Alþýðublaðið - 13.01.1976, Blaðsíða 8

15 brunar á síðasta ári
urðu af völdum rafmagns
tJt er komin árs-
skýrsla Rafmagnseft-
irlitsins fyrir árið 1974.
Meðal efnis i skýrsl-
unni má nefna eftirlit
með einkarafstöðvum
og veitukerfum þeirra,
eftirlit með lágspennu-
virkjum á svæðum al-
menningsrafveitna,
starfsemi raffanga-
prófunar o.fl.
í kaflanum um
einkarafstöðvar kemur
fram að þeim fækkar
ár frá ári, og jafnframt
verður viðáttumeira
orkuveitusvæði al-
menningsrafveitna.
Hins vegar f jölgar
einkarafstöðvum við
ýmiskonar atvinnu-
rekstur og þjónustu-
fyrirtæki.
í árslok 1974 voru alls 686
einkarafstöðvar i landinu, þar
af 459 stöðvar fyrir sveitabýli,
að meðtöldum varastöðvum, 41
stöð fyrir skóla, félagsheimili
o.fl. og 186 stöðvar fyrir at-
vinnufyrirtæki.
Raffangaprófunin fékk alls
711 sýnishorn til prófunar og
voru afgreidd alls 689 og þar af
voru 137 sýnishorn af raflagna
og linuefni, 99 sýnishornum var
gefið grænt ljós en 38 var hafn-
að. Alls bárust 552 sýnishorn af
taftækjum og vélum og þar af
var 58 sýnishornum hafnað.
Raffangaprófunarnefnd er skip-
uð 3 mönnum og hélt nefndin
alls 27 fundi á árinu.
Þá ber einn kafli skýrslunnar
heitið Brunar og slys, og er þess
getið að aðeins 15 brunar á árinu
hafi beinlinis orðið af völdum
rafmagns. Birtur er útdráttur
úr brunaskýrslunum og enn-
fremur er stutt frásögn af þeim
slysum sem urðu af völdum raf-
magns. Hér fara á eftir nokkur
dæmi um siys og bruna sem
urðu af völdum rafmagns á ár-
inu 1974:
Að kvöldi föstudagsins 21. júni
kom upp eldur i dreifitöflu að
Bræðraborgarstig 55, Reykja-
vik. Dreifitaflan var trétafla á
vegg ofan við inntakskassann i
kjallara hússins, sem er fjölbýl-
ishús (verkamannabústaðir).
Athugun á staðnum leiddi i
ijós, að raftaugar bak við töfl-
una voru að miklu leyti gúmein-
angraðar taugar með strigavafi
(„vúlkaniseraðar”). Sökum
aldurs má telja vist, að einangr-
un raftauga hafi verið tekin að
harðna, og sennilegt, að ein-
angrunarbilun bak við töfluna
hafi valdið ikveikju.
Einangrun raftauga bak við
töfluna varmikið brunnin. Tafl-
an var einnig mikið brunnin að
innanverðu en minna að utan-
verðu.
Fimmtudaginn 20. júni kom
upp eldur i ibúðarhúsi að Sel-
vogsgötu 14, Hafnarfirði. Húsið
er litið timburhús, hæð, ris og
kjallari. 1 risinu var ibúðarher-
bergi, baðherbergi og gangur.
Verið var að þvo i þvottavél i
baðherberginu þegar þess varð
vart, að reyk lagði frá þvotta-
vélinni og lekastraumsliði fyrir
raflögnina hafði ieyst út.
Þvottavélin var tengd við tengil
og leiddi athugun i ljós, að hann
var ójarðtengdur, og raflögn að
þvottavélinni ekki samkvæmt
reglum um raflagnir og notkun
tækja i baðherbergjum.
Brunaorsök virtist vera bilun
i þvottavélinni, og að fyrst hafi
kviknað i einangrun raftauga
eða rafbúnaðar, en siðan náð að
kvikna i húsinu út frá vélinni.
Eldur var i rishæðinni, en
skemmdir af reyk og sóti viðar
um húsið.
Mánudagsmorguninn 18
marz kom upp eldur að Breið-
höfða 10, þar sem Byggingariðj
an h.f. er tilhúsa. Bruninn var i
skúrbyggingu, þar sem
strengjasteypubitar voru
steyptir, en eldsupptök hafa
verið i nánd við spenni fyrii
upphitun og þurrkun bitanna
Settur hafði verið straumur á
spenninn kvöldið áður, til hitun
ar á bitamótum, en þegar komit
var á vinnustað um kl. 7.15 um
morguninn, var eldur laus i hús
inu, og var slökkviliðinu þá geri
viðvart.
