Alþýðublaðið - 16.12.1976, Blaðsíða 13

alþýðu-
MaAiA
Fimmtudagur 16. desember 1976
UTLÖMD 13
ÁHRIF ALÞJÓÐLEGRA NÁMSMANNASKIPTA
Á FRIÐARVIÐLEITNI í HEIMINUM
»
vissulega i skólastarfi sinu
grætt verulega á kynnum af
skólastarfii öörum löndum ekki
siöur en þeir binda vonir viö aö
aðrir hafi og gert með þvi að
kynnast bandarisku skólunum.
Samvinna viö heimamenn á
hverjum staö hefur gefið ágæta
raun, enda eru þeir i beztri að-
stöðu til að sjá um og skipu-
leggja námsmannaskiptin, hver
hjá sér, svo að sem mestu gagni
megi verða.
Samvinna við rikisstjórnir
hlutaðeigandi landa er auðvitaö
ekki siður mikilsverð, sem auð-
vitað byggist á að skiptinemum
sé gert sem auðveldast að fá
óskir sinar uppfylltar um það,
sem hverjum er hugstæðast.
Væri það ekki fyrir hendi,
mynditilraunin missa marks aö
verulegu leyti.
Af þessu leiöir svo beint, að
skólayfirvöld i öllum löndum,
sem þátt taka i skiptináminu,
verða að hafa talsverða skipu-
lagningu með höndum, til þess
að mæta óskum og þörfum að-
kominna nemenda og ekki siður
að hafa með höndum skipulag á
þvi hverjir og úr hvaöa sköla-
flokkum veljast til náms á er-
lendri grund.
Augljóst virðist, að hugmynd-
inbýr við sivaxandi áhuga, eftir
þvi sem reynslan sýnir gagn-
semi hennar og notagildi.
bessi reynsla er nú hagnýtt
bæði af stjórnvöldum og einka-
aðilum, til þess að greiöa fyrir
samskiptunum og gera þau
áhrifarikari og nú eru fyrir
hendi alls um 3000 Fulbright
styrkþegar i um 1000 skóla-
stöðvum viðsvegar um Banda-
rikin til halds og trausts og ráð-
gjafar.
Þýðingarmikil
starfsemi
„Eftir reynslu mina sem
öldungadeildarþingmaður i 30
ár og 15 ára starf sem formaður
i utanrikismálanefnd” segir
Fulbright, „get ég fullyrt með
góðri samvizku, að nemenda-
skipti og önnur menningarsam-
skipti milli landa er bezta og
auöveldasta leiðin, til þess að
auka alþjóðlegan skilning.
Þetta byggi ég á þvi sem ég hefi
orðið áskynja á ferðum minum
til annarra landa og viðtölum
við málsmetandi fólk.
Ég trúi þvi að starf mitt i
þessum efnum sé langsamlega
þýðingarmest af þvi, sem mér
hefur auðnazt að vinna á þing-
ferli minum, og ég vil bæta þvi
við, að ég held, að enn ætti að
1 auka hér við í þeim tilgangi ein-
um að gera sem flestum kleift
að skiptast á heimsóknum, þó
skemmri tima tækju. Ef kynni
1 og skilningur sem af þeim leiðir
áorkar ekki að færa okkur sam-
an, er ég þess fullviss að það
gerist ekki frem.ur með sifelld-
um kviða af hótunum stórvelda
eða smærri rikja af gjör-
eyðingarvopnum á borð við
vetnissprengjur.
Hættan af öðru eins á að
kenna okkur að leita nýrra
áhrifarikra leiða, til þess að af-
stýra sjálfsmorði mannkynsins.
Spurningin er bara hvort viö
getum það eða viljum, eins og
Kissinger, utanrikisráðherra
okkar hefur orðað það, „hvort
við erum færir um að fram-
kvæma þær hugsjónir og töku
ákvarðana, sem heimsbyggðin
þarfnast mest”.
Ég trúi þvi, að okkur sé þetta
fært og ég er enn sannfæröari
um að við viljum, ella erum við
ekki færirum aö axla ábyrgöina
á háska okkar tima.
Ég tel okkur vera vel á vegi
stadda þegar við gætum þess,
að siðan 1946 að skiptinemalögin
voru samþykkt, hafa um 150
þúsund manns notið þeirra. Þar
af eru nú 20 manns, sem skipa
háar stöður i stjórnkerfinu, yfir
250, sem gegna ráðherrastöðum
i fylkjunum og þúsundir af lög-
gjöfum, skólamönnum og
blaðamönnum, sem hafa lykil-
aðstöðu viðsvegar um Banda-
rikin og erlendis.
