Alþýðublaðið - 11.09.1976, Qupperneq 4

4 VRDHORF
Laugardagur 11. september 1976.
alþýðu-
blaoið
séum afskaplega ánægö me6
þaö.sem aö okkur snýr og gum-
um af þvi sem talizt getur okkur
til tekna.
En i þetta skiptiö er ég hrædd
um aö skotiö hafi veriö yfir
markiö, þegar átti aö taka til
sýningar hestana okkar á er-
lendri grund. Keppni þessa á
sjálfsagt eftir aö skrá á spjöld
sögunnar og vonandi verða þeir
i meiri hluta, sem bera kinnroöa
fyrir þátttöku islenzka hestsins
þar og þá meöferö sem hann
hlaut.
Jóhanna S. Sigþórsdóttir
HELREIÐINNI MIKLU LOKIÐ...
Loks er „The great
American horce race"
eða kappreiðinni miklu
yfir þver Bandarikin lok-
ið, en i henni tóku þátt
nokkrir islenskir hestar,
svo sem kunnugt er.
Kappreiðarnar hófust
þann 30. mai sl. og voru
farnir alls 3200 kílóm.
i Morgunblaðinu í fyrra-
dag er sagt frá kapp-
reiðunum og verður ekki
annað sagt en það setji
heldur ónotalega að
manni eftir lesturinn.
Þrátt fyrir að svo eigi að
heita, að þarna sé haft
nákvæmt eftirlit með
hestunum og heilsa
þeirra sé sett ofar öllu
öðru, hlýtur að vera
ýmislegt við þetta að at-
huga, að minnsta kosti
eftir lýsingum Gunnars
Bjarnasonar að dæma.
Sterk háf jallasól á daginn
— Hörkugaddur um
nætur —
Keppnin sjálf var mjög erfið,
einkum þó seinni hluti hennar.
Þá riðu keppendur 855 kiló-
metra vegalengd á 15 dögum,
eða 57 kilómetra á dag. Má
nærri geta að þá hefur þurft að
leggja hart að hestunum, enda
voru þeir talsvert farnir aö týna
tölunni, i þess orös fyllstu merk-
ingu, þegar kappreiöunum lauk.
Helmingur hestanna lauk aldrei
keppni, og flestir þeir knapar
sem komust loks i mark, voru
orðnir einhesta.
Þegar litið er til þeirra aö-
stæöna sem kappreiðarnar fóru
fram viö, er ef til vill engin
furöa þótt einhverjir hafi helzt
úr lestinni.
Mikill hluti leiðarinnar reyndi
mjög á þol hestanna og varö
mörgum þeirra ofviöa. Mjög
mikill hiti var á daginn, 30-35
stig á Celclus og sterk sól. Mikiö
ryk, ásamt hörkugaddi um
nætur þjakaði hesta og menn og
olli m.a. óþægindum lungum.
Auövitað hafa mennirnir getaö
kvartað undan slæmri liöan
hvaö þeir og geröu. En enginn
veit hvernig hestunum hefur
liöiö meöan þeir voru aö paufast
þessar tilteknu vegalengdir á
degi hverjum. Ekki gátu þeir
kvartaö yfir slæmri liöan og
hafa vafalaust oröiö aö gjalda
fyrir það.
ójafn leikur
Vel getur verið aö Islenzku
hestarnir hafi nokkuö veriö
farnir aö venjast aöstæöum,
enda höföu þeir dvaliö I landinu
lengri eða skemmri tima áöur
en kappreiðarnar hófust. En á
móti kemur að þeir eru líkam-
lega búnir undir allt annaö lofts-
lag en þarna rikir. Þeir eru t.d.
miklu loðnari en arablsku
hestarnir og þola þvi hitann
miklu verr en hinir siðarnefndu.
Og hversu máttugur sem
skaparinn kann að vera, þá
þýöir ekki aö reyna að telja fólki
trú um aö þarna hafi hann kippt
I tauminn á einum degi, þó svo
að forsvarsmenn islenzku hest-
anna hafi látiö aö þvi liggja.
Lyfjagjöfin.
