Vísir - 21.05.1971, Qupperneq 7

VlSIR . Föstodagur 21. maí 1971.
7
cTVIenningarmál
I leikhús
á Akureyri
J fyrra bar það til nýlundu á
Akureyri að til starfa með
leikfélagi staðarins, gamalgrónu
áhugafélagi, réðst ungt og efni-
legt leikhúsfólk sem áður hafði
starfað í ieikhúsunum í Reykja-
vík. Félagið fékk nú fastráðinn
framkvæmdastjóra, Sigmund
Örn Amgrímsson, en ásamt
honum komu til starfa með fé-
laginu þau Þórhiidur Þorleifs-
dóttir og Arnar Jónsson, einhver
okkar fremsti leikari af yngri
kynslóð, og hafa þau öi] leikið
og stjórnað leiksýningum hjá
félaginu. Veturinn áður hafði
þetta fólk starfað í Leiksmiðj-
unni, undir forustu Eyvinda
Erlendssonar, sem tv'imælalaust
er með athyglisverðustu ný-
breytni í ungri íslenzkri leiklist
á umliðnum árum og kann að
hafa orðið öðrum eftirbreytnis-
verð þótt Leiksmiðjunni sjálfri
yrði ekki lengra lífs auðið en
vetrarlangt.
En með ráðning þeirra þre-
menninga tij Leikfélags Akur-
eyrar virtist byrjuð önnur til-
raun, ekki miður áhugaverð:
vísir eða upphaf viðlika þróunar
og orðið hefur hjá Leikfélagi
Reykjavíkur, stefnt að reglu-
bundnum leikhúsrekstri meö
kjarna fastráðinna, leikmennt-
aðra starfskrafta. Þótt torve'.t
sé fyrir utanaðkomandi að gera
sér grein fyrir raunverulegum
möguleikum slíkrar tilraunar á
stað sem maður þekkir ekki
nema gestkomandi, öldungis ó-
kunnu leikfélagi, virtist hér
engu að síður stefnt j' framtíðar-
átt: að með vaxandi þéttbýli
færðist st^rf áhugafé'aganna
um leiklist hægt og hægt í
meiri atvinnusnið, að því að
einhverntíma í framtíðinni risu
regluleg leikhús á grunni hinna
gömlu leikfélaga.
T eikfélag Akureyrar bauð leik-
listargagnrýnendum i
Reykjavík norður að sjá sVðustu
frumsýningu leikársins laugar-
daginn 15da maí — Túskildings-
óperuna eftir Bert Brecht.
Magnús Jónsson setti leikinn á
svið í þýðingu Sigurðar A.
Magnússonar og fleiri, en tón-
list Kurt Weills við leikinn
var flutt undir stjórn Jóns
Hlöðvis Áskelssonar, leikmynd
gerði Magnús Pálsson.
Það er ofur skiljanlegt að
við sína nýju starfshætti skuli
Leikfélag Ákureyrar óska þess
að fá viðlíka mat á sínum verk-
um og leikhúsin í Reykjavík fá
með reglubundnum blaðaum-
sögnum um sjnar sýningar —
og gagnrýnendum hygg ég, eftir
minni litlu reynslu, að sé harla
fróðlegt að hafa nokkur kynni
af verkum hinna beztu áhuga-
félaga um leiklist. Verkefni á
'íwnfl við Túskildingsóperuna
sýnir bezt metnað leikfélagsins
á Akureyri, þótt ætla megi að
raunveruleg geta félagsins birt-
ist betur af fáskipaðri, einfald-
ari sýningu, þar sem leikkraftar
þess nýttust til hlítar.
■Yrafalaust hefur Magnúsi Jóns-
syni leikstjóra verið harla
mikill vandi á höndum að setja
hið viðurhlutamikla viðfangs-
efni á svið með jafn sundurleit-
um, fjölmennum leikhópi og
hér var til aö dreifa. Þvi er
heldur ekki að neita að Túskild-
ingsóperan var með köflum
harla þung i vöfum og svifa-
sein á Akureyri, áherzlur fá-
breyttar og einhliða, viðvan-
ingsbragur glöggur á ýmsum
hinum minni hlutverkum og
fjölskipaðri atriðum sýningar-
innar með betlurum, bófum og
gleðikonum. Ég verð að játa að
kenningar um sérlegan Brecht-
stíl, „epískan leikmáta“ sem að
sínu leyti samsvari „epískúm
rithætti“ hans orka ekki allténd
sannfærandi á mig, það sem
ég þekki til þeirra. Og áreiðan-
lega láta slikar hugmyndir enga
fyrirfram-lausn j té við vanda
hverrar og einnar sýningár.
Mest- er um vert að leikur eins
og Túskildingsóperan njótf iö-
andi fjölbreytni mannlífs og
persónumótunar, að hin kald-
rifjaða hæðnj og hnyttni leik-
textans fái notið sín án neins
konar yfirdrepsskapar. 1 þá átt
virtist mér sýningu Leikfé'ags
Akureyrar vissulega stefnt —
en það var eins og úthald, þrek
og þrótt brysti til að fvlgja
fyrirætlun leiksins fram til hlit-
ar Og getur það vissulega staf-
að hvort heldur af því að nógu
fjölhæfum, samstæðum leikhópi
hafi hreint ekkj verið á að
skipa, eða leikstjóra hafi brugö-
izt útsjónarsemi, úthald til að
nýta til hlítar úrkosti leikhóps-
ins eins og hann raunverulega
er á sig kominn. Um þaö er
satt að segja torvelt aö álykta
af einum saman kynnum af
einni sýning leikfélagsins.
En jafnframt þessum athuga-
semdum er skylt að taka skýrt
fram að mér virtist sýning Leik-
félags Akureyrar raunverulega
frambærileg á leiklistarmarkað
„miðað við aðstæður", að alls-
endis ólíklegt virðist að önnur
leikfélög áhugamanna gætu tek-
ið sér fyrir hendur og skilað
með viðlika hætti jafn-torveldu
viðfangsefni. að í heilu ljki varö
sýningin til að staðfesta hugboð
manns fyrirfram um heillavæn-
lega stefnu leikfélagsins.
I
Tjað 'sem úr sker í þessu efni
er vitaskuld að sýningunni
var saminn heildarbragur, þótt
hann virtist einhliða og ívið
dauflegur, og veigamestu hlut-
verkin skipuð eftirtektarverðum
dugandi leikurum. Leikmynd
i Magnúsar Pálssonar virtist mér
fjarska skemmfilegt verk í ein-
faldleik sínum, ,,naíf“ teikning
á grálitum grunni bakvið hina
litskrúðueu bttninga leiksins.
Þýðing Sigurðar A. Masnússon-
ar mun hafa verið verulega lag-
færö frá fyrra flutningi leiksins,
i Iðnó, bar sem hún var bein-
línis úthrópuð. söngtextamir
heyrðust mér mjög svo hnyttn-
Peachum-fjölskyldan á Akureyri, f. v. frú Celía, Jónatan Jeremías og ungfrú Pollý Peachum:
Þórhalla Þorsteinsdóttir, Sigmundur Örn Arngrímsson og Þórhildur Þorleifsdóttir.
ir og hagorðir, talað má] þjált
og eðlilegt.
Þegar talið berst að Túskild-
ingsóperunnj er álitamál hvort
fyrr komi j hugann, tónlist Kurt
Weills eða söngvarnir sjálfir,
hvort tveggja óaögreinanlegt.
Mér fannst tónlistarflutningur-
inn einkar áhevrilegur, með ein-
faldri h'jóðfæraskipan, og
söngvarnir í léiknum nútu sín