Alþýðublaðið - 25.09.1975, Page 5

ara unglingaálmu. Skv. verk-
samningi átti verktakinn að skila
þessu húsnæði óinnréttuðu.
A grundvelli einingarverða til-
boðs hans var samið sérstaklega
um þetta verk og nam sú upphæð
kr. 9.998 þús., miðað við verðlag
16.8. 1973. Verki þessu skilaði
verktakinn um 1. okt. 1973.
Þá var jafnframt ákveðið, að 2.
hæð unglingaálmu skyldi skila
fullbUinni 1. sept. 1974, svo sem
upphaflega hafði verið um samið.
Jafnframt skilaði verktaki 1. hæð
álmunnar 1. sept. 1974 i stað 1.
sept. 1975 svo sem staðið hafði i
upphaflegum verksamningi.
Hins vegar tafðist afhending
iþróttahUss fram til ágUstmánað-
ar 1975.
Eins og nU hefur verið rakið
hefur borgarráð fjallar um tvær
breytingar á verksamningi við
Armannsfell h.f. um byggingu
Fellaskóla.
Fyrri breytingin var gerð
vegna brýnna þarfa borgarinnar,
og var hUn ásamt greiðslu til
verktakans, sem af henni leiddi,
samþykkt samhljóða og án at-
hugasemda i borgarráði 31. okt.
1972. Siðari breytingin verður
vegna verktafa, sem að hluta
verða að skrifast á reikning verk-
taka, enrétter að undirstrika, að
verkið, sem þá var um samið
(innrétting kjallara), var ekki i
upphaflegum verksamningi, og
greiðslur fyrir það voru ákveðnar
á grundvelli tilboðsverðs verk-
takans, sem var lægra en áætlað
kostnaðarverð.
Ljóst er, að kjallara unglinga-
álmunnar verður að nýta um ó-
fyrirsjáanlega framtið fyrir al-
menna kennslu. Stafar það af
barnafjölda i Fellahverfi, sem er
eins og i öðrum nýjum hverfum
borgarinnar langt umfram þá
staðla, sem skólahUsnæði er
byggt eftir. Innréttingin hefði þvi
reynzt nauðsynlegsiðar, þótt ekki
hefði komið til tafa við verkfram-
kvæmdir.
Lokauppgjör við verktakann
stendur nU yfir og er skv. venju i
höndum byggingardeildar borg-
arverkfræðings og borgarendur-
skoðunar.
Framlag i húsbygging-
arsjóð Sjálfstæðis-
flokksins.
Þvi hefur verið haldið fram og
það gagnrýnt harkalega, að náið
samband sé á milli þessarar lóða-
Uthlutunar og meints framlags
Byggingarfélagsins Armanns-
fells h.f. til hUsbyggingarsjóðs
Sjálfstæðisflokksins. Að þvi er
sjálfan mig snertir vil ég taka það
fram, að i störfum minum sem
borgarstjóri hef ég aldrei tekið
tillit til þess, hvaða stjórnmála-
flokki þeir tilheyra, sem til min
leita. Borgarstjóri er starfsmað-
ur allra borgarbUa, og allir borg-
arbUar eiga að geta treyst þvi, að
borgarstjóri taki á málum þeirra,
án tillits til stjórnmálaskoðana.
Ég vil og taka fram, að ég á ekki
sæti i neinum þeim stofnunum
innan Sjálfstæðisflokksins, sem
annast um fjármál hans, þ.e.
hvorki i fjármálaráði né í hUs-
byggingarnefnd Sjálfstæðis-
flokksins. Ég fylgist þvi ekki með
þvi og læt mig ekki varða, hverjir
greiða framlög til flokksins eða til
hUsbyggingar hans. Allar á-
kvarðanir minar og afstaða til
mála, þ.á m. Uthlutunin til Ar-
mannsfells h.f. á umræddri bygg-
ingarlóð, eru þvi' teknar án vit-
undar um nokkur fjárframlög og
óháð þvi, hvort um slik framlög
er að ræða eða ekki.
