Alþýðublaðið - 06.10.1976, Blaðsíða 11

alþýöu-
blaðiA
Miðvikudagu
r 6. október 1976
MENNING 11
Sundsam-
bandið gefrn*
út minnis-
pemng
Sundsamband Islands
er 25 ára i ár. Af þvi til-
efni mun Sambandið
gefa út minnispening úr
kopar. Þessi útgáfa er
liður i fjáröflunarher-
ferð, sem Sambandið
hyggst beita sér fyrir.
Verð hvers penings er
4.000 krónur og verða
aðeins útgefnir jafn
margir peningar og
pantaðir verða fyrir 1.
desember n.k.
Þeir, sem hug hafa á
þvi að verða sér úti um
minnispening þennan,
geta snúið sér til eftir-
taldra aðila:
Guðmundur Gislason s.
17060
Stefán Ingólfsson, s.
28511
Torfi Tómasson s. 15941
og einnig i afgreiðslu
sundstaðanna Reykja-
vik.
Mesti ósigur: 3-10, gegn Stoke i
iyrs'tu öeiiá áriö 1937.
Mesti markaskorari: Ronnie All-
en, 208 mörk (1950-1961).
Flest mörk á einu timabili:
William „Ginger” Richardson
(1935-1936)
Leikmaður með flesta landsleiki:
Stuart Williams, 43 (Wales)
Mesta sala: Asa Hartford, til
Man, City, fyrir 225000 pund,
ágúst ’74
Mestu kaup: Willie Johnston, frá
Rangers fyrir 13800 pund des. ’72.
Leikmenn:
Markverðir: John Osborne,
Bob Ward og Tony Godden.
Varnarmenn: Ray Wilson,
Paddy Muligan, Gordon Nisbet,
Alistair Robertson, John While,
Trevor Thompson, David Rush-
bury, Tony Cooper, Derek
Statham, Brian Clarke og Martyn
Davies.
Miðvallarleikmenn: Johnny
Giles, Len Cantello, Bryan Rob-
son, John Trewick, Wayne
Hughes, Colin Gregson og Mick
Martin.
Sóknarleikmann: Alistair
Brown, Tony Bröwn, Alan
Glover, Joe Mayo, Willie John-
ston, Ian Edvards, Steve Lynex,
Kevin Summerfield, Mark
Trentér og Ray Treacy.
Markhæstu leikmann: 1975-’76:
Þetta íeiktimabil skoraði WBA
58 mörk i deildar- og bikarleikj-
um. Af þeim skoraði Tony Brown
12, Alistair Brown 11, Joe Mayo 8
og Willie Johnston 7.
Vilhjálmur Hjálmarsson, menntamálaráðherra:
Ráðherra skylt að meta sjálfur
aðstæður er veita skal stöður
Þann 17. september s.l. var
Rögnvaldur Sæmundsson skóla-
stjórii Keflavik settur aðstoðar-
skólastjóri við Fjölbrautaskól-
ann i Breiðholti. Sú ákvörðun
var i samræmi við tillögur
skólameistara þar, fræðslu-
stjórans i Reykjavik og minni-
hluta (1) fræðsluráðs.
Meirihluti fræðsluráðs (5) mælti
með öðrum umsækjanda.
Vegna blaðaskrifa og bókana
hjá fræðsluráði og borgarráði
þykir mér rétt að gera örlitið
nánari grein fyrir viðhorfi minu
en ég hef áður gert opinberlega.
Inntak þeirrar umræðu, sem
fram hefur farið er annars veg-
ar það hvort ráðherra sé skylt
lagalega — eða a.m.k. siöferði-
lega að hlita tillögum
meirihluta fræðsluráös. Hins-
vegar er svo spurningin um það,
hvort rétt hafi ráðist um skipan
nefndrar stöðu efnislega. Fleiri
atriði hafa dregist inn I þessa
umræðu, eins og gengur, en þau
skipta minnu.
„Réttindi og skyldur”
ráðherra.
