Nú er aftur á móti sjaldan talað
um útgerðarauðvald, af þvi aö
það er ekki til i þeirri mynd, sem
áður þekktist. Og um annað at-
vinnurekendaauðvald er einnig
litið talað nú til dags i saman-
burði við það, sem algengt var
áður fyrr.
Þegar alþýðuhreyfingin á
Islandi háði hvað harðasta bar-
áttu við útgerðar- og atvinnurek-
endaauðvaldið, var þetta vald
riki i rikinu, milli þess og /almenn-
ings var breitt bil efnalega og á
öðrum sviðum. Á þessu hefur,
sem betur fer orðið mikil breyting
til batnaðar.
Það er skoðun margra nú til
dags, að i harðri mótun og upp-
siglingu sé ný sérréttindastétt,
sem sumir kalla nýtt auðvald,
sem smám saman komi til með
að skipa svipaðan sess i efnalegu
tilliti og einnig á ýmsan annan
hátt, gagnvart öllum almenningi,
og atvinnurekendaauðvaldið i
gamla daga. Það sé að verða ein's
konar ríki i rikinu, sem jafnvel
stjórnvöld i landinu verði aþ
beygja sig fyrir.
Það sem hér er átt við eru lang-
skólagengnir sérfræðingar á
nokkrum sviðum. Engin skilji orð
min svo, að ég sé með þessu að
gera litið úr starfi slikra manna.
Fjarri fer þvi. Þeir hafa vissulega
mikilsverðu hlutverki að gegna
og þeim ber laun fyrir það, sem
þeir vinna þjóðfélaginu með hlið-
sjón af þeirra langskólanámi. En
mönnum blöskrar, hversu þau og
önnur hlunnindi þeirra virðast úr
öllu samhengi við það, sem gerist
og gengur hjá öðrum þjóðfélags-
þegnum. Auðvitað gildir þetta,
sem ég hefi sagt, ekki um allar
stéttir langskólagenginna sér-
fræðinga. Siður en svo. En það
eru vissar stéttir slikra manna,
sem mönnum blöskrar það gjald,
sem almenningur verður að
greiða til fyrir þá þjónustu, sem
þeir láta fólki i té.
Það frumvarp, sem hér er til
umræðu ber þess ótviræð merki,
að núverandi hæstvirt rikisstjórn
lætur sér þessa óheillaþróun i
léttu rúmi liggja og virðist lita á
slikt skrið, sem nú á sér stað i
þjóðfélagi voru i átt til mynd-
unar hinnar nýju stéttur - nýrrar
forréttindastéttar - með velþókn-
un, ef dæmi má af frumvarpinu.
Þar er nefnilega einni af forrétt-
indastéttum boðið upp á slik kjör,
að algjört einsdæmi er hjá öðrum
opinberum starfsmönnum.
1 frumvarpinu er gert ráð fyrir,
að sumir starfsmenn heilbrigðis-
þjónustunnar fái embættisbústað
hjá rikinu, eigi rétt á staðarupp-
bót, sem getur, ef að likum lætur,
numið háum upphæðum, geta
farið i 6 vikna leyfi annað hvert ár
á fullum launum, á kostnað rikis-
ins, út um heim, hvert á land sem
er býst ég við. Það þarf bara að
kallast námsferð eða ferð til
rannsóknarstarfa.
Að sjálfsögðu er þetta til við-
bótar venjulegu sumarleyfi.
Einnig geta þeir sótt læknaþing út
um lönd á kostnað rikisins. 011
ferðalög ýmissa starfsmanna
heilbrigðisþjónustunnar, ekki að-
eins héraðslækna, skulu vera
þeim að kostnaðarlausu, nema
um einkaferðalög sé aö íæðá.
Þá verði þeir á bilkostnaðar-
samningi vegna starfsins, samkv.
frumvarpinu. Og i ákvæði til
bráðabirgða er gert ráð fyrir að
rikissjóði sé gert skylt að bjóða
Framhald á bls. 8.

Miðvikudagur 26. apríl T972