Eftir að mál þetta komst á það
stig, að þvi var haldið fram, að
samband væri milli þessarar Ut-
hlutunar og framlags fyrirtækis-
ins i'hUsbyggingarsjóðinn, hef ég
spurzt fyrir um það hjá hUsbygg-
ingarnefnd, hvort Armannsfell
h.f. hefði stutt að byggingu hUss-
ins með fjárframlögum. Mér var
þá tjáð og vil, að það komi hér
fram, að Byggingarfélagið Ár-
mannsfell h.f. gaf 1 millj. kr. i
hUsbyggingarsjóð Sjálfstæðis-
hUssins I byrjun ársins 1975.
Þeirri gagnrýni hefur sérstak-
lega verið beint að Albert
Guðmundssyni, sem er formaður
hUsbyggingarnefndar, að i af-
stöðu hans sé fólgið samband á
milli umrædds framlags og
stuðnings við nefnda lóðaUthlut-
un. Albert Guðmundsson svarar
sjálfsagt fyrir sig, en ég vil lika,
að það komi hér fram, að ég hef
aldrei orðið þess var i störfum
hans sem borgarfulltrUa eða
borgarráðsmanns, að hann geri
nokkurn mun á þvi, hvaða stjórn-
málaflokki menn tilheyra, og
borgarfulltrúar allir vita, að
Albert Guðmundsson rekur erindi
þeirra borgarbUa, sem til hans
leita, hvar i flokki, sem þeir
standa. Ég er þvi sjálfur sann-
færður um, að stuðningur Alberts
við þessa lóðaUthlutun er ekki á
neinn hátt tengdur fjárframlagi
Armannsfells h.f. til hUsbygging-
arsjóðs Sjálfstæðisflokksins.
Tengsl borgarstjóra við
Ármannsfell h.f.
I umræðum i blöðum hefur ver-
ið látið að þvi liggja, að ég eigi
fjárhagslegra hagsmuna að gæta,
að þvi er snertir Byggingarfélag-
ið Armannsfell h.f. og sé einn af
eigendum þess eða eiginkona
min. Hið rétta er, að hvorki ég,
eiginkona min, né nokkur á min-
um vegum á nokkurn hlut i félag-
inu, og þvi hef ég engra fjárhags-
legra hagsmuna að gæta, þegar
um er að ræða afkomu þessa fé-
lags. Það er mér með öllu óvið-
komandi.
Ég hef hins vegar engu að leyna
að þvi er snertir fyrri samskipti
min við Ármannsfell h.f. og vil
láta það koma hér fram, að ég
starfaði sem lögfræðingur félags-
ins um nokkurt árabil. Ég rak
lögmannsskrifstofu i Reykjavík á
árunum 1963—1972, eða þar til ég
tók við embætti borgarstjóra.
Sem lögmaður vann ég lögfræði-
störf fyrir ýmis fyrirtæki og ein-
staklinga hér I borg, og einn af
þeim aðilum, sem leitaði til min á
sinum tima, var Armann heitinn
Guðmundsson, byggingameist-
ari, sem þá rak allumfangsmikla
byggingarstarfsemi i Reykjavik.
Sem lögfræðingur annaðist ég
stofnun hlutafélags fyrir Ár-
mann, og voru stofnendur fyrst og
fremst tengdir fjölskyldu hans.
Mun þetta hafa verið á árinu 1965.
Fljótlega eftir stofnun félagsins
eignaðist ég litinn hlut i þvi, éða
50 þUs. kr., sem nam 7 1/2% af
hlutafé. Ég féllstá að taka þessi
nlutabréf i stað peninga, er ég
framvisaði reikningi minum fyrir
lögfræðilega þóknun vegna fé-
lagsstofnunarinnar. Hlut þennan
átti ég um nokkurra ára skeið,
seldi siðan hlutabréfin og hef frá
þvi ég tók við embætti borgar-
stjóra ekki átt neinn hlut i þessu
félagi né neinn á minum vegum.