Ég tel efalaust, að skiptinem-
ar, sem dreifðir eru um viða
J.W. Fulbright
veröld og búa að rækilegum
kynnum á hugarfari og þjóð-
félagsástandi i framandi lönd-
um, séu allra liklegastir til aö
geta metið og metið rétt marg-
visleg mannleg fyrirbæri, sem
ekki eru á annarra færi i sama
mæli, og ég er sannfærður um
vilja þeirra yfirleitt, til þess að
leysa deilur og handleika
skoðanamuná viðari grundvelli
en ella. Þannig geta þeir haft
áhrif á skoðanamyndun innan
sinna verksviða, hver i sinu
landi.
Þetta tel ég þýðingarmest af
öllu, sem nú er reynt að gera i
veröldinni i sókn að friði.
Mér er það sérstök ánægja að
hafa orðið þess var, að önnur
riki eru nú að taka upp sams-
konar starfsemi.
Heppnist það i svipuðum mæli
og ég tel okkur hafa lánast, eig-
um við að geta gert okkur von
um siaukna samvinnu þjóða
milli, sem stefnir að þvi að
framvegis verði deilur ekki út-
kljáðar með hólmgöngum þar
sem menn eru gráir fyrir járn-
um, heldur með skynsamlegum
og friðsamlegum aðgerðum,
sem byggðar eru á þekkingu og
velvild.
í þessu liggur fyrst og fremst
von min — ef til vill langtima-
sjónarmið um von fyrir mann-
kynið.
Vera má, að timinn sé naum-
ur, en við verðum að kappkosta
að hagnýta hann sem bezt, við
öll, sem teljum það vel þess
virði að beita öllum hugsanleg-
um ráðUm i þjónustu friðarins.
Við getum ekki látið það liðast
átölulaust, að fé skorti til þess-
ara hluta á sama tima sem við
eyðum milljörðum i hergögn og
hundruðum milljóna á allskonar
meira og minna tilgangslausan
áróður erlendis. En það er ótrú-
lega erfitt að fá stjórnvöld og
þing til að verja nokkrum tug-
um milljóna til þess aö styrkja
og efla þessa starfsemi, sem þó
hefur skilað þeim árangri, sem
drepið er á að ofan.
Þáttur Kissingers
uta nriki sr áðher ra
Utanrikisráöherra okkar, hr.
Kissinger, hefur sýnt fullkom-
inn skilning á þýðingu þess, að
kynni meðal þjóða séu lykill að
sáttum og samlyndi. Hann lét
svo ummælt á fundi með yfir-
stjórn námsmannaskipta, að við
yrðum að horfast i augu við þá
staðreynd, að tækniþróun nú-
timans væri svo hröð, að menn
bókstaflega gæfu sér ekki tima
til að athuga afleiðingarnar af
fjölmörgu, sem tækniþróunin
getur leitt til, ef henni er ekki
jafnframt samfara einlægur
vilji til að hagnýta hana mann-
kyninu til blessunar.
Hann benti á, að allskonar
kapphlaup, meira og minna
sprottið af misskilinni þjóð-
rembu gæti einmitt vaxið og
dafnað og aukið spennu, sem
engum væri til góðs.
Ráðherrann lét svo ummælt,
að hann hefði rækilega orðið
þessvará sinum mörgu ferðum
og samræðum við fólk af ólík-
ustu þjóðernum, trúarbrögðum
og li'fsviðhorfum, að einmitt
persónuleg kynni manna og
þjóða milli, væru öruggasta
leiðin til samkomulags um.
vandasöm viðfangsefni.
Þetta er mér óblandið gleöi-
efni, og ekki sizt vegna þess, að
mér virðist að smátt og smátt sé
að aukast skilningur i þessa átt
á æðristöðum, þar sem hlutirnir
eru ákveðnir. Við margt hefur
verið að glima og þvi er ekki að
neita að við höfum stundum
mætt ótimabærri tortryggni. En
með þvi að opna land okkar fyr-
ir augum gestanna og með
hreinskilinni alúð þjóðarinnar
gagnvart þeim, hefur tortryggni
um einhver undirmál frá okkar
hálfu hjaðnað býsna fljótlega.
Og reynslan er sú, að hér innan-
landshafa menn yfirleittfagnað
starfseminni, þegar frá er tek-
inn McCarthy á fyrstu árunum
meðan hann gekk mesta ber-
serksganginn.
