Alþýðublaðið - 30.05.1978, Síða 7

6
Þriðjudagur 30. maí 1978
Þriðjudagur 30. maí 1978
7
alþýðu-
tJtgefandi: Alþýðuflokkurinn.
Rekstur: Reykjaprent h.f. Ritstjóri og ábyrgðarma&ur:
Arni Gunnarsson. Fréttastjóri: Einar Sigurðsson. Aösetur
ritstjórnar er i Siðumúla 11, simi 81866. .
Prentun: Blaöaprent h.f. Askriftaverö 2000 krónur á mán-
uöi og 100 krónur i lausasölu.
Upphaf að
nýrri sókn
Úrslit eru kunn i einhverjum sögulegustu kosn-
ingum/ sem háðar hafa verið á Islandi um áratuga
skeið. Alþýðubandalagið vann umtalsverðan sigur/
sem haft getur veruleg áhrif á þróun stjórnmála
hér á landi næstu árin. Þessi mikli sigur kemur Al-
þýðubandalaginu að vísu í verulegan vanda/ og
verða Alþýðubandaiagsmenn að halda vel á spilun-
um, ef þeir ætla að halda aukningu sinni i alþingis-
kosningunum.
Alþýðubandalagið hefur hirt verulegt fylgi af
Framsóknarflokknum og skotið honum aftur fyrir
sig. f Reykjavík er sigur flokksins mestur, og er á
engan hallað þótt f ullyrt sé, að Guðrún Helgadóttir
hafi verið hinn raunverulegi sigurvegari í borgar-
stjórnarkosningunum. Stuðningurinn við Alþýðu-
bandalagið er að vissu marki af rómantískum toga
spunninn, en sérstaklega geta Alþýðubandalags-
menn þakkað Morgunblaðinu dyggilegan stuðning.
Morgunblaðið hélt Alþýðubandalaginu í sviðsljós-
inu í marga mánuði fyrir kosningarnar.
Alþýðuflokkurinn vann mikinn sigur. Að hundr-
aðshluta hefur atkvæðamagn hans aukist mun
meira en hjá Alþýðubandalaginu. Alþýðuf lokkurinn
jók fylgi sittúr 9 M6af hundraði, ef aðeins er miðað
við þá staði þar sem hann bauð einn fram i síðustu
kosningum. Ef á hinn bóginn er litiðti! staða eins og
Reykjavíkur og Akureyrar, þar sem flokkurinn
bauð fram með Samtökunum í síðustu kosningum,
er heildarfylgisaukningin mun meiri. I Reykjavík
um 100 prósent.
Alþýðuflokkurinn hefur byrjað nýja sókn á
grundvelli nýrra vinnubragða, málefnalegs styrk-
leika og með það í huga, að ná umtalsverðum
árangri í alþingiskosningunum. Rétter að hafa hóf
á fögnuði yfir sigrinum í fyrradag. Hann hóf flokk-
inn upp úr öldudal og árangrinum ber að fylgja eft-
ir með ósleitílegri vinnu og ábyrgum vinnubrögð-
um.
Sjálfstæðisflokkurinn galt alvarlegt afhroð í
kosningunum. Hann geldur ríkisstjórnarinnar og
afstöðu sinnar til verkalýðshreyfingarinnar. í
stjórnarsamstarfinu líður Sjálfstæðisf lokkurinn
meira f yrir samstarf ið við Framsókn en Framsókn
fyrir samstarfið við Sjálfstæðisflokkinn. Áfram-
haldandi samvinna þessara f lokka kann að vera úr
sögunni. Báðir stjórnarflokkarnir munu væntan-
lega hafa vaknað upp við þann vonda draum, að
landinu verður ekki stjórnað án samstarfs við laun-
þega. — l Reykjavík tapaði Sjálfstæðisflokkurinn
meirihlutanum vegna þeirra flokksmanna, sem
sátu heima og sýndu þannig andstöðu sína við
f lokkinn.
