Alþýðublaðið - 25.09.1975, Blaðsíða 10

í HREINSKILNI SAGT
Gæti það tekizt?
Drjúgum tekur nú að skálpa á
kvennaárið og mestar likur eru til, að
flestar kröfur, sem kvinnurnar kynnu
uppi að hafa, hafi séð dagsins ljós. Hvort
þeim hefur þokað svo fram, sem ýmsar
hafa vænzt i upphafi, er annað mál.
Þegar litið er yfir, hvað birzt hefur af
sérkröfum islenzkra kvenna, virðist fátt
eitt hafa öðlazt algera samstöðu i hópn-
um.
Raunar minnist ég aðeins einnar
kröfu, sem hefur fengið almennt fylgi.
Jafnlaunakrafan er þess eðlis, að enginn
sanngjarn maður getur snúizt þar öfugt
við, og i kjölfar hennar jöfnun tækifæra
til hverrar stöðu og starfs, sem konur
kynnu að óska sér og hafa aflað sér
kunnáttu til. Vist væri það mikill og
merkilegur áfangi ef þetta næðist. En
stundum hljóta að vakna alvarlegar
spurningar um, hvort baráttusveit
kvenna, rauðsokkahreyfingin, fer ekki
nokkuð létt yfir rökin, sem leiða eiga að
markinu. Hvort sem einum eða öðrum
likar betur eða verr, verður naumast
gengið að fullu framhjá liffræðilegum
mun karla og kvenna. Af honum einum
leiðir, að hlutverk kynjanna er frá upp-
hafi býsna ólikt. Menn geta bollalagt
fram og aftur, hvort það sé Guði almátt-
ugum að kenna og skellt á hann skuld,
eða hrósað vizku hans allt eftir þvi,
hvort kynið á i hlut. En eitt er vist, að
framhjá þessum mun verður ekki geng-
ið.
Hér er strax alvarlegur þröskuldur i
veginum, sem ekki verður svo auðveld-
lega máður út, hvorki með óskhyggju
eða beinum, auðveldum aðferðum.
Konum er raunar i lófa lagið, að breiða
nokkuð yfir kynþokkann, sem virðist
vera eitt af fangaráðum rauðsokkanna.
Fjölmörg dæmi eigum við úr eldri og
yngri sögum um þær tilraunir, og mætti
nefna Auði konu Þórðar Ingunnarsonar,
sem hafði frábrugðna háttu frá öðrum
konum með þvi að skerast i setgeira-
brækur, eða Guðrúnu nokkra, er notaði
hornstikil til „þynnri þurftar sér”, að
sögn Gisla hins fróða Konráðssonar.
Uppskera hvorugra þessara dándis-
kvenna mun almennt ekki hafa freistað
kynsystra þeirra til að feta i troðnar
Þó náttúran
sé lamin
með lurk ..
slóðir þeirra. Liklegt er, að enn sannist
að smávægilegar breytingar hið ytra,
risti grunnt og að gamla máltækið ,,þótt
náttúran sé lamin með lurk, leitar hún
út um siðir”, verði raunsatt um sinn.
Astæða er til að dvelja nokkuð við stað-
hæfingu hinna herskárri kvenna, að
mismunandi uppeldisaðferðir vegi
þungt i lifsviðhorfi. Frá upphafi sé hug-
um stúlkubarna beint i aðrar áttir en
hugum sveinbarna. tlt frá þessum sann-
indum er svo dregin sú ályktun, að væri
á þessu haldið á annan veg, mætti brúa
að verulegu leyti bilið milli kynjanna.
Eftir Odd A. Sigurjónsson
Vist gæti slikt haft einhver áhrif, en
hætt við, að ekki meira en fjórðungi
brygði til fósturs. Mér þykir efalaust, að
þau hlutverkaskipti, sem móðir náttúra
hefur frá upphafi gert milli kynjanna,
verði þyngri á metum en svo, að ytri á-
stæður raski þar verulega um. Torvelt
er að sjá, að móðurhlutverkið sé svo ó-
veglegt, þótt sleppt sé öllum rómantisk-
um grillum, að það sé ekki hverri konu
sæmandi. Og vitanlega verður það ekki
uppfyllt nema að litlu einu leyti, sé af-
kvæmunum kastað i óskyldra hendur
við fyrsta tækifæri. Þar breytir litlu um,
þótt einhver bóklærdómur liggi bakvið
fóstrið. Þess er nú ekki lengur krafizt,
að konur umljúki dyggð sina sjöföldum
múrum, sem eitt sinn tiðkaðist, og
þeirra réttur til að leita ásta, jafn i öllu
rétti karla þar til. Eftir sem áður hlýtur
þó að standa vilji mótaðila og fúsleiki til
lengri eða skemmri samneyta. Nýupp-
skátt dæmi um harðfengi kvenna i þeim
sökum, sem af kunnugum er ekki talið
neitt einsdæmi, birtir sizt minna um-
burðarlyndi karla.
