Alþýðublaðið - 14.09.1977, Qupperneq 4

4
Miðvikudagur 14. september 1977 SKS?
Af hverju ekki ad segja satt?
alþýöu'
Útgefandi: Alþýöuflokkurinn.
Rekstur: Reykjaprent hf. Ritstjóri og ábyrgöarmaöur: Arni Gunnarsson.
Aðsetur ritstjórnar er i Siöumúla XI, simi 81866. Auglýsingadeild, Alþýöuhúsinu Hverfisgötu 10 — simi
14906. Askriftarsími 14900. Prentun: Blaöaprent h.f. Askriftarverö: 1300 krónur á mánuöi og 70 krónur i
lausasölu.
Sigur
norskra
jafnaðar-
manna
Verkamannaf lokkur-
inn undir forystu Odvars
Nordli vann mikinn sigur
í norsku þingkosningun-
um. Flokkurinn bætti við
sig 14 þingsætum og hef ur
nú 76 þingmenn. Aðeins
skortir herzlumuninn til
að flokkurinn hafi einn
meirihluta á þingi.
Saga norskra jafnaðar-
manna er saga mikillar
baráttu og mikilla sigra.
Á árunum 1920 til 1930 var
norska alþýðuhreyfingin
tvístruð, en undir forystu
jafnaðarmanna tókst að
sameina krafta hennar
innan verkalýðshreyf-
ingarinnar og i Verka-
mannaf lokknum. Eftir
1930 fór verulega að
kveða að Verkamanna-
flokknum, og allar götur
síðan hefur hann haldið
um stjórnartaumana í
Noregi, nema tvö stutt
tímabil, þegar borgar-
flokkarnir náðu völdum.
í þessum kosningum er
eftirtektarvert hvert af-
hroð flokkur vinstri só-
síalista galt. Þessi flokk-
ur hefur verið einskonar
kosningabandalag
kommúnista og jafnaðar-
manna, sem töldu sig of
langttil vinstri til að geta
átt samleið með Verka-
mannaflokknum og öðr-
um jaf naðarmönnum.
Þessi f lokkur tapaði nú 15
þingsætum og á aðeins
einn mann á þingi.
Flokkur vinstri sósía-
lista í Noregi er um
margt svipaður Alþýðu-
bandalaginu íslenzka.
Hann ber einkenni
kosningabandalags og
byggir ekki á neinum
raunverulegum pólitisk-
um grunni. Stefnan hef-
ur verið flöktandi og
flokkurinn hefur átt
erfitt með að fóta sig á
tilteknu stjórnmálasviði.
Hann hefur stöðugt leitað
að pólitískri handfestu,
ekki ósvipað og nú gerist
með Alþýðubandalagið og
Evrópukommúnismann.
Talið er, að norskir
kjósendur hafi meðal
annars lýsf yfir van-
trausti á vinstri sósíalista
vegna óábyrgs og öfga-
fulls áróðurs þeirra. —
Kjósendur treystu betur
jafnaðarmönnum og for-
ystu þeirra, eins og kjós-
endur í Danmörku gerðu
fyrir skömmu og talið er
fullvíst að sænskir kjós-
endur myndu gera, ef
kosningar færu nú f ram í
Svíþjóð. Sigur norska
Verkamannaflokksins er
sigur jafnaðarstefnunnar
og liður í stöðugri sókn.
hennar.
i leiðara Tímans í gær
er komist svo að orði:
,,Ef litið er á stöðu
islenzka þjóðarbúsins, er
hún engan vegin slæm.
Framleiðslan hefur farið
vaxandi og útflutnings-
verð fremur hækkandi".
Þessi málf lutningur er
dæmigerður fyrir þá
menn, sem álita að þeir
geti sagt þjóðinni hvað
sem er: fólkið hvorki
hugsi né fylgist með.
Og hvernig skyldi svo
staða íslenzka þjóðar-
búsinsvera í raun. Látum
Þjóðhagsstof nun tala:
Verðbólgan á þessu ári
verður um 35%, við-
skiptahalli verður á utan-
ríkisverzluninni, við-
skiptakjör eru slakari en
á fyrra ári. Þar munar
mest um verðlækkun á
fiskmjöli og lýsi. Óvissa
er um saltfiskmarkað í
Portúgal og skreiðar-
markað í Nígeríu. Verð á
Bandaríkjamarkaði er nú
svo hátt að óvarlegt er að
reikna með meiri hækkun
þar. Verðbreytingar hér á
landi hafa verið örari um
hríð en áður, og þar eru
ekki öll kurl komin til
grafar.
Örlítið er þetta nú önn-
ur mynd en Tíminn dreg-
ur upp. En hér er sem
fyrri daginn reynt að
telja fólki trú um, að
ástandið sé betra en það
raunverulega er. Ekki
verður Tímanum láð þótf
hann reyni að verja sinn
flokk , aðgerðir hans og
ábyrgð á efnahagsmál-
unum. En það er bæði
miklu farsælla og heíðar-
legra að segja fólkinu í
landinu hvernig ástandið
raunverulega er.
