Alþýðublaðið - 25.09.1975, Blaðsíða 4

Greinargerð borgarstj óra
Armannsfellsmálsins
vegna
Ég hef um skeiö dvalið er-
lendis, fyrst i opinberum erindum
og siðan i sumarleyfi með fjöl-
skyldu minni. Ég fékk þvf ekki
heildarmynd af blaðaskrifum,
fyrr en við heimkomu mina s.l.
sunnudag. Miklu moldviðri hefur
veriðþyrlað upp vegna ákvörðun-
ar meirihluta borgarráðs um að
úthluta byggingarlóð á horni
Hæðargarðs og Grensávegar til
Byggingarfélagsins Armanns-
fells h.f.
Þar sem ýmis skrif og full-
yrðingar i þessu máli hafa verið
mjög villandi og staðreyndir
málsins hafa ekki allar komið
fram, þykir mér rétt að gera itar-
lega grein fyrir málinu i heild.
Aðdragandi
skipulags.
Þann 15. okt. 1973 var gerð
eftirfarandi bókun i skipulags-
nefnd:
„Rættum frágang á opnu svæði
við Garðsenda. Samþykkt að
taka til athugunar frágang á
afgangssvæðum vestan Elliða-
ár, sunnan Miklubrautar, aust-
an Kringlumýrarbrautar,
norðan Bústaðavegar.”
Á s.l. voru fór ég ásamt nokkr-
um embættismönnum borgarinn-
ar i skoðunarferð til að athuga
ónotuð svæði á þessum slóðum.
Taldi ég mikilvægt, ef unnt væri
að þétta nokkuð byggð á þessu
svæði til að nýta sem bezt þá að-
stöðu, sem þar er þegar fyrir
hendi af hálfu borgarinnar. Auk
min voru i þessari ferð borgar-
verkfræðingur, skipulagsstjóri og
skrifstofustjóri borgarverkfræð-
ings. Skoðunarferð þessi var ein
af mörgum, sem við borgarverk-
fræöingur förum með öðrum
embættismönnum um borgina.
Eitt þessara svæða er spildan
norðan Hæðargarðs og austan
Grensásvegar. Var þá ákveðið,
að skipulagsstjóri ynni að tillögu-
gerð að skipulagi á svæðinu, auk
fleiri staða, sem við skoðuðum.
Var um það rætt sérstaklega, að
þarna mætti reisa einbýlishúsa-
eða raðhúsabyggð, en við vorum
sammála um, að ekki væri æski-
legt að setja stærri fjölbýlishús á
þetta svæði með tilliti til ná-
grannabyggðar.
Um Iikt leyti komu til mln i al-
mennan viðtalstima forsvars-
menn Byggingarfélagsins Ar-
mannsfells h.f., og spurðust þeir
sérstaklega fyrir um möguleika á
úthlutun þessarar lóðar til að
byggja á henni fjölbýlishús. Tjáði
ég forráðamönnum félagsins, að
bygging fjölbýlishúss á þessu
svæði kæmi ekki til greina, og þvi
ekki likur á, að félagið gæti fengið
úthlutað lóð á þessum stað.
Hinn 7. mai' höfðu forráðamenn
Armannsfells h.f. samband við
borgarverkfræðing og itrekuðu
fyrirspurn um möguleika á bygg-
ingu háhýsis á umræddu svæði.
Borgarverkfræðingur tjáði þeim,
að hann teldi slika byggingu úti-
lokaða á staðnum.
Byggingarfélagið Armannsfell
h.f. mun siðan hafa óskað eftir þvi
við arkitekt sinn, Vifil Magnús-
son, að hann kynnti sér þetta
svæði og gerði tillögur að Ibúðar-
húsabyggð á svæðinu. Þegar
Vlfill hafði gert sinn tillöguupp-
drátt, snéru forráðamenn Ar-
mannsfells h.f. sér til Alberts
Guðmundssonar, borgarfulltrúa,
og kynntu honum málið. Albert
hafði samband við skipulags-
stjóra, og i framhaldi af þvi fór
fram fundur milli skipulags-
stjóra, framkvæmdastjóra Ar-
mannsfells h.f. og Vlfils Magnús-
sonar. Albert Guðmundsson
skýrði mér frá þessu, og ræddi ég
þá við skipulagsstjóra, sem tjáði
mér, að hann hefði fengið i hend-
ur skipulagshugmynd Vifils
Magnússonar og litist sér vel á
hana I aðalatriðum, en hins vegar
þyrfti tillagan nokkurrar
breytingar við. Kvaðst hann
myndu vinna að tillögugerð á
þessum grundvelli og jafnframt
leita aðstoðar Vlfils Magnússonar
um fullnaðarfrágang tillögunnar.
