Vísir - 20.02.1971, Blaðsíða 8

8
VISIR
Otgefandi: Reykjaprent bf.
Framkvæmdastjöri: Sveinn tt Eyjólfssoo
Ritstjöri ■ Jónas Kristjánsson
Fréttastjðri: Jón Blrgir Pétursson
Ritstjóraarfulltrúi • Valdimar H. Jóhannesson
Auglýsingastjóri: Skúli G. Jóharinesson
Auglýsingar: Bröttugötu 3b Sfmar 15610 11660
Afgreiösta Bröttugötu 3b Simi 11660
Ritstjðra ■ Laugavegi 178. Simi 11660 (5 linur)
Áskriftargjald kr. 195.00 ð mðnuði innanlands
f lausasöíu kr. 12.00 eintakiö
Prentsmiðja Vtsis — Edda hf.
- iiisi ——muinni■ iii 1 ttissi
Fjáröflunardagur SVFÍ
Á morgun er fjáröflunardagur kvennadeildar Slysa-
varnafélagsins í Reykjavík. Konumar í deildinni biðja
foreldra í borginni að hvetja böm sín til að selja
merki. Vonandi verður þeirri ósk vel tekið, því að hér
er fyrir gott málefni að vinna. íslenzkar konur hafa
ekki látið sinn hlut eftir liggja á undanfömum áratug-
um við hvers konar líknar- og mannúðarstarfsemi.
Það er alkunna, hvílíkan dugnað og fómfýsi konur
í deildum SVFÍ um land allt hafa sýnt og hve
miklu þær hafa fengið áorkað.
Árið sem leið safnaði kvennadeildin rúmri hálfri
milljón króna fyrir Slysavarnafélagið, auk upphæðar,
sem rann í sjóð, er konumar ráðstafa sjálfar, en er
eigi að síður varið í þágu félagsins. Fyrir peninga úr
þeim sjóði var t.d. í fyrra keypt talstöð, sem deildin
gaf félaginu.
Slysavarnafélagið og Landhelgisgæzlan hafa sem
kunnugt er átt saman litla þyrlu sem reynzt hefur
vel, en eigi að síður var öllum Ijóst frá upphafi, að
kaupa þyrfti stærri og betur búna vél, en slíkt björg-
unartæki kostar mikið fé, eða tugi milljóna. Næsta
verkefni þessara aðila er að ráðast í þau kaup, og
gefur því að skilja að þar þarf á góðum stuðningi al-
mennings í iandinu að halda. Austfirðingar hafa þeg-
ar safnað miklu fé til þyrlukaupa, og kvennadeild
SVFÍ hér vonast til að það verði Reykvfkingum
hvatning til að leggja fram góðan skerf til þessa nauð-
synjamáls á morgun.
Þótt um margt sé deilt í þessu landi og engu líkara
en sífellt sé verið að leita að ágreiningsefnum til þess
að rífast um, munu þeir fáir, ef nokkrir, sem ekki
vilja styðja og efla slysavarnimar. Þjóðin virðist sam-
huga um að það sé nauðsyn. Hjá lítilli þjóð eins og
okkur er hvert mannslífið dýrt. Það er meiri blóðtaka
fyrir íslendinga að missa lítinn bát með tveimur dug-
andi mönnum en milljónaþjóðirnar, þótt þær missi
flugvél með hundrað manns eða meira. Fáir eru svo
illa stæðir, að þeir geti ekki látið þessa smáupphæð af
hendi rakna, þegar börnin koma með merkin. Það
væri líka ofur auðvelt að spara næstu daga sem því
næmi t.d. að reykja einum sígarettupakka færra þá
vikuna. Slíkt framlag munar litlu fyrir þann, sem læt-
ur það af hendi, en séu þeir nógu margir getur upp-
hæðin þegar saman kemur orðið hinu óumdeilda
málefni mikill styrkur og flýtt fyrir því, að hægt
verði að kaupa nauðsynlegt tæki til bjargar manns-
lífum, sem ef til vill yrði ekki bjargað að öðrum
kosti.
Slysavarnasamtökin hafa á umliðnum áratugum
unnið þjóðinni ómetanlegt gagn og margir eru nú ofar
moldu, sem eiga þeim líf sitt að launa. Við slík sam-
tök er aldrei of vel gert, og starf þeirra, sem þar
hafa mest og bezt unnið verður aldrei fullþakkað.
En einhvem vott þakklætis og skilnings getum við öll
sýnt á morgun.____________________________________
V í SIR . Laugardagur 20. febrúar 1971.
«
t
Með sprunguna
undir fótum sér
A vesturströnd Kaliformu er San Andreas-
sprungan, þar sem hreyfingar jarðmassa eru
taldar valda feikilegum jarðskjálftum tvisvar
á óld
Sláturhús í Kaliforníu
hafa á döfinni áætlanir
um að breyta frystiklef-
um sínum í líkhús, ef
þörf gerist. Borgarstjórn
San Francisco hefur
safnað matvælabirgðum
til að búa sig undir hugs-
anlega ógæfu í framtíð-
inni. Bifreiðar aka um
með spjöld, þar sem
stendur: „Vertu viðbú-
inn. Jarðskjálftinn kem-
ur“.
I Utborg Los Angeles, San
Fernando, hrundu hús, brýr og
vegir. Tveimur sjúkrahúsum
„var sópað burt af risavaxinni
hendi“, eins og einn eftirlifandi
sjúklingur þar sagði.
„Stóra höggið“
Nú óttast margir Kalifomíu-
búar, að þetta hafi aðeins verið
forleikur. Margir tala um „the
big bump“, „stóra höggið".
Sprunga mikil er undir Kali-
forníu ailt frá landamærum
Mexfkó í suðri noröur til San
Francisco. Þetta er San Andr-
eas sprungan 600 mílna löng,
þar sem jarðlög kunna að láta
undan þrýstingi og vaida jarð
skjálftum. Menn segja, að hús
á þessu svæöi séu ekki aðeins
„byggð á sandi" heildur á
nA'iótr... ■-

Rústir sjúkrahúss I Los Angeles eftir jarðskjálftana.
Endalokum
Kaliforníu spáð
Vísindamenn hafa lengi var-
að við jarðskjálftum á Kalifom
íuströnd. Þeir, sem telja sig sjá
fyrir óorðna hluti, hafa spáð
enda'lokum, „stóra högginu",
sem mundi ieggja þetta svæði
I rúst. Einn slfkur boðaöi fyrir
nokkrum árum, að hinn 4. aprí)
1969 mundu verða „endalok
Kaliforníu". Sá dagur leið að
vísu í meinleysi, en spámenn
sátu við sinn keip og boðuðu
dauða miiljóna og eyðingu
byggðar í framtíðinni.
Kaliforníubúar voru ugeandi.
Fyrir tveimur vikum kom í
ljós að aðvaranirnar voru á rök
um reistar. í miklum jarðskjálft
um í milljónaborginni Los Angei
es fórust meira en 50 menn, og
eyðilegging eigna var áætluð i
mililjörðum. 1100 siösuðust.
sprungu. Þama muni einhvern
tíma gerast voveiflegir atburðir
í meira lagi. En saga jarðarinn
ar er löng og hver mannsævi
er þar smá í samanburöi. Þess
vegna halda menn áfram að
bvggja og skeyta yfirleitt ekki
um þessa hættu. Atburöir eins
og þeir, er urðu fyrir tveim
ur vikum í Los Angeles, beina
athyglinni aö þessu, en það
hvetfvr ur f gleymsku er
tímA TSri
San Francisco
eydd 1906
Fjöimargir iarðskjáiftar hafa
sézt á mælum í Kaliforníu, en
aðeins einn af hverjum tfu þús-
und þe'rra veldur tjóni.
Tjóniö hefur hins vegar stund
um verið feikilegt.
Árið 1906 eyddist San Franc
iseo vegna jarðskjálfta, sem stóð
„Jarðskjálftarnir koma. Ég er
að fara“.
aðeins í þrjár og hálfa mfhútu
og bruna, sem eftir fylgdi. 700
fórust.
Árið 1933 fórust 120 f jarö-
skjálftum á Langasandi.
Vísindamaðurinn Peter Frank
en við háskólann í Michigan
spáir því, að næstu jarðskjálft
ar í San Francisco gætu kostað
mörg hundruð manna lífið og
sundrað hinni heimsfrægu Gold
en Gate-brú.
Spádómur Indíána
Þótt meginþorri manna lifi
I'ífi sínu eins og annars staðar
helzt gerist, eru margir gripn
ir svartsýni. Bókin „Síðustu dag
ar hins framliðna, miMa fylkis
Kalifomíu" rann út eins og heit
ar lummur. Einn flokkur hippa
segist hafa fengið forboða um
óorðna hluti hjá Indíánum, og
flokkurinn hraðaði sér burt. Þeir
báru við brottförina spjöld, er
á var ritað: „Jarðskjálftarnir
koma — Ég er að fara“.
Sálfræöingar hafa orðið varir
við tilhneigingu fóiks á Kali-
fomíuströnd ti'l hjátrúar, og
„djöfladýrkun", „nomir“ og
töframenn blómstra þar fremur
en annars staðar.
Tveir landmassar
San Andreas-sprungan ski'lur
milli tveggja landmassa, og er
annar aö mjakast til norðvest-
urs, hægt að vísu en þó mælan
lega, ef langur tími er athugað
ur. Hinn massinn er á leiðinni
í suðaustur. Þeir hreyfast í átt
hvor til annars og mætast í
sprungunni. Um þaö bil tvisvar
á hverri öld, „rífa þeir sig lausa
hvor frá öðrum í krampa" og
mikl'r jarðskjálftar verða.
Það var ekki þetta, sem gerð
iiiimimi
m
88 BfllBII EHBBl
(Jmsión. Haukur Helgason:
ist í Los Angeles í síðustu viku.
Þeir jarðskjálftar voru frernur
litlir samanborið við þá ógn sem
búast má við tvisvar á öld.
Þess vegna bíða menn í Kali-
törníu enn eftir „stóra högg-
inu.“