Alþýðublaðið - 22.07.1976, Blaðsíða 16

Alþýðublaðið - 22.07.1976, Blaðsíða 16
VIÐBÓTARFJÁRVEITING TIL VÍÐTÆKRA JARÐ- FRÆÐIRANNSÓKNA Rikisstjórnin hefir nú orðið við tilmælum for- stöðumanna Land- mælinga íslands, Nor- rænu eldfjallastöðvar- innar, Orkustofnunar, Raunvisindastofnunar Háskólans og Veður- stofu íslands um við- bótarfjárveitingu til þess að standa straum af viðtækum rann- sóknum á umbrotum við Kröflu og sprungu- kerfi i Keldukerfi. For- stöðumennirnir rituðu iðnaðarráðherra, menntamála ráðherra og samgönguráðherra bréf, þar sem þeir gerðu grein fyrir þeim rannsóknum sem þeg- ar væru hafnar og öðr- um, sem nauðsynlegt þykir að gera, og lögðu þeir fram sameigin- lega áætlun ofantaldra stofnanna um þær. Tilgangur rannsóknanna er einkum tviþættur: 1) Athuganir sem gætu varað viö eldsum- brotum á Kröfhi og Mývatns- svæði. 2) öflun þekkingar á náttúruviðburðum af þessu m.a. tilliti til mannvirkjagerðar á þessu svæði og öðrum hlutum gosbelta landsins, þar sem svipaðar hræringar gætu orðið. Gildi rannsóknanna. í skýrslunni, sem stofn- anirnar gerðu sameiginlega, er gerð grein fyrir þessum mark- miðum. Þar segir eftirfarandi: Fyrra markmiðið er timabær orsök þessarar skýrslu. Rann- sóknaráætlunin er miðuð við að beita aðferðum sem vitað er að hafi gefið ábendingar um væntanlegt gos. Hvað siðara markmiöið snertir er rétt að minnast þess að þetta er fyrsta tækifærið sem gefst til rannsókna á náttúru- viðundrun af þessu tagi siðan jarðvísindum óx fiskur um hrygg hér á landi. Langtima- gildi slikra rannsókna veröur ljósast þegar þess er gætt að haldbeztu gögnin sem við eigum nú um sambærilega við- burði eru athuganir glöggra ál- þýðumanna á 18. öld. Auk þess er von til að slikar rannsóknir geti leitt til þess að sjá megi fyrir atburði sem þessa. Þá segir einnig I skýrslu stofnanna: — Auk þess að vera forvitnilegt rannsóknarefni I alþjóðlegum jarðvlsindum, hefur rannsókn á slikum um- brotum mikið efnahagslegt gildi, þvi að þær sprunguhreyf- ingar sem nú ógna byggð I Reykjahlið, Kisiliðju, Kröflu- virkjun, Kópaskeri og byggð I Kelduhverfi og öxarfirði eru dæmi um umbrot sem allt eins gætu orðið á sprungukerfum þar sem virkjanir eru áætlaðar I Jökulsá, einnig á virkjanasvæöi Tungnaár I nágrenni Sigöldu og Hrauneyjarfoss, á Nesjavöllum, og Hengilssvæði eða á Reykja- nesi og Svartsengi. Tvennskonar rannsóknir. Rannsóknum þeim sem nú fara fram og munu fara fram á grundvelli áætlunarinnar er skipt i tvo flokkar. í fyrsta lagi er um að ræða rannsóknarverkefni sem miða að þvl að ákvarða hvort hætta sé á eldgosi á Kröflu-Námafjalls- svæðinu, hvar hættan er mest og hvort þá megi búast við stórgosi Til þess að þetta verði unnt þarf að gera eftirtaldar rannsóknir: Sprungumælingar til þess aö ákvarða lárétta hreyfingu á sprungum I nágrenni Kröflu. Þessar rannsóknir eru þegar hafnar og er fylgzt með 16 mæli- stöðvum daglega. Rannsóknir á efnasamsetn- ingu gasútstreymis á þessu umbrotasvæði, en hliðstæðar rannsóknir sem fram hafa farið I S-Ameriku hafa leitt I ljós að efnasamsetning gassins breyt- ist verulega fyrir gos. Hæðar- og þyngdarmælingar eru nauðsynlegar vegna þess að vitan er aö lóöréttar hreyfingar eiga sér stað vegna kvikuflutn- ings i jarðskorpunni. Þegar hafa verið framkvæmdar hæðarmælingar I Hllöardal við Kröflu og kom þar 1 ljós að breytingar höfðu orðið umtals- ■verðar. Þá telja jarðvlsindamenn nauðsyn bera til þess að fram- kvæma haiiamælingar I nágrenni Kröflu þar sem mest hætta er talin vera á eldgosi. Enn eru ótaldar viðnámsmæl- ingar við Kröflu og Námafjall, mælingar á hitastigi I jarðvegi og grunnvatni, eftirlit með skjálftavirkni og mælingar I borholum við Kröflu og Náma- fjall. 