Alþýðublaðið - 01.10.1974, Side 5

■ Útgefandi: Blað hf.
Ritstjórar: Freysteinn Jóhannsson (ábm.)
Sighvatur Björgvinsson
Auglýsingastjóri: Fanney Kristjánsdóttir
ASsetur ritstjórnar: Skipholti 19, sími 28S00
Auglýsingar: Hverfisgötu 8--10, simi 28660 og 14906
Afgreiðsla: Hverfisgötu 8—10, simi 14900
Prentun: Blaðaprant
LOKS ER ÞVÍ LOKID
Með samningum rikisstjórna Islands og
Bandarikjanna um tilhögun varnarmála er
væntanlega lokið — um sinn a.m.k. — máli, sem
spennt hefur verið upp i einhverjar mestu æs-
ingar sem um getur úr stjórnmálasögu siðari
tima. Deilurnar um varnarmálin, sem fyrst var
hleypt af stað að marki i sveitarstjórnakosning-
unum 1972, voru orðnar viðs fjarri allri skyn-
semi. öfgaöflin til hægri og vinstri gengu bein-
linis af göflunum þegar dró að þingkosningum á
s.l. vori og æsingarnar voru orðnar svo miklar,
að jaðraði við hreina móðursýki. öllum öðrum
málum — jafnvel þeim, sem skipta sköpum
fyrir afkomu islensku þjóðarinnar — var bók-
staflega fleygt til hliðar eins og marklausum
þvættingi, en sefasýki i varnarmálum látin riða
húsum. Róleg igrundun og skynsemi voru útlæg
ger úr umræðunum.
Alþýðuflokkurinn tók ekki þátt i þessum móð-
ursýkisáróðri. Viðleitni hans beindist i þá átt að
leita að skynsamlegri lausn, sem unnt gæti verið
að sameina mikinn meginþorra þjóðarinnar um
— lausn, sem i senn tæki mið af öryggishags-
munum landsins og þeim sjónarmiðum þorra
Islendinga að hafa ekki erlent herlið i landi sinu
umfram það, sem brýn nauðsyn krefst. Alþýðu-
flokkurinn treysti á það, að æsingar Morgun-
blaðsins og Þjóðviljans myndu ekki megna að
rugla heilbrigða dómgreind fólks. En hverja
sögu verður að segja eins og hún er. Þvi miður
varð Alþýðuflokknum ekki fyllilega að þeirri
von sinni. Þvi miður voru þeir allt of margir,
sem létu múgæsingar Morgunblaðsins og Þjóð-
viljans kæfa raddir skynseminnar.
Nú, eftir kosningarnar, er glögglega komið i
ljós, hversu innihaldslaus móðursýkisáróðurinn
var. Vandamálin, sem við hefur verið að etja að
kosningum loknum, standa alls ekki i sambandi
við varnarmál landsins — heldur allt önnur og
óskyld mál. Varnarmálin hafa hins vegar verið
leyst eins og i framhjáhlaupi — án þess að kosta
hvorki mikinn tima né mikla fyrirhöfn.
Og hvernig varð svo lausnin? Hvað gerðu
stjórnmálamennirnir og þar á meðal forystu-
menn Sjálfstæðisflokksins eftir að sefasýkis-
áróðurinn hafði náð tilgangi sinum? Þá settust
þeir niður og leituðu að skynsamlegustu lausn-
inni. Og skynsamlegasta lausnin reyndist að
þeirra eigin mati vera lausn, sem i öllum meg-
inatriðum byggist á tillögum Alþýðuflokksins
frá þvi fyrir kosningar.
í móðursýkisáróðri Morgunblaðsins i kosn-
ingabaráttunni var þeim hinum sömu grund-
vallaratriðum algerlega visað á bug sem frá-
leitum. Aftur og aftur æsti blaðið sig upp og
sagði, að Alþýðuflokknum væri ekki treystandi i
varnarmálunum vegna þessara hugmynda
hans. Og enginn vafi er á þvi, að einhverjir kjós-
endur, sem ella hefðu kosið Alþýðuflokkinn, létu
æsingaskrif Morgunblaðsins villa sér sýn.
