Alþýðublaðið - 26.04.1972, Síða 11

Kross-
gátu-
krílið
S V/r/» 5 BtNN _

// Fosr TfEPT 7 fl£rr ffRbRL. Qí. //<•//? RTORKU 5//viv/ v- £YÐ,Nq
5 3
UNUH
/tí/S'b/ HjfíRK GfíuN 8 fl
*» TO/VS/ L£/K
VUG LE&UR X
rúkr DRYRK fnfELlR
Öl7/</R Bj'anr )
flÐfiLE FR.0 7
KOfffl / mvvR
'oXflfUR SRyTj\ flR.
v /0 6 //
TK£
LTIOLORÐ* R£HHVoTUR
■ • • • • 3> • • • \n *
Xi ^ Qn i> ^ cr> ------\ S cn
^ \Jj r-o>Lo •
Si ^ X r- ■
í- ■ t" o *í • *> i> * r~ c Q>
^ :t> /Q rfc
Á Vi m r Víl 1Á1 nui NNAI R eftir U Arthur lm Mayse 33
,,Vertu ekki að kalla mig þetta, fjandinn hafi
það!”
Nú yrðu ekki fleiri dagdraumar um fleka, sem
ennþá var ekki búið að smiða, né um áningarstað,
sem öldungis óvist var, að þau næðu nokkurn tima
til. í þessari fjallsskriðu gætu svona fall boðið
dauðanum heim. Hann benti Linn að ganga fremst.
Hún gekk varlega, ýtti verstu runnunum frá honum,
varaði hann við erfiðum stöðum og studdi hann.
þegar með þurfti.Þeim miðaði vel áfram. Lækurinn
breyttist smám saman og varð að miklu vatnsfalli.
Stundum voru þau svo heppin að rekast á malar-
breiður og gátu þá komizt áfram án mikillar
fyrirhafnar.
Mike stanzaði næst, þegar þau voru á einni af
þessum malarbreiðum. Þeim hafði miðað að
minnsta kosti þrjú hundruð metra i viðbót og voru
komin fram hjá þokubakkanum. 1 stað þokunnar
var nú komin úðarigning, sem var næstum eins fin
og þokan. Hérna á hálendinu i svona veðri gat dug-
legur maður sætt sig við bleytuna með þvi að
imynda sér vermandi eld og hlýtt skýlið, sem beið
hans um kvöldið. Hér dugðu engin regnföt. Annað
hvort rifnuðu þau og slitnuðu eða urðu næstum vot-
ari á innra borðinu. Svo að ef maður var heilbrigður
og hress, þá treysti maður á sitt eigið hörund og lét
veðrið lönd og leið. Þetta var nokkuð, sem hann
hafði lært af Ves Jones.
En hjá særðum manni leit málið öðru visi út. Það
varð að reyna að verja hann gegn rakanum.
Halsted hafði neitað harðlega, siðast þegar þau
stönzuðu, að hafa plasthúfuna hennar Linn á höfð-
inu, og hann hafði mótmælt, þegar Mike klæddi
hann i rykfrakkann hans, sem var fóðraður! Nú sat
hann á jörðinni með bakpokann við bakið og reykti
hálfblauta sigarettu, sem hann hafði geymt frá sið-
asta áningastað. Vatnsþéttur jakkinn var honum
allt of stór. Hann minnti Mike á gamla indiánakerl-
ingu, sem situr tómlát i öllum pilsunum sinum og
virðir fyrir sér ungu mennina, þar sem þeir eru að
veiða lax með spjótunum sinum.
,,Jæja, pabbi, hvers vegna gerir þú okkur ekki
ónæm fyrir bleytunni” sagði Mike. ,,Það er jú i þin-
um verkahring að fást við þessháttar”.
,,Það mundi nú verða erfitt. Ef ég nokkurn tima
kemst lifs af frá þessu, þá skal ég kenna þér að
hætta að kalla mig pabba! Hvað um dálitinn
'sjúss?”
„Spurðu hana”.
,,Hvað segir þú um það, Linny?”
„Ákveðið nei, Morg. Ég held að þú hafir alls ekki
gott af þvi að fé þér vin”.
„Æ farðu i rass og rófu”, sagði pabbi hennar ergi-
legur.
Linn sat flötum beinum. Hún virtist ekki á þvi að
gefast upp, hún var bara i vondu skapi. Mike teygði
sig eftir indianaskónum, sem bilaður var, og fór að
gera við hann. Það var stórt gat á öðrum sokknum
hennar eftir gönguna.