Eins og fyrr sagði, varö ýmis-
legt Islenzku hestunum, svo og
öörum til trafala I kappreiöun-
um. A.m.k. tveir þeirra veiktust
af hrossasótt og voru þvi dæmd-
irúrleik um tlma. Annar þeirra
náði sér innan skamms og gat
haldiö áfram keppni. Var hann
reyndar ,, I stööugri framför
siöasta mánuöinn”, eins og sagt
var.
Endalok hins hestsins uröu
svolitiö á annan veg. Þegar
hann haföi loks náö sér eftir
hrossasóttina, geröist þaö þrem
dögum fyrir lokasprettinn, aö
keypt voru einhver lyf til aö
gefa hestunum sem tóku þátt I
keppninni. Skemmst er frá þvl
aö segja, aö nokkrir hestanna
fárveiktust, og a.m.k. sá
Islenzki dó þarna drottni sinum.
Ekkert til aö monta sig
af.
Þrátt fyrir aö svo illa hafi tek-
izt til I „The great American
horce race”, að ekki hafi veriö
hægt að pina Islenzku hestana
upp I efri sætin, er þó ekki öll
von úti enn. Reið nr. tvö er sum-
sé ekki lokiö svo enn ætti aö
vera möguleiki fyrir þá sem þaö
vilja, aö hreykja sér af frammi-
stööu þeirra þar.
Þaö er sagt vera þjóöarein-
kenni okkar íslendinga, aö viö
HVERSVEGNA SETTUR í
„SKAMMAKRÓKINN”?
óþægilegar upplýsingar?
Framkvæmdastofnun rikisins
er stór og sennilega líka stór-
brotiö fyrirbæri miöaö viö okk-
ar litlu þjóö. Aö visu hefur hún
ekki staöiö I beinum fram-
kvæmdum, þó nafniö bendi þar
til, en þvi meira komið i sviös-
ljósiö sem vettvangur pólitiskra
framagosa, sem keppzt hafa
um, aö veröa þar innstu koppar
i búri.
Það verður aö teljast meö öll-
um likindum, aö þegar þeim
sleppir, séu innan þessarar
stofnunar ýmsir vel menntir og
dugandi sérhæföir vinnukraft-
ar. Annað væri ekki sæmandi,
þegar um ræðir jafn ábúöarfulla
stofnun.
Um þetta er auðvitað ekki
nema allt gott aö segja, svo
fremi ekki sé haldiö um hendur
þeirra, sem vita og kunna, af
hinum, sem hafa vald reist
meira á öðrum forsendum en
kunnáttu og fræöimennsku. En
hvaö sem þvi liður má óhætt
fullyröa, aö I verksviöi
stofnunarinnar (áætlanadeild-
ar) séu margháttaðir út-
reikningar hagnýttir (?) sem
grunnur undir hinar pólitisku á-
kvaröanir. Þaö skal þó játað, aö
nokkur vafi hlýtur aö læöast aö
mönnum vegna nýlegra at-
burða, sem snertaþessa merku
stofnun býsna harkalega.
Fjórðungsþing Norölendinga
sat á rökstólum um næstliðin
mánaöamót noröur á Siglufiröi.
Ekki þarf aö rekja i löngu máli
þá nauö, sem Norðlendingar
hafa liðiö, vegna orkusveltis ár-
um saman.
Kröfluævintýrið hefur einnig
um sinn verið svo I ljósmáli að
landsmenn velkjast ekki i vafa
um fyrirhugaðar úrbætur (?)
stjórnvalda á þeim vanda. Gera
má ráð fyrir að Framkvæmda-
stofnunin hafi sent, annaðhvort
aö eigin frumkvæði, eöa eftir
beiðni sérfræöing, sem grundað
haföi þessa hlið orkumálanna
Norölendingum til frekari upp-
lýsinga.
Svo mikiö er vist, aö Gunnar
Haraldsson, hagfræöingur hjá
Framkvæmdastofnuninni flutti
einmitt á þessu þingi athyglis-
vert erindi, sem fjallaði um
orkuverð væntanlegrar Kröflu-
virkjunar. Telja veröur
öldungis fráleitt, aö hag-
fræöingurinn hafi reist ræöu
sina og upplýsingar á einhverj-
um ómerkum getgátum, þegar
sleppt er því, að ennþá er ekki
vitað hvort eöa hvenær Kröflu-
hjólin taka að snúast.