Alþýðublaðið tilfærir i leiöara
24. september lagagrein, sem
segir, að ráðherra veiti stöður
,,að fengnum tillögum fræðslu-
ráðs”. Siðan fullyrðir ritstjórinn
að það sé „skýrt tekið fram að
ráðherra skuli fara að tillögum
fræðsluráðs”.
Þar sem þessi lögskýring hef-
ur mér vitanlega aldrei sést
áður né nokkur undir hana tek
ið, virðist þarflaust að eyða orð-
um aðhenni. — Veitingavaldið I
þessu tilviki er hjá ráðherra.
Þá er að meta hvort ráðherra
sé samt sem áður siðferðilega
skylt að veita stöður samkvæmt
tillögum umsagnaraðila.
Ellegar þá að eðlilegt verði að
teljast að hann geri það, og þá
án þess að leitast við að meta
aðstæður sjálfur.
Um þetta segir fyrrverandi
menntamálaráðherra, Gylfi Þ.
Gislason I greinargerð árið
1960:
,,Ef fræðsluráð eða skóla-
nefnd hafa einróma mælt með
umsækjanda i skólastjóra- eða
kennarastöðu og fræðslu-
málastjóri hefur einnig lagt til,
að sá umsækjandi hlyti stöðuna,
hefiégávalltfarið eftir þeim til-
lögum, þótt ráðherra sé slikt að
visu ekkiskylt, þar eð hann einn
ber ábyrgð á veitingunni og
valdið er óskorað i hans hendi
en aðeins um tillögurétt að ræða
hjá fræðslumálastjóra og
fræðsluráöi eða skólanefnd.
Hins vegar er mjög algengt, að
fræðsluráð eða skólanefndir séu
ekki sammála i umsögnum sin-
um. Ég hef heldur aldrei veitt
skólastjóra- eða kennarastöðu
gegn sameiginlegum tillögum
fræðs lumá1astjóra og
meirihluta fræðsluráðs eða
skólanefndar, þótt til þess beri
ráöherra enn siður skylda en
þegar fræðslumálastjóri og allt
fræðsluráð eða skólanefnd eru á
einu máli. Á hinn bóginn hefur
það oft gerst, að tillögur
fræðslumálastjóra og fræðslu-
ráðs eða skólanefndar hafa ekki
farið saman, eins og átti sér
stað i þvi tilviki sem hér er um
að ræða, og hlýtur ráðherra þá
að vega sérstaklega og meta
þau rök, sem liggja að baki
hvorri tillögunnium sig, einkum
þóog sérílagi ef fræðsluráð eða
skólanefnd er ekki sammála,
svo sem einnig átti sér stað i
þessu tilviki”.
Það er af tveimur ástæðum að
ég tilfæri þessi ummæli fyrr-
verandi menntamálaráðherra.
Ég tel það skipta máli, hvernig
aðrir menn litu á þessa hluti
þegar þeir stóðu i minum spor-
um. Og ég treysti mér ekki að
orðfæra betur mina eigin
skoðun á þessu atriði.
Venjur og frávik.
Þrátt fyrir þetta hef ég fylgt
þeirri starfsvenju að hlita til
lögum umsagnaraðila nema
mér hafi sýnst nokkuð sterk rök
hniga i gagnstæða átt. Skal ég
nefna tvö dæmi þvi til skýringar
hvenær ég tel nauðsynlegt að
bregða vana að þessu leyti.
1 fyrra dæminu haföi skóla-
nefnd raðað umsækjendum um
skólastjórastöðu þannig:
1) íþróttakennari við skólann
2) Skólastjóri með langan
starfsferil að baki og full
réttindi.
3) Reyndur skólastjóri en án
réttinda. —
Allir umsækjendur höfðu ágæt
meðmæli. Mér virtist númer 2
hafa ótviræöa yfirburði og veitti
honum stöðuna.
Siðara dæmið sem ég nefni er
af öðru skólastigi. Við atkvæða-
greiðslu um lektorsstöðu fékk
bandariskur gistilektor flest at-
kvæði, enda hafði hann getið sér
gottorð sem kennari. Islending-
ur með doktorsgráðu fékk færri
atkvæði. Hann hafði áður sótt
um prófessorsstöðu i sömu
grein og dómnefnd metið hann
hæfan til þess starfa. Ég taldi
rétt hans meiri og hann fékk
veitingu.
