Vísir - 12.12.1969, Blaðsíða 6

fSLENZKAN IÐNAÐ
VEUUM fSLENZKT

SKJALA- OG LAGERSKÁPAR
m
m
m

ÆGISGÖTU 4 - 7 gg 13125..13126
H. KRISTINSSON
y GLERSALA AÐ LAUGAVEGI 48
Tvöfalt gler, einfalt gler, hamraö glerísetiíingar,
undirburður, gluggalistar o. fl.
® Leitið tilboða á tvöfalda einangrunarglerinu.
GLERSALAN að Laugavegi 48
(Ékið inn í portiö).
B/ack& Decker
Super borvelin
sem hægt er að tengja
víð alla fylgihlutina
kostar aðeins krónur 1280.
Fæstíflestum verkfæraverzlunum
V1SIR . Föstudagur 12. desember 1969.
c/Vlenningarmál
Ölafur Jónsson skrifar um bókmenntir:
4íi ’■
Heimeyingar
August Strindberg:
HEIMAEYJARFÓLKIÐ.
Sveinn Víkingur þýddi.
Bláfellsútgáfan, Reykjavík
1969. 184 bls.
A f stórskáldum norrænna bók-
mennta á ofanverðri 19du
og öndverðri 20ustu öld hefur
Ágúst Strindberg líklega verið
einna minnst þekktur hér á
landi. Menn lásu rit Ibsens og
Bjömssons, Brandesar, Knut
Hamsuns, Selmu Lagerlöf jafn-
harðan og þau komu út, og brátt
var tekið aö þýða bækur eftif
ýmsa þessa höfunda á íslenzku.
Um Strindbergs-þýðingar hefur
hinsvegar verið fátt fram á þenn
an dag, og líklega hafa það helzt
verið rithöfundar eða rithöf-
undaefni og aörir sérlegir bók-
menntamenn sem komu sér í
kynni við þennan marglynda
snilling á frummálinu. Halldór
Laxness hefur sagt i grein frá
kynnum sínum af ritum Strind-
bergs í æsku. Og vafalaust hefur
Gunnar Gunnarsson lesið Strind-
berg vel og rækilega á sinni
fyrri tíð i Danmörku eins og
leikrit hans, Dýrið með dýrðar-
Ijómann, er raunar til marks
um.
Strindberg var fyrst og síðast
leikritaskáld. Og af verkum
hans þekkjum við fyrst og
fremst nokkur hinna raunsæis-
legu eða natúralisku leikrita
hans sem hér hafa verið þýdd
og leikin eða borizt hingað á
kvikmyndum, Fööurinn, Kröfu-
hafa, Fröken Júlíu. Dauðadans-
inn. Strindberg var að sönnu
miklu margbreyttara leikrita-
skáld en þessi upptalning gefur
til kynna, en hin seinni sim-
bólska leikritun hans er lítt eða
ekki þekkt hérlendis. Og hann
lagöi að sönnu stund á flestallar
aðrar greinar bókmennta ásamt
leikritagerðinni og þó fleira í
tilbót. Hann var mikilsháttar
ljóðskáld, afkastamikill skáld-
sagnahöfundur og skrifaði
greinar og ritgerðir um flestalla
skapaða hluti. En af sagnatagi
man ég ekki ti'l að annað hafi
veriö þýtt eftir Strindberg,
minnsta kosti ekki í bókarformi,
en hin kostulega frásögn um
Sælueyjuna, úr Svenska öden
och aventyr, sem Magnús Ás-
geirsson íslenzkaði fyrir margt
löngu.
Ágúst Strindberg skrifaði
sögu sína um Heimeyinga,
Hemsöborna, inn á milli stór-
virkja af allt öðru tagi, Föðurins
sem talinn er með hátindum
nafúralískrar leikritunar, og
skáldsögunnar En dáres för-
svarstal, persónulegrar „játn-
'ingasögu“ sem mikil áhrif átti
eftir að hafa síðar meir á skáld-
sagnagerð. Þetta var sumarið
1887 á einhverju erfiðasta
skeiði hans stormasömu ' ævi.
Eri sögur hans úr skerjagarðin-
um, Hemsöborna og Skarkarls-
liv sem til kom um svipað leyti,
eru engu að síður e'nhver lífs-
glöðustu verk Strindbergs, þar
sem kímni og skop hans fær að
njóta sín til mestrar hlítar, lítt
eða ekki blandin hæðni eöa á-
deilu.
Sagan um Heimeyinga byggð-
ist að verulegu leyti á eigin
reynslu Strindbergs: áralangri
sumarvist á Kymmendö í skerja-
garði Stokkhólms. Það fylgir
sögunni að eftir að hún kom út
hafi Strindþerg vér’ð fltlægur til
■ Iífstíðar af é\'iunni. 'Þessar vær-
ingar eru auðvitað löngu gleymd
ar. En hvað( sem þeim líður dylst
ekki I sögunni ná'nn kunnugleiki
höfundarins á högum og háttum
eyjafólksins — né heldur sum-
arlegt, glaðlegt og rómantískt
viðhorf hans við efninu. Heima-
eyjarfólkið, eins og sagan
nefnist í þýðingu séra Sveins
Vfkings, er alþýðleg skopsaga
og þótti víst með köflum í gróf-
geröara lagi á sinni tíð. Frásögn
hennar af valdabraski og
kvennaragi.Carlssons ráösmanns
á Heimaey fer aldrei fjarri at-
burðarás alþýðlegs farsaleiks;
og leikrit það sem Strindberg
samdi síðar upp úr sögunni varð
að söhnu hreinn og beinn farsi.

