Alþýðublaðið - 26.11.1977, Blaðsíða 1

LAUGARDAGUR 26. NÓVEMBER
252. TBL. — 1977 — 58. ÁRG.
Ritstjórn blaðsins er
til húsa í Síðumúla 11
— Sími (91)81866
— Kvöldsími frétta-
vaktar (91)81976
Rádherra varpar sökinni á atvinnurekendur:
Takið afleiðingum
gerða ykkar!
— og sparið ykkur aðkast í okkar garð
„Aðilar vinnumarkað-
arins verða sjálfir að
bera ábyrgð á gjörðum
sínum og geta því sparað
sér allt aðkast til stjórn-
valda í þessu.m efnum.
Þeir sem í glerhúsi búa
ættu að varast að kasta
steinum"/ sagði Matthias
Bjarnason í ræðu sinni á
þingi Landssambands ís-
lenzkra útvegsmanna f
gær. Vafalitið átti ráð-
herrann þar við ummæli
Kristjáns Ragnarssonar
formanns L.Í.Ú. á þing-
inu en þar sakaði hann
stjórnvöld um að hafa
misst stjórn á efnahags-
vandanum.
Ráðherra sagði að rikis-
stjórnin hefði tekið við óglæsi-
legu búi. 50% verðbólgu gifur-
legum halla á fiskvinnslunni og
mörgu fleiru i þeim dúr. Hins
vegar hefði náðst verulegur
árangur i að bæta úr skák I
þessum efnum. En með siðustu
kaupgjaldssamningum hefði
verið reitt hátt til höggs og gat
Matthias þess að forsætisráð-
herra hefði varað við miklum
kauphækkunum.
Ráðherran sagði að L.l.O.
væri aðili að samtökum at-
vinnurekenda og ætti þar menn i
innsta hring. Menn úr forystu-
sveit L.I.Ú. hefðu hvað eftir
annað á undanförnum árum lát-
ið hafa eftir sér að kaupgjald við
fiskveiðar og vinnslu væri allt of
lágt og þyrfti að hækka veru-
lega. Það hefði hins vegar verið
skoðun rikisstjórnarinnar að
lágmarkslaun þyrftu að hækka
verulega en efnahagskerfið
þyldi ekki að kaupgjaldið hækk-
aði i sama hlutfalli i öllum
launaflokkum. Þá sagði ráð-
herrann að ekki þyrfti að taka
það fram að það væru aðilar
vinnumarkaðarins sem semdu
um kaup og kjör, og þar meö
Landssamband islenzkra út-
vegsmanna, sem aðiliað Vinnu-
veitendasambandinu.
I stuttu máli verður tala þessi
ekki skilin á annan hátt en þenn-
an: Þið skuluð ekki ráðast á
okkur þrátt fyrir að við vanda sé
að etja. Ykkur var nær. Þið
hefðuð ekki átt að vera svona
eftirgefanlegir i samningunum.
— ES
Matsedill verkamanns
í almennri fiskvinnu:
(Jndanfarið hefur
Alþýðublaðið fjallað
nokkuð um misvægið
milli hækkunar launa
verkamanna og hækk-
unar á vöruverði undan-
farinn áratug. Hefur
könnun leittí Ijós að flest-
ar vörutegundir, það er
þær er lúta að matvælum/
hafa hækkað allnokkru
meir en launin á þessu
tímabiii/ sumar verulega
meir.
Þó hefur ekki allt haft
sama formerki/ i þessu
fremur én öðru, þvi ein-
staka vöruflokkarhafa
hækkað svipað og launin,
jafnvel minna.
Til að gæta sanngirni er
ekki úr vegi að tíunda
þetta nokkuð nánar.
Hiti og Ijós
ViÖ athugun kemur i ljós, að
hitaveita og rafmagn, hafa ekki
hækkað jafn mikið siðustu tiu ár
og laun verkamanns i almennri
fiskvinnu.
Fyrir tiu árum siöan kostaði
hvert tonn af hitaveituvatni til
neytenda niu krónur. I dag kost-
ar það sextiu og þrjár krónur
tuttugu og fimm aura. Hækkun-
in er þvi rúmlega sjö hundruð af
hundraði (703%), en iaun fyrir
almenna fiskvinnu hafa hækkað
um 956% á sama tima.
Fyrir tiu árum var hver kiló-
wattstund frá rafmagnsveítu
Reykjavikur seld á eina krónu
sextiu og sex aura. t dag kostar
hún sextán krónur fimmtiu og
tvo aura, miðað við heimilis-
taxta, og hefur þvi hækkað um
átta hundruð niutiu og fimm af
hundraði (895%).