Starfsemi þess er þvi mér alveg
óviðkomandi, og ég hef engra
persónulegra hagsmuna að gæta
varðandi afkomu félagsins.
Ég reikna með, að erfitt sé að
finna mann til að gegna starfi
borgarstjóra, sem ekki hafi áður
hafteinhver afskipti af atvinnulifi
i borginni. Reyndar tel ég það
kost fyrir hvern þann mann, sem
sliku embætti gegnir.
Aðalatriðið er hins vegar, að
opinber starfsmaður taki ekki
þátt I ákvörðunum, sem hugsan-
lega eru tengdar hans eigin hags-
munum. Þessari reglu hef ég
mjög eindregið fylgt sem borgar-
stjóri. Ég á ekki eignarhlut i nein-
um fyrirtækjum, sem þurfa á
fyrirgreiðslu eða aðstoð borgar-
innar að halda á nokkurn hátt. Ég
get þvi óháður öllum f járhagsleg-
um hagsmunum tekið afstöðu til
manna og málefna i þessari borg.
Um heiðarleika minn verða að
sjálfsögðu aðrir að dæma, en með
þessari greinargerð hef ég gert
fulla grein fyrir Armannsfells-
málinu, eins og það horfir við frá
mlnum bæjardyrum. Ég tek fulla
ábyrgð á þeim ákvörðunum, sem
I þvi máli hafa verið teknar, og er
reiðubUinn að mæta allri heiðar-
legri gagnrýni á þær eins og aðr-
ar, sem ég hef staðið að sem
borgarstjóri.
Ofbeldi getur aldrei leitt af sér réttlæti
Með fárra daga millibili hefur
nU verið reynt að myrða Gerald
Ford, forseta Bandarikjanna.
Menn reka upp stór augu og
hugsa með sjálfum sér, hvað sé
eiginlega á seyði i Bandarikjun-
um, þessu forystulandi um frelsi
og mannréttindi i heiminum.
Ef til vill má segja að öfgarnar i
mannlegum samskiptum nái há-
marki þegar menn ákveða að
reyna að myrða andstæðinga
sina. Að visu er ekki hægt að loka
augunum fyrir þeirri staðreynd,
að einstaklingar og hópar hafa
gripið til þessa ráðs allt fram á
okkar dag. Og ekki aðeins ein-
staklingar og hópar, heldur einn-
ig heilar þjóðir, sem stundum
setja á laggirnar heil bandalög til
þess að standa fyrir styrjöldum i
einni eða annarri mynd.
En nU hafa „hinir vitru leiðtog-
ar heimsbyggðarinnar” komið
sér saman um að setja reglur um
styrjaldir. A öryggisráðstefnu
Evrópu, sem haldin var i Finn-
landi i sumar, var ákveðið að
dregið skyldi Ur spennu i heimin-
um Fyrir stuttu flutti Gromiko,
utanrikisráðherra Sovétrikjanna
tillögu um það á Allsherjarþing-
inu, að rannsóknir og tilraunir
með gereyðingarvopn yrðu bann-
aðar. Kinverjar brugðust hinir
verstu við og sögðu þetta ofbeldi
gegn þeim þjóðum, sem ekki
væru komnar eins langt i fram-
leiðslu gereyðingavopna og RUss-
ar og Bandarlkjamenn.
Margir munu sammála um, að
þjóðarleiðtogunum sé vorkunn i
þeirri stiðsbrjáluðu veröld, sem
við lifum i. Menn verði þvi að
kasta frá sér hugsjónunum og
horfa raunsætt á málin.
