Vísir - 15.05.1971, Blaðsíða 7

VÍ#IK. Laugardagur 15. maí 1971.
cTWenningarmál
Hreppstjórasnýtur
'C’g mirmti-st á það nýlega hér
í blaðinu, að vorið er mik
ifi fcítnti grósku í tónleikahaldi
hér I hænum og annars staðar.
H6 gefst tækifæri til að virða
fyaár sér árangurinn af vetrar-
starfi margra eldhuga í tónlist
iom. Karlakórar, kirkjukórar,
samkórar láta Ijós sitt skína,
að ógieymdum öllum nemenda-
tónleSrunum. Síðast nefnda tón
leikahaldið ec allt saman gott
og biessað og oft á tíðum mjög
svo ánægjulegt. Fiestir sýnast
nemendumir uppfyfia þser kröf
«r, sem unnt er að gera til
þeirra af allri sanngirni. Fáir
myndu Erklega mæla í mót þeirri
þroskaleið, sem er fólgin í iðk-
un tónlistar í einrúmi, en þegar
nemendurnir ganga fram á svið
ið hver af öðrum og leika hverja
hreppstjórasnýtuna á fáetur ann
arri, svona einir og út af fyrir
sig, þá iæðist að manninum í
salnum sú spuming, hvort ekki
hafi aflt of miklum tíma verið
varið til þess að aefa upp þessi
verk. Öllum venjulegum nem-
endum í tónlist verður' nefni-
lega hagnýtt gagn af slíkri iðju
hverfandi, það veit sá, sem til
að mynda hefur reynt að pakka
upp knéfiðlu í saumaklúbb eða
kokkteil-partíi, og þVi valda
járnhörð lögmál markaðarins,
að fæstir þeirra eiga eftir að
sigra þúsundirnar ofan af pall
inum.
EFTIR
GUNNAR
BJÖRNSSON
Það hefur líka því miður sýnt
sig, að grunsamlega margir
hljóðfæraleikarar, t. d. píanó-
leikarar, eru óhæfir til að grípa
algenga notatónlist (fjárlögin)
og gera henni skil, þótt þeir
eigi að baki margra ára nám i
hljóöfæraleik. í sem stytztu
máli tel ég nauósvniegt að
útvega nemendunum verkefni,
þar sem raunverulega reynir á
getu þeirra tii að músisera ai-
mennt. Það er sem sé staðreynd,
að þroskagildi tónlistarinnar
verður langmest, þegar hún er
stunduð í samféiagi við aðra, og
það jafnt fyrir því, þótt allir
V hópnum hafi ekki nákvæm-
lega jafnmikia getu. Mér hefur
fundizt vanta kammermúsikspil
á nemendatónleikana f vor. Ég
held það sé röng stefna að
verja heilum og hálfum vetrin-
um til þess að kenna hverjum
einstökum nemanda hvernig
hann á að bjarga sér gegnum
eitthvert stórverk tónbókmennt
anna, sem siðan gleymist að
tirna liðnum, löngum eða stutt-
um.
í umræðum um almenna
menntun í samtímanum, er
mikið talað á móti hvers kyns
ítroðslu, þ. e. að nemendur til-
einki sér einungis ákveðinn
þekkingarforða, en allt þar fyr-
ir utan skipti engu máli. Þetta
Gunnar Björnsson skrifar um tónlist:
Gangstéttirnar
við Baldursgötu
Sínfóníuhljómsveit íslands,
16. tónleikar — 13 maí
1971.
Stjómandi: Bohdan
Wodiczko, einleikarar:
Wolfgang Marschener og
Einar Vigfússon.
Efnisskrá:
Beethoven: Fiðlukonsert í
D-dúr óp. 61,
Jön Nordal: Canto elegiaco,
Hindemith: Nobiiissima
visione.
'É’g hefi stundum séð Sinfóníu
hljömsveitina fyrir mér eins
og nokkurs konar neðanjarðar
hreyfingu, starfrækta í óþökk
samfélagsins skipaða eiðsvörn-
um mönnum, sem stælust á
æfingar, haldnar í ótrúlegustu
felustöðum og geymdu hljóð-
færin sín inni Y ofninum ellegar
uppi á háalofti. Svo væri
kannski bannað að leika Beet-
hoven opinberlega. Ætli við
myndum endurheimta leikgieð-
ina? Listin tekur mið af mann-
lífinu, sem inniheldur övissu og
lífsháska: á þessari nóttu verð
ur sál þín af þér heimtuð. Missi
hún nýjabrumið, minninguna
um hneykslið, þá er verr. Skyldi
nokkur læra að meta lífiö, nema
hann muni eftir dauöanum ai!
ar stundir? Fiðlukonsert Beet-
hovens er að minnsta kosti iafn
nýr í gær og í dag og hann
heldur áfram að sýna okkur inn
í þá veröld, sem er jafnleynd-
ardómsfuii og hún er óvefengj-
anlegur hluti .þess mannl’ifs, sem
iifað er í heiminum. Hvern
skyidi þá undra, þótt flvtjend-
urnir væru líkt og flestir upp
á 'þráö hverja sekúndu verks-
ins, frá upphafi til enda?