Hlutur Framsóknar í þessum kosningum er
slæmur, og er hann orðinn næst minnsti stjórnmála-
flokkurinn, þegar Samtök frjálslyndra og vinstri
manna eru talin með. Ekki verður séð hvernig
Framsókn fær sinri hlut bættan fyrir alþingiskosn-
ingarnar.
Hlutverk Alþýðuflokksins eftir þessar kosningar
er að herða baráttuna. Á tímum öryggisleysis og
óvissu eru verkefni jafnaðar- og félagshyggju-
manna mikil.Þeim mun Alþýðuf lokkurinn sinna og
skapa mótvægi gegn öfgum til vinstri og hægri. —
En eftir kosningarnar á sunnudag, eins og komandi
alþingiskosningar, stendur það uppúr, að ábyrgir
forystumenn stjórnmálaflokkanna verða að hafa
hag og framtið þjóðarinnar í fyrirrúmi. — Alþýðu-
flokkurinn þakkar öllum stuðningsmönnum mikið
starf og traust.
—AG—
Leikhópar á borö viö Alþýöuleikhúsiö bannaöir á tslandi.
„Leikhús sem ekki er hægt að
hlæja í, er hlægilegt leikhús”
í sumar verður Leiklistarskóli íslands búinn að
útskrifa 40 leikara frá þvi að hann var stofnaður
árið 1975. Og hvað hefur nú orðið um allt þetta
fólk, það er auðséð að leikhúsin Þjóðleikhúsið og
Iðnó taka ekki við öllu þessu fólki. Ganga þeir þá
bara um atvinnulausir og lifa af ómenguðu is-
lensku lofti? Blaðamaður Alþýðublaðsins fór að
grennslast fyrir um málið og var bent á að ræða
við Viðar Eggertsson og Svanhildi Jóhannesdótt-
ur, og skundaði til fundar við þau á björtu vor-
kvöldi til þess að fá að heyra hörmungarsögu
þessara atvinnuleysingja. Bjóst við að hitta þau
hnipin og grátandi yfir þessum raunum, en þvi
var nú aldeilis ekki að heilsa. Þau voru hin keik-
ustu, bjartsýn og með stórskemmtilegar hug-
myndir um leiklistina og verkefni hennar. Af við-
talinu við þau að dæma, bendir allt til þess að við
íslendingar eigum heilan hóp af efnilegum upp-
rennandi leikurum sem biða þess eins að fá svo-
litið meiri peninga úr kassa þjóðarbúsins til að
koma i framkvæmd þeim hugmyndum sem þeir
ganga með í maganum.
Hvenær útskrifuðust þið?
Viöar: Við útskrifuðumst sam-
an árið 1976. Við erum Ur þeim ár-
gangi sem stofnaði SAL-skólann
svo við vorum fyrstu þrjú árin i
SAL en seinastá árið i Leiklistar-
skólanum.
Svanhildur: Það var alltaf bar-
áttumál hjá SAL, að hér yrði
stofnaður almennilegur skóli.
Viðar: Hann var upphaflega
félag til að reka á eftir þvi. Svo
var búið að safna svo miklu efni,
upplýsingum um skóla, náms-
greinar, aðferöir og annað slikt,
að okkur langaði til að prófa
þetta, i staðinn fyrir að sitja uppi
með allt þetta efni.
Svanhildur: Svo endaði með þvi
að skólinn var orðinn helviti góð-
ur seinasta árið. Þá voru sett lög
á Alþingi um Leiklistarskóla
rikisins og þá var svolitið erfitt
fyrir okkur i SAL að fara að
breyta til. Þá vorum við búin að
berjastfyrir þessui þrjú ár og svo
þegar þetta var að komast i gegn,
þá var SÁL-skólinn kominn á þaö
stig, að hann hefði þurft að halda
áfram.
Viðar: Ég veit það nú ekki. Að
vissu leyti kannski, þó ekki hefði
verið nema bara út af nýstárlegu
formi i sambandi við rekstur
skólans. Það hefði bara verið at-
hyglisvert fyrir menntamálayfir-
völd að kynna sér það. Það er
hreinlega ekki til, að skóli sé
stofnaður neðanfrá að frumkvæð-
ið komi frá nemendum sjáifum,
eins og þegar SAL-skólinn var
stofnaður.