—ÁG—
..—
OB ÝMSUM flTTUM
Fyrsta prófkjöri
Alþýðuflokksins lokið
Nil um siðustu helgi fór fram
prófkjör i Suðurlandskjördæmi
á vegum Alþýðuflokksins. Þátt-
takan i prófkjörinu var mikil og
lofar góðu um framgang og
áhrif þessa máls, sem Alþýðu-
flokkurinn hefur nú bundið i lög-
um. Prófkjörið á Suðurlandi er
fyrsta prófkjör Alþýöuflokksins
fyrir næstu Alþingiskosningar,
en samkvæmt niðurstöðum þess
verða þrir efstu menn á lista
flokksins i kjördæminu þeir
Magnús H. Magnússon, Agúst
Einarsson og Erlingur Ævar
Jónsson.
Alls tóku 644 þátt i prófkjör-
inu, en af þessum atkvæðum
voru 63 dæmd ógild söcum þess
að þau bárust of seint til taln-
ingar. Að visu mun ýmsum finn-
ast sem kjörstjórnin hafi verið
einum of grimm, aö taka svo
hart á formlegheitunum, en þó
munu aðrir vera þeirrar skoð-
unar, aö mikilvægt sé að fylgja
öllum reglum til hins 'ítrasta,
ekki sizt i upphafi, meðan
reyn'Sla er takmörkuð og menn
eru enn að þreifa sig áfram um
endanlegt og fast form á fram-
kvæmd prófkjörs.
Breytingar á kosninga-
lögum
Dagblaðið Visir ræðir um
breytingar á kosningalögunum
og prófkjörin i leiðara sinum i
gær. Þar segir svo:
,Við núverandi aðstæður er
útilokað fyrir kjósendur að hafa
áhrif á val frambjóðenda i kosn-
ingum. Með opnum prófkjörum
hefur veriö komið til móts við
óskir kjósenda að þessu leyti.
En á það er að lita að einungis
einn flokkur hefur viöhaft opið
prófkjör og það aðeins I tak-
mörkuöum mæli. Annar flokkur
er að hefja prófkosningar um
þessar mundir og hefur einn
flokka sett bindandi reglur þar
um, er gilda um val frambjóð-
enda I öllum kjördæmum.
Prófkjörin leysa þvi ekki all-
an vanda að þvi er varöar per-
sónubundið kjör. En flestir eru á
einu máli um, að það horfi til
aukins lýöræöis að gefa kjós-
endum kost á að velja einstakl-
inga um leiö og þeir gera upp á
miiliólikra stjórnmálaviöhorfa.
Eðlilegast væri því að gera nú
þær breytingar á kosningahátt-
um og kjördæmaskipan, er
fullnægöu þessum tveimur
meginmarkmiðum aö jafna
kosningaréttinn og auka mögu-
leika á persónubundnu kjöri.
Alþingi má ekki skjdta sér
undan þvi aö hreyfa við þessu
máli I fuilri alvöru á komandi
vetri. Verði það ekki gert núna,
þegarkosningarstanda hvorteð
er fyrir dyrum, er eins vist aö
það dragist von Ur viti.”
Síðan vikur Þorsteinn Pálsson
ritstjóri að hugmyndum sem
fram hafa komið um breytingar
á kosningalögum, annars vegar
einföldum iagabreytingum og
hins vegar breytingar á
stjórnarskrá. Um þetta segir I
leiðara Vísis i gær:
„Settar hafa verið fram hug-
myndir um tvær leiðir i þessu
efni. Ýmsir eru þeirrar skoð-
unar að afnema eigi hlutfalls-
regluna við Uthlutun uppbótar-
þingsæta þannig að þau kæmu
öll I hlut Reykjavikur og
Reykjaness. Þetta má gera án
stjórnarskrárbreytingar, þar
sem Uthlutun uppbótarþingsæta
er ákveðin með kosningalögum.
Með þessu móti er unnt að
ganga nokkuð i þá átt að jafna
kosningaréttinn.En meginmein-
semdin er i þvi fólgin, að
kosningaréttur manna er orðinn
mjög ójafn. Sumir kjósendur
geta haft allt að þvi fjórfaldan
atvkæðisrétt á við aðra. Þaö er
ójöfnuður, sem ekki stenzt i
lýöræðisþjóðfélagi. Skemmra
verður ekki gengið i þessu efni
en breyta gildandi reglum um
úthlutun uppbótarþingsæta.
A hinn bóginn er ljóst, að
breyting af þvi tagi er aðeins
takmörkuð lausn á þeim vanda,
sem við er að etja. Með þess
konar breytingu er einvörðungu
unnt að breyta kosningaskipan-
inni I átt til jafnari kosninga-
réttar.
Hin leiðin er sú aö breyta
kjördæmaskipaninni með nýj-
um stjórnarskrárákvæöum Sú
leið er flóknariog krefst tveggja
kosninga. En aðeins með þvi
móti er unnt að koma til móts
við þau almennu sjónarmiö,
sem nú eru rikjandi og miða
ekki aðeins að jöfnun kosninga-
réttar, heldur einnig aö per-
sónubundnari kjöri en verið hef-
ur.”
BJ
-