Alþýðublaðið - 17.11.1972, Side 5

alþyðul
aðið
| al
6
Alþýðublaðsútgáfan h.f. Ritstjóri Sig-
hvatur Björgvinsson (áb). Fréttastjóri
Bjarni Sigtryggsson. Aðsetur ritstjórn-
ar Hverfisgötu 8-10. — Sími 86666.
Blaðaprent h.f.
FJALLAÐ UM FORTlDINA
Þjóðviljinn gerir sér þessa dagana tiðrætt um
fortið Alþýðuflokksins. Annan daginn segir
flokksvélarafsprengið, sem nú stjórnar pólitisk-
um skrifum Þjóðviljans, að Alþýðuflokkurinn
ætti ekki að leyfasér aðgera þetta eða hitt vegna
þess, að hann hafi svo slæma fortið. Hinn daginn
segir sami leiðarahöfundur, að Alþýðuflokkur-
inn ætti að losa sig við þennan eða hinn forystu-
manninn til þess að geta orðið eins góður og i
gamla daga. f augum flokkavélarafsprengis
þessa virðist Alþýðuflokkurinn ýmist hafa
einkar góða eðaákaflegaslæmafortið og virðast
verðleikar flokksins fyrr á tið einna helzt
fara eftir þvi I hvorn fótinn Þjóðviljaritstjórinn
stigurþegar hann fer fram úr á morgnana.
Það er gamall áróðurssiður kommúnista að
reyna að rifa Alþýðuflokkinn niður i dag með þvi
að hæla honum fyrir hvað hann hafi verið góður
i gær. Einkum og sér i lagi á þetta við um að-
ferðir þær, sem þeir beita i persónulegri niðher-
ferð gagnvart formanni flokksins hverju sinni.
Á meðan fyrsti formaður Alþýðuflokksins,
Jón Baldvinsson, stóð i eldlinunni, þá kölluðu
kommúnistar hann fasista og öðrum ónefnum
og sögðust ekki hafa kynnzt verri manni á sinni
lifsfæddri ævi. Jafnvel fársjúkan lögðu þeir
hann i einelti.
Daginn sem Jón Baldvinsson dó og nýr
maður, Stefán Jóhann Stefánsson tók við, þá
skipti allt i einu um i munni kommúnista. Nú
var Stefán Jóhann sósíalfasistinn og illmennið,
en Jón Baldvinsson hugsjónamaður og höfðing-
menni og voru Alþýðuflokksmenn óðum hvattir
til að losa sig við Stefán svo flokkurinn gæti
orðið eins og hann var i þá „gömlu góðu daga”,
sem Jón Baldvinsson var formaður.
Siðan tók Hannibal við af Stefáni, Haraldur
við af HannibaþEmil við af Haraldi og Gylfi við
af Emil. Og alltaf fylgdu sömu skammaryrðin,
sama persónuniðið, sömu svikabrigzlin þeim
manni, sem i það og það skiptið gegndi for-
mannsstöðunni i Alþýðuflokknum. Aldrei gátu
kommúnistar séð hvitan blett á nokkrum þess-
ara manna fyrr en eftir að þeir höfðu látið af
flokksformennsku og stjórnmálaafskiptum. Þá
fyrst öðluðust þeir uppreisn æru i Þjóðviljanum
og þá þvi aðeins, að með þvi væri hægt að
þyngja klámhöggið á þann, sem við formanns-
starfinu hafði tekið.
f gær hvetur flokksvélarafsprengið i Þjóðvilj-
anum Alþýðuflokksmenn til þess að losa sig við
núverandi flokksformann svo flokkurinn geti
orðið góður eins og einu sinni var. Góður eins og
hvenær? Á timum afturhaldsmannsins Emils,
verkalýðssvikarans Haralds, sósíalfasistans
Stefáns eða borgarastéttarþrælsins Jóns Bald-
vinssonar, svo notuð séu gömul Þjóðviljaorð um
þessa menn á meðan þeir stóðu i forsvari fyrir
Alþýðuflokknum? Hvenær hefur Alþýðuflokkur-
inn verið góður i augum kommúnista? Aldrei. í
yfir hálfrar aldar sögu sinni hefur Alþýðuflokk-
urinn ávallt verið höfuðfjandi islenzkra komm-
únista og geta Alþýðuflokksmenn sannarlega
verið stoltir af þvL
En vilji flokksvélarafsprengið, sem skrifar i
Þjóðviljann, endilega rifja upp fortið, þá ætti
hann að rifja upp fortið sins eigin blaðs. Hver
hefur ávallt stutt erlend einræðisöfl dyggilegar
en nokkur annar á íslandi? Hver studdi Rússa
gegn Finnum? Nazista gegn bandamönnum?