Að sjálfsögðu má telja vist, að allir
karlmenn, sem minnugir eru mæðra
sinna og eiginkvenna, vildu fúslega
greiða götu fullkomins jafnréttis. En
stóra þröskuldinn sem er milli skapnað-
ar og eðlisfars, verður trúlega örðugt að
yfirstiga.
fðlk
Tarzan gamli
kennir nú sund
Hann er hættur að sveifla
sér i trjágreinum og reka
upp sin viðfrægu org. Maður-
inn sem allir strákar hafa
einhverntima dáðst að á
hvita tjaldinu. Og hver man
ekki eftir honum. Maðurinn
er enginn annar en leikarinn
frægi Johnny Weismuller, sá
sem einna lengst lék ofur-
mennið Tarzan á hvita tjald-
inu.
Það fer litið fyrir hetjunni
þessa dagana, enda kannski
ekki að furða, þar sem kapp-
inn er nú orðinn 71 árs og bú-
inn að lifa sitt fegursta. Samt
heldur hann sér ennþá i
formi, hvað sundkúnstir
varðar.
Við rákumst nýlega á
klausu i blaði, þar sem sagt
var ýmislegt af þessum
fyrrum ofurhuga hvita
tjaldsins.
Um þessar mundir lifir
Johnny af þvi að kenna smá-
börnum að synda. Upphaf-
lega var það af heilsufarsá-
stæðum sem Johnny byrjaði
að leggja stund á sund af
miklum móð. Hann var
heilsuhraustur frá fæðingu
og i æsku plöguðu hann alls-
kyns sjúkdómar og veikindi.
Það var heimilislæknir fjöl-
skyldunnar, sem lagði til að
Johnny færi að stunda sund,
þá átta ára gamall. Og fljót-
lega kom árangurinn i ljós.
Mótstöðuafl drengsins gegn
sjúkdómum fór vaxandi og
jafnframt komu i ljós ein-
stakir sundhæfileikar hjá
pilti. Hann kunni vel við sig i
vatninu og fór i sund, eins og
og hann mögulega gat.
Þegar Johnny var sextán
ára var hann uppgötvaður af
hinum þekkta sundþjálfara
William Bachrach, sem tók
Johnny undir sinn verndar-
væng og leiðbeindi honum.
Árið eftir, þegar Johnny var
sautján ára, vann hann sinn
fyrsta sigur á stórmóti, en
ekki þann siðasta, þvi brátt
tók hann að slá heimsmetin
lika.
Þá kom HoIIywood i spilið
og þar með varð sundkapp-
inn Johnny Weismuller að
ofurmenninu Tarzan, sem
drengir á öllum aldri dáðu og
litu upp til. Alls lék Johnny i
19 Tarzanmyndum, sem
sköpuðu honum heimsfrægð
og aðdáun.
Aðgát skal höfð
Liz Teylor er enn i fréttum,
rétt eins og áður og alltaf
skeður eitthvað sögulegt, þar
sem þessi fræga kona lætur
sjá sig.
Nýjasta sagan kemur svo
hér:
Liz og Burton voru boðin i
heljarmikla veislu. Gest-
gjafarnir voru ekki af verri
endanum, Julie Andrews og
hennar ektamaki.
Veislan var haldin i bæn-
um Gstads i Sviss, en þar
dveljast þau um þessar
mundir, Burton og Liz.
Til skemmtunar höfðu ver-
ið fengin Eva Tydberg og
Lasse Kuhler, sænskir
skemmtikraftar. Þegar kom
að þvi, að hjúin skyldu troða
upp, lýsti Liz Taylor þvi yfir,
af sinu alkunna látleysi, að
hún þyldi ekki þetta fólk og
um það eitt væri að velja, að
láta hjúin hætta við upp-
troðsluna eða njóta nærveru
hennar.
■ Þessi yfirlýsing frá Liz.olli
að vonum miklu uppþoti i
samkvæminu. Eva Tydberg
fór að hágráta og var alveg
(niðurbrotin, en allt kom fyrir
:ekki, Liz sat fast við sinn
keip.
A eftir vildi Burton sem
minnst segja um þessa
uppákomu fyrrverandi
eiginkonu sinnar. Þó sagði
hann: Ef við hefðum vitað af
öllum þessum blaðamönnum
á staðnum, hefði þetta ekki
komið fyrir.
Raggri rólegd
/PAKVU EPCK-L
fcfCY'lV, l ö ÍÓ FaGÉ/
ilr/íki Sl
f/C SjAUSf
ríEE r
c/YÆíuJ
HOCtSAð
Hj&VÞVÍ t -
uiccaa. i
-pRÍ'A DAórA 5"
STUrtPiiZ. PCr
TuTTU.au Oút
" S7Ó tvh'*
Bíóin
HÁSKÓLABÍÓ
Myndin, sem beðið hef-
ur verið eftir:
Skytturnar
f jórar
Ný frönsk-amerisk litmynd.
Framhald af hinni heims-
frægu mynd um skytturnar
þrjár, sem sýnd var á s.l. ári,
og byggöar á hinni frægu sögu
eftir Alexander Dumas.
Aöalhetjurnar eru leiknar af
snillingunum: Oliver Ileed,
Itichard Chamberlain, Micha-
el York og Frank Finley.
