Alþýðublaðið - 16.12.1976, Blaðsíða 18

18 LISTIR/MENNING
alþýúu
blaóiA
Nýjar bækur:
9. bindi
ritsafns
Ármanns Kr.
komið út
Bókaútgáfa Odds Björnssonar
hefur gefiö út og sent frá sér 9.
bindið i ritsafni barna- og ungl-
ingabóka Armanns Kr. Einars-
sonar, en fyrsta barnabók Ar-
manns „Margt býr i fjöllunum”
kom út 1937, en alls hefur hann
skrifað nær þrjá tugi barna-
bóka, auk smásagnasafns og 3ja
skáldsagna fyrir fullorðna.
Nýja útgáfubókin er „Fræki-
legt sjúkraflug”, en hún er 6.
bókin i flokki Arnabókanna og
kom fyrst út 1958, og hefur lengi
verið ófáanleg. Arnabækurnar
hafa notið mikilla vinsælda,
m.a. hefur þeim verið breytt i
leikgerð, og hafa 40 hálfrar
stundar leikþættir verið fluttir i
barnatima útvarpsins á undan-
förnum árum. Einnig hafa
nokkrir þáttanna verið þýddir á
sænsku og fluttir i útvarpið i
Stokkhólmi.
Þá hafa allar Arnabækurnar
veriðþýddar á norsku og gefnar
út i Noregi. Þar hafa bækurnar
náð mikilli útbreiðslu, meðal
annars sökum þess, að þar hef-
ur nefnd skólamanna og bók-
menntafræðinga valið bækurn-
ar til notkunar i norskum skóla-
bókasöfnum.
Nokkrar Arnabókanna hafa
einnig komið út á færeysku og
dönsku. A kápusiðu „Frækilegs
sjúkraflugs” segir meðal ann-
ars: „Góðar bækur handa börn-
um og unglingum eru grund-
vallarskilyrði til mótunar bók-
menntaþroska hinnar ungu kyn-
slóðar”.
Bókin er 142 bls. að stærð,
prentuð og bundin hjá Prent-
verki Odds Björnssonar hf.
Akureyri. Káputeikning er eftir
Max Weihkrauch, en i bókinni
eru 10 heilsiðu teikningar, eftir
Halldór Pétursson listmálara.
Ot er komið á vegum Alþýðu-
sambands Islands og Menn-
ingar- og fræðslusambands
alþýðu timaritið Vinnan, 2.-3.
hefti ársins 1976.
Hefti þetta er að mestu leyti
helgað 60 ára afmæli Alþýðu-
sambands Islands, sem er á
þessu ári.
1 ritinu er meðal annars efnis
ávarp forseta ASl Björns
Jónssonar er hann nefnir
„Sextiu ára barátta”, þar fjall-
ar Björn nokkuð um stofnun
Alþýðusambandsins hinn 12.
marz árið 1916 og ber samtökin
eins og þau voru þá saman við
það sem þau eru nú i dag. Björn
telur að markmið Alþýðu-
sambandsins sé hið sama þá og
nú, barátta fyrir réttindum
verkalýðsstéttarinnar á öllum
sviðum, og umfram allt eilif
barátta fyrir réttlátu og betra
þjóðfélagi, — þjóðfélagi frelsis,
jafnréttis og bræðralags.
Eindreginn félagsskap-
ur gjörbreytir íslenzku
þjóðlifi...
....heitir grein sem Ólafur R.
Einarsson ritar. 1 greininni leit-
ast Ólafur við að færa rök að
þeirri skoðun að gildi samtak-
anna sé samtakamátturinn.
Þessu til stuðnings rekur hann
nokkra þætti úr sögu verkalýðs-
baráttunnar á Islandi.
Grein þessi er vel upp sett,
með tilvitnunum i blöð,bækur og
timarit auk mynda frá þeim
timum sem um er f jallað hverju
sinni.
Verkamannabústaðir
Verkalýðsbaráttan og
húsnæðismálin... heitir grein
eftir Sigurð Guðmundsson. Þar
Brot úr sögu Almanna-
trygginga...
....heitir samantekt Gðrúnar
Helgadóttur og Þorgerðar
Benediktsdóttur, en þær eru
báðar starfsmenn Tryggingar-
stofnunar rikisins. 1 grein sinni
stikla þær á stærstu atriðunum
varðandi þróun almannatrygg-
inga landsins. Grein þessi er öll
hin fróðlegasta.
tslenzk verkalýðs-
hreyfing 1920-1930
...er grein, sem að mestu fjallar
um bók Svans Kristjánssonar,
sem ber sama heiti og greinin.
Bók þessi fjallar um sögu
islenzkrar verkalýðshreyfingar
á 3. áratugnum. 1 formáia að
greininni segir meðal annars að
hingað til hafi saga verkalýðs-
hreyfingarinnar litt verið rann-
kreppuárunum áttu sumir ekki i
nnað hús að venda en ‘
uicfo tmiMir ó h1'ð Vin
>umir ekki ^
hroðaleg- W
er rakin barátta verkalýðs-
hreyfingarinnar fyrir bættu
húsnæði verkalýð til handa og
segir i greininni að þegar sleppi
hinum beinu kaupum og kjara-
málum þá hafi verkalýðssam-
tökin látið húsnæðismálin meira
til sin taka en nokkurn annan
þjóðfélagsþátt.