En þetta er ekki bara svona
einfalt. Það er ný kynslóð að
vakna til lifsins um allan hinn
vestræna heim. Þessi kynslóð er á
móti styrjöldum, eða öllu heldur
fordæmir styrjaldir. Þessi kyn-
slóð lýsir ábyrgð á hendur vald-
höfum, sem vilja viðhalda blóðs-
Uthellingum og ranglæti.
Vaxtarbroddurinn i þessari
frelsisbaráttu ungs fólks er ein-
mitt i Bandarikjum Norður-
Ameriku, þar sem frelsi einstakl-
ingsins til orðs og athafna hefur
verið virt hvað mest. Það er ekki
bara frelsi svertingja, sem Mart-
in Luther King barðist fyrir, held-
ur frelsi allra manna. Það voru
menn eins og hann og margir
fleiri sem komu af stað þeirri öldu
og þvi umróti, sem við sjáum i
fariungs fólks i dag. Auðvitað má
segja að Martin Luther King og
aðrir forystumenn baráttunnar
hafi verið byltingarsinnar. Þeir
vildu byltingu gegn ranglætinu,
sem gegnumsýrði þjóðlifið. En
það sem var sérstakt i fari þess-
ara byltingarsinna, var að þeir
fordæmdiu ofbeldi, sem i þeirra
huga var alger andstæða við rétt-
lætið.
Hvernig vikur þvi þá við að
morðæði getur gripið um sig i
þjóðfélagi, sem Bandarikjunum?
1 blaðinu Isvestia, sem er mál-
gagn KommUnistaflokks Ráð-
stjórnarrikjanna, segir i grein um
tilræðið við Ford, að Bandarikin
dýrki ofbeldið. Afleiðinguna sjá-
um við siðan i framferði fólksins.
Flestir, sem heyrt hafa þessa
skýringu kommUnistablaðsins
munu hafa hugsað sem svo, að
þetta kæmi nU Ur hörðustu átt, þvi
i Sovétrikjunum er ofbeldið ekki
einasta dýrkað heldur er það
grundvallarþáttur i menningar-
lifi fólksins.
Við sem bUum við frelsi vest-
rænna lýðræðisrikja getum hrós-
að happi. En frelsið er dýrmætt
og frelsinu fylgir ábyrgð. Það er
langt siðan forystumenn i Banda-
rikjunum fóru að skilja réttmæti
þeirrar þjóðfélagsgagnrýni sem
yfir þá hefur gengið. Watergate
er ekki dæmi um spillta þjóð held-
ur ef til vill miklu fremur dæmi
um þjóðfélag sem er að vakna við
það að fólkið i landinu vill menn-
ingarbyltingu þar sem siðgæðis-
vitund stjórnenda og réttsýni
blindist ekki i steindauðu skrif-
finnskukerfi, hrossakaupum og
bolabrögðum.
Það má ef til vill gefa margar
skýringar á morðtilræðunum við
nUverandi og fyrrverandi forseta
Bandarikjanna. Ef til vill er þetta
geðbilað fólk og ef til vill hefur
þetta fólk sina eigin skilgreiningu
á réttlætinu og siðalögmálum
mannlegra samskipta. En hver
svo sem skilgreiningin er, er
staðreyndin sU, að morð eða
morðtilræði er ofbeldi og að of-
beldi getur aldrei leitt af sér rétt-
læti.
Rödd jafnaðarstefnunnar
Tvískinnungs-
háttur
Frumskylda hverrar rikisstjórnar, er að
reyna að vísa þjóðinni þann veg, sem hún þarf
að ganga. Á erfiðleikatimum verður rikisstjórn
annars vegar að leita að leið út úr ógöngunum
og velja þá, sem fljótast og best verður farin og
hins vegar að vera i fararbroddi þjóðarinnar á
vegferðinni — brýna fyrir henni nauðsyn sam-
stöðu og samheldni og vara þjóðina við ógöng-
um.