Við athugun á staðnum kom
ljós að rofar, bæði segulrof
(aflrofi) og hnifrofi, fyrii
spenninn voru brunnir, og bentu
sterkar likur tij, að bilun i hnif-
rofanum hafi verið orsök brun-
ans.
Nokkrar brunaskemmdir
urðu á skúrnum.
Austurhluti hússins er eldri og
þar eru timburgólf og klæðning
innan á útveggjum úr timbri.
Innveggir voru einnig að veru-
legu leyti timburveggir. Þakið
var járnklætt timburþak og ein-
angrað með spónum og sagi yfir
lofti efstu hæðar. Eldur hefur
aöallega verið i þurrkherbergi á
4. hæð, herbergi þar undir á 3.
hæð og I húaþakinu.
1 þurrkherberginu voru ekki
önnur raftæki en strokvél og
strokjárn auk ljósa og fastra
raflagna. Strokvélin hafði ekki
verið notuð daginn sem kvikn-
aði I, en strokjárnið kynni að
hafa veriðnotað þá um daginn.
Gólfið i þurrherberginu var
fallið niður að verulegu leyti.
Strokvélin var þó i þeim hluta
herbergisins þar sem gólfið var
heilt. Lausasnúran að vélinni
var tiltölulega heilleg og litið
brunnin. Tengiklóin á snúrunni
var óbrunnin, en tindarnir mik-
ið sótugir. Strokvélin virtist
ekki hafa verið i sambandi fyrir
brunann.
Við leit fannst strokjárnið á
gólfinu i herberginu á 3. hæð,
undir þurrkherberginu. Gólfið i
þurrkherberginu hafði fallið
niður yfir þeim stað, þar sem
strokjárnið lá. Báðir endar
lausataugarinnar voru þar
einnig, en lausataugin er slitin
og vantaði hluta i hana. Tækja-
tengið, sem gengur niður á
tengitinda á strokjárninu var
talsvert brunnið, en leiðaraend-
arnir voru tengdir við tengihuls-
urnar. Leifar af tengilklónni
voru á hinum snúruendanum.
Umgerðin var brunnin og tengi-
tindana vantaði, en járntengi-
fjaðrirnar voru áfastar snúru-
endanum.
Við athugun á strokjárninu og
snúruendunum kom i ljós að
járnið hefur hitnað mikið en
hins vegar ekki hvort járnið
hefur verið i sambandi þegar
kviknaði i. Strokjárnið var 500
W að stærð og án hitastillis.
Hitaldið (elementið) i járninu
reyndist heilt og við hitaprófun
hjá raffangaprófun Rafmagns-
eftirlits rikigins mældist hiti á
strokjárninu vera 500gr. C. eftir
að járnið hafði verið i sambandi
i 25 minútur. Hafi strokjárniö
verið i sambandi og staðið á
borði með tréplötu eða öðru á-
Uka brennanlegu undirlagi hef-
ur járnið á stuttum tima getað
hitnað nægjanlega til að valda i-
kveikju.
Brunaskemmdir voru i aust-
urhluta hússins á 3. og 4. hæð og
i þakinu, en skemmdir af sóti,
reyk og vatni viðar um húsið.
Fimmtudaginn 3. janúar
hlaut sjö ára gamall drengur
rafmagnshögg við að stinga
tengikló i tengil af „Ticino”
gerð i ibúðarherbergi. Þegar
drengurinn stakk klónni I tengil-
inn, mun hann hafa haldið visi-
fingri hægri handar fram á tind-
ana, og þegar þeir námu við
snerturnar i tenglinum, fékk
hann rafmagnshögg.
Ekki varð drengnum sjáan-
lega meint af þessu, og bruna-
merki varekki að sjá á fingrum
hans.
Mánudaginn 26. ágúst leysrti
rofi fyrir Reykjaheiðarlinu i
orkuveri Laxárvirkjunar út, og
slikt endurtók sig sunnudaginn
1. september, mánudaginn 2.
sept. og þriðjudaginn 3. septem-
ber. Þá var Reykjaheiðarlinan
könnuð, og kom i ljós, að ein-
angrastoð á staur nr. 195 i lin-
unni hafði brotnað, og annar vir
linunnar fallið út af slánni, en
náði ekki til jarðar. Og á þess-
um stað fundust fjórar dauðar
kindur, ein ær og þrjú lömb, og
þar að auki einn dauður hrafn.
Ljóst er, að skepnurnar hafa
skammhleypt til jarðar þegar
rofi féll út i orkuveri.