Stjórnmálaskoðanir réðu
engu i nefndum tilvikum þeir
sem stöður hlutu eru ekki
skoðanabræður ráðherra á
stjórnmálasviðinu.
Flest orkar tvimælis þá gert
er. En mat þess sem veit-
ingavald hafði aö lögum og bar
ábyrgð samkvæmt þvi réði hér
úrslitum. — Mér er annars nær
að halda að ef grant væri eftir
gáð teldist ég fremur ámælis-
verður fyrir að fara of oft eftir
tillögum umsagnaraðila við
embættaveitingar heldur en hið
gagnstæða.
Var rétt ráðið i
Breiðholti?
Það er mergurinn málsins að
um það eru skiptar skoðanir.
Agreiningur virðist einkum eða
einvörðungu snúast um það
hvor sé hæfari af tveimur Bragi
Jósefsson eða Rögnvaldur
Sæmundsson. Það verður að
meta sjálfstætt. Fjöldi umsókna
um aðrar stöður skiptir ekki
máli i þessu tilviki. Báðir
umsækjendur hafa tilskilda
menntun og þar með réttindi.
Virðist þá eðlilegt að huga að
starfsferli. — Rögnvaldur
Sæmundsson hefur stýrt stórum
skóla um langa hrið. Hann hefur
reynst traustur starfsmaður og
farsæll stjórnandi. Samstarf við
sk’ólanefnd, sveitastjórn og
raóuneyti hefur verið gott. —
Bragi Jósefsson hefur kennt i
Bandarikjunum en ekki stjórn-
að skóla á íslandi. Aftur á móti
varhann deildarstjóri i mennta-
málaráðuneytinuí tvö ár og hef-
ur viða komið við sögu eins og
flestum er kunnugt, m.a. af
blaðaskrifum fyrr og nú.
Að fengnum umsögnum og að
gerðum samanburði á ferli
þessara tveggja umsækjenda
ákvað ég að setja Rögnvald
Sæmundsson aðstoðarskóla-
stjóra við Fjölbrautaskólann i
Breiðholti, þar sem ég taldi þá
lausn hagkvæmari fyrir stofn-
unina.
Fræðsluráð, blöðin og
borgarráðið.
Nokkur dagblöð og meirihluti
fræðsluráðs og borgarráðs virð-
ast telja það hneyksli og vald-
niðslu m.m. ef ráðherra fer ekki
að vilja meirihluta fræðsluráðs
um veitingu embætta. Þessir
aðilar vita þó betur. — Ég vitna
til þess sem að framan segir,
m.a. til greinargerðar fyrrver-
andi menntamálaráðherra og
visa slikum fullyröingum ger-
samlega á bug. Samningur rikis
og borgar um fjölbrautaskólann
breytir i engu gildandi lögum
um embættaveitingar. Það er
og fráleitt sem fram kemur i
einni „bókuninni” að ráöherra
sé nánast óheimilt aö leita
umsagna fleiri aðila en fræðslu-
ráðs. Slikt tekur engu tali og er
ekki svaravert.
Ég árétta að lokum:
Ráðherra er eigi aöeins rétt
heldur skylt að leitast við að
meta sjálfur aðstæður er veita
skal stöður. ótviræðust er þó
skylda hans til þess ef uppi er
ágreiningur, bæði innan
fræðsluráðsins sjáifs og milli
meirihluta þess annars vegar og
fræðslustjóra og viðkomandi
skólastjóra hins vegar, eins og
hér átti sér stað.
Það er eðlilegt að menn greini
á og kynni skoðanir sinar með
ýmsum hætti og hagi orðavali
eftir smekk. En glumrugangur
nokkurra kunningja minna á
nokkrum dagblöðum að undan-
förnu sýnist mér.ekki þungur á
metum i efnislegri umræðu.
Vilhjálmur Hjálmarsson.
menntamálarAðherra TEKUR NÚ
* JF
SKAKKAN P0L I HÆÐINA Athugasemd við greinargerð hans
Hér á undan hefur verið birt
athugasemd Vilhjálms Hjálm-
arssonar, menntamálaráð-
herra, vegna skrifa nokkurra
blaða um veitingu hans á starfi
aðstoðar-skólastjóra við fjöl-
brautarskólann i Breiðholti.
