Alþýðublaðið - 26.11.1977, Blaðsíða 5

Laugardagur 26. nóvember 1977
5
Einn var að smiða frumvarpstetur
annar hjá honum sat
sá þriðji kom og bætti um betur
hann boraði á það gat.
Það er ekki oft að orð kjörinna
fulltrúa okkar á Alþingi ná
hjörtum okkar. Þróun stjórn-
málastarfs á tslandi hefur orðið
á þann veg undanfarna áratugi,
að þessi stofnun, er situr við
Austurvöll og ræður ráðum okk-
ar, hefur fjarlægst augu og eyru
lýðsins. Hún hefur skipað sér i
hóp með guði og dauða, sveipað
sig huliðsmóðu. Hún er órætt
hugtak, sem ef til vill er staö-
reynd, ef til vill imyndun. Of
fjarri til að við finnum tilvist
hennar i daglegu lifi okkar, of
algild og ógild i senn til þess viö
gerum okkur grein fyrir áhrif-
um hennar eða.snertingu henn-
ar við okkur sjálf.
Eins og slysin,eru störf
alþingis eitthvað sem kemur
fyrir aðra.
Þvier það, að með okkur hafa
skotið rótum all einkennilegar
hugmyndir um störf Alþingis,
valdsvið alþingismanna og yfir-
leitt tilgang þess er fram fer
innan þessarra gráu veggja sem
Jón Sigurðsson vaktar.
Með árunum hafa svo
þingmannasögur skipað sér i
sess við hlið draugasagna og út-
burðasagna.
Eða, svo hefur okkur veriö
sagt. Nú hina siðustu mánuði.
Svo sagði einnig Sighvatur
Björgvinsson, einn af lands-
kjörnum þingmönnum Alþýðu-
flokksins, i sjónvarpsþætti sið-
astliðið mánudagskvöld.
Var Sighvatur harðoröur i
garö þeirra er um störf Alþingis
fjalla og taldi þeim þörf aö
kynna sér mál til meiri hlitar,
áöur en blekið væri látið leka.
Hins vegar tók Sighvatur
einnig undir orð þeirra er gagn-
rýnt hafa störf Alþingis og var
þar ekki siður harðorður. Kvað
hann þingmenn marga vinna
störf sin hangandi höndum, með
hroövirknina að leiðarljósi.
Frumvörp, tillögur og ályktanir
væru unnar af fljótfærni, litilli
fyrirhyggju, jafnvel litlu viti.
Hafðu þökk fyrir, Sighvatur,
okkur segir svo hugur um að þú
hafir þar sagt satt.
En, þetta leiðir óhjákvæmi-
lega hugann að þvi er fram fer
innan veggja þings. Hver eru
störf þessarra „drauga” eða
„útburða” er þar væla? Hvern-
ig eru þau unnin og hver eru
markmið þessarra manna?
Allt endurspeglaðist þetta i
sjónvarpsþætti þessum, þar
sem fjallað var um hugsanleg-
ar, hugsanlega æskilegar, vænt-
anlega betrumbætandi breyt-
ingar á kosningalögum,
kjördæmaskipan, eða öðru þvi
sem hér er ákvarðandi um
hvernig menn veljast á þing.
Þarna voru saman komnir I
sjónvarpssal gömul kempa úr
stjórnmálum og launþega-
baráttu, einn af okkar helstu
lögspekingum og einn kjörinn
fulltrúi fólksins af Alþingi. Inn i
var svo blandað myndsegul-
böndum, þar sem fleiri kjörnir
fulltrúar fólksins, svo og einn
fulltrúi ungmennasamtaka
stjórnmálaflokkanna, úthelltu
visku sinni yfir alþjóð.
Af þessum umræðum mátti
mikinn lærdóm draga. Að vlsu
helstan þann, að þremenning-
arnir i sjónvarpssal vildu sem
minnstu breyta. Þeir voru aö
sjálfsögöu fylgjandi þvi aö auka
vald alþýöu manna. Hver er
ekki sammála þvi i orði? Hins
vegar voru þeir jafn sammála
um, að hvort sem lýöræöi við-
héldist eða hallaöi sér endan-
lega á eyrað, bæri að viöhalda
flokksræði þvi sem nú rfkir hér,
að minnsta kosti i útreiknuðu
hófi.