Skipulagstillaga var siðan lögð
fram I skipulagsnefnd þann 9.
júní 1975. Var hún undirrituð af
skipulagsstjóra, svo og Vífli
Magnússyni. Skipulagsnefnd mun
strax hafa litist vel á þá skipu-
lagshugmynd, sem þarna kom
fram, og var skipulagsstjóra á
þessum fundi falið að kynna íbú-
um aðliggjandi húsa framkomna
tillögu. Engar athugasemdir eða
mótmæli frá þeim bárust vegna
skipulagshugmyndarinnar.
Þann 11. júni komu forráða-
menn Armannsfells h.f. I viðtals-
tima til min og skýrðu mér frá
slnum aðgerðum i málinu og
Itrekuðu ósk um að fá þessa lóð,
ef sú skipulagshugmynd, sem
þeir hefðu komið fram með, yrði
samþykkt. Tjáði ég þeim, að mál
þetta yrði að fá efnislega meðferð
i skipulagsnefnd, og endanleg
samþykkt skipulags væri óháð
þvi, hver fengi lóðarúthlutun.
Yrði að taka það fyrir sem sér-
stakt mál á eftir.
Skipulagstillagan var siðan
rædd á nokkrum fundum I skipu-
lagsnefnd og að lokum samþykkt
einróma þann 9. júli, en nokkuð
breytt frá þvi, sem hún hafði upp-
haflega verið. Tillagan var siðan
lögð fyrir borgarráð, sem sam-
þykkti hana einróma þann 15. júli
s.l. Jafnframt var leitað eftir og
fengin staðfesting skipulags-
stjómar rlkisins á deiliskipulagi
þessa svæðis.
Samkvæmt skipulaginu er gert
ráð fyrir 23 ibúðum I formi
blandaðrar byggðar raðhúsa og
fjölbýlishúsa, sem eru sérstaks
eðlis og teljast til nýjunga i bygg-
ingum hérlendis, þótt þau séu all-
þekkt viða erlendis. Ljóst er, að
hér er um að ræða mun betri nýt-
ingu svæðisins, en upphaflega
hafði komið til orða i viðræðum
okkar, sem fórum I skoðunarferð-
ina um svæðið á s.l. vori.
Meðan á þessari afgreiöslu stóð
hjá skipulagsyfirvöldum, sendi
Byggingarfélagið Armannsfell
h.f. bréf til borgarráðs, sem var
móttekið 10. júní 1975. Þar sækir
félagið formlega um lóöina og
segir I bréfi sinu:
„Á lóð þessari hyggst félagið
byggja nýstárlegt sambýlis-
hús, sem sameinar helstu kosti
einbýlis og fjölbýlis. Stefnt er
að fullri nýtingu lóðarinnar, þó
án þess að um ofnýtingu hennar
sé að ræða, með þéttri vinalegri
byggð á einni og tveim hæðum,
sem fellur vel inn i umhverfi
sitt. Með þessari byggingu er
ætlunin að skapa staðlað, hag-
kvæmt og ódýrt húsnæði, sem
þó um leið skapar þeim, sem
þar koma til með að búa,
manneskjulegt og fallegt um-
hverfi.
Vífill Magnússon, arkitekt, hef-
ur að undanförnu unnið að
hönnun ýmissa gerða sam-
býlishúsa, sem uppfylla þessa
kröfu, fyrir Byggingarfélagið
Armannsfell h.f., og hefur að
okkar áliti nýtt á mjög sérstæð-
an og skemmtilegan hátt þá
möguleika, sem þessi lóö býð-
ur.
Frumdrög að þessari lausn
fylgja hér með, en tillaga um
svipaða byggð hefur þegar ver-
ið til meðferðar hjá skipulags-
stjóra, og að þvl er við bezt vit-
um, hlotið mjög jákvæðar
undirtektir, bæði þar og eins á
skipulagsnefndarfundi s.l.
mánudag.”
Grænt svæði?