Menntamálaráðherra hefur
tekið skakkan pól i hæðina með
birtingu þessarar löngu grein-
argerðar eða athugasemdar.
Það hefði betur sæmt svo mæt-
um manni, að viðurkenna i eitt
skipti fyrir öll að menntamála-
ráðuneytið hefur beitt dr. Braga
Jósepssyni órétti, ekki aðeins i
eitt skipti, heldur margoft.
Til þess nú að menntamála-
ráðuneytiö og menntamálaráð-
herra fái rétta mynd af máli
þessu, og til að hnekkja fullyrð-
ingum menntamálaráðherra,
þar sem hann visar meðal ann-
ars i ummæli Gylfa Þ. Gislason,
ar, fyrrum menntamálaráð-
herra, skal eftirfarandi tekið
fram:
1. Menntamálaráðherra vitn-
ar i ummæli Gylfa Þ. Gislason-
ar, þar sem meðal annars er
rættum fræðslumálastjóra.Siö-
an er vikið að þeirri ákvörðun
Vilhjálms Hjálmarssonar,
menntamálaráðherra, að leita
umsagnar fræöslustjóra.Hér er
um að ræöa tvö algjörlega að-
skilin embætti.
2. Embætti fræðslumálastjóra
var byggt á lögum frá 1946 og
reglugerðum og erindisbréfum,
sem byggð voru á eldri lögum,
allt frá þeim tima, er embætti
fræðslumálastjóra var stofnað
stuttu eftir aldamót.
3. Embætti fræöslustjóra er
byggt á lögum um grunnskóla
frá 1974. Fræðslustjórarnir voru
þess vegna alls ekki til, þegar
Gylfi Þ. Gislason var mennta-
málaráðherra og viðhafði þau
ummæli, sem núverandi
menntamálaráöherra byggir á i
greinargerð sinni.
4. Fræðslumáiastjóri, sam-
kvæmt þágildandi lögum, var
umsagnaraðili um öll málefni
menntamálaráðuneytisins.
Frekari útfærzlu á þessu mikla
valdi fræðslumálastjórans má
einnig sjá i milli 30 og 40 tilvik-
um i reglugerðum og erindis-
bréfum.
5. Fræðslustjórar, samkvæmt
núgildandi lögum og reglugerð,
heyra beint undir ráðuneytis-
stjóra menntamálaráðuneytis-
ins, en ráðuneytisstjóri heyrir
siðan undir ráðherra.
6. Fræðslustjóri, sam-
kvæmt þágildandi lögum,
heyrði beint undir menntamála-
i;áðherra.
7. Samkvæmt 12. grein laga um
grunnskóla fer fræðsluráð með
stjórn fræðslumála innan sins
umdæmis. Samkvæmt sömu
lögum er fræöslustjóri forstööu-
maður fræðsluskrifstofu (sbr.
15. gr.) sem fræðsluráð hefur
umsjón með (sbr. 12. gr.)
Fræðslustjóri er þess vegna
framkvæmdastjóri fræðsiuráðs
og embættismaður þeirra sveit-
arstjórna, sem eru innan
fræðsludæmisins, jafnframt þvi
sem hann er embættismaður,
sem heyrir undir ráöuneytis-
stjóra (samkvæmt reglugerð
um menntamálaráðuneytið).
Vera má að þessi athugasemd
við greinargerð menntamála-
ráðherra sé nokkuð flókin. Hún
er hins vegar rétt og tekur af
allan vafa um, að tilvitnun ráð-
herra i ummæli fyrrverandi
menntamálaráðherra þjónar
engum tilgangi. Málið allt er
jafn ógeðfellt og fyrr. —
Menntamálaráðherra gefur
heldur enga skýringu á þvi
hvers vegna dr. Bragi hefur
ekki komið til greina i þær 12
stöður, sem hann hefur áður sótt
um. Þar þyrfti vafalaust lengri
greinargerð.
—Arni Gunnarsson.