Skriðdreka gegn verkafólki i Austur-Berlin.
Ungverjalandi og Tékkóslóvakiu? Hver hefur
verið innan landamæra íslands hlýðnastur
hundur erlendra kúgunarafla með blóði flekk-
aða slóð? Þjóðviljinn!
BÁRÐUR HALLDÓRSSON AKUREYRI
HORFT TIL FRAMIIDAR
Á fundi Kjördæmisráðs Alþýðuflokksins i
Norðurlandskjördæmi vestra, sem haldinn var
23. september s.l. flutti Bárður Halldórsson,
menntaskólakennari á Akureyri, mjög
athyglisverða ræðu um framtiðarstefnumál i
stjórnmálum. Alþýðublaðið hefur fengið leyfi
Bárðar til að birta ræðuna og fer hún hér á eftir
eilítið stytt.
A fyrri áratugum þessarar
aldar einbeitti Alþýðuflokkurinn
sér að lausn þeirra þjóðfélags-
mála, sem þá brunnu hvað heitast
á fólki, svo sem atvinnuleysi,
allsleysi, örbyrgð og félagslegt
misrétti.
Vegna baráttu flokksins hefur
býsna margt áunnizt i þeirri
baráttu - Vandamál þess tima
voru að þvi leyti frábrugðin
vandamálum nútimans, að þau
lágu opið og ljóst fyrir. Allir
fundu fyrir þvi, ef hungur og kuldi
svarf að þeim.
Á þessum tima studdist
Alþýðuflokkurinn aðallega við
lágstéttir — fátækt verkafólk,
sem varð æ fleira eftir þvi sem
iðnvæðing landsins jókst. Verka-
lýðsstéttin varð með timanum ein
fjölmennasta stéttin og lagði
grunninn að Alþýðuflokknum.
Eins og ég gat um áðan varð
mikil breyting til hins betra i is-
lenzku þjóðfélagi og við skulum
aldrei gleyma þvi að þar á
Alþýðuflokkurinn drýgstan hlut
að máli, en hins vegar skulum við
heldur aldrei gleyma þvi, að
stjórnmálaflokkur verður að lifa i
nUtimanum og i framtiðinni.
Það verður okkur haldlitið til
lengdar að skirskota til unninna
sigra — liggja i lárviðarlaufum
liðinnar tiðar. Fram hafa komið
nýjar kynslóðir, sem ekki muna
liðna tið og hafa litinn áhuga á að
rýna i söguna. Við þetta fólk
verður að tala á máli, sem það
skilur.
NU hafa ýmsir af yngri
mönnum flokksins haldið þvi
fram, að taka beri upp svipaða
stefnu eins og Alþýðubandalagið
hér heima og sænski jafnaðar-
mannaflokkurinn undir forystu
Olofs Palme hefur gert i Sviþjóð.
Ég hef verið á móti þessu og ætla i
stuttu máli að gera grein fyrir,
hvers vegna svo er.