Aðrir vilja breytingar á og
þær nú þegar. Þar eru fremstir i
flokki þingmenn Reykjavikur
og Reykjaness, sem telja kjós-
endur sina búa við skertan hlut,
I þvi að þeirra atkvæði fylla ekki
jafn marga þingmenn og
atkvæöi Vestfirðinga og annarra
útkjálkahokrara.
Þegar allt kom saman, mátti
öllum vera ljóst aö þeir draugar
og útburðir er þarna komu fram
i gerfi mannsins, lýstu vilja sin-
um bæöi i orði og verki. Þegar
til kastanna kemur er enginn
þeirra að hlúa aö lýðræði, eða að
leita leiða til að lýðurinn fái
meir ráöiö. Þeir eru að leita
leiða til að tryggja þingsetu sina
og þeirra leiða einna.
Þvi er þaö þingmaður úr
Reykjavik er klökkur ber fram
þá bænarkröfu, að breytingar
verði gerðar á fyrir vor. Oðrum
kosti gæti þingseta hans veriö i
vafa.
Þvi er það einnig að þingmað-
ur af Reykjanesi ber fram aðra
tillögu i „lýðræöisátt”.
Þvi er það einnig að dreif-
býlisþingmenn vilja viðurkenna
að breytinga sé þörf, en fylgja
siðan þeirri gömlu og gullvægu
reglu, að láta viðurkenninguna
eina nægja.
Allir vilja þeir breyta og bæta.
Þeim rennur sumum til rifja
umkomuleysi höfuöborgarbúa,
öörum hrýs hugur við kúgun
þeirri er beita mætti einstök
landshorn önnur. Ollum hitnar
þeim I hamsi er þeir telja vegið
aö sinum eigin minnihlutahóp,
þeim ómögum er þeir reka er-
indi sin fyrir, það er þeim sjálf-
um.
Svo bregða „draugar” og „út-
burðir” sér i manna gerfi og
smiða frumvörp.
Þeir eru þesskonar smiöir.
Halldór Valdimarsson
manna-
eyjum
Blaðamaöur frá
Alþýðublaðinu dvaldi
nokkra daga í
Vestmannaeyjum og not-
aði tækifærið til að afla
frétta með viðtölum við
ráðamenn bæjarins og
ýmsa# sem framarlega
standa í atvinnulífi eyjar-
skeggja.
„Hvað viltu segja okkur,
Magnús, um heimflutning Eyja-
búa og yfirleitt fólksflutninga
hingað eftir gos?
„Ohætt er að segja, að enn
skortir talsvert á, aö ibúar hér
hafi náð þeirri tölu, sem var hér
fyrir gos. Við gerum raunar
ekki ráð fyrir að ná henni fyrr
en 1981, eöa að þá verði bæjar-
búar um 5300. Þrátt fyrir það,
að bærinn hefur lagt sig fram
um að koma upp ibúðum af
fremsta megni, er enn mikill
húsnæðisskortur.”
„Og hvað hefur áunnizt i
byggingum á vegum bæjar-
ins?”
„Bærinn hefur séð um nálægt
200 ibúðir, þar af nær 120 varan-
legar Ibúðir, en hitt er bráða-
birgðahúsnæði. Að auki erum
við með i byggingu 18 ibúða
blokk, sem reist er samkv. lög-
um um byggingu leiguibúða á
vegum sveitarfélaga og göngum
inn i 12 ibúöir i viöbót á annarra
vegum.”
„Hvernig röðuðuð þið fram-
kvæmdum þegar uppbyggingin
hófst?”
„Við mátum þaö svo, að fyrst
og fremstyröi að koma upp hús-
næði fyrir fólkið, sem atvinnu-
lifið þurfti á að halda. Ekkert
sveitarfélag getur annað en
lagt á þaö aðaláherzlu. I sam-
hengi við það þurfti svo að búa
þannig að fólkinu, aö sem mest
af vinnuaflinu nýttist. Þvi töld-
um við jafnnauðsynlegt að
Ná fullri íbúa-
tölu árid 1981
— Rætt við Magnús H. Magnússon
koma hér upp dagheimilum og
leikskóla, ef von ætti að vera á
þvi, að allar vinnandi og vinnu-
fúsar hendur nýttust. Þetta var
mikið átak.”
„Hvernig standa svo þessi
mál?”
„Ég hygg, að I þvi efni búi
ekki aðrir betur. Enda munu
þær húsfreyjur, sem geta og
vilja sinna útivinnu, eiga þess
kost að koma börnum sfnum i
örugga gæzlu. Hér eru ekki bið-
listar I þeim efnum, að minnsta
kosti ekki svo umtalsvert sé.”