En hvað segir þetta fólk þá nú — þegar verið
er að framkvæma þessar sömu hugmyndir?
Skyldi það ekki gera sér grein fyrir þvi, hvernig
æsingaöflin hafa haft það að leiksoppi? Eða á
það ekki að vera skylda stjórnmálaflokka að
leitast við að leggja mál þannig fyrir, að heil-
brigð dómgreind og skynsemi fái að ráða? Það
gerði Alþýðuflokkurinn — en fyrir það galt hann
engu að siður. Þvi miður — ekki fyrir Alþýðu-
flokkinn heldur fyrir heilbrigða stjórnmálaum-
ræðu i landinu.
ERLENDIS FRÁ
EÞfðPAR VlUfl EKKI
FÁ NVJAN KEISARA
Herforingjarnir i Eþiópiu —
hinir nýju valdhafar þar — hafa
að visu sett Haile Selassie, keis-
ara, i stofufangelsi, en vilja samt
augljóslega ekki leggja konung-
dæmi niður i landinu. Lausa-
fregnir um, að gera eigi son keis-
arans að æðsta manni landsins —
þó án verulegra valda — hafa
vakið mótmæli i landinu, þar sem
mikill áhugi er meðal almennings
á þvi, að landið verði gert lýð-
veldi.
Haile Selassie borðar næstum
ekkert, sýnir glögg merki elli-
hrörnunar og lifir lokaður inni i
sinum eigin hugarheimi i her-
bergi sinu i hersjúkrahúsinu i
Addis Ababa. Hinn 82ja ára gamli
fyrrverandi keisari var lagður á
sjúkrahús fyrir röskri viku vegna
hungurverkfalls en áður hafði
hann verið i haldi i aðalstöðvum
fjórðu herdeildar Eþiópiu i miðri
höfuðborginni.
Sagt er, að liðsforingjar skiptist
á um að vaka yfir Selassie dag og
nótt. Vaktaskipti eru á fjögurra
klukkustunda fresti og þegar
skipt er um vaktmenn eru báðir
látnir i nákvæma læknisskoðun,
svo hvorki sé unnt að lauma neinu
til keisarans eða frá honum.
Ýmsar aðrar varúðarráðstafanir
hafa verið gerðar til þess að
vernda lif og heilsu Selassie.
Þá segja sömu heimildir, að
keisarinn fyrrverandi sé ekki
með sjálfum sér, og hafi hvorki
þrótt til þess aö lesa né skrifa. Þó
hefur hann nú látið af hungur-
verkfallinu. Þvi var raunar ætíð
harðlega neitað af talsmönnum
stjórnarinnar, að keisarinn væri i
hungurverkfalli, en jafnframt var
blaðamönnum banuað að kikja til
hans til þess að ganga sjálfi r úr
skugga um, hvort svo væri.
Andstaða við
nýjan keisara
Tilkynning sonar Selassie um,
að hann sé reiðubúinn til þess að
snúa heim og taka viö konung-
dæmi hefur komið yfirvöldum i
Eþiópiu á óvart. Keisarasonur-
inn, Asfa Vossen, sem hefur dval-
ið i tvö ár i Genf þar sem hann
reynir að ná sér eftir heilablæö-
ingu, tilkynnti, að enn hefði hann
engin boð fengið frá opinberum
aðilum i heimalandinu um að
snúa heim sem keisari.
Almenningur bjóst hins vegar
við þvi, að krónprinsinn myndi
hafna öllum boðum um konung-
dóm og svo myndi liða einhver
timi þar til stjórnvöldum þætti
timabært að lýsa landið lýðveldi.
Krónprinsinn er heldur ekki
vinsæll af almenningi — fremur
en aðrir aðalsmenn i landinu.
Hann er m.a. ákærður fyrirþað að
hafa rænt öllum Awash-dalnum,
alls 600 þús. hektörum, frá hirð-
ingjum.