„Ertu með blöðrur?”
„Nei”.
„Félagi minn, Ves Jones, hafði þær minnstu gæt
ur, sem ég hefi nokkurn tima séð á karlmanni. Not-
aði skó númer fimm, að mig minnir. Hann var
aldrei i sokkum, hvorki á vetrum né sumrum.
Hannn var vanur að smyrja fitu á fæturna á sér.
Sagði að það héldi þeim heitum.
„Það hefur án efa verið bjarnarfita”, sagði hún
kuldalega.
Þessi orð voru eins og galdraþula. Mike sagði lágt
við þau bæði: „Verið kyrr. Hreyfið ykkur ekki. Við
höfum fengið félagsskap”.
Stúlkan gaut hornauga til hans og hlýddi.
„Þarna er stórt bjarndýr, og það horfir á okkur”,
sagði Mike. „Sitjið kyrr, þá fer það liklega”. Þetta
var frekar óskhyggja en vissa. Hann óttaðist grá-
birni. Þeir voru algjörlega óútreiknanlegir, alveg
eins og dýnamit, sem legið hefur of lengi ónotað.
Hann gat greinilega séð höfuð dýrsins gegnum
runnana. Litil augun, stutt eyrun og trýnið. Hann
var naumast þrjátiu metra frá þeim. Hann bað þess
i hljóði, að bjarndýrið risi ekki upp á afturfæturna
til þess að sjá betur. Við þá sjón gæti maður auð-
veldlega fengið taugaáfall.
UNGIR MENN FRÁ CHICAGO
lif piltanna Illinois-riki og meiri-
hluti fólks sem heimtaði þá
hengda, eða Clarence Darrow,
lögfræðingurinn, sem aldrei hafði
tapað máli? Þegar Leopold og
Loeb voru leiddir inn, voru þeir
spenntir og taugaóstyrkir. Glettni
þeirra og sjálfsánægja voru
horfin. Það rikti djúp þögn meðan
dómarinn, Robert Caverly, las
upp úrskurð sinn:
—t ljósi hinnar almennu og
óvenjulegu athygli, ekki aðeins i
þessu samfélagi, heldur i öllu
landinu og jafnvel utan marka
þess, þykir réttinum það skylda
sin að færa rök að þeirri
ákvörðun, sem hann hefur tekið.
—Það er ekki óalgengt að menn
lýsi sig seka i glæpamálum, en
næstum án undantekningar hefur
það verið gert með óformlegu
samkomulagi milli sakborninga
og saksóknara, þar sem sak-
sóknarinn hefur i krafti þeirrar
yfirlýsingar hyllzt til að mæla
með þeirri refsingu, sem hann
álitur hæfilega og ef engar sér-
stakar ástæður eru fyrir hinu
gagnstæða, er það venja i rétti að
taka slikt til greina.
— 1 málinu, sem nú er til með-
ferðar horfir öðruvisi við. Sekt
hefur verið lýst yfir án þess að áð-
ur hafi verið haft samband við
ákæruvaldið og án þess að það
hefði hugmynd þar um. Þar að
auki hefur sektaryfirlýsingin i
þessu ákveðna máli gert ákæru-
valdinu erfiðara fyrir vegna þess
að hér var ekki um að ræða óvissa
og erfiða sönnunarkeðju. Hér
hafði ákæruvaldið i höndunum,
ekki aðeins grundvallar-
staðreyndir málsins, heldur
einnig sjálfviljugar játningar
sakborninganna. Þessvegna gerir
sektaryfirlýsingin þetta ekki að
einu sérstöku máli þeim i hag.
— Bæði málin, mor'ð og mann-
rán til lausnargjalds voru þannig
vaxin að þau lögðu réttinum á
herðar val um refsingu, var það
þvi skylda hans samkvæmt lög-
um að yfirheyra vitni til aukning-
ar refsingar og mildunar fyrir
vörnina. Þessari skyldu hefur
verið fullnægt. Lögfræðingar
ákæruvaldsins og varnarinnar
komu sér saman um að vitnis-
burður i morðmálinu gilti einnig
fyrir mannránsmálið. Þar að
auki hefur sérstakt mál verið
höfðað að forminu til vegna
mannránsins.