„Hvernig leysið þið mál
aldraða fólksins?”
„Eins og er höfum við komið
upp elliheimili. Þaö er rekiö
nokkuð samhliða sjúkrahúsinu,
sem tekur við þvi fólki, sem get-
ur ekki lengur haft fótavist og
þarfnast hjúkrunar. Akveðið er
að hanna ibúðir fyrir aldraö
fólk, einnig I nágrenni við
dvalarheimiliö, þar sem það
getur haft og fengið aðstöðu
eftirvild og þörfum, þó það búi i
séribúðum, sem auðvitað marg-
ir kjósa meðan kraftar endast
þar til.
Þannig á að tengja saman
þarfirnar fyrir, ég vil segja þau
þrjú stig, sem aldrað fólk geng-
ur gegnum, möguleika til að búa
útaf fyrir sig, dvöl á eiliheimili
og siðast hjúkrun þegar fólk
getur ekki lengur haft fótavist,
og i sambandi við þetta aðstoð
eftir þörfum og óskum hvers og
eins. Viö höfum ágætt sjúkrahús
og læknaþjónustu, búum vel i
þvi.
„En hvað þá um félagslega
aðstöðu uppvaxandi fólks?”
Iþróttaaðstaða okkar er með
þvi bezta sem gerist á landinu.
Það mál hefur veiö leyst fyrir
nokkuð langa framtið, bæði um
venjulegar húsiþróttir og sund.
Um aðstöðu I öörum menn-
ingarmálum, t.d. skólum, vildi
ég visa til skólamannanna. Hitt
veit ég að þar þarf að gera veru-
legt átak. Nú er að rætast gam-
all draumur, að bókasafnið flyt-
ur nú — liklega um næstu helgi
— i nýtt húsnæði, og I þvi sama
húsi á einnig byggðasafn okkar
að hafa aðsetur. Ætlunin er svo
að koma upp listasafni þar, þeg-
ar tóm vinnst til,og fundarsal
fyrir bæjarstjórn”.
En hvað um það, sem alla-
jafna er kallað verklegar fram-
kvæmdir?”
„Þar er nú á að taka miklum
þörfum og ýmislegt i deiglunni
og á ýmsum stigum. Aö sjálf-
sögðu veltur þar mikið á láns-
fjármöguleikum. En þegar
sleppir byggingaframkvæmd-
um er nú hitaveitan frá hraun-
inu stórt mál. Eins og er.gerum
við okkur von um að geta tengt
um 1/3 hluta byggðarinnar við
hitaveituna um næstu áramót,
og siðan verður haldið áfram af
fullum krafti við það, sem eftir
er.”
„Er það álitlegt fyrirtæki?”
„Svo teljum við örugglega.
Hér er þó á það að lita, að þar
sem við erum brautryðjendur i
þessu efni — fyrstir til að hag-
nýta hraunhita á þennan hátt —
liggur ekki hér fyrir nein
reynsla. Menn eru ekki sam-
mála um, hvað hraunhitinn
kunni að endast lengi. En þaö
þykir þó fullvist, að nemi ára-
tugum. Eftir stendur þá það, að
þegar búiö er að koma öllum
bænum i samveitu — einskonar
fjarhitun — opnast ýmsir mögu-
leikar til ódýrari húsahitunar,
þó hitaorkuna úr hrauninu
þrjóti. Þar getur komið til
greina raforka eða svartoliuhit-
un, ef ekki vill betur til.”
„Hvað teljið þið, að hraunhita-
veitan geti sparað miðað við
verð á dieseloliu?”
„Við teljum, að kostnaður
verði fyrst i stað ekki yfir 80% af
oliukostnaði og gerum okkur
vonir um að hann geti lækkaö á
næstu 3 árum niður i 60-65%
miöað við núverandi oliuverð og
gengi.”
„Hvað um gatnagerð?”
„Við höfum gert 10 ára áætlun
um gatnagerðarframkvæmdir.
Miðað við verðlag i júli i ár er
kostnaöur I heild um 1500
milljónir. Aætlaö er, að jafna
framkvæmdum niöur á áætlun-
artimann og taka þar með i
reikninginn allt, sem við sjáum
fyrir aö til fellur á timanum.
Óhjákvæmilegt verður að
leggja á nokkur gatnagerðar-
gjöld, enda hafa þau ekki verið
Framhald á 8 siöu.
I gerfi mannsins