Það hefur verið gagnrýnt sér-
staklega i þessu máli, aö skipu-
lögð hafi verið ibúðarhúsabyggð á
svæði, sem ætlað hafi verið sem
útivistarsvæði. Það er rétt, að
samkvæmt aðalskipulagi frá 1965
er svæði þetta merkt grænt svæði.
Upphaflega mun lóð þessi hafa
verið ætluð fyrir kirkjubyggingu,
en slöar hafði kirkju verið valinn
annar staður, og þvi var þetta
svæði óráðstafað og merkt sem
útivistarsvæði á aðalskipulagi.
í áætlun um umhverfi og úti-
vist, sem samþykkt var i borgar-
stjóm vorið 1974 var hins vegar
horfið frá notkun svæðisins til úti-
vistar.
Borgarstjórn hafði þvi þegar á
árinu 1974 samþykkt að hverfa
frá þvi, að þarna yrði grænt
svæði, þannig að það getur ekki
verið gagnrýnisefni nú, þó að eftir
þeirri samþykkt hafi verið farið.
Breytingar á notkun ákveðinna
reita eða svæða hafa verið gerðar
allmargar á aðalskipulaginu frá
upphafi, og er þvi hér ekki um
einsdæmi að ræða.
Úthlutun lóðar.
Þegar hér var komið sögu og
skipulagið var samþykkt, kom út-
hlutun lóðarinnar til ákvörðunar.
Allmargir byggingaraðilar
komu til greina við úthlutun
lóðarinnar, en það var mat tækni-
manna borgarinnar, að hér væri
um eina lóð að ræða, sem erfitt
væri að skipta á milli byggingar-
aðila.
Við mat á þvi, hver fá skyldi
þessa lóð, réð það mjög miklu I
minum huga, að Byggingarfélag-
iö Armannsfell h.f. hafði komið
fram með hugmynd að skipulagi,
sem að mati þeirra, er gerst
þekkja, felur I sér verulega nýj-
ung I ibúðabyggingum hér I borg-
inni. Meirihluti borgarráðs féllst
á þessa niðurstöðu, að eins og
málinu var háttað væri eðlilegast
og sanngjarnast, að Byggingar-
félagið Ármannsfell h.f. fengi
þessa úthlutun.
Hvers vegna
ekki auglýsing?
Það hefur verið gagnrýnt sér-
staklega við meðferð þessa máls,
að þessi eina lóð skyldi ekki aug-
lýst sérstaklega til úthlutunar,
þannig að þeim, sem áhuga
hefðu, gæfist kostur á að sækja
um hana.
Þvi er til að svara, að i desem-
ber s.l. var auglýst lóðaúthlutun I
Reykjavik, og var auglýsingin
svohljóðandi:
„Reykjavikurborg mun á næsta
ári, 1975, úthluta lóðum fyrir
íbúðarhús, einbýlishús, parhús
og fjölbýlishús. Meginhluti
væntanlegrar úthlutunar verð-
ur i Seljahverfi.
Umsóknareyðublöð og allar
nánari upplýsingar um lóðir til
ráðstöfunar, svo og skipulags-
úthlutunarskilmála verða
veittar á skrifstofu borgar-
verkfræðings, Skúlatúni 2, 3.
hæð.
Umsóknarfrestur er til og með
föstudeginum 27. desember
n.k.
Eldri umsóknir þarf að endur-
nýja.”
Auglýsing þessi var um ai-
menna lóðaúthlutun i Reykjavik á
þessu ári. Á þessum tima var ekki
séö fyrir um allar þær lóðir, sem
kæmu til úthlutunar á árinu, og
þvi var orðalagi auglýsingarinn-
ar hagað á þennan veg.
1 kjölfar þessarar auglýsingar
fór fram umfangsmikil lóðaút-
hlutun fyrir einbýlis- og raðhús.