Við þvi er ekkert að segja, þótt rikisstjórn sjái
hjá sér hvöt til þess að ávita þjóðina eða
einstaka hópa hennar ef rikisstjórnin telur að
verið sé að stefna hagsmunum heildarinnar i
hættu. En það er óravegur milli föðurlegra
ábendinga af þvi tagi og þess siðar, sem ráð-
herrar núverandi rikisstjórnar iðka þegar þeir
taka sig til og skamma landslýð og kenna al-
menningi allt, sem miður fer. ,,Þetta er allt
saman ykkur að kenna” er orðið viðkvæðið hjá
ráðherrunum þegar þeir tala til landsmanna.
Þau eru mörg dæmin um hinn furðulega tvi-
skinnungshátt rikisstjórnarinnar — tvi-
skinnungshátt, sem i raun orsakast af ráðleysi
og vangetu til stjórnunar. Tökum til dæmis
þessar sifelldu hvatningar ráðherranna til
landsmanna um, að nú verði menn að draga
saman seglin, lifa sparlega, herða sultarólina og
foröast alla óráðssiu. En hvað gerir rikisstjórn-
in sjálf? Hún gefst upp á þeim sparnaði i rikis-
rekstrinum, sem hún hafði lofað að fram-
kvæma, en bregður þess i stað á það ráð að
leggja á nýja skatta er ýta enn undir verð-
hækkanirnar i þjóðfélaginu. Hún virðir að vett-
ugi tillögur sérfræðinganefndar um búnað
Landhelgisgæslunnar en lætur þess i stað undan
þrýstingi um kaup á flugvél fyrir á 7. hundrað
millj. kr. þegar hægt hefði verið að ná sama
markmiði fyrir aðeins brot af þvi fé. Og hún
ræðst i framkvæmdir við virkjun Kröflu fyrir
þúsundir milljóna króna — algert framkvæmda-
legt nýmæli, sem brugðið getur til beggja vona
— þótt vitað sé, að ekki sé markaður til fyrir þá
orku, sem framleiða á. Hafið engar áhyggjur af
þvi, er svarið. Þörfin mun áreiðanlega skapast
einhvern tírna.
Þarna stangast á orð og athafnir — brýning-
arnar til þjóðarinnar um, að nú verði menn að
spara, og útgjaldaáform rikisstjórnarinnar.
Eyðslustefna hennar minnir um margt á ung-
ling með biladellu, sem eyðir öllu sinu fé til þess
að festa sér kaup á risastóru doilaragrini til þess
aö stæra sig af. Sé hann krafinn sagna um hvers
vegna hann þurfi á sliku ferliki að halda svari
hann: Hafið engar áhyggjur af þvi. Þörfin mun
áreiðanlega skapast þegar ég er búinn að gifta
mig og eignast fjölskyldu.
Auðvitað má færa rök fyrir þvi, að gott sé
fyrir Landhelgisgæsluna að eiga flugvél af
þeirri stærð, sem notuð er til farþegaflugs milli
þéttbýlustu staða á landinu, að gott sé að eiga
Kröflu virkjaða þótt ekki sé markaður fyrir þá
orku, sem hún framleiðir — og að gott sé að 18
ára piitungur eigi sjö manna ameriskan bil ef
hann skyldi nú hlaupa til og gifta sig og geta
börn i bilinn. En er nú rétti timinn til þess að
standa i slikum kaupum og framkvæmdum.
Ríkisstjórnin brýnir fyrir þjóðinni að gera það
ekki. En hvernig getur hún ætlast til þess að t.d.
18 ára gamlir piltar með biladellu hætti við að fá
sér dollaragrin undir sjö manns á sama tíma og
rikisstjórnin kaupir flugvél handa Landhelgis-
gæslunni fyrir sjö sinnum sjö manns og virkjar
Kröflu til þess að framleiða orku fyrir sjö sinn-
um sjö þúsund manns.
alþýðu
llrwilfil
Fimmtudagur 25. september 1975
o