Vísir - 01.09.1970, Blaðsíða 8

8
VISIR . Þrlðjudagur 1. september 1979.
VISIR
Dtaefaa ti • Reykjaprent hf.
Frámkvaemiiastjóri: Sveinn R- Eyjólfsson
Ritstjóri- Jónas Kristjánsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Ritstjórnarfulltrúi: Valdimar H. Jóhannesson
' Auglýsingar: Bröttugötu 3b. Símar 15610 11660
Afgreiösla- Bröttugötu 3b Simi 11660
Ritstjór.’i: Laugavegi 178. Sími 11660 (5 tínur)
Askriftargjald kr 165.00 ð mánuöi innanlands
í lausasölu kr. 10.00 eintakið
Prentsmiöja Visis — Edda hf. „________
zxsmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm»
Þróun en ekki bylting
sem hafa fylgzt með varningi íslenzkra iðn-
fyrirtækja undanfarin misseri, finnst ekki öllum nægi-
anlegar framfarir þar að finna, og jafnvel hæpið að
íslendingar verði útflytjendur iðnvamings í vemleg-
um mæli. Hvar er nú allur þessi iðnaður, sem átti að
bjarga efnahagslífinu og gjaldeyrisstöðunni? spyrja
hinir vantrúuðu.
Það er þó ekki rétt að fullyrða, að engar breytingar
hafi orðið í hinum unga íslenzka iðnaði, þó að hitt
sé einnig satt, að engar byltingar hafi orðið frá einu
misseri til annars. En þróunin gerist ekki þannig.
Hver sér t.d. muninn á árgerð 1965 og árgerð 1966 af
Ford, Volkswagen eða nærri því hvaða bílategund
sem er? Breytingar á nokkrum árum eru þó augljósar,
svo ekki sé talað um heilan áratug, sem einmitt er
sá tími, sem íslandi er áætlaður til aðlögunar í EFTA-
samstarfinu.
íslenzkir fataframleiðendur opna kaupstefnuna
„íslenzkur fatnaður“ í sýningarhöllinni í Laugardal á
fimmtudaginn. Blaðamönnum hefur þegar gefizt
kostur á því að sjá sýnishorn af því sem þar verður á
boðstólum.
Af því sýnishorni dylst engum, að fataframleiðsl-
unni hefur farið vemlega fram og það þó aðeins sé
litið til skamms tíma. Á sumum sviðum fatafram-
leiðslunnar er jafnvel hægt að fullyrða, að varningur-
inn standi bezta erlenda vamingi sízt að baki. Fata-
framleiðendum hefur vaxið ásmegin á furðu skömm-
um tíma og þeir virðast nú ófeimnir að marka sína
eigin stefnu.
íbróttir ekki aðeins fyrir
afreksmennina
J»að var sannarlega ánægjulegt, þegar íþróttasam-
band íslands tilkynnti um áróðursherferðina fyrir
almenningsíþróttir margs konar, sem senn hefst. Her-
ferðin TRIM hefur reynzt vinsæl víða í Evrópu, og
henni líkt við læknafjöld, svo mikil hafi áhrif hennar
orðið á heilsufar þátttakendanna.
Aukin velmegun, sem átt hefur sér stað hér á landi
undanfarin ár, hefur því miður sínar skuggahliðar
varðandi heilsufar manna. Fallegi, nýi einkabfllinn
er t.d. viðsjálsverður gripur. Of margir freistast til að
láta þennan „þarfasta þjón“ sinn flytja sig út í nátt-
úruna, helzt alveg að fallegu, grænu lautinni, ef kost-
ur er. í daglegu lífi er lítið orðið um störf, þar sem
líkamleg átök eru viðhöfð svo heitið getur. Stórvirkar
vélar vinna erfiðustu störfin, en maðurinn ýtir á takk-
ana.
Aðgerðaleysið er slæmt, eins slæmt og of mikið
strit var manninum á árunum áður. Fréttir um ýmsa
menningarsjúkdóma staðfesta þetta. Þriðjungur rúm-
lega þrítugra Reykvíkinga og eldri þjáist af offitu,
sem býður stórkostlega hættunni heim.

