Alþýðublaðið - 06.10.1976, Blaðsíða 5

Frímúrarareglan:
VETtVANGUR 5
AAiðvikudagur 6. október 1976
Þar er aðferðum til
að ná settu marki
haldið leyndum
frimúraranna segir i
uppsláttarbókinni:
„Þaö er stranglega bannaft aö
vekja deilur, sem eru stjórn-
málalegs, þjóöfélagslegs, eöa
trúarlegs eölis, innan hreyf-
ingarinnar. Markmiö reglunn-
ar, er aö hjálpa félagsmönnum
til aö ná sem mestum andlegum
þroska, meö ögun og trúarlegu
uppeldi. Hver einstakur félags-
maöur skal reyna af fremsta
megni aö öölast skilning á
tilgangi lifsins, og viökomandi
skal hjálpa félögum sinum aö
öölast slikan skilning.
Félagsskapurinn er stigskipt-
ur og hefur hver gráöa sin sér-
kenni. Þvi sem fram fer innan
hvers stigs fyrir sig, er strang-
lega haldiö leyndu fyrir öörum
félagsmönnum. En þeir munu
þurfa aö horfast i augu viö ný
vandamál á hverju stigi sem
þeir ganga i gegnum.
Þaö hvilir engin leynd yfir
tilgangiog markmiöum en þeim
aöferöum sem reglubræöurnir
beita til aö nálgast þessi mark-
miö er haldiö leyndum, þvi þær
gætu oröiö áhrifaminni, eöa
jafnvel unniö mót markmiöinu,
væru þær geröar heyrinkunnar
Þaö hefur ósjaldan komiö fyrir,
Kenning og framkvæmd.
Vist er þaö satt og rétt, aö
þetta atriöi meö „þjóöfélags-
lega stööu og starf” á aö vera
grundvallarkenning frimúrara-
reglunnar. En raunin hefur orö-
iö sú, aö félagsmenn koma úr
efri og efstu stigum þjóöfélags-
ins og stór hluti þeirra telst til
svokallaöra „góöborgara”.
Frimúrarareglan hefur aldrei
talizt til almenns félagsskapar
i venjulegri merkingu og kemst
liklega aldrei i tölu sllkra sam-
taka. Reglan er t.d. allt ahnars
eölis en alþjóölega
góötemplarareglan (I.O.G.T)
en innan hennar er einnig aö
finna reglur um stigsskiptingu
og ákveðna helgisiöi.
Starfsemi reglunnar
bönnuð
Þegar Adolf Hitler komst til
valda áriö 1933, var frimúrara-
reglan ein af fyrstu félagasam-
tökunum sem hann bannaöi. Hiö
sama átti sér staö I Noregi,
þegar hann var hernuminn 1940.
Til aö sýna fram á, hvers konar
myrkrastarfssemi átti sér staö
innan reglunnar þar, var ákveö-
iö, aö aösetur frimúraranna i
Osló væri opnuö, almenningi til
sýnís. I ólöglegu blööunum,
Skilgreining á
Frímúrarareglunni.
í áreiöanlegu uppsláttarriti er
reglan skilgreind á eftirfarandi
hátt: Frlmúrararegla er heiti á
sérkennilegum samtökum, sem
eru rekin af mönnum sem
bundnir eru algerum þagnareiö,
varöandi þaö sem fram fer inn-
an samtakanna. Meölimir regl-
unnar halda leynilega fundi I
eigin húsakynnum.”
Enginn veit meö vissu hvenær
frimúrarareglan var stofnuö, en
þaö er vissulega mjög langt
slöan. Sumir álita, aö hún eigi
rætur aö rekja aftur i hiö forna
samfélag, þar sem þegnarnir
glimdu viö langsótt, heimspeki-
leg Ihugunarefni, svo sem til-
gang lífs og tilveru. önnur til-
gáta um sögulegan bakgrunn
reglunnar er sú, aö hún hafi orö-
iö til I rööum handverkamanna,
einkum múrara. Þeir voru
bundnir mjög sterkum félags-
legum böndum fyrr á timum, og
þá var geröur geysimikill
greinarmunur á meistara og
sveini. Til aö komast I raöir
meistaranna, var aldeilis ekki
nóg, aö geta skilaö tilteknu
verki sómasamlega, heldur
uröu sveinarnir aö sverja þess
dýran eiö aö greina ekki frá
þeim leyndarmálum, sem þeir
hlutu óhjákvæmilega aö
komast aö, eftir aö þeir voru
orönir meistarar.