Þaö mun hafið yfir allan efa,
aö þessi hagfræöingur hafi átt
þess kost, aö gaumgæfa allar
haldbeztu upplýsingar I málinu
og dregiö af þeim reikningslega
réttar niöurstööur.
Sýnt er^aö ræöa hans sló miklu
felmtri á ýmsa ráðamenn, sem
liklega hafa meira stjórnast af
óskhyggjunni I ákvörðunum sln-
um en köldum útreikningi, eöa
þá brjóstviti!
Hagfræöingurinn haföi naum-
ast sleppt oröinu, þegar upp
hófst allskonar ramakvein, og
rengingar á niöurstööum hans
dundu yfir.
Nú er aöeins tvennt til.
Annaðhvort er hagfræöingurinn
alls ekki þvi starfi vaxinn, sem
honum var fengiö I hendur, og
verður þá aö llta á þaö sem ein-
stakt ábyrgðarleysi Fram-
kvæmdastofnunar, að senda
óvalinn fleiprara, til þess aö
miðla þýðingarmiklum upp-
lýsingum, eöa hitt, að hér hafi
hann lagt raunhæft mat á máliö
og miölaö þvl, sem hann bezt
vissi, hvort sem brjóstvits-
mönnum kæmi betur eöa verr.
Satt aö segja verður aö telja
hiö síöara langtum trúlegra,
enda fátitt aö menn vilji leggja
fræöimannsheiöur sinn aö veöi
til þess aö geta komiö bláberu
þvaöri á framfæri.
Venjulegir, óspilltir menn
munu án efa skilja, aö maöur,
sem liklega er ekki nægilega
kunnugur vifilengjujn og
hálfyrðum kerfisins hafi ekki
áttað sig á refabrögðunum, sem
þar eru helzt haldreipiö, og þvi
ekki búizt viö að vera settur I
neinn skammakrók fyrir upp-
lýsingaframlag sitt, enda llk-
lega slzt á færi hinna pólitisku
„pótentáta”, ef réttum leikregl-
um væri fylgt.
Spurningin, sem menn velta
nú fyrir sér, er hvaöa baktjalda-
maður kippti hér i spottann?
Svarið kann aö vera lítilvægt,
nema séö I ljósi þess, hvernig
þetta og önnur mál eru rekin á
voru góöa landi!
Eitt er vist, aö það verður að
teljast einstaklega ótrúlegt, aö
þegar fjölmiölar báru fregnir
um upplýsingar Gunnars á torg
næstum samtimis og þær voru
gefnar, hafi hann ekki séö
ástæöu til að gera við þær at-
hugasemdir fyrr en mörgum
dögum siðar, ef athugasemda
var þörf.
Auðvitað þarf engan hag-
fræöing til að útlista þaö fyrir
fullorönu fólki, að rekstur fyrir-
tækja veröur þvl léttari sem
skuldabyröi er minni. Þó hægt
sé aö reikna út aö kostnaöur viö
framleiöslu kwst yröi rúmlega
tuttugu sinnum lægri eftir 13 ár,
en á fyrsta ári, snýst máliö ekki
um það nú. Þaö snýst vitanlega
um, hvaö veröur aö láta af
mörkum, þegar og ef fram-
leiöslan hefst og á þar næstu ár-
um. Þaö er byröin, sem menn
veröa aö axla i bili. Kostnaðar-
tölur hagfræöingsins hafa ekki
verið hraktar, þó reynt sé aö
drepa þvi á dreif meö þvl aö
þrugla um miölunartölur milli
ára!
Af þessu hlýtur fólk aö furöa
sig á, hversvegna og af hvaöa
tilefni, þótt hæfa, aö setja
Gunnar Haraldsson i
„skammakrókinn”.
Hverjir standa fyrir þeim aö-
geröum?
Oddur A. Sigurjónsson
I HBEIWSKILWI SAGT