1 öðru lagi er um að ræöa rannsóknarverkefni: Jarð- fræðileg rannsókn á sprungu- hreyfingum i þeim tilgangi að finna hvar og helzt hversu miklar sprunguhreyfingar hafa orðið á þessu svæði auk þess aö reyna að takmörk þess svæðis sem haggast hefur um sprungur. Stærsti þátturinn. Úrvinnsla jarðskjálftagagna sem safnazt hafa. Þegar um- brotin á svæðinu hófust i des. sl. var nýlokið við aö setja upp við- tækt jaröskjálftamælanet á Norðurland. Þetta net hefur safnað óhemjumiklu magni af upplýsingum og má fullyrða að óviða i heiminum sé til sam- bærilegt safn upplýsinga um viðburði af þessu tagi. Þessi úr- vinnsla er kostnaöarsamasti liður rannsóknanna og einn sá viðamesti, en jafnframt kann úrvinnslan að gefa ómetanlegar upplýsingar, sem hægt yrði að nota við ákvarðanatöku um nýt- ingu háhitasvæðanna o.fl. i þvl sambandi. Þá eru nokkrar vatnsvirkjanir á svæðum sem svipar til þessa svæðis að eðli og gerö. Úrvínnslan hefur einnig hag- nýtt gildi fyrir rannsóknir vegna mannvirkjagerðar auk þess sem gera má ráð fyrir að jarð- saga landsins hafi einmitt mót- azt af svipuðum atburðum og þarna eiga sér stað. Þá er eftir að telja i siðari hluta rannsóknanna bergfræöi- rannsóknir á Kröflu- og Náma- fjallssvæðinu, hallamælingar á Þeistareykjum, I Gjástykki og við Dettifoss, ummyndun bergs I borholum við Kröflu og að lokum myndmælingar á öllu hreyfingarsvæðinu. Til þess að samræma rann- sóknirnar og sjá um túlkun og birtingu á niðurstöðunum hefur verið komiö á fót samstarfshópi sem skipaður er einum fulltrúa fra hverri stofnun sem þetta verkefni vinna. Alls nemur fjár- veitingin til þessa verkefnis 9.6 milljónum króna og er henni skipt niður á tvö ár. EB. Þjóðverjinn ráðinn til starfa hjá sakadómi Yfirheyrslur í Grjótjötunsmálinu - Rannsókn haldið áfram Nokkrir menn hafa nú verið yfirheyrðir hjá sakadómi vegna Grjótjötunsmálsins. Erla Jóns- dóttir fulltrúi, sem annast rann- sókn málsins sagði í samtali við Alþýðublaðið að rannsókn héldi áfram af fullum krafti en nokkurn tlma tæki aö afla gagna. Þessi rannsókn blandast ekki könnun Seðlabankans á öðrum skipakaupum hingað til lands. Eins og Alþýðublaðið skýrði frá fyrst fjölmiöla leikur sterk- ur grunur á að kaupendur skips- ins hafi gefið upp hærra verð en það raunverulega var. Sam- kvæmt pappirum sem framvis- að var til yfirfærslu á gjaldeyri og lántöku var verðið 2,8 milljónir norskra króna. Sam- kvæmt upplýsingum sem aflað var frá Noregi var söluverðið hins vegar ekki nema 2,4 millj. króna. Þarna munar 400 þúsundum eða um 13 milljónum isl. króna samkvæmt núverandi gengi. Erla Jónsdóttir vildi hvorki neita þvi né játa að þess- ar tölur væru réttar þegar Al- þýðublaðið spurðist fyrir um það. Upphaflegir eigendur skips- ins, sem keyptu þaö frá Noregi, verða að sjálfsögðu að gera grein fyrir þessum mismun, en núverandi eigendur munu ekki hafa haft