Alþýðublaðið - 23.12.1977, Blaðsíða 12

Alþýðublaðið - 23.12.1977, Blaðsíða 12
12 JÓLABLAÐ Föstudagur 23. desember 1977 Benedikt GröndaMf alþingismadur, skrifar um Hallgrímskirkju Ctlitsteikning Freymófts Jóhannessonar af kirkjunni og umhverfi hennar á Skóiavörðuholti. Hugmyndin fæðist Það mun hafa verið rétt fyrir 1930, að nokkrir fulltrúar þjóð- kirkjusafnaðarins gengu á fund kirkjumálaráðherra, Jónasar Jónssonar, til að ræöa við hann um byggingu nýrrar kirkju I Austurbænum sökum þess, hve dómkirkjusöfnuöurinn væri orö- inn fjölmennur. Þessir menn voru Matthias Þórðarson, forn- minjavörður, Pétur Halldórs- son, bóksali, séra Sigurbjörn Gislason og Sigurbjörn Þorkels- son, kaupmaður. Fengu þeir fé til samkeppni um nýja kirkju, en ekki þótti nothæf nein af þeim tillögum sem bárust. Var þá leitað til Guöjóns Samúelsson- ar, húsameistara rikisins, og fyrir atbeina ráöherra tók hann að sér verkið. Þetta reyndist Guðjóni eitt erfiðasta en þókærasta verkefni sem hann glimdi við á ótrúlega afkastamikilli starfsævi. Hann hafði i fyrstu reist byggingar i heföbundnum skólastil (Lands- banka, Eimskip, Reykjavikur Apótek, Hótel Borg), en fannst islenzkt umhverfi þó kalla á annaö og meira, svo sérstætt sem þaö er og ólikt suðrænum löndum. Leitaði Guðjón fyrir- mynda i náttúrunni og reisti all- mörg hús i svokölluðum „hamrastil”. Skýrustu dæmi um hann eru Þjóöleikhúsiö og Hallgrimskirkja, þótt nefna mætti mörg fleiri.Um kirkju- teikninguna sagði Guðjón: „Ég taldi sjálfsagt að svipur þessarar miklu kirkju væri gotneskur, enda er gotneski stillinn álitinn fegursti still i kirkjubyggingum. Á hinn bóg- inn óskaði ég þess, að kirkju- byggingin bæri svip af islenzku landslagi og umhverfi. Lands- lag okkar er svo gersamlega frábrugðið öllu þvi landslagi, sem ég hef séð i öðrum löndum. Fjöllin hér er ákaflega skörp (skóglaus) og má gleggst sjá þaö á fjallatindum fyrir ofan Hraun i öxnadal, enda stóðu þeir mér fyrir hugskotssjónum, þegar ég gerði uppdrætti að kirkjunni.” Hugmyndinni hrundið i framkvæmd Svo fór, að breytt var um stefnu og tekið aö reisa turninn, en i hliöarálmum hans er nú kapella og starfsaðstaða fyrir söfnuðina. Þetta er án efa skyn- samleg ráðstöfun þvi mikil hætta er á, að turninn hefði aldrei verið reistur, ef sjálf kirkjan hefði áður komizt I full not. Það eru margar kollóttar kirkjur viða um lönd, þar sem tuma vantar, og hefði getað far- ið svo hér, að önnur verkefrai þættu meira aðkallandi og gagnrýnendur hefðu náö að hindra bygginguna. Þá hefði þjóðin og höfuðborg hennar far- ið mikils á mis. Guðjón Samúelsson átti erfið- ast með kórinn, er hann skóp hið mikla listaverk sitt. Þar hvarf hann frá hamrastilnum og setti hefðbundinn hjálm, sem nú hef- ur nýlega verið steyptur. Verö- Musteri Guðs og Fýrir nokkru rak ég augun I lesendabréf I brezku blaði. Það var frá lávarði einum, sem hafði ferðast vlöa um Island. Hannhafði áhuga á húsageröar- list, en þótti lltiö til koma Is- lendinga á þvi sviði. Komst hann svo að orði, að á Islandi væru allar byggingar ómerki- legar utan einn kirkjuturn. Þetta er aö vlsu sleggjudóm- ur, en ljóster, aö hinn tignarlegi og sérstæði turn Hallgrlms- kirkju I Reykjavlk hefur vakiö meiriáhuga lávarðarins enönn- ur hús. Hitt er þó meira virði, að nú heyrast vart styggðaryröi um þetta mikla mannvirki, sem þó er ein umdeildasta bygging I landinu, sem varö fyrir fáum árum tiíefni þess að hinir ágæt- ustu menn áttu vart orð til að lýsa hneykslun sinni yfir fánýti þess fjármunabruðls, sem þeir töldu turninn vera. íslendingum — og þá sérstak- lega Reykvíkingum — mundi nú þykja höfuðborgin kollótt, ef hana vantaöi turn Hallgrims- kirkju. Hann sér viða að og veldur endalausum vangavelt- um um, hvort hann sé skakkur eða ekki. Þegar nær kemur I hinum eldri hverfum borgarinn- ar, kemur einstæð fegurð hans betur I ljós, og hann birtist 1 ótal myndum eftir þvi hvaðan litið er til hans, en frá honum berst fagur klukknahljómur. 1 tumin- um er glæsilegasti útsýnisstað- ur borgarinnar og jafnvel tæknileg nýting hefur komiö til skjalanna, þvi að þar uppi er ein af endurvarpsstöövum sjón- varpsins. Gleðileg jól og farsælt nýár! Þökkum viðskiptin á liðna árinu. MJÓLKURBÚFLÓAMANNA Guðjón Samúelsson

x

Alþýðublaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.