1 lok marzmánaðar drapst
hestur á óvenjulegan hátt i
Hveragerði, og annar slapp
naumlega.
Tveir menn voru á gangi með
tvo hesta i taumi. A leið þeirra
var pollur, og óðu mennirnir yf-
ir. Skipti það engum togum, að
þegar hestarnir voru komnir út I
pollinn, duttu þeir niður. Reynd-
ist annar steindauður, en hinn
mikið dasaður.
Við rannsókn kom I ljós að i
pollinum voru rafstrengir með
óvöröum endum. Rafstrengirnir
voru tengdir við raflögn i bila-
verkstæði, sem var þarna rétt
hjá, og höfðu legið að
Shell-benslndælu, sem fyrir
löngu hafði verið fjarlægð. Á
raflögninni var 220 volta
spenna.
FRAMHALDSSAGAN Ql —
— Elskaðirðu hann ekki bara? En elskarðu hann ennþá?
Sandra forðaðist að svara andartak. — Ég hef litið
hugsað um hann lengi, viðurkenndi hún hreinskilnislega
og hálfundrandi. Hvað var eiginlega langt siðan hún hafði
setið klukkustund eftir klukkustund og hugleitt skilnað
þeirra og velt fyrir sér, hvað hefði eiginlega komið fyrir?
Var það rétt, sem Jake hafði sagt, að Alan hefði verið
bannað að fljúga?
Noel fann, hvað hún fór hjá sér og flýtti sér að skipta um
umræðuefni.
— Þarna er óðalssetrið — þú sérð þvi bregða fyrir milli
trjánna.
Sandra starði á það. Hún vissi ekki við hverju hún hafði
búizt. Það virtisteins og höll meðöllum þessum spirum og
turnum og eldrauður vafningsviðurinn gerði það að verk-
um, að það virtist standa i björtu báli... Eins og höll eða....
— Það minnir á kastaia i Loire! Mörgum herbergjum
hefur verið lokað og enginn notar þau nú. t gamla daga
bjuggu allir eldri ættingjarnir hérna en nú eru þeir út um
allt.sem betur fer... það er ekki mikið eftir af auðnum.
Hann nam staðar og studdi Söndru út. — Komdu,
chérrie, og vertu ekki taugaóstyrk. Um eitt erum við
mamma sammála... við elskum bæði fallegar stúlkur!
Sandra reyndi að róa sjálfa sig, þegar Noel fylgdi henni
inn i stóran forsal, þar sem glæsilegar andlitsmyndir
héngu á veggjunum.
— Forfeður minir! sagði Noel kæruleysislega. — Þeir
elskuðu lika fallegar stúlkur!
Sandra horfði á flauelsmjúk, þykk teppin, háa, skreytta
loftið, og það var ekki kalt, þó að ekki logaði á arninum.
Einn forfeðranna hafði verið nægilega nútimalegur til að
setja upp miðstöðvarhitun. Noel fylgdi henni eftir löngum
gangi, nam staðar fyrir utan dyr, bankaði, opnaði og
sagði: —Mamma, ég kom með gest i te.
Mamma Noel var á sextugsaldri, klædd i gráyrjótta
tviddragt. Hún gekk brosandi til Söndru, en dökk augu
hennar virtu hana rannsakandi fyrir sér.
— Óþekktaranginn þinn, Noel! Þvi hringdirðu ekki
fyrst? Ég hefði getað farið út. Hvað heitið þér, vina min?
— Sandra Elmdon, madame Desjardins, sagði hún.
— Sandra? Fallegt nafn á fallegri stúlku. Skemmtið þér
yður vel i Kanada? Mér skildist, að þér byggjuð hjá
frænku yðar. Noel, biddu Anette að koma me te handa
fjórum. Komið og fáið yður sæti, Sandra. Það er kalt i dag
og ég elska arineld.
Sandra sá augnatillitið, sem Noel sendi móður sinni
áður en hann hlýddi. Hún settist hjá madame Desjardins
við blússandi beldinn.
— Mér finnst kanadiskir arnar svo notalegir, sagði
Saridra.
— Ætlið þér að vera hér lengi? spurði madame
Desjardins.
Sandra sagðist hafa flutt til Kanada og allt um vinnu
sina hjá dr. Martin. Húsmóðirin á heimilinu sýndi áhuga á
orðum hennar, en virtist undrandi. Hún hlaut að hafa álit-
ið, að enska stúlkan væri aðeins i skyndiheimsókn.
Þær ræddu saman um stund, en svo leit madame
Desjardins til dyra. — Hvert hefur hann farið? Nú, þau
hafa vist um nóg að tala... þarna koma þau!