nein afskipti af kaupunum I Noregi. — SG Vestur-þýzki sakamálafræö- ingurinn Karl Schutz er væntan- legur til landsins i byrjun næsta mánaðar og mun starfa með sakadómi Reykjavikur um óá- kveðinn tima. Hann er ráöinn hingað fyrst og fremst til að vinna við rannsókn á hvarfi Geirfinns Einarssonar og morö- inu á Guömundi Einarssyni. Jafnframt mun hann kynna rannsóknarmönnum hér starfs- aðferðir glæpasérfræðinga I Vestur- Þýzkalandi. Upphaflega komst Ólafur Jó- hannesson dómsmálaráöherra I samband við Schutz gegnum þýzk yfirvöld og kom hann snögga ferð hingaö til lands fyr- ir nokkru eins og fram hefur komið I fréttum. Hann hefur fengið I hendur nokkuð af máls- skjölum fyrrnefndra sakamála og kynnt sér þau undanfarnar vikur. Baldur Möller ráöuneytis- stjóri sagði I samtali við Alþýðublaöið, að Schutz væri ráðinn til starfa hér um óákveð- inn töna, en búast mætti við aö hann dveldi hér alllengi. Schutz stendur á sextugu og er nýhætt- ur opinberum störfum I heima- landí sinu. Sagði Baldur þaö nánast tilviljun að hægt var að fá hann hingað, enda væru starfandi sérfræöingar I saka- málum erlendis yfirleitt svo störfum hlaðnir aö ekki þýddi að leita eftir aðstoð. Sakadómur mun hafa lagt á- herzlu á nauðsyn þess að Schutz kæmi til starfa hér sem allra fyrst og munu rannsóknarmenn binda nokkrar vonir við komu hans. Dómsmálaráðuneytið stendur straum af dvöl hans hérlendis. —SG. FIMMTUDAGUR alþýðu blaöið Lesið: 1 Hamri I Hafnar- firði: „Bæjaryfirvöldum hefur borizt bréf frá kaþólska biskupnum, Hin- rik Frehen, þar sem óskað er eftir þvl, að við skipu- lagningu Jófrlðarstaða- lands verði gert ráð fyrir 1 hektara til byggingar kirkju, prestsseturs og samkomuhuss fyrir kaþó- lifca. Kaþölikar eru eig- endur umrædds lands og hafa lengi verið meö mjög merka starfsemi hér I bæ. Munu bæjaryfirvöld hafa fullan hug á að reyna aö koma til móts viö óskir kaþólikana Iþessumáli, og hefúr skipulagsnefnd, á- samt þeim, sem unnið hafa að skipulagi þessa svæðis, erindi þetta til meðferöar.” Séð: 1 Vestfirzka frétta- blaöinu: Um slðustu mán- aðamót lét Viðar A. Olsen, lögfræöingur, af starfi full- trúa bæjarfógeta á ísafiröi og sýslumannsins i Isa- fjarðarsýslu. Af þvl tilefni er þetta haft eftir Viðari: „Sagði Viðar, að á þvl eina og hálfa ári, sem hann hefði starfað hér, hefðu verið kveðnir upp allmarg- ir dómar fyrir áfengis- og umferöalagabrot. Þá hefðu verið kveðnir upp dómar, bæði skilorösbundnir og beinir dómar, fyrir afbrot af öðru tagi. Þeir, sem þessa dóma hefðu hlotið, hefðu undantekningalítið hætt afbrotum eftir það. Einstakir afbrotamenn, sem ekki hefðu staöizt sfcil- oröið, hefðu verið sendir úr bænum. Taldi hann, að bærinn heföi orðiö allur annar á eftir, hvað saka- málum viðkemur”. Hér er bryddaö á nýrri aðferð i meðferð sakamála. Tekið eftir: Að forseti Is- lands, dr. Kristján Eldjárn, tekur á ný við forseta- embætti 1. ágúst næst kom- andi. Athöfnin fer fram I sal neðri deildar Alþingis aö lokinni guðsþjónustu I Dómkirkjunni. Séð: Aö Lionsklúbbur Hafnarfjarðar hefur gefið halfa milljón króna til styrktar þeirri aðstöðu, sem veriö er að koma á fót fyrir þroskaheft börn I dag- heimilinu, sem er Ismiöum I Norðurbænum I Hafnar- firði.

x

Alþýðublaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.