Auk þess leika i myndinni:
Christopher Lee, Geraldine
Chaplin og Charlton Heston,
sem leikur Richilio kardinála.
ISLENZKUR TEXTI.
Sýnd kl. 5, 7 og 9.
TONABÍÓ
Simi :iMR2
Umhverfis jörðina
á 80 dögum
Heimsfræg bandarisk kvik-
mynd, sem hlaut fimm
Oscarsverölaun á sinum tima,
auk fjölda annarra viöurkenn-
inga. Kvikmyndin er gerö eftir
sögu Jules Verne.
Aöalhlutverk: David Niven,
Cantinflas, Robert Newton,
Shirley MacLaine. (í mynd-
inni taka þátt um 50 kvik-
myndastjörnur).
tSLENZKUR TEXTI.
Leikstjóri: Michael Anderson,
framleiðandi: Michael Todd.
Endursýnd kl. 3, 6 og 9.
Sama verö á öllum sýningum.
-SHORNUBIÖ
^imi lK!i:t6
Mótspyrnu
hreyfingin
\ FRA k
ARDENNERNE
I HELVEDE
Iden storste krigsfilm
SIOEN
S- 1 HELTENEFRAIWOJIMA
Frederick Statford Mithel Constantin
Oaniela Bianclii Helmut Schneider
John Ireland Adolfo Celi
CurdJurgens sut>i(nc<Nijcoi>c tichnicoio
Æsispennandi ný itölsk striös-
kvikmynd frá siðari heims-
styrjöldinni, i litum og
Chinema Scope, tekin i sam-
vinnu af þýsku og frönsku
kvikmyndafélagi.
Leikstjóri: Albertode Martino
Myndin er meö ensku tali og
dönskum texta.
Bönnuö innan 12 ára.
Sýnd kl. 6, 8 og 10.
LAUGARÁSBÍÓ -
Leikhúsín
Fred Zinnemanns fllm of
TIIlsDAYOF
TIIIÍJACIÍiVL
AJohnWoolf Pnoduction
B-iscd on the book by Fredcrick Fbrsyth
LJlMnbuud Ia Chmiwiliiumitniiul Con«i;i(luii ^
Framúrskarandi bandarisk
kvikmynd stjórnaö af meist-
aranum Fred Zinnemann,
gerö eftir samnefndri met-
sölubók. Frederick Forsyth
sjakalinn, er leikinn af Ed-
ward Fox. Myndin hefur hvar-
vetna hlotið frábæra dóma og
geysiaösókn.
Sýlld kl. 5, 7,30 og 10.
Bönnuö börnum.
^Í’ÞJÓÐLEIKHÚSIf
Stóra sviðið
1»JÓÐN1DINGUR
laugardag kl. 20
sunnudag kl. 20
KARDEMOMMUBÆIUNN
sunnudag kl. 15
Litla sviðið
RINGULREIÐ
AÖur auglýst sýning fellur
niöurvegna veikinda.
Miöasala 13.15—20.
Simi 1-1200.
LEIKFÉIA6
YKJAVÍKUFC
FJÖLSKYLDAN
i kvöld kl. 20,30.
SKJALDHAMRAR
föstudag — Uppselt
SKJ ALDHAMRAR
laugardag — Uppselt
FJÖLSKYLDAN
sunnudag kl. 20,30.
Aöeins örfáar sýningar.
SKJ ALDHAMRAR
þriðjudag kl. 20,30.
Aögöngumiðasalan i Iönó er
opin frá kl. 20.30. Simi 16620.
NYIA BÍÚ
Simi 11540
From the producer of "Bullitt"
and "The French Connection’.'
TI4I:
SEVEN
, ® UPS
ISLENZKUR TEXTI
Æsispennandi ný bandarisk
litmynd um sveit lögreglu-
manna, sem fást eingöngu við
stórglæpamenn, sem eiga yfir
hööfi sér sjö ára fangelsi eöa
meir. Myndin er gerö af
Philip P’Antoni, þeim sem
geröi myndirnar Bullit og The
Frcnch Connection.
Aöalhlutverk: Itoy Schneidcr
Sýnd kl. 5, 7 og 9.
Könnuö innan 16 ára.
HAFNARBÍÚ
Simi 16144
Spennandi og dulmögnuö ný
bandarisk litmynd um unga
konu sem verður djöfulóð.
Hliöstætt efni og i þeirri frægu
mynd The Exorcist og af
mörgum talin gefa henni ekk-
ert eftir. William Marshall.
Terry Carter og Carol Speed
sem ABBY.
ÍSLENZKUR TEXTI
Bönnuð innan 16 ára.
Sýnd kl. 3, 5, 7, 9 og 11.
KÚPAVOGSBÍÓ
Bióinu lokaö um óákveöinn
tima.

TRCLOFUNÁRlIRINGAR
Fljót afgreiösla.
Sendum gegn póstkröfu
GUÐM. ÞORSTEINSSON
gullsmiöur, Bankastr. 12
RITSTJORN ALÞYÐU-
BLAÐSINS ER í SÍÐU-
MÚLA 11 SÍMI 81866
Alþýðublaðið
Fimmtudagur 25. september 1975