Ég tók dæmi af fiölukonsert
Beethovens, sem leikinn var á
tónleikum Sinfóníuhljómsveitar-
innar á fimmtudagskvöldið var.
En, þegar allt kemur til alls,
hveriu fá orð aukið viö þetta
verk? Og hver á að kveikja í
hljómsveitarmönnum. hvetja þá
til dáða, ef ekki verkið
sjálft? Stjórnandinn? Einleikar-
inn? Ég vildi fyrir mína parta
biðja um svolítið inniiegri
þátttöku af háifu flytjenda.
Hvar er leikgleðin? Hvar hrifn
ingin yfir því að fá að vera til
og leggja hönd á plóginn? Lít-
um fram hjá fyrsta hliómnum,
hann var greinilega slys. En
hornin Y öðrum þætti upphófust
með ógnariega píningarfullan og
gleðisnauðan tón og sprungu á
limminu ofan í kaupið. Pizzi-
cato fiðlanna, (sem dr. Heinz
heitinn Edelstein kallaði gripl á
íslenzku) hefði þurft að vera
betur samtaka og eitthvað var
fyrsta fagott óburðugt í sein-
asta þættinum.
Wolfgang Marschener megn-
aði ekki að innblása flutning-
inn svo neinu næmi. Gerði
hann þó margt þannig, að lióst
er að hér var prýði'egur fiðlu-
leikari á ferð. Hefðu þeir tón-
ieikagestir, sem hafa Það fvrir
plagsið að koma heizt ekki á
tónleika. nema stiörnur utan úr
heimi standi upp á pallinum.
ejarna mátt láta sjá sig þetta
kvöid.
Jón Nordal semur fagra og
kliðmjúka tón'ist. Canto ele-
giaco, handa knéf'ðlu og hlióm
sveit. er enn eitt gott dænii
um það. Verkið er allt eitt
skuggalaust hádegi, mér datt í
húg hvað gangstéttirnar við
Baldursgötuna geta stundum
orðið volgar af sólskini. Ein-
hver hefur kannski saknað há-
punktsins í verkinu í samræmi
við bið mannsins eftir því að
eitthvað gerist. Mestu atburðir
gerast hins vegar alltaf þannig,
að enginn tekur eftir þeim. Það
skal játað, að mér er nokkuð
til efs, hvort sellóið á erindi
upp á pail eins og reglulegt
sóló-hljóðfæri Y þessu verki,
•dylst þ>ó vonandi engum fram
söguhlutverk þess. Að minum
dómi hefði kontrabassi verið
heppilegri miðill fyrir dýpstu
tóna einleikshlutverksins og
lágfiðla fyrir þá hæstú. Hér
kemur til kasta tónskáldsins
að ákveða. Þegar um frumflutn-
ing er að ræða, og jafnvel stund
um endranær, finnst mér það
ætti að vera föst regla að leika
verkin tvisvar á sömu tónleik-
um. Það hefði að minnsta kosti
verið vej þegið í þetta skipti.
Einar Vigfússon Ieysti einleiks
hlutverkið af hendi með al-
kunnri prýði.
„Nobilissima visione" eftir
Paul Hindemith var seinast á
efnisskránni, máttugt verk og
vel skrifað auðheyrilega. Passa-
caglian verður mér minnisstæö
ust, mér heyrðist hún vera snilld
in sjálf. Hér var flutningur
hljómsveitarinnar jafn og góð-
ur. glæsilegur víða.
Það er annars einkennilegt,
að menn skuli láta tónleika sem
þessa fram hjá sér fara. Efnis-
sþráin er ágætlega girnileg og
engin hætta á að menn hafi
ekki ánægju af tón’eikunum. Fá
ein sæti í salnum voru auð.
Það er hiutur, sem ætti ekki að
koma fyrir.
hefd ég giidi einnig og ekki
síður um tónlistamám. Erfið
einleiksverk eru mun lakari
kennslutæki en hæfilega þung
samspilsverk. En auövitað er
þvY ekkert tii fyrirstöðu, þegar
undirstöðuatriði tónlistar hafa
verið numin, að nemendur ták
ist á við hin margslurtgnari
verk. Aðeins nauðsyalegt að
biða með það, unz byrjunar-
örðugleikar hafa verið yfir-
unnir. Þannig er taugaóstyrkur
til dæmis skilgétið afkvæmi
þeirrar stefnu í tónlistarupp- ,
eldi, þegar nemendur eru svo
að segja knúðir til að reisa sér
hurðar-ás um öxl. Það verkar
eins og grófur aflægisháttur á
manninn í salnum, þegar marg-
ir nemendanna vita hvorki í
þennan heim né annan sakir
taugaóstyrks.