— Yfirheyrslur vitna I þessu
máli hafa á allan hátt verið eins
itarlegar og faglegar og þær
hefðu farið fram fyrir kviðdómi,
það hefur verið kynnt almenningi
svo rækilega og hann er svo kunn-
ugur öllum málsatvikum, að ég
tel enga þörf á að rekja það hér
—Meðþvi að lýsa sig seka, hafa
sakborningarnir viðurkennt lög-
formlega ábyrgð sina á verknað-
inum. Vitnaleiðslur hafa fullnægt
réttinum i þvi tilviki, að ekki hefði
verið hægt að byggja vörnina á
brjálsemi, eins og hún er ákveðin
i lögum þessa rikis og túlkuð fyrir
rétti.
—Rétturinn finnur sig samt
sem áður knúinn til að minnast'
stuttlega á þau gifurlegu gögn,
sem safnast hafa um likamlegt,
sálarlegt og siðferðilegt ástand ■
hinna tveggja sakborninga. Sýnt
hefur verið fram á að i mikils-
verðum atriðum eru þeir ekki það
sem kalla má eðlilegir (normal).
Hefðu þeir verið eðlilegir hefðu
þeir ekki framið glæpinn. Það er
ekki i verkahring þessa réttar, né
heldur hefur mannkynið náð þvi
stigi þróunarinnar að geta dregið
ákveðin og endanleg mörk mann-
legrar ábyrgðar gagnvart verk-
um sinum.
—Samtimis er rétturinn reiðu-
búinn að kannast við, að hin
vandlega rannsókn, sem gerð
hefur verið á æviferli sakborning-
anna og núverandi sálrænni, til-
finningalegu og þjóðfræðilegu
stöðu þeirra, hefur verið gifur-
lega áhugaverð og er dýrmætur
skerfur til glæpafræðinnar. Samt
hefur rétturinn sterka tilfinningu
fyrir þvi að álika rannsóknir,
gerðar á öðrum persónum
sökuðum um glæpi muni ef til vill
leiða i ljós, svipaðan, eða frá-
brugðinn afbrigðileik. Verðleikar
slikra prófa, virðast falla að þvi,
hvernig þeir falla að glæpnum og
glæpamönnunum yfirleitt.
—Siðan þeir virðast varða hina
viðtæku spurningu hinnar
mennsku ábyrgðar og lögform-
legrar refsingar má veraað þessi
atriði varði löggjarvaldið, en ekki
yfirvegun dóms i réttarsal. Af
þessari ástæðu telur rétturinn að
þessi spurning hafi ekki áhrif á
úrskurð hans i þessu máli.
—Vitnaleiðslur i þessu máli af-
hjúpa einstaklega grimmúðlegan
glæp. Hann er á sinn hátt
óútskýranlegur, en er ekki þar
fyrir minna ómannúðlegur og
andstyggilegur. Það var stefnt
ákveðið að honum og hann skipu-
lagður og undirbúinn um tals-
verðan tima og hann var fram-
kvæmdur af hinni mestu fólsku og
grimmd. Og , hér vill rétturinn
taka fram, ekki til að draga úr
sekt, heldur til að leiðrétta mis-
skilning, sem virðist hafa festst i
hugum almennings, að hann er
sannfærður um að engin ákveðin
sönnun er fyrir þvi að likama hins
myrta hafi verið kynferðislega
misboðið.
—En þess þurfti ekki með til
þess að gera glæpinn andstyggi-
legan öllu mannlegu eðli.
Rétturinn getur ekki i sjálfum
verknaðinum, né tilgangi hans
eða tilgangsleysi eða uppruna
sakborninganna, fundið neinar
mildandi aðstæður.
—Fyrir morð og mannrán til
lausnargjalds gefa lögin völ á
eftirfarandi refsingum:
—Um refsingu fyrir morð segir
i lögunum „Hver sá sem er sekur
fundinn um morð skal þola
dauðarefsingu, eða fangelsisvist
það sem hann á eftir ólifað eða
ekki skemur en fjórtán ár. Sé hinn
ákærði fundinn sekur af kvið-
dómi, mun hann ákveða refs-
ingupa með úrskurði sinum.
Þegar sekt er lýst yfir skal rétt-
urinn ákvarða refsingu.”
—Um mannrán til lausnar-
gjalds segir i lögunum: „Hver sá,
sem fundinn er sekur um mann-
rán til lausnargjalds skal þola
dauðarefsingu, eða lifstiðar-
fangelsi, eða fangelsisvist ekki
skemmri en fimm ár.”
—Þegar sekt er lýst yfir hvilir
Sögufræg sakamál -
Miðvikudagur 26. april 1972
o