Oröiö „frlmúrari” var þekkt
þegar um 1000 e. Krist. Þá var
þaö notaö um unga handverka-
menn, sem aö loknu námi fengu
svokallaö „fribréf” en þaö veitti
þeim heimild til aö feröast
ókeypis frá einu landi til annars,
án tillits til þeirra takmarkana
sem annars voru viö lýöi i
hverju landi varöandi fólks-
flutninga. Oröiö frimúrari var
semsagt notaö I eiginlegri
merkingu I þann tiö.
AAarkmið og aðferðir
Um markmiö og aöferöir
A tslandi eiga Frimúrarar tvö hús, þaö sem myndin er af stendur I
Reykjavik, en einnig á reglan hús á Akureyri.
aö ýmis konar helgisiöir og
tákn, hafa veriö gerö opinber,
án þess aö nauösynleg túlkun
væri látin fylgja. Þetta hefur oft
leitt til mikils misskilnings
meöal almennir.gs. Innan
frimúrarareglunnar eru þvi
ákveðhum hlutum hal diö alger-
lega ieyndum, til að koma I veg
fyrír slikt. Þjóðfélagsstaöa og
starf skipta engu máli, þegar
um inntöku i regluna er aö
ræöa.”
sem svo voru nefnd, birtist nær
samtimis skipun um aö enginn
þjóðernissinnaður Norömaöur
ætti aö lúta svo lágt aö hnýsast
inn i fundarstaö frimúraranna.
Þrátt fyrir þetta fóru nokkrir,
sem ekki gátu haldiö forvitni
sinni i skefjum, og lituöust um á
staönum. En i raun og veru
reyndist þetta tiltæki
nazistanna veröa þeim til smán-
ar, svo sem fleiri verk þeirra.
—J&P
Frímúrararnir í
Bergen hafa nú flutt í
nýtt húsnæðir en hið
gamla hús reglunnar
verður jafnað við jörðu.
nokkrar spurningar: Hvaö hafa
aöalmáttarstólpar þjóöfélags-
ins aöhafzt i þessum dimmu
göngum og herbergjum, sem
.eru einna likust grafhvelfing-
um. Hvaö hefur veriö aö gerast I
Aösetur Frlmúrara I Bergen.
Fulltrúar Liststofnunar
við háskólann i borginni,
hafa ásamt nokkrum
blaðamönnum, fengið
leyfi til að taka Ijósmynd-
ir, í þeim hluta hússins,
sem enn stendur uppi.
Einn blaöamannanna hefur
ritaö grein um þessa heimsókn,
og setur m.a. fram i henni
þessum vistarverum, þar sem
blöndur af sementi o.fl. hafa
veriö notaöar til aö móta dropa-
steinsketti úr lofti, búa til ýmsar
leynikompur o.s.frv.
I greininni er ekki gerö tilraun
til aö svara þessum spurning-
um, heldur eru aðeins dregin
fram söguleg aöalatriöi regl-
unnar og grundvallarstaö-
reyndir, sem eru byggöar á
hlutlausu efni.
Fróðleiks-
molar
Tölvan
bregður á
leik
Þegar tölva brá á leik fyrir átta
mánuðum fengu tvö þúsund kenn-
arar og starfsmenn viö Tækni-
skólann i Damstadt annaö hvort
tvöfalt kaup eöa ekkert. Pipar-
seinar voru skráöir. sem kvæntir
menn, giftar konur sem fráskild-
ar og til aö kóróna allt voru tutt-
ugu menn skráðir i barneignar-
leyfi.
Þetta er aöeins brot af öllum
þeim vanda, sem hefur kvaliö
starfslið háskólans frá þvi aö þeir
fimm menn, sem sáu um starfiö
voru settir af og tölva kom i staö-
inn.