Getum við eflt hið
mannlega i samskipt-
um milli þjóða eða á
mannkynið að brenna i
eldi ótimabærra
deilna?
Spurningin, sem við stöndum
frammifyrir, er sú, hvort okkur
megi verða auðið að efla hið
mannlega i samskiptum okkar
við aðrar þjóðir. Hér dugir eng-
inn einstefnuakstur og sizt af
öllu að reyna að beygja aðra
undir okkar vald i veraldlegum
skilningi.
En ef viö beitum öllum okkar
mætti aö þvi að láta aðra njóta
góðs af getu okkar og kunnáttu,
eigum við að geta brotið niður
marga múra, sem enn skilja
þjóðirnar aö.
Hvort okkur auðnast á þann
hátt aö afstýra alvarlegustu
áföllum, verður framtiðin úr aö
skera. En samt er það, að minu
mati eina vonin. Eftir þeirri
stefnu eigum við að stýra ein-
læglega og hispurslaust, og það
verður þá að arka að auönu
hvernig til tekst.
Vitanlega er ekki sama
hvernig á þessu er haldið. Við
megum ekki setja okkur i þá að-
stöðu, að við og okkar skoðanir
séu hinar einu sáluhjálplegu og
réttu. Það vekur ætið andóf og
kann að skaða alvarlega.
Við eigum þvert á móti, að
kappkosta að miðla af þvi sem
viö höfum verið gæddir, i full-
kominni einlægni þess, sem fús
er til að láta aöra yfirhöfnina af
hendi.eigi hann tvær! Og takist
okkur að gera aðra þátttakend-
ur i þvi, sem við höfum bezt að
miðla, frelsishugsjónum okkar
er leiðin hálfnuð að marki og vel
það.
Friður og frelsi eiga aö vera
okkar vigorð og að þeim unnið
falslaust. Hér er ekki aðeins átt
við stjórnmálalegtfrelsi, heldur
og — og ekki siður — frelsi frá
fáfræði ótta og skorti.
Þetta er háleitt markmiö og
kann að verða langsótt. En allar
ferðir hefjast á fyrsta skrefinu.
Mér er það einlægt gleðiefni,
hafi mér tekizt að benda á raun-
hæfa leið i áttina að þessu
marki, sem ég trúi að sé. Til
þess var stofnað af minni hálfu
með lögunum, sem ég hefi verið
heiðraður með að kölluö eru
Fulbright lögin.
Þýtt og endursagt
VÍKURÚTGÁFAN

KAMALA, saga frá Indlandi eftir Gunnar Dal. Þetta
; er tvímælalaust mjög athyglisverð skáldsaga, auk
þess að vera skemmtileg aflestrar. Sigvaldi
Hjálmarsson skrifar formála fyrir henni og kemst
m.a. svo að orði: Sagan er sannferðug lýsing á ind-
j versku sveitalífi. Gunnar færist mikið í fang og
| kemst ágæta vel f rá miklum vanda. Hann opnar okk-
; ur nýjan heim.
MEÐ HÖRKUNNI HAFA ÞEIR ÞAÐ eftir Ragnar
Þorsteinsson. í bók þessari eru níu eftirminnilegir
æviþættir og nokkrar smásögur. Guðmundur G.
IHagalín segir í formála m.a.: I bók þessari gætir
í mjög þess, sem ríkast er í f ari höf undarins, einlægr-
jar samúðar i garð lítilmagnans, ennfremur aðdáun-
1 ar á þreki og sönnum manndómi. Þá er að f inna þar
kimni og glettni, en þær frásagnir bera af, þar sem
höfundur lýsir fangbrögðum slyngra sjómanna við
Ægi í æstu skapi.
ÞEGAR LANDIÐ FÆR MAL eftir Þorstein
jMatthiasson. í bók þessari er að f inna 21 frásöguþátt,
en höfundur er kunnur af fyrri bókum sínum, sem
haf a orðið mjög vinsælar. í f yrra kom út eftir hann I
DAGSINS ÖNN og er hún algjörlega uppseld.
ÉG TRÚI Á KRAFTAVERK frásagnir af lækninga-
undrum vegna fyrirbæna, færð í letur af Kathryn
Kuhlman. Hér er á ferðinni sérstæð bók, byggð á f rá-
sögnum f jöida fólks, sem hefur læknast af banvæn-
um sjúkdómum f yrir mátt bænarinnar. Þetta er bók,
sem mun vekjaóskipta athygli og verða mikið lesin.
☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