Vísir - 06.05.1970, Blaðsíða 1

Kveiktu
Eldur kom upp í leikfimihúsi
Austurbæjarskólans i morgun um
kl. 10, meðan kennsla stóö yfir I
skólastofum. Var slökkviliöið kvatt
á vettvang, þegar eldsins varð vart
um leið og reyk tók að leggja frá
leikfimisalnum.
í skólanum sínum
Kveikt hafði veriö í bókum og
blaðadrasl; utan viö dymar á NA-
álmunni, og hafði eldurlnn kom-
izt undir þröskuldinn og inn fyrir
undir parketgólfiö, þar sem strax
tók aö loga upp meö veggjum.
Varð slökkviliðiö að rífa upp gólf-
iö á kafla til þess að ráða mðtw*
Iögum eldsins.
Taliö er, að þarna hafi 12 áea
böm, nemendur í skólanum, verið
að verki og kveikt í pappirshrúg-
unni hjá dyrunum. —GP
ÞCTTA CR CKKI HCKIUCOS
segir dr. Sigurður Þórurinsson
Frá ritstjóra Vísis, Jónasi Kristj-
ánssyni, á áttunda tímanum í
morgun, og Jóni Birgi Péturs-
syni, fréttastjóra:
0 „Við erum staddir við
nyrztu 3—4 gígana, sem
virðast kröftugastir. —
Hraunelfurin ryðst fram
um 2 metra á mínútu að-
eins 300 metra frá okkur
og er mjög úfin og fast-
fljótandi. Dr. Sigurður Þór
arinsson prófessor, sem er
hér hjá okkur, segir að
þetta sé ekki Heklugos,
enda trónar Heklutindur
hér og skartar fannhvítu.
„Þetta getur ekki talizt Heklu-
gos,“ segir dr. Sigurður , „gosið
er ekki í sömu sprungunni og
Hekla er, heldur er þama um að
ræða tvær gossprungur, sem ganga
þvert á vana'lega stefnu gos-
sprungna. Stefna þeirra er frá
suðaustri til norðvesturs og er önn
ur fyrir sunnan Heklu, en hin norð
an við fjallið, en það er við hana,
sem við erum stödd, hin 30 í átta
rammgerðum fjallabílum, sem
fyrst komum á staðinn.
Eftir næturlangt ferðalag frá
Reykjavík komust ferðalangarn-
ir að Heklu, en ekið var um Lands
sveit. Skammt frá Selfossi blasti
tignarleg sýn við þeim fjölmörgu,
sem í nótt óku austur till að svala
forvitni sinni. Fjórir strókar stóðu
hátt í loift, einn þó sýnu hæstur.
I morgun stóðu eldsúlurnar hátt
í loft hér í nánd við okki|r og Y'ð,
sáum stór björg þeyt'ast úpp með'
hvin og falla i ailar áttir. Þykkan
mökk leggur frá gígnum í átt til
okkar, en við höfum þurft að
hopa stöðugt un<b>n- -j>raunipn,-senv
þekur þegar mikiar víðáktdr4 bg'
bræðir snjóinn á undan sér.
Þetta gos var þegar hið tilkomu
mesta að sjá við Kögunarhól við
Ingöllfsfjall. Þaðan að sjá virtust
gosstrókarnir vera 4, en sá fyrsti
þeirra langstærstur. Þar reyndust
vera a. m. k. 3 — 4 gígar og erum
við nú staddir þar og þurfum við
að fara gegnum öskufallið til að
komast þangað. Askan dundj lát-
laust á ferðalöngunum þegar þeir
yfirgálfu bifreiðir sínar augnablik
til að horfa á mælingar jarðfræð-
inganna á öskulaginu á ýmsum
stöðum á leiðinni. Reyndist það
vera orðið 5 — 9 sentimetrar kl. 6 I
morgun á þessum slóðum.
Lögregian ^h^ifði í gærkvöldi og
fram á nóttina bægt forvitnum
ferðamönnum frá því að leggia upp
í ferðir um hina válegu vegi um-
hverfis eldfjailið mikla, — en þeg-
ar biaðampptLog jarðfræðingar birt
ust ásámt' ÖHutÁ jarðfræðinemum
viö Háskólann og nokkrum öðrum
áhugamrtnnum, var fyrst leyft að
leggja upp að gígnum. Þetta var
torsótt ferð, en eftir langan akstur
og erfiðan komumst við þó að
hraunflóðinu
I fyrsta bílnum sem ruddi
brautina voru þau Skúli Guð-
mundsson, Þorsteinn Hjaltason,
Pálmi Arason og Elin Pálmadóttir
en strax á eftir renndu á staðinn
blaðamenn Vísis, sjónvarpsmenn og
fleiri áhugamenn og fræðimenn, þar
á meðal jarðfræðingarnir dr. Guð-
mundur Sigvaldason og dr. Sigurð
ur Þórarinsson.
Þegar líða tók á morguninn mátti
víða sjá fólk, sem sótti á bratt-
ann að austanverðu, annað hvort
fótgangandi eins og tvær stúlkur
í jarðfræðjdeild, fullorðin kona og
ungur jarðfræðinemi með þeim, eða
þá á fjallabíl eins og hjálpardeild
armenn úr Skátafélagi Njarðvíkur
íklæddir gulum stökkum: Um þetta
Ieyti brá undarlegri slikju á nýja
öskuiagið, einna likast þvi sem
menn hafa e.t.v. séð á litmyndum
frá tunglinu. Og heldur var Rangá
þykkjuþung, kolsvört og mökkur-
inn yfir landslaginu gerði heðdar-
myndina enn dekfcri, entte þótt
veður væri stillt og gott.