Minnkandi stéttamunur
Með minnkandi stéttamun i
þjóðfélagi okkar hefur farið svi'p-
að hjá okkur og öðrum svo
nefndum neyzluþjóðfélögum, að
stærsta stétt landsins er miði-
ungstekjufólk, fólk fólksvagna og
gólíteppa, fólk sem greiðir gjöld
sin, fólk, sem er að byggja sér
ibUðir og hUs, sem sagt fólk vel-
ferðarþjóðfélags, sem ekki vill
hamfarir i stjórnmálum né stór-
kostlegar byltingar, heldur jafna
þróun. Það fer heldur litið fyrir
þessu fólki enn sem komið er, þar
sem það er svo nýlega farið að
mynda stétt og það engan veginn
skýrt afmarkaða stétt, en ég er
sannfærður um, að þess verður
ekki langt að biða, að þetta fólk
lætur æ meira til sin heyra á vett-
vangi stjórnmálanna. Þetta fólk
er þreytt orðið á vaxandi heimtu-
frekju skólafólks, upplausn, aga-
leysi og ringulreið i þjóðfélaginu.
Alþýðuflokkurinn hefur um nokk-
urt skeið átt tilveru sina undir
þessu fólki, þótt oft hafi verið
misbrestur á, að flokkurinn hafi
kunnað að tala til þess. Svipaðar
sögur er að segja um sænska
jafnaðarmannaflokkinn. Þegar
Olof Palme sá fram á vaxandi
vinstri sinnaða öfgahópa og
flokka og vaxandi mótmæla-
hreyfingar Bandaríkjanna,
þóttist hann sjá sér leik á borði,
og til þess að koma i veg fyrir
stofnun flokks til vinstri við
jafnaðarmenn, þá greip hann til
þess ráðs, að stela glæpnum, ef
svo má segja, og setti fram skoð-
anir þessa fólks i þvi trausti að
miðstéttin sænska — fólkið, sem
ég talaði um áðan — myndi aldrei
svikja flokkinn. Samkvæmt ný-
legum skoðanakönnunum hefur
fylgi flokksins fariðUr 51% niður i
:S9%. NU er það svo um skoðana-
kannanir, að þær geta verið Ut i
bláinn, en engu að siður er ljóst,
að Olof Palme og stefna hans
nýtur ört minnkandi vinsælda
með Svium á sama tima sem
Thorbjörn Felldin, foringi mið-
flokksins, nýtur mjög aukinna
vinsælda.
Ekki bara táningasjónar-
miöið
Stjórnmál verða aldrei rekin
með táninga eina í huga. Ég hef
undanfarin fimm ár fylgzt vel
með skoðunum ungs fólks á aldr-
inum 16-20 ára. Það er fjarri lagi,
að allt þaö unga fólk hafi verið
eins herjar, fylgt einni stjórnm-
álastefnu. Flest fólk á þessum
aldri er ekkert öðruvísi þenkjandi
heldur en annað fólk — hins vegar
ber oft meira á þeim, sem hæst
lætur i og hafa sig freklegast i
frammi. Við megum ekki gleyma
þeim hópnum, sem er miklu
stærri og vill hafa lög og reglu,
vill breytingu.en ekki niðurrif,
framfarir, en ekki glundroða. Við
höfum skyldur að rækja við það
fólk og ég er sannfærður um, að ef
við tökum afstöðu gegn ýmis
konar upplausn og vitleysu i þjóð-
lifinu og beitum okkur fyrir
stefnu sem meir höfðar til mið-
stéttar i landinu heldur en striða-
linna bilifiskrakka i dýru skóla-
kerfi, þá fáum við fylgi. Við
þurfum aðeins að gera okkur
grein fyrir, hvernig fólkið i land-
inu skiptist I 4MHr og hvar mis-
réttið er einna mest.
Hugsjón og veruleiki
Stjórnmálaflokkur hlýtur alitaf
að byggja tilveru sina á tvennu —■
hugsjónum eða hugmyndum og
veruleika.
Grundvallarhugsunin að tilveru
Alþýðuflokksins hefur alltaf verið
jafnrétti — sem jöfnust dreifing
aðstöðu, valda og fjármuna á
meðal þegnanna. Þessa hugsun
þarf nU flokkurinn að aðlaga
nýjum veruleika. Veruleikinn eru
kjósendurnir — þegnarnir. Það er
þýðingarlaust fyrir flokk að ætla
sér að fá fylgi ef hann ekki býður
upp á stefnu og starf, sem fellur i
geð kjósenda. Ég ætla þvi að fara
fáeinum orðum um starf flokks-
ins i seinustu rikisstjórn. Við-
reisnartimabilinu má skipta i
þrjU timabil. Timabilið frá „59-
63”, sem einkenndist af undirbún-
ingi undir hina eiginlegu viðreisn,
þá þurfti að rétta þjóðarbUið við ,
koma þjóðarskUtunni aftur á
réttan kjöl og ná réttri stefnu.