Með grein þessari eru nokkr-
ar ljósmyndir, sem tala skýrara
máli en nokkur orð um ástand
húsnæðismála hjá alþýðu
manna á fyrstu áratugum þess-
arar aldar. Ljósmyndir þessar
tók Sigurður Guttormsson og
þykja þærstórmerk heimild um
lifskjör verkamanna á þessum
timum.
sökuð af sagnfræðingum og
þjóðfélagsfræðingum. Nú virð-
ist hins vegar, með tilkomu
kennslu i þjóðfélagsfræðum við
H.Í., sem áhugi á slikum rann-
sóknum sé að aukast.
Bók sú sem gerð er að umtals-
efni í greininni er nýkomin út
hjá bókaútgáfunni Orn og
Örlygur.
Viðtöl
Þá eru i ritinu viðtöl við Jón
Sigurðsson fyrrverandi forseta
Sjómannasambands ísiands og
einnig við þrjá starfsmenn ASÍ.
Tilvitnanir
Þess má geta að lokum að i
ritinu eru kaflar sem nefnast
Verkalýðsbaráttan og bók-
menntirnar. Hér er um að ræða
safn tilvitnana i þekkta bók-
menntafrömuði þjóðarinnar,
svo sem Þórberg, Halldór
Laxness, Þorstein Erlingsson,
Einar Benediktsson og fleiri.
Tilvitnanir þessar fjalla á einn
eða annan hátt um verkalýðs-
baráttuna og verkalýðinn.
Hér er á ferðinni vandað og
fróðlegt rit, sem ætti að vera
fengur öllum þeim sem láta sig
verkalýðsmál einhverju skipta.
Tækni/Vísindi
Leyndardómur Veddel selsins 3.
Visindamenn á
Suðurskauts-
landinu hafa
rekiztá Veddel-1
sel, sem gat
kafað niður á
600 metradýpi
og upp aftur
á
tima en 12
,minútum.
Hjá öðrum spendýrum, svo
sem manninum myndu lungu og
barki verða fyrir óbætanlegu
tjóni við svipaðar aöstæður.
Við köfun getur hann farið
um 100 metra niður á einni min-
útu án þess að það hafi slærn-
áhrif á lungu né eyru.
Barki selsins getur lagzt sam-
anánþessaö verða fyrir nokkru
tjóni. Þetta er eiginleiki, sem.
önnur spendýr hafa ekki yfir að'
ráða.
l*l;isl.os lil’
Grensásvegi 7
Simi ,(2655.
Þjóðmálaþættir
- eftir Jóhann Hafstein
Út eru komnir hjá Al-
menna bókafélaginu
Þjóðmálaþættir eftir
Jóhann Hafstein fyrrv.
forsætisráðherra. Er
hér um að ræða úrval,
sem hann hefur sjálfur
gert úr ræðum sinum og
ritgerðum frá 36 ára
stjórnmálaferli hans. Á
kápu bókarinnar segir
m.a.
Jóhann Hafstein hóf stjórn-
málaferil sinn árið 1940 við upp-
haf nýrra tima i sögu vorri —
mesta umbrotaskeiðs sem yfir
landið hefur gengið. Siðan hefur
hann jafnan staðið þar nær-sem
mikilvægustu stjórnmálaákvarð-
anir voru teknar og oft verið
frumkvöðull þeirra, ýmist sem
áhrifamikill þingmaður, ráð-
herra mikilvægra málaflokka eða
sem forsætisráðherra. í þessa
bók hefur Jóhann Hafstein tekið
saman hluta af ræðum sinum og
ritgerðum. Við valið hefur hann
umfram alit haft i huga fræðslu-
sjónarmið, — að veita fræðslu um
þjóðmál og þjóðmálaviðhorf
timabilsins, — eða eins og hann
kemstað orði i formálsorðum: „1
stjórnmálastarfi minu hefi ég oft-
lega heyrt undan þvi kvartað,
einkum meðal ungs fólks, að til
litilla fanga væri að sækja i rit-
aðar heimildir um þjóðmálin og
önnur skyld málefni. Slikt stæði
fyrir þrifum þroska hinna ungu,
sem brennandi áhuga hefðu á
stjórnmálaþróun og vildu láta
hana til sin taka.”
Þjóðmálaþættir eru 270 bls. að
stærð, prentaðir i Prentverki
Akraness.
f Bróéir ma
Ljónshjarta

Astrid Lindgreir/
BR0ÐIR MINN
LJÓNSHJARTA
Heimskringla hefur
gefið út bókina „Bróðir
minn Ljónshjarta” eftir
Astrid Lindgren, en hún
er vafalaust einhver
snjallasti og hugmynda-
rikasti höfundur barna-
bókmennta sem nú er
uppi.
Efnisvalhennar er fjölbreytt. A
kápu síðu segir:„Með ævintýra-
sögunum, sem hún hefur sent frá
sér á siðustu árum, hefur hún enn
aukiö við hróður sinn, margir
telja þær beztu verk hennar.
Bróðir minn Ljónshjarta er ein
þessara sagna og vakti mjög
nikla athygli og umtal þegar hún
kom fyrst út árið 1973. Sagan er
að hætti ævintýra dregin sterkum
dráttum, fögur, uggvænleg og á-
hrifamikil frásögn um gott og illt
— og um leið full af töfrum og
skáldskap.
1 bókinni eru fjölmargar
skemmtilegar teikningar.
VANDAÐ 0G G0TT TtMARIT
- frá ASÍ og Menningar og fræðslusambandi alþýðu