Þegar líða tók á morguninn mátti
sjá einn og einn smábfl koma
akandi, bjartsýnismenn á ferfi, sem
þegar fengu góð ráð bjá bflstjór
um kraftmeiri farartækja, sem
höfðu fengið sig fullsadda af lands-
laginu umhverfis eldsvæfSð. Er
sannarléga ástæða til að hwetja
menn til að fara ekki óvariega í
þessum efnum næstu daga, ekfei
aðeins á bflum, heldur og ef menn
ætla að skoða hraunið.
Viðræðumar við Jónas gengti
raunar nokkuð slitrótt því að hraun
straumurinn bægði bflunum tvisvar
sinnum f burtu meðan á viðtölunum
við hann stóð. í ertt skiptið, rann
hraunið skyndiléga nrður gfl og var
aðeins 3 metra frá, þegar þeir forð
uðu sér.
Hekla situr á glóandi hraunmassa
— Gos/ð brýst út v/ð fjallsrseturnar allt i kring
— Hraunstraumurinn orbinn 3 km sunnan
úr fjallinu i morgun
Hckla huldi umhverfi sitt þykk-
um dökkum mekki, þegar blaða-
menn Vfsis flugu austur að eldun-
um f morgun. Sjá mátti í snjónum
breiðan svartan slóða noröur eftir
öllu háiendinu eftir öskufallið í
nótt. Við flugum suður fyrir gos-
mökkinn og var það ekki fyrr en
komið var austur fyrir Ytri-Rangá
að biarma tók af eldinum. Voldug-
ur gígur SSV viö fjallsræturnar,
SSV af Heklutindi spúði eldi og
eimyrju hátt I loft upp og beggja
vegna við hann kraumaöi f smærri
bollum. Rauöglóandi hraunsletturn-
ar þeyttust i sífeilu nokkra tugi
metra í loft upp. Það tók að hitna
í vélinni þegar við nálguðumst gig-
ana og greina mátti þungar dunur,
rétt eins og sá vondi væri að
ræskja sig onf gígnum.
Hraunstraumurinn ryðst fram við fjallsræturnar eins og ósigrandi her- og var í morgun orðinn rúmir 3 km á lengd. Myndina tók
Bjamleifur ljósm. Vísis í morgun af aðalgossvæðinu við suðuriæt ur Heklu. Þarna krauniar i sjö gígum. Mökkurinn af þeim sést t. v.
Höfuðgosstöðvamar em tvær.
Önnur sunnantfl í Heklu, eða nasrri
beint suður af Öxl. Þar er einn
kröftugur gígur og einir sex smá-
gígar I röð frá suðvestri til suð-
ausiui's. Þetta gossvæði er austan-
vert við aðalhraunbreiðuna, sem
rann 1947, en austan við þær teyg-
ir sig einnig lftil hrauntunga, sem
einnig rann í síðasta gosi Heklu.
Hraunstraumurinn er orðirm 3
km á lengd og á stutt eftir að
Trippafjöllum. — Hann rennur yfir
hraun, sem rann úr Heklu 1766—
1768.
Norðan til við fjal'lið, á breiðum
hjaíla, rétt norð-austan við Skjól-
kvíar eru aðrar gosstöðvar litíu
minnj þeim syðri. Þar er einnig
einn aðaigígur sem teygir rauða
j hraunlogana hátt f loft upp. Hon-
um fylgir röð af smágígum, sem
j einnig gera sitt bezta. Frá þessum
j gosstöðvum renmrr hraun til NiN-
vesturs og var í morgun naumast
komið hálfa Ieið að Grænavatni,
I en hraunstraumurinn gæti hæglega
farið í vatnið og þurrkað það upp
og yrði af því mikilil gauragangur.
ÓWklegt er að þetta hraun nái
norð-vestur að Þjórsé en að ánni
eru um 10 km fré gosstöðvunum.
Norð-vestan til f Hekluhlíðum
eru svo fcvær gígaraðir sem gjósa
vi'kri, en hraun var ekkj farið að
renna úr j>eim í morgun.
Vélin lét illa meðan við sveim-
uðum yfir gosstöðvunum. Ekki var
hægt að komast veStur fyrir fjallið
fyrir öskufalii, sem huldi að mestu
Búrfeli og Þjórsárdal. Öskufall hef
ur verið mikið við virkjunina
í morgun og þar sem vindur færð-
ist meira og meira aif austri, náði
öskufaliið neðar og neðar í sveit-
ir Ámessýslu og vestur að Faxa
flóa.
Það er engu líkar en Hekia sitji
ofan á glóandi hraunmassa, sem
sprettur fram aillt í kringum hana.
Gosið nær hvergj hátt t hlíðar
fjalisins, heldur sprettur upp við
rætur þess. — Gosið er því mjög
dreift og kannski ekkj eins tH-
komumikið að sjá þess vegna. Eigi
að síður virðist það vera mikið að
magni, í senn tígulegt og óhugnan-
m