Þeim fjölbýlishúsalóðum, sem út-
hlutað hefur verið á árinu, hefur
einnig verið úthlutað á grundvelli
umsókna, sem fyrir lágu. Þannig
hefur m.a. verið úthlutað lóðum i
Vesturbæ, þ.e. við Kaplaskjóls-
veg og Hagamel, svo og endurút-
hlutun i Seljahverfi. Nefna má
einnigsérstaka úthlutun til Breið-
holts h.f. i lok mal s.l„ þar sem
Breiðholti h.f. var gefinn kostur á
fjölbýlishúsalóð, sem i byrjun
ársins var ekki talið að yrði bygg-
ingarhæf á árinu. Engin tillaga
kom fram um að auglýsa þá lóð
sérstaklega, en borgarráðsmönn-
um öllum þótti þó eðlilegt, að
Breiðholt h.f., sem átti inni lóðar-
umsókn, fengi úthlutað ofan-
greindri lóð, m.a. vegna þess, að
félagið hafði byggt á næstu lóð og
var vitað, að það hyggðist nota
sömu uppdrætti aftur. Rétt er að
taka fram, að Breiðholt h.f. og
Armannsfell h.f. starfa á mjög
svipuðum grundvelli. Bæði hafa
félögin byggt ibúðir til sölu á
frjálsum markaði og bæði hafa
félögin stundað allumfangsmikla
verktakastarfsemi. Það er þvi á
engan hátt óvenjulegt, að um-
rædd lóð var ekki auglýst sér-
staklega. Borgaryfirvöld hafa á
grundvelli auglýsingar, sem birt-
istum áramótin, upplýsingar um
þá byggingaraðila, sem áhuga
hafa á lóðum i Reykjavikurborg,
auk þess sem margir þeirra hafa
fylgt eftir sinum umsóknum með
viðtölum við borgarstjóra, emb-
ættismenn borgarinnar, svo og
einstaka borgarfulltrúa.
Afskipti borgar-
stjóra af málinu.
Ég hef hér að framan rakið að-
draganda þess, að lóðin var
skipulögð, svo og aðdraganda út-
hlutunar sjálfrar, og svarað
gagnrýnisatriðum, sem fram
hafa komið á opinberum vett-
vangi um það efni. Mér þykir rétt,
að það komi fram, að ég hafði
sem borgarstjóri engin áhrif á
gerð skipulagsins sjálfs og I við-
tölum við forráðamenn Armanns-
fells h.f. komu ekki fram nein vil-
yrði af minni hálfu um lóðina,
heldur tók ég það skýrt fram, að
skipulagiö yrði skoðað, án tillits
til þess hverjir fengju endanlega
úthlutun. Skipulagsnefnd af-
greiddi skipulagið á faglegum
grundvelli og fulltrúar allra
stjómmálaflokka voru sammála
um ágæti þess, bæði I skipulags-
nefnd og i borgarráði.
Skipulagið hafði hins vegar
veriö samþykkt og að því kom að
úthluta lóðinni. Var það skoðun
mln, að Byggingarfélagið Ar-
mannsfell h.f. ætti að fá að njóta
þess frumkvæðis, sem það hafði
sýnt með þvi að koma fram með
tillögu, sem fæli I sér nýjung i
byggingarstarfi I borginni.
tJthlutun lóða fer i stórum at-
riöum á þann veg fram, að tveir
embættismenn, sem skipa svo-
kallaða lóðanefnd, fara yfir allar
umsóknir um lóðir og undirbúa
tillögur og upplýsingar fyrir
borgarráð.
Borgarstjóri er æðsti embættis-
maöur borgarinnar og því hafa
aðrir borgarstarfsmenn náið
samráö við hann um allar meiri
háttar tillögur eða ákvarðanir,
ekki sizt þær, sem liklegt er að
geti orðið að pólitisku ágreinings-
efni I borgarstjórn. Með sama
hætti er það jafn eðlilegt, að borg-
arstjóri komi hugmyndum sinum
eða tillögum um afgreiðslu mála
til viökomandi embættismanna.
Er raunar erfitt að hugsa sér
stjómsýslu, án þess að slikt sam-
band mýndist milli yfirmanna og
annarra, sem vinna i þjónustu
sömu stofnunar.
Þegar meirihluti borgarráðs
haföi falizt á þá skoðun, að eðli-
legt væri, að Byggingarfélagið
Armannsfell h.f. fengi þessa út-
hlutun, óskaði ég eftir þvi við
skrifstofustjóra borgarverkfræð-
ings, aö hann gengi frá tillögu til
borgarráðs um það efni. Ég var
ekki viðstaddur borgarráðsfund,
þegar tillagan var upphaflega
lögð fram. Henni var frestað i
viku og afgreidd slðan á næsta
fundi. Þá var ég heldur ekki við-
staddúr vegna dvalar erlendis.