Er þessi mynd var
tekin var Dubcek
formaður kommún-
istaflokks Tékkó-
slóvakíu og menn
um heim allan töl-
uBu um vorlB í Prag.
Dubcek er hægra
megin á myndinni,
og á eftir honum
gengur Gustaf Hus-
ak, eftirmaður hans
í formannssætinu —
við hann er „skóflu-
stefnan“ nú kennd.
„ Agúrkusumarið í Prag“
— eða „skóflustefna" rlkisstjórnarinnar
■ Æði sérstæður krankleiki herjar nú á tékkneskt þjóðlíf.
Er það skæð „veiki“, sem Tékkar sjálfir kalla „polopat-
ismus“, og hermir sagan að þeir séu orðnir leiðir á sýkinni.
■ Orðið „polopatismus“ er dregið af tékkneska orðinu „lop
ata“, sem merkir skófla. Svolítið frjálsleg þýðing á „pol-
opatismus“ gæti því sem bezt verið „skófluveikin“, eða
öllu heldur „skóflustefnan“.
■ Og í landi, þar sem „skóflustefnan“ er áberandi, er skófl-
að í landslýð yfirfljótandi magni af kreddukenndum áróðri,
Ioforðum um dásemdir framtíðarinnar og yfirvöld stæra
sig af einhverjum árangri sem þau hafi náð, en er öllum
öðrum en þeim gjörsamlega ósýnilegur.
■ Það er mokað í Tékka „upplýsingum" um hve stórkost-
lega vel stjórn Husaks hafi tekizt að leiða þjóðina út úr
því öngþveiti, sem fyrir skömmu ríkti og hafi stjórnin
notið til þeirrar leiðsagnar dyggilegrar aðstoðar „banda-
manna okkar Sovétmanna og félaga okkar í Varsjárbanda-
laginu“.
Núna eru tVo ár liöin frá því
Alexander Dubcek var rekinn
frá völdum, og því finnst yfir-
völdum sérstakt tækifæri til aö
upplýsa landslýð um glæpi hans
og óstjóm þá sem ríkti meðan
hann fór með völd.
Miklum kröftum og áreynslu
er varið til að sannfæra fólk um
að Dubcek haifi ekkj verið neitt
annað en fávís ævintýramaður
og svikari við kommúnismann,
enda liggur yfirvöldum mikið á
að eyðileggja ímynd j>á sem
Dubcek og félagar hans hafa
skapað sér i hugurn flestra
Tékka fyrir að reyna að koma
á mannúðlegum, lýðræðislegum
sósiailisma.
En um leið og yfirvöld reyna
að eyðileggja minningu Alex-
anders Dubceks leggja þau á-
herzilu á allt það erfiði sem þau
nú leggja á sig við að skapa
þjóðinni lífvænlega framtíð og
segjast vera að treysta stoðirn-
ar undir atvinnuvegum þjóðar-
innar. Iðnaðarmenn og verka-
menn iðnfyrirtækjanna eru á-
kaft hvattir til áð leggja allt sitt
af mörkum tiil að koma atvinnu-
kerfi landsins aftur á skrið.
Almenningur
áhugalaus
Þó að tékkneskir ráðamenn
stæri sig sffellt af því að hafa
getað stórlega aukið þjóðar-
framleiðsluna og stöövað verð-
bóilguna, þá er Htið sem bendir
til þess, að minnsta kosti ef
menn rýna í tölur þær um af-
komu þjóðarinnar ,og fram-
leiðslu, sem sífellt birtast í
sjónvarpi og málgögnum komm-
únistaflokksins.
Mótsagnirnar fylla sennilega
nokkrar skóflur. Biööin halda
því fram, að þjóöarframleiðsla
Tékka hafi vax; um 7% frá þvi
á sama tima í fyrra — en ef töl-
umar eru réttar þá sýna þær
aðeins hve slæmt ástandið var
árið eftir innrás Varsjárbanda-
lagsríkjanna og hemám Rússa.