Hingaö til hefur ekki reynzt
unnt að finna gallann á tölvunni,
og sifellt fjölgar mistökunum og
misskilningnum. Starfsmanna-
stjórinn hefur snúiö sér til fjár-
málaráöuneytisins i Hesse, þvi aö
margir starfsmennirnir hafa ekki
lengur hugmynd um, hvaö þeir
hafa I laun.
Starfsmennirnir vildu einnig fá
launaseöil, sem hægt væri aö bera
saman viö aöra og væru skiljan-
legur. Hingaö til hafa þeir reynzt
óleysanleg gáta, þrátt fyrir aö
gert sé ráö fyrir vissum mistök-
um.
Verstu mistökin hingaö til voru,
þegar tölvan taldi starfsmann
einn eiga sex börn I staö eins og
greiddihonum fimm mismunandi
laun i einum mánuöi.
Ekkert ber
á sjónvarps-
leiða enn
Fjöldi þeirra, sem horfir reglu-
bundiö á sjónvarp i Vestur-
Þýzkalandi hefur vaxiö verulega
milli 1971 og 1976.
Ariö 1971 horföi aöeins fjóröi
hluti þjóöarinnar reglubundiö á
sjónvarpiö. 1974 voru þaö 77%, og
i ársbyrjun núna voru þaö um
79%.
Þetta er mergurinn málsins i
sjónvarps og hljóövarps skýrslu
ARD sjónvarps og hljóövarps
stöövarinnar og Radio Luxem-
burg. 1 þessari skýrslu voru tekn-
ar meö talfræöi kannanir 1974 og
áætlaö aö láta tölvur sjá um út-
reikninga framvegis.
Skýrslan sýndi einnig, aö sjón-
varp er á nær hverju heimili. 1971
var eitt sjónvarp á 90% heimila,
en nú eiga 96% a.m.k. eitt tæki.
Fyrir fimm árum áttu aðeins
3% tvö sjónvarpstæki. Nú á sjötta
hver fjölskylda meira en eitt tæki.
Aukningin er jafnvel enn meiri
hvaö viökemur litsjónvörpum. A
umræddu timabili jókst tala
þeirra fjölskyldna, sem eiga lit-
sjónvarp úr 7% i 37%.
Fjöldi útvarpa hefur aukizt
jafnvel enn meira. Fyrir fimm
árum hlustaöi 69% þjóöarinnar
daglega á útvarp. Nú gera þaö
rúmlega 75%. Aö meöaltah er
kveikt á útvarpinu rúmlega þrjár
klst. daglega — eöa hálftima
lengur en fyrir fimm árum.
Næstum öll útvörpin hafa VHF-
bylgjulengd. önnur hver fjöl-
skylda á tvö útvörp, og 44% eiga
aiúi þess útvarp i biíinn. Næstum
einn þriöji á stereo tæki. Yfirleitt
hlusta menn aöeins á eina eöa
tvær eftirlætis dagskrár, sem eru
venjulega á útsendingarsvæði
þeirra. Yfirleitt skipta menn
sjaldnar um stöö nú en áöur.
Stríplingar
lækka seglin
Heimsþing stripla
ætlar að auka aðgerðir
sinar i vanþróuðum
striplalöndum, Italiu og
Spáni, á næstu árum.
Hinn nýkjörni formað-
ur Alþjóðalega sam-
bands náttúruunnenda,
Frans Mollaest, lýsti þvi
yfir, að allir meðlimir
fengju stripilsskirteini,
sem heimilaði þeim að-
gang að öllum stripla-
ströndum heimsins.
Þetta sagði hann við lok
fimm daga þingsins ná-
lægt Mainz.
Þingið sátu fulltrúar
frá tuttugu löndum og á
að gizka tvö til þrjú þús-
und stuðningsmenn
stripla.
Aðaltakmark stripla
er, skv. orðum for-
mannsins nýja, að gera
kunnugt og láta alla
finna, að ,,allirþeir, sem
enn nota sundföt verða
að sameinast og berjast
fyrir þeim rétti sinum að
synda i vötnum og höf-
um óhindraðir af föt-
um”.