KISSINGER I KLÍPU
Afhjúpun afskipta CIA af
atburðunum i Chile, sem leiddu til
falls Allende, hafa beint athygl-
inni að Kissinger, utanrikisráð-
herra Bandarikjanna. Hann er
formaður ,,40 manna
nefndarinnar” innan Þjóðar-
öryggismálaráðsins, en nefndin
gaf CIA leyfið til undirróðurs-
starfanna i Chile.
Þrátt fyrir það, að Ford Banda-
rikjaforseti hafi lýst þvi opin-
berlega yfir, að Kissinger nyti
fyllsta stuðnings forsetans, eru
menn ekki alveg vissir um, að
Kissinger muni halda utanrikis-
ráðherraembættinu. Rætt er um,
að allt eins sé liklegt, að hann
hætti störfum áður en sex
mánuðir eru liðnir.
Alit það, sem Kissinger naut,
varð fyrir miklum hnekki vegna
Kýpurmálsins og sannsögli hans
hefur oft verið dregin I efa — nú
siðast þegar upp komst um
athafnir CIA i Chile, en Kissinger
hafði áður harðlega neitað þvi á
fundi með utanríkismálanefnd
Bandarikjaþings, að CIA ætti
nokkurn minnsta þátt i valda-
ráninu.
Það sem jafnvei mun ráða enn
meiru um pólitiska framtið
Kissingers er, hvor verður yfir-
sterkari, hann eða James Schles-
inger varnarmálaráðherra.
Schlesinger er „haukur”, sem
efast um gildi stefnu Kissingers
um að draga úr spennu austurs og
vesturs en Kissinger litur á hinn
bóginn á óskir Schlesingers um
gerð nýrra gereyðingarvopna
sem alvarlega ógnun við heims-
friðinn og tilraunirnar til
friðsamlegri sambúðar. Það
virðist þvi vera með öllu útilokað,
að þeir geti báðir átt sæti i sömu
rikisstjórninni til frambúðar og
almennt er álitið í Washington, að
Kissinger verði undir vegna þess,
að Ford standi nær sjónarmiðum
Schlesingers.
Alvarleg viðvörun
1 skýrslu til Oldungadeildar-
innar varaði Kissinger alvarlega
við þvi, að stefna I hættu viðleitn-
inni til þess að draga úr spennu
með þvi að Bandarikin reyndu að
ná hernaðarlegum yfirburðum
(vikið undir rós að Schlesinger)
eða með þvi að setja aukið frelsi i
Sovétrikjunum sem skilyrði fyrir
efnahagslegri og viðskiptalegri
samvinnu.
Kissinger sagði, að slik stefna
myndi vekja upp draug kalda
striðsins og kenningar frá 6. ára-
tugnum um frelsun og svör i sömu
mynt. — Og þetta myndum við
gera á þeim tima, þegar styrkur
Sovétrikjanna og áhrif i
heiminum eru meiri en fyrir
aldarfjórðungi, þegar þessi
stefna var ákveðin og brást, sagði
Kissinger. Slik leið nú yrði jafn
tilgangslaus og hún væri hættu-
leg.
Kissinger hét þvi að reyna a
allra næstu mánuðum að ná
umtalsverðum árangri i
samningunum við Sovétrikin um
takmörkun eyðingarvopna, að
ljúka samningunum um gagn-
kvæma fækkun i herafla i Evrópu
og að reyna að fá lausn, sem
kæmi i veg fyrir meiri útbreiðslu
atómvopna.
FLOKKSSTARFIÐ
FULLTRÚARÁÐIÐ í HAFNARFIRÐI:
FUNDUR
Fulltrúaráð Alþýðuflokksfélaganna i
Hafnarfirði efnir til fundar i Alþýðuhúsinu
miðvikudaginn 2. október nk. kl. 20.30.
FUNDAREFNI:
1. Vetrarstarfið,
2. Bæjarmálin.
3. önnur mál.
STJÓRNIN
Auglýsið í Alþyðublaðinu
Þriðjudagur 1. október 1974.