Stjórnuðu nemendur honum
lika?
Viðar: Já, og kennararnir eða
allir sem þarna unnu. Það var
engin stjórn i skólanum, það
stjórnuðu allir. Eitt sinn var sagt
að það væru39 skólastjórar i SAL.
Og svo var Leikiistarskólinn
stofnaður
Viðar: Eitt af prinsipunum sem
viðlögðum fram viðstofnun hans,
var að hann yrði algerlega sjálf-
stæður en ekki tengdur leikhús-
unum. Það voru áður tveir leik-
skólar i tengslum við Iðnó og
Þjóðleikhúsið og þá voru hags-
munir leikhúsanna náttúrulega
settir þar ofarlega á lista.
Svanhildur: Þeir voru vist
aldrei hugsaðir nema svona sem
undirbúningur undir almennilegt
nám.
Viðar: Þeir voru eiginlega ekki
nema námskeið, þeir voru 2-4
tima á dag. En við stefndum að
þvi að Leikskólinn yrði heilsdags
skóli eins og nú er, hann starfar af
fullum krafti og Nemendaleik-
húsið i' Lindarbæ i tengslum við
hann.
Hvernig eru svo atvinnumögu-
leikar nýútskrif aðra leikara, haf-
ið þið fengið eitthvað að gera?
Svanhildur: Já, já, þetta er i
fyrsta skipti núna eftir að ég út-
skrifaðist sem ég er atvinnulaus.
Alveg, og sé ekki fram á að fá
neitt á næstunni.
Hvað hefur þú verið að gera?
Svanhildur: Ég er búin að vera
að kenna, var eitthvað smávegis
hjá Otvarpinu og svo var ég með
hlutverk hjá Iðnó.
Hvernig fékkstu vinnu?
Svanhildur: Það var hringt i
mig.
Eru engir leikarar sem ganga
um og hafa ekkert að gera?
Svanhildur: Jú, jú, en ekki
karlmenn.
Viðar: Ekki nema þeir hafi
bara hætt.
Eru fleiri konur Icikarar en
karlmenn?
Svanhildur: Miklu fleiri.
Viðar: Þaö verður búið að út-
skrifa 40 leikara úr Leiklistar-
skólanum núna á þremur árum,
þar af eru 13 karlmenn og 27 kon-
ur. Þetta er venjulegt hlutfall.
80% leikrita eru samin af karl-
mönnum og karlmenn fara með
80% hlutverkanna. Éghef lifað af
leiklistinni, nemaá sumrin. Éger
ekkertað segja að ég lifi góðu lifi,
en þetta er mjög misjafnt. Stund-
um liður svona mánuður sem
maður hefur ekkert að gera, en
svo koma kannski tveir, þrir
mánuðir þegar maður er á fimm
stöðum sama daginn. En þetta er
voðalega fjölbreytt og æðislega
gaman. Maður vinnur við allar
tegundir af leikhúsi.
Hefurðu unnið hjá lðnó eða
Þjóðleikhúsinu?
Viðar: Nei hvorugu þeirra. Ég
hef verið hjá sjónvarpinu og i út-
varpi, bæði við dagskrárgerð og
leikstjórn og leik. Ég hef unnið I
brúðuleikhúsi og svo hef ég kennt
og leikstýrt.
Svanhildur: Sjónvarpið á sam-
kvæmt ákveðnum reglum að
framleiða ákveðið magn af leik-
húsi. Eitthvað um 10 leikrit á ári.
En það stendur alls ekki við það.
Eða hvort það er.einhver viss
prósenta af fjárveitingunni sem
það fær sem á að fara i leikrit,
það er sama á hvora hliðina mað-
ur litur, það stendur alls ekki við
það.