Sandra leit um öxl. Eldri stofustúlka kom með teborðið,
en Noel kom inn i áköfum samræðum á frönsku við
fallega, dökkhærða stúlku. Það var Bettína.
Hún heilsaði kurteislega en kuldalega á Söndru. Hún lét
eins og heima hjá sér og madame Desjardins kom fram
við hana eins og dóttur á heimilinu.
Þau drukku te, en ræddu saman á frönsku, og Sandra
átti erfitt með að fylgjast með. Af og til hlógu þau og
báðust afsökunar á ensku, en gleymdu sér svo aftur.
Hvers vegna hafði Noel farið með hana heim til sin? En
auðvitað hafði hann ekki vitað, að Bettina var heima —
hvernig hafði hún annars komizt þangað? Það var engan
bil að sjá nema Noels.
Loks var tedrykkjunni lokið og Noel stóð á fætur. — Við
verðum að koma okkur. Hvað um þig, Bettina?
Bettina brosti. — Amma ætlaði að sækja mig á heim-
leiðinni eftir heimsókn hjá vinkonu sinni. En ég gæti skilið
eftir boð til hannar...rödd hennar skalf eilltið.
Sandra gat ekki annað en tekið eftir þvi, hvilik áhrif hún
hafði á Noel, sem sagði að bragði: — Já, gerðu það,
Bettina. Það er nóg pláss i bilnum.
Auðvitað var það en Bettina settist i framsætið við
hliðina á Noel eins og hún ætti þar heima. Söndru langaði
til að mótmæla. Sigurglampinn sem hafði komið i augu
madame Desjardins fór ekki heldur hjá henni, og hún
vissi, að konurnar tvær, litu þannig á að hún vari að troða
sér inná heimilið.
Sandra þagði á heimleiðinni. Hún hlustaði ekki á Noel og
Bettinu. Þau töluðu saman á frönsku og virtust alveg hafa
gleymt henni. Að vissu marki gladdi það hana — hún hafði
fundið það i dag, hve djúpt bil var milli þeirra Noels. Hún
gat að visu mótmælt og sagt, að þau væru aðeins vinir, og
hefðu verið það frá bernsku, og að foreldrar þeirra vildu
koma þeim saman, en þau voru tengd fastari böndum en
þau vissu sjálf.
Þau kvöddu Söndru kæruleysislega við húsið og óku á
brott. Noel og Bettina voru i sinum eigin heimi og þar var
ekkert rúm fyrir Söndru.
Bettina hafði haft óskipta athygli Noels frá þeirri
stundu, að hann hitti hana i eldhúsinu og það var ástæðan
fyrir þvi, að madame Desjardins hafði sent hann fram.
-----------------------------------------------1
I
I
Sandra vissi, hvers vegna madame Desjardins var svo |
áfram um þetta. Orð Noels höfðu leyst gátuna fyrir hana... I,
læstu herbergin, peningaskorturinn... Bettina Lamont, I
eða foreldrar hennar voru veilauðug og þetta hjóna I
band — eftir þvi sem Renée le Blanc hafði sagt var þegar J
ákveðið af fjölskyldum beggja, þegar þau voru börn — J
hlaut að skipta miklu máli. Að visu hhöfðu þau ekki opin- j
berað trúlofun sina, en ættingjar og vinir litu á Bettinu |
sem unnustu Noels.
_______ I
I
Mánudagurinn var erfiður og Sandra var svo þreytt um I
kvöldið, að hún var næstum fegin, að vera ein heima og E
ekki voru næstu dagar betri. Janet kom heim á þriðjudag- I
inn og þá byrjaði fjörið heima. !
Þriðjudagurinn hófst eins og hver annar dagur, og ekk- |
ert benti til þess, að nokkuð óvenjulegt myndi gerast. Við- |
talstiminn var upptekinn allan eftirmiðdaginn og eini tim- I
inn, sem var laus, var siðasti timinn — sem var geymdur I
handa neyðartilfellum eða sjúklingum annarra lækna. I
Sandra hafði einmitt sent siðasta sjúklinginn inn, þegar J
dr. Martin rétti henni miða.
— Afsakið, miss Elmdon, þér áttuð að fá þetta fyrr. I
Finnið spjaldið hans i spjaldskránni. Hann kemur i I
hjartalinurit. Hann kemur kannski heldur seint, það fer J
eftir veðri.
Sandra stakk miðanum i vasann og hélt áfram við það, j
sem hún átti ógjört. Eftir að þvi var lokið, leit hún á mið- |
ann.
I
I
I
Alþýðublaðið
Þriðjudagur 13. janúar 1976.