Samkvæmt opiniberum út-
reikningum og niðuristöðum sem
birtar eru í sífellu þá nýtast
aðeins 60—70% allra vinnu-
stunda til fram'leiðslu, og þetta
er helzta vandkvæði yfirvald-
anna núna — verkamenn vinna
slaklegar en eðlilegt er, jafnvel
yfir hina heitu sumarmánuði. Og
á meðan Hfið í Tékkósilóvakiu
sagur þannig áfram á svo leti-
legan hátt, þá verður víst naium-
ast annað sagt en almenn-
um borgurum bjóðist haiila fáitt
til að kætast við.
„Hundurinn dauður
undir stólnum“
„Vér Tékkar eigurn gamlan
málshátt sem segir, þegar stað-
ur eða land er dautt. eða ekki
lengur skemmtilegt, að „hundur
hafi dcepizt undir stólnum“,“
sagði einn leiður menntamaður
við vestrænan fréttamann um
daginn og sá er einn fárra
menntamanna sem enn hafa
ekkj verið hrafctir úr atvinnu
sinni — og sem enn þorir aö
tala við vestræna kunningja
sína.
„Jæja, hundur hefir dáiö
undir stólnum hér í Prag“,
sagðj hann, „og fölkið sem er
við völd. sparkar enn í hann.
Það er að reyna að jarða hann
með skóflustefnunni".
Minnkandi
ferðamannastraumur
Hér á árum áður var mikiil
ferðamannastraumur til Tékkó-
slóvakíu. Núna hefir hann mjög
hrapað niður og mun ekki líkt
því eins skemmtilegt að sækja
Tökka heim og áðnr var. Þeir
sem að ferðamálum starfa,
kvarta bæði mjög yifir þvl að
ferðamönnum hafi fækkað, og
sömuleiðis frnnst þeim sjónar-
sviptir að þeim vesturlandabú-
um sem á siðustu árum komr
mikið til Tékkóslóvakíu og
greiddu dáJaglegar ftHgur í
ríikiskassann vegna sinna miklu
auraráða.
Núna koma mjög fáir yest-
rænir ferðamenn til Tékkósló-
imiinmi
m mm
Umsjón: Gunnar Gunnarsson.
vakíu, en ferðamenn fná öðrum
kommúnistaríkjum eru mjðg
yfirgnæfandi. Leiðsögumenn og
aðrir þeir sem við ferðamál
starfa, segjast vera baldnir alveg
sams konar letisjúkdómi og aðr-
ar stóttir landsins, „hundurinn
er dauður undir stölnum", sagði
einn þeirra. „við erum orðin of-
mett af skóflufóðrun yfirvaid-
anna“.
Agúrku-
sumarið
En þó tekizt hafi að ofmetta
menn af áróðri um hive veJ haifi
tekizt til við iandsstjómina og
hive vel fólki líði í lándinu, þá
er hitt staðreynd, að skortur er
á vörum í Prag. La'tið sem ekk-
ert er af ávöxtum og grænmeti,
þrátt fyrir það að nú er heflzti
tími jarðávaxita í Evrópu. Md-
ónur flæða nú yfir martcaði
Evrópulandanna, en engin þeirra
hefur enn komizt til Tékkósíó-
vakíu, né heldur grænfóður aif
öðru tagi. Tómatar frá BúTgaríu
eru komnir í verzlanir, en lítið
er til af þeim og þeir þykja
vondir. Það einn sem verzlanir
bjóða ótakmarkað upp á eru
agúrkur og gulrætur. Agúrkur
eru alls staðar, „við köllum
þetta agúrkusumarið hér í
Prag“, segja húsmæður gjarnan.
en }>að þarf oftast að standa
klukkutíma í biðröð til að fá
dagskammtinn af grænmeti.
Þaö eina jákvæða i fæðumá1!-
um. sem stiómin hefir getað
státað af er, aö uppskeru-
horfur séu góöar „oc onikur
hefir tekizt að stöðva nmn
hættulega samdrátit t kjötfram-
leiðslu".