Viðar: Það hefur verið skorað á
sjónvarpið að halda námskeið
fyrir leikara. Það eru allt önnur
vinnubrögð i sjónvarpi en i leik-
húsi. Tæknilega er sjónvarpið
komið nokkuð vel á veg, en það er
leikutinn og leikstjórnin, sem
sker sig úr, leikararnir leika ei~s
og ásviði, en i sjónvarpi, er allt
annar leikstill. Sjónvarpið hefur
aldrei reynt að mennta leikara
eða halda námskeið til þess að fá
betri útkomu. Bæði SAL-skólinn
og Leiklistarskéiinn, margbáðu
um aö nemendur fengju kejmslu_L.
leik i sjónvarpi. Það er i fyrsta
skipti núna sem eitthvað hefur
verið reynt i þessa átt. Það er
verið að taka upp leikritið Skóla-
ferð eftir Agúst Guðfiiundssonhjá
sjónvarpinu, cg leikendum hefur
verið veitt tilsögn i sjónvarpsleik
i tengslum við upptökuna.
Hvað gera þá leikarar sem eru
atvinnulausir?
Viðar: Þetta er goðsögn, þetta
með atvinnulausu leikarana og
leikara sem fá vinnu. Hún byggist
dálitið á þessu þjóðfélagi sem við
lifum I. Þetta er iðnaðarþjóðfél-
ag, þar sem þeim er hampað sem
framleiða mest, þeim sem skila
mestum arði. Þú sérð t.d. gamla
fólkið i þjóðfélaginu, fólk sem er
hætt að framleiða. Það er orðið
einskis nýtt, það gefur engan arð
lengur. Þannig er listin lika i
svona þjóðfélagi. Hún er ein-
göngu orðin til skrauts á tyllidög-
um. Þetta er einhver lúxus, eitt-
hvað sem skilar ekki arði. Þykir
kannski fint, við höfum efni á
þessusvona öðru hverju, en þeg-
ar kreppir að er engin þörf fyrir
iistina lengur. Til þess að afsaka
þetta, að við styðjum listina og
listamenn, þá búum við til stjörn-
ur. Tökum ákveðna leikara, tón-
listarmenn eða myndlistarmenn
og gerum þá að einhverjum of-
uriúennum. Þetta er eitthvað dul-
arfuilí-i blóðinu á þeim. Þetta eru
stjörnur. Þetta eru ekki venjuleg-
ar manneskjur.
Svanhildur: Þeir hafa með-
fædda útgeislun.
Viðar: Það er eitthvað voða-
lega dularfullt við þetta. Þannig
getum við afsakað það að við
kostum þetta fólk, en svo eru það
hinir. Þetta bitnar auðvitað á hin-
um, sem eru þá svo slæmir og
ómögulegir. En það er alls ekki
rétt. Það er fullt af fólki sem
maður þekkir bæði leikarar og
aðrirsem erumjögigóðir, enhafa
einhvernveginn ekki verið á rétt-
um stað á réttum tima, eða <Juð
má vita hvað.
Svanhildur: Kunna bara ekki
leikinn að koma ár sinni fyrir
borð, eða nenna bara ekki að
standa i þvi. Þvi i leiklistinni er
það ekki til að það sé auglýst
vinna og maður sæki um. Það eru
til einstaka elskuiegar undan-
Svanhildur Jóhannesdóttir
tekningar. Þaðan af siður að
maður fái svar eins og ,,Þú færð
ekki vinnu”,eða eitthvað svoleið-
is. Mannier haldið svona volgum.
„Við leitum til þin ef á þarf að
halda, ef það kemur eitthvað”
o.s.frv. En að maður geti sótt um
vinnu og fengið annað hvort já
eða nei, það er bara ekki til i
dæminu.
Viðar: Þetta er ekki raunveru-
legt, þetta er svona eitthvað uppi i
skýjunum. Sko listin, hver veit
nema hún kalli á þig einhvern
daginn. Þetta er alveg eins og
þjóðsaga um álfa á nýjárSiiótí—
Reynið þiðþásjálf að leita ykk-
ur að vinnu eða sitjið þið bara og
biðið eftir að kallið komi?