SÖmu sögu er að segja af út-
varpi og sjónvarpi.
Þess ber að geta, að allnokkru
munar um niðurfellingu söiu-
skatts af hitaveituvatni.
Beinakex og egg.
Af matvöru er i þessu tilliti
helst að nefna mjólkurkex og
egg.
Fyrir tiu árum siðan kostaði
hvert kiló af mjólkurkexi fjöru-
tiu og fimm krónur. I dag kostar
það fjögur hundruð fimmtiu og
fimm krónur og hefur því hækk-
að um niu hundruð og ellefu af
hundraði (911%).
Svipaða sögu er að segja af
ávöxtum, að minnsta kosti sum-
um tegundum þeirra.
Fyrir tiu árum síðan kostaði
kiló af tómötum sjö tiu og átta
krónur, nú kostar það sjö hundr-
uð og áttatfu og hefur þvi hækk-
að um niu hundruð af hundraði
(900%).
E'pli kostuðu fjörutiu krónur
hvert kiló, en nú er hægt að fá
þau á um tvö hundrúð og sextiu
krónur, þannig að hækkunin er
aðeins fimm hundruð og
fimmtiu af hundraði (550%).
Matseðillinn
Þvi getum við nú skrifaö upp
láglaunamanninn, sem i dag
hefur það svo miklu betra en
fyrir tiu árum siðan.
Velferðarrikiö skammtar
honum beinakex og egg i öll mál
og hitaveituvatn að diekka með.
Svo getur hann vel leyft sér eitt
epli i eftirmat, eða i sjónvarps-
snarl þvi sjónvarpið er hiut-
fallsiega orðið ódýrara.
Það má gjarna fylgja með, að
eggin sin getur hann hvort
heldur er soðið, i hitaveituvatni
að sjálfsögðu, eða steikt, þvi
smjörliki hefur ekki hækkað
nema um rétt tiu hundruð af
hundraði (900%) og launin hans
halda þvi vel þar við.
—hv

AB-mynd GEK
Edvard Sigurdsson um þröun
verðlags og launa frá 1967:
„Við erum síður en
svo ánægðir með
þessa þróun”
„Allt þetta timabil, þaö er sið-
ustu tiu ár, sem könnun ykkar
nær yfir, má segja að verkalýðs-
hreyfingin hafi verið býsna mikið
i varnarbaráttu. Það sem ein-
kennt hefur timabilið er sérstak-
lega hve matvælin, þessar algild-
ustu nauðsynjavörur, hafa hækk-
að gifurlega. Þær hafa hækkað
verulega umfram það sem verð-
lagsvisitalan segir til um og við
verðum að muna, að þessi þróun
kemur lang harðast niður á þeim
sem minnst hafa handa á milli.
Það eru þeir, sem verja þurfa
stærstum hluta launa sinna til
kaupa á matvælum, sagði Eðvarð
Sigurðsson, formaður verka-
mannafélagsins Dagsbrún, i við-
tali við Alþýðublaðið i gær, þegar
við bárum undir hann niðurstöður
könnunar þeirrar á þróun verð-
hækkana og launahækkana sið-
ustu tiu ár, sem undanfarið hefur
verið að birtast i blaðinu.
„Orsakirþessarra miklu hækk-
ana á matvöruverði, sagði Eð-
varð ennfremur, eru I grófum
dráttum tviþættar.
Annars vegar er um að ræða
miklar erlendar hækkanir, sem
meðal annars fylgdu i kjölfar
hækkunarinnar á oliunni.
Hins vegar, að þvi er snertir
innlenda matvöru, og þá sérstak-
lega landbúnaðarafurðirnar, eru
niðurgreiðslur nú mun lægri en
þær voru.
Hins vegar segir þetta ekki alla
sögurra, þvi fiskurinn hefur einnig
hækkað hlutfallslega. Það sem
komið hefur fram segir heldur
ekki allt um það hvernig kaup-
mátturinn stendur.
Við erum, auðvitað, siður en
svo ánægðir með þessa þróun.
Við höfum verið að eltast við
verðlagið i landinu, reyna að
koma kaupmættinum eitthvað
upp, svo að segja allan þennan
tima.
I hvert einasta skipti er þessu
svarað á sama máta. Þegar
launahækkanir hafa náðst fram,
er verðhækkunum hleypt i kjöl-
farið. Okkur hefur ekki enn tekist
að koma i veg fyrir það.
Þarna eru það pólitisku öflin
sem ráða ferðinni á hverjum tima
og á þessu tímabili hafa þau ekki
alltaf verið tillitssöm við launa-
fólk það sem hefur lágar tekjur,
svo ekki sé nú meira sagt.”
Á