Timabilið frá „63 til 67” einkenn-
ist svo af hinni eiginlegu viðreisn.
Timabilið frá '67 til ’71 er siðan
beint áframhald fyrri skeiða með
mikilli áherzlu á efnahagsmálin
eins og áður. Það eru gömul sann-
indi og ný, að mettur maður er
gjarnan áhyggjulaus um afkomu
sina. Þjóðin var vel á sig komin i
lok viðreisnar og gaf þvi efna-
hagsmálunum litinn gaum. Mér
dettur ekki i hug að áfellast við-
reisnarstjórnina fyrir andvara-
leysi hennar i myndun nýrrar
stefnu. Timarnir höfðu breytzt
mjög ört á seinasta skeiði við-
reisnar, ungir kjósendur, sem
margir hverjir höfðu aldrei vitað
af annarri stjórn en viðreisnar-
stjórninni, vildu skipta um —
breyta breytinganna vegna. Til
þessa fólks höfðuðu stjórnarand-
stöðuf lokkarnir með nýjum
málaflokkum, sem litill gaumur
hafði áður verið gefinn og ekki
verið taldir skipta höfuðmáli.
Þá þarf ekki að kvíöa
Ég held, að flestir séu sammála
um, að sU stjórn sem nU situr
stendur mjög höllum fæti — að
svo miklu leyti sem hUn stendur
yfirleitt. Við höfum fengið góðan
tima nUna til þess að átta okkur
og setja niður fyrir okkur með
hverju móti við getum aðlagað
hugmyndir okkar veruleikanum,
sem ég minntist á áðan. Ég er
fyrir mitt leyti ekki i minnsta
vafa um, að flokkur okkar hefur
rétt við eftir áfallið og það er
grunur minn, að samanburður við
rikisstjórn Ólafs Jóhannessonar á
þar drýgstan hlut að máli. út á
við bar viðreisnarstjórnin einkum
svipmót þeirra Bjarna heitins
Benediktssonar og Gylfa. NU,
þegar skýrara verður fyrir fólki,
hver munur er á þessum tveimur
rikisstjórnum, er ég sannfærður
um að fólk snýst i töluverðum
mæli til liðs við okkur, en þá
megum við ekki láta þá vitleysu
henda okkur að fara að flagga
með flöggum þeim, sem ríkisstj.
Ólafs Jóhannessonar hefur veifað
framan i landsmenn. Þetta tel ég
miklu máli skipta. Ef við hins
vegar ráðumst til atlögu við það i
stefnu og starfi nUverandi rikis-
stjórnar, sem einna verst er
þokkað, svo sem vaxandi tii-
hneigingar til miðvæðingar valda
og fjármuna, skattpiningu launa-
fólks, dekur við upplausn og aga-
leysi i þjóðfélaginu, dáðleysi
Framsóknar og þrekleysi i skipt-
um við kommúnista og óupp-
dregin dárahátt og dónaskap ým-
Framhald á bls. 4
ÁTTATÍU ÁRA ER í DAG
Gunnlaugur Stefánsson
HAFNARFIRÐI
Einn kunnasti borgari
Hafnarf jarðar, Gunnlaugur
Stefánsson, kaupmaður, á
áttatiu ára afmæli i dag. Hann
er fæddur i Hafnarfirði og hefir
átt þar heima alla tið.
Gunnlaugur stundaði um langt
skeið umfangsmikil kaupsýslu-
störf, hafði afskipti af útgerð og
rak kaffibætisgerð og kaffi-
brennslu i Reykjavik.
Á afmælisdaginn er hann
staddur hjá frændfólki sinu að
Forsæludal i Vatnsdalnum, en
föðurætt hans er Ur Vatnsdal I
HUnavatnssýslu.
o
Föstudagur 17. nóvember 1972