Engu að siður ber ég fulla ábyrgð
á þessari úthlutun. Ákvörðunin er
tekin á fullkomlega málefnaleg-
um grundvelli og engin annarleg
sjónarmið lágu að baki. Ég gerði
mér að sjálfsögðu grein fyrir, að
hér var um umdeilanlega ákvörð-
un að ræða. Þannig er það ávallt
um lóðaúthlutanir, þegar margir
eru um boðið, að sitt sýnist hverj-
um, en ég tel, að i þessu efni hafi
sú ákvörðun verið tekin, sem var
sanngjörnust og réttlátust eins og
á stóð.
Um verktakaviðskipti
Ármannsfells h.f. viö
borgarsjóð
A árunum 1966 til 1972 tók Ár-
mannsfell h.f. að sér að reisa 5
byggingar fyrir borgarsjóð, þ.e.
Langholtsskóla, 3. byggingarstig,
Gagnfræðaskóla verknáms, 3.
áfanga, Breiðholtsskóla, Hjúkr-
unarheimilið við Grensásveg og
Fellaskóla. Samningar um allar
þessar byggingar voru byggðir á
útboðum, og var Armannsfell h.f.
lægstbjóðandi i öllum tilvikum,
og i heild voru tilboð Armanns-
fells h.f. verulega undir kostnað-
aráætlunum, eða samtals um kr.
29.6 millj. miðað við verðlag á
hverjum tima.Færttil núgildandi
verðlags væri þessi mismunur
verulega meiri, en tilboð félags-
ins voru I heild tæplega 90% af á-
ætluðu kostnaðarverði bygging-
anna.
Sérstök gagnrýni hefur komið
fram I dagblöðum að undanförnu
á framkvæmd verksamnings við
Armannsfell h.f. um byggingu
Fellaskóla, og þykir þvi rétt að
gera nánari grein fyrir henni.
Samningur við Armannsfell h.f.
um byggingu Fellaskóla var
gerður 17.2. 1972. Tilboðsverð var
kr. 123.059 þús., en kostnaðarverð
var áætlað kr. 136.880 þús. Annað
tilboð barst I verkið, og var það að
upphæð kr. 202.224 þús. í þessum
fyrsta verksamningi var lögð
megináherzla á að fá til notkunar
8 kennslustofur fyrir 1. okt. 1972.
Við þetta var staðið og bættust 4
kennslustofur við þennan áfanga
þ. 10. okt.
Áætlun þessi var byggð á þvi,
sem þá var sannast vitað um þörf
fyrir skólahúsnæði i hverfinu.
Síðan átti að skila iþróttahúsi
fullbúnu fyrir áramót 1973—’74 og
þvl sem eftir var af barnaálmu
fyrir 1. sept. 1973. Byggingu
bamaálmunnar lauk samkv. á-
ætlun.
í októbermánuði 1972 var ljóst,
aö fólk flyttist mun hraðar i
hverfið, en ráð hafði verið gert
fyrir,og myndi þvi verða skortur
á kennslurými skólaárið ’73—’74
væri verksamningurinn fram-
kvæmdur óbreyttur. Þ. 16. nóv.
1972 var gerður viðbótarverk-
samningur við Armannsfell, en I
honum er lögð áherzla á að fá i
notkun 2. hæð unglingaálmu 1.
okt. 1973, eða ári fyrr.en upphaf-
legur samningur gerði ráð fyrir.
Jafnframt var þá umsamið, að
íþróttahúsið yrði tilbúið 1. sept.
1974, sem var frestun um 8 mán-
uði.
Á miðju ári 1973 var orðið ljóst,
að verktakinn væri orðinn á eftir
áætlun og myndi ekki geta staðið
við það að skila 2. hæð unglinga-
álmu á áður tilgreindum tima.
Verktakinn gaf þær skýringar, að
veðrátta veturinn 1972—1973 svo
og vinnuaflsskortur hefði valdið
verktöfum. Skv. ákvæðum verk-
samnings verður ekki véfengt, að
verktaki átti rétt á framlengingu
skilafrests vegna veðráttunnar,
en ekki vegna vinnuaflsskorts.
Eina úrræðið til að koma i veg
fyrir verulega röskun á skóla-
haldi i Fellahverfi haustið 1973
var aö ráðast i innréttingu á kjall-
'jm AlþýöublaðiO
Fimmtudagur 25. september 1975