Viðar: Ég gerði það i eitt ár, ég
beið. Ég var nú helviti stoltur,
samt hafði ég mikið að gera, en
svo nennti égekki að biða lengur,
það var svo leiðinlegt. ÞSð er
næg vinna til fyrir leföara,
fyrir utan Iðnó og
Þjóðleikhúsið. Það er geysi-
lega stór atvinnumarkaður
þar fyrir utan sem aldrei er kort-
lagður ogfiokkast eiginlega undir
einhverskonar annars flokks leik-
listarstörf. Eins og t.d. kennsla,
leikstjórn úti á landi og annaö
slikt, svona sem fólk hleypur
venjulega i þegar það er ekki að
biða I biösal stóru leikhúsanna.
Svanhildur: Og allir þessir
skólar hérna, sem setja upp leik-
rit á árshátiðum og svona, þetta
er heilmikil atvinna. Það er talað
um aumingja atvinnulausu
leikarana sem eru að kenna eða
leikstýra.
Þykir það ekki eins „fint”?
Svanhildur: Nei, nei, þetta er
eitthvað sem maður dútlar við á
meðan maður er að biða eftir að
fá vinnu, svo gengur maður um
göturnar og aliir vorkenna manni
óguriega mikið.
Viðar: 1 sambandi við þetta aö
listin er höfð til skrauts á tylli-
dögum, þá ýta isikhúsin undir
það. Og þaðer á vissan hátt skilj-
anlegt með leikhús eins og Þjóö-
leikhúsið, að það sé eins konar
myndaalbúm og fólk komi bara
þangað til að kikja á eina og eina
mynd, eðahlæja eitt og eitt kvöld.
Það skiptir áhorfendur raunar
engu máli, þetta er ekkert nauð-
synlegt. Maður fer i leikhúsið
bara svona ef maður hefur ekkert
annað að gera á kvöldin. Þetta
verðmætamat á list að gera hana
eitthvað ónauðsynlega, eitthvað
sem er lúxus, þsSo ýta listamenn
ákaflega mikið undir sjálfir, með
sinu starfi. T.#. ieikarar með þvi
hvað þeir leika, hvers konar leik-
sýningar eru settar upp og hvern-
ig þær eru unnar. Þetta getur i
rauninni orðið mikið feíTUrfi þátt-
ur i lifi fólks.
Þaö eru kannski ekki leikarar
sem ráða hvaða verk eru sett
upp?
Svanhildur: Það er aftur annað
mál.
Viðar: En þeir stuðla að þvi,
vegna þesshvað þeir eru óvirkir.
Svo eru það fjárveitingarnar.
Valdamenn taka það ekki upp hjá
sjálfum sér að styrkja list, þeir
gera það aldrei nema knúnir utan
að frá. Það furðulega hefur gerst
hér á landi að það er búið að
banna frjálsa leikstarfsemi
þ.e.a.s. frjálsa leikhópa. Nokkr-
um mánuðum eftir að búið er að
banna þetta hér, þá fer ég með
leikhóp suður til ítaliu á alheims-
þing frjálsra leikhópa. Þar sem
þeir vinna saman og sýna hvað
þeir eru að gera o .s .frv. Þetta var
styrkt af UNESCO og Aiþjóða-
leikhússtofnuninni en lslendingar
eru aðilar að báðum þessum
stofnunum. Þarna voru hópar frá
26 löndum, viðsvegar að úr heim-
inum, frá S-Ameriku, austan-
tjaldslöndum og alls staðar að.
Einn morguninn man ég eftir, þá
átti hver hópur að segja frá sér,
hvað hann væri að gera og svona.
Og við sögðumst koma frá Islandi
og bara hafa frá einu að segja, þvi
að þar væri búið að banna frjálsa
leikhópa. Fyrstsló almennri þögn
yfir hópinn og svo fór fólk bara að
hlæja.
Erufrjálsir leikhópar bannaðir
hér?
Viðar: Það má segja það.
Svanhildur: Það voru sett lög á
Alþingi I fyrravor, sem frysta i
rauninni núverandi ástand. Það
erbara „Aiþingi veitir árlega fé
til...” og svo eru taldar upp þær
stofnanir sem fá. Og það eru
þessar stofnanir sem eru fyrir
hendi. Það er Þjóðleikhúsið, Iðnó,
Bandalag islenskra leikfélaga og
Leiklistarráð sem var stofnaö
með þessum lögum, en er ekki
ennþá komið i gang. Og þar með
punktur. Það er sem sagt ekki
gert ráð fyrir f járveitingu til ann-
arrar leikstarfsemi.
Viðar: Það er búið að segja
hver jir fá peninga og hverjir ekki
og frjálsir leikhópar eru ekki
meðal þeirra sem peningana fá.
Og fyrst við erum nú farin að tala
um fjárlög. Það er alltaf verið að
tala um frekjuna i listamönnum
að viljafá peninga, enþaöer bara
Viöar Eggertsson
tóm þvæla. Ef við litum á f járlög-
in fyrir siðasta ár, þá er gert ráð
fyrir ákveðinni fjárveitingu til
menningarstarfsemi, sem nemur
2,6% af fiárlögum. Inn i þessa
menningarstarfsemi flokkast öll
iþróttahreyfingin, öll listastarf-
semi þ.á m. Þjóðleikhúsið og
Synfóniuhljómsveitin og öll 70
áhugamannaleikfélögin út á
landi.
Svanhildur: öll söfn á landinu,
bókasöfn, allt.
Viðar: Og þetta eru 2,6% af
fjárlögunum. Þó þeir bættu við
350 miljónum, Þjóðleikhúsið kost-
ar það núna, þá yrði það svo lítil
hækkun á fjárlögunum svona
hlutfallslega séð. Ahugamanna-
félögin borga venjulega meira til
ríkisins en þau fá frá þvi. Rikið á
samkvæmt ákveðnum lögum að
veita vissa upphæð fyrir hverja
uppsetningu. 120 þús. fyrir alvar-
legt leikrit erlent, 140 þús. fyrir
islenskt leikrit og 135 þús . fyrir
barnaleikrit. Þetta nægir ekki
einusinni fyrir leiktjöldum. Upp-
haflega þegar þessi lög voru sett
þá voru þessir peningar ætlaðir til
þess að borga leikstjóra, sem er
núna 400 þús., og reiknað með að
það yrði smá afgangur upp i ann-
an kostnað. Lögin eru orðin svo
úrelt aðnúna eru þessir peningar
ca. fjórðungur leikstjóralauna.
Ég veit t.d. að Leikfélag Kópa-
vogs borgaði fimm sinnum hærri
upphæð tilrikisinsen þaðfékk frá
þvi. Þannig aii jikið virkar hvetj-
andi á sinn hátt með þvi að ýta
fólki til þess að starfa i áhuga-
mannafélögunum e»-gr.æðir siðan
ofboðslega mikið á þvi. Fyrir ut-
anþaðaðvið skulum ekkigleyma
þvi að þessi áhugamannafélög úti
á landi eru mjög mikilvæg. Þetta
eru athafnasamir staðir þar sem
mikið er unnið, fólk hefur varla
tíma tilað tala samanog þetta er
nauðsynlegur félagslegur þáttur I
bæjarlifinu. Það er lika athyglis-
vert að eftir að hægri stjórnin tók
við i Sviþjóð, þá stórhækkaði fjár-
veiting til frjálsra leikhópa þar.
Svanhildur: Hún hælfkáfri úr 5,1
miiljón upp i 9,1 milljón sænskar
krónur. Þeir hafa kannski fundið
einhverja samstöðu með þessum
hópum á meðan þeir voru i
stjórnarandstöðu og siðan ákveð-
ið að styrkja þá þegar þeir tóku
við stjórn.
Nú frétti ég aö hópur leikara
væri að hugsa um að setja Al-
þýðuleikhúsið á laggirnar aftur.
Svanhildur: Já, við erum á
bólakafi i þvi. Þaö er hluti af Al-
þýðuleikhúsinu eins og það var,
þau sem eru hérna sunnan heiðar
og siðan flestir ef ekki aliir af
þessum 40 mannS^hóþSsem hefur
komið út úr skólanum.
Hvernig finnst ykkur að Al-
þýðuleikhúsið eigi að staria?
ífiðar: Það er svolitið erfitt að
segja. Eins og égvar að segja áð-
an þá er ekki hægt að láta það
starfa, eins og maður vildi út af
leiklistarlögunum.
Svanhildur: Það fsrst ekki pen-
ingar i' það, en við erum ákveðin i
þvi að eftír nokkur ár muni fást
peningar i þetta. Við ætlum að
reyna að vinna þannig og ætlum
ekki að láta starfsemina deyja út.
®ið ætium að reyna að koma þvi i
gang og halda þvi gangandi og
sjáum svo seinna hvort þarf að
gera það einhvern veginn öðru
visi en það er.
Hvernig viljið þið að það starfi'.’
Viðar: Við viljum vinna á at-
vinnugrundvelli.
Svanhiidur: A atvinnugrund-
velli, þannig að allir geti haft
fulla vinnu af þvi.
Viðar: Þú ert ekki listamaður
nema þú vninir að þinni iist frá 9-5
á hver'jum degi. Til þfrss að fólk
þróist eitthvað i sinu starfi, þá
verður það að vinna að þvi á
hverjum degi.
Svanhildur: En það eru engir
möguleikar á þvi eins og málin
standa idag. Fólk hefur ekki fulla
vinnuaf leiklistinni en verður að
sjá fyrir sér þrátt fyrir það. Og
þetta verður eflaust svona eitt-
hvað áfram. Fólk hleypur i út-
varpið, hleypur i þetta og hleypur
i hitt.
Viðar: Flestir þeirra sem fara i
leiklist, eru ekki með annað nám
að baki, ekkert framhaldsskóla-
náfii eða háskólanám. Fólk fer
beina leið i leiklist. Það er ein-
staka með Verslunarskólapróf,
stúdentspróf og slikt. Ég er ekki
að segja að leikarar séu ómennt-
aðir, en yfirleitt er þetta svona.
Þess vegna er þetta fólk i lág-
launastörfum. Fólk fer beint i
leiklistina sem er ofboðslega
erfitt nám. Skólinn er frá 9 á
morgnana til kl. 7 á kvöldin. Það
er ekki möguleiki að gera neitt
annað með þv$. Og viö fengum
ekkert námslán fyrr en tveimur
mánuðum áður en við lukum
skólanum.
iftik þess er þetta eitt
kostnaðarsamasta námið fyrir
rikið I dag. Það var reiknað út i
Sviþjóð fyrir nokkru að það væri
dýrast að mennta leikara og þotu-
flugmenn. Ég býst við aö það sé
ósköp svipað hér. Þetta er út af
mikilli einkakennslu og svoleiðis.
Skólinn fær 40 miljónir á ári og
það eru 30 nemendur i honum
núna, þannig að þaö er rúm
milljón á mann. Þannig að þegar
fólk er búið að fá þessa dýru
menntun i fjögur ár, þá er þaö dá-
litið hastarlegt fyrir rikið að hafa
raunverulega ekkert upp á að
bjóða. Vera búið að loka mögu-
leikunum fyrir þetta fólk og senda
það i láglaunastörf aftur. Þetta er
i rauninni mjög siæm hagfræði.
Það er þá kannski ábyrgðar-
leysi af stjórnvöldum að mennta
alla þessa teikara?
Viðar: Það er raunverulega
ekki ábyrgðarleysi af rikinu að
mennta þá, það er allt i lagi að
mennta leikara. ■Það er kannski
ábyrgðarleysi að mennta leikara
eins vel og nú er farið að gera, án
þess að gera leikhúsið að virkari
aðila i þjóðfélaginu.
Hvernig á að fara að þvi?
Viðar: Leikhúsið á að fjalla
meira um lif fólksins. 80-90% af
þeim leikritum sem við sjáum
fjalla um einhverja drauma,
eitthvað sem gerðist einhvers
staðar, en mun alls ekki gerast
hér hjá okkur. Eitthvað sem
Framhald á li. siðu