En sagan reynist furðu efnis-
mikil viö nánari lestur, og því
fer víðsfjarri að bláber atburða-
rásin segi upp alla söguna. Lýs-
ingar hennar á landslagi skerja-
garðsins, gangi árstíðanna, dag-
legri örm fólksins í eyjunum
miðlar siögunni epískri fjarvídd,
innfjálgrj fyllingu stílsins sem
síður en svo spillir græskulausu
gamni sögunnar. Hin ærslafulla
og grófgerða atburðarás gerir
fólkið í sögunni aldrei að hrein-
um og beinum leikbrúðum,
mannlýsingar hennar eru hvorki
háðskar né fjandsamlegar, held-
ur geröar af innvirðulegri hlýju,
næmleik fyrir mannlegu eðli og
með epískri yfirsýn yfir sögu-
fólkið og söguefnin.
Það segir sig sjálft að þessa
og hði-a innviði sögunnar, hinn
fjölbreytta og auðuga stíl henn-
ar getur reynzt örðugt að .höndla
og oröa upp á nýtt í þýðingu.
En mér virðist þýðing Sveins
Víkings á sögunni mjög svo lipur
og læsileg, skrifuð á þjálu og
furðu fjölbreyttu máli. Bókin
sjálf er fjarska vel gerð af for-
lagsins hendi, prýdd skemmti-
legum teikningum eftir sænskan
listamann Ulf Nilsson, sem
mætavel hæfa efninu. Hún er
vafalaust einhver álitlegasta
bókin á jólamarkaðinum þessu
sinni. Það eina sem mér virðist
að frágangi hennar að finna er
að einkennilegur áferðarmunur
verður á ýmsum teikningunum,
sumar furðu dökkar, bls. 7 og
171 t.d., aðrar gráleitar til móts
viö þær, bls. 102 og 93 t.d. En
ekki getur heitið að þetta atriöi
spilli hinu prýðilega útliti bók-
arinnar.
TEC AM-601

Margfaldar skilar 11 stafa út-
komu á strimll. TEC er létt og
tiraðvirk, framleidd með sömu
rröfum og vélar I hærri verðfl.
9 Fullkomin viðgerða’'-'*nusta.
VÉLRITINN
Kirkjustræti 10. Reykjavík. —
Sími 13971.
Jólagjafir fyrir ANTIK-unnendur
Kjörgripir gamla tímans: Klukkur, 6 gerðir,
ruggustólar, 5 gerðir, borðstofusett, 4 gerðir.
Svefnherbergissett, 2 geriðir. Urval sérstæðra
hluta af ýmsu tagi.
Opið alla daga til jóla frá kl. 19.
SÍÐUMÚLA 14 r- REYKJAVIK - SIMI 8-31-60