Óþarfi ætti að vera aö taka
það fram, hversu mjög vesal-
ings, tónverkin gjalda þessarar
hræðslu flytjandans. Einhvern
veginn hefur mér alitaf fund-
izt sjálfsagt og eðlilegt, að
menn léku ekki á hljóðfæri fyr-
ir aöra, fyrr en þeir hefðu náð
þeirri leikni og þroska, að aðr-
ir hefðu ánægju af flutningnum.
Ég held ekki að nemendatón-
leikar ættu að vera nein undan-
tekning frá þessu. En af þessu
leiöir, að sum yor væru kannski
engir nemendatónleikar og sum
, vor væru þcir kannski einum
' fimmtá-,hJjj,tá/ styttri en nú tiðk-
^st. Við skulum að minnsta
! Rosti vona, aö í framtíðinrti ták1
jst okkur að veita nemendum
i tónlist skynsamlega fræðslu
með allri varúð, svo að fari
ekki fyrir þeim eins og stúlk-
unni. sem vár spúrð um það,
hve lengi hún hefði lært á
pteftó. I-Iún svaraði: Ég er búin
með Mózart.
Cvmmtdagmn 2. maí hélt Barna
músiksköli Reykjavikur vor
tónleika stna f Austurbaejar-
biói. Þar kom fram kór skól-
ans, hljómsveit. skipuð strok-
og biósturshljóðfærum og fjöi-
margir aemendur, sem léku ým
fet einletk eða samieik. Þessi
yngsta kynslóð íslenzkra hljóð-
færaleikara er alltaf skemmti-
leg á að hiýða og voru tón-
leikamir ágætlega sóttir af fbr
eldrum bamanna.
Laugardaginn 8. maí voni
svo nemendatónleikar Tönlist-
arskóians Y Reykjavik haldnir i
Austurbæjarbiói. Áður hafði
hljómsveit skólans undir stjörn
Björns Ólafssonar haldið tön-
ieika i Háskólabiói við góðar
undirtektir, enda vel ti! þeirra
vandað. Þar að auki hafði söng-
kennaradeild skóians gengizt
fyrir tónleikum í Háteigskirkju,
að kveldi sunnudagsins 2. mai,
og vöktu þeir tónieikar verð-
skuldaða attoygii. Framundan
munu svo vera tónleikar þeirra
nemenda skólans. sem ljúka
burtfararprófi þetta vorið. Leyn
ir það sér ekki, að um myndar
iega starfsemi er nú að ræða i
Tónlistarskólanum.
Þennan sama laugardag efndu
Kirkjukór Langholtskirkju og
Barnakór Árbæjarskóla til tón-
leika í Langholtskirkju, og voru
þeir siðan endurteknir svcnnudag
inn eftir í Háteigskirkju. Ein-
söngvarar voru þau Elisabet Er-
iingsdóttir, Ólöf K. Harðardótt-
ir og Kristján Valur Ingólfs-
són. Strokkvartett aðstoðaði, en
stjórnandi var Jón Stefánsson
og orgelleikari Gústaf Jöhann-
esson. Fóru tónleikar þessir
ágætlega fram og sýndu vel,
hvers kirkjukórar eru megnugir,
ef áhugi ög viijj enu^yrir.hendj.
Er skemmtilegt ti! þess að vita,
að yngsti kirkjuorganisti Reykja
vYkur. Jón Stefánsson, stoli
einnig vera meðal þeirra organ
ista bæjarins, sem mest kveður
aö.

Knattspyrnudómarar
munið ráðstefnuna í bíósal Austurbæjarbama-
skólans í dag kl. 3. — Mætið vel.
Stjóm KDSÍ
Ræstingakona óskast
STRAX
J. P. Guðjónson hf.
Skúlagötu 26, sími 11740.
Skrifstofustúlka óskast
Raunvísindastofnun Háskólans vill ráða
stúlku til skrifstofustarfa. Æskilegt er, að við-
komandi hafi reynslu í banka- og tollaf-
greiðslu. Verzlunarskólapróf áskilið. Laun
skv. launakerfi ríkisins. Umsóknir með uppl.
um fyrri störf óskast sendar Raunvísindastofn-
uninni, Dunhaga 3 fyrir 20. maí n.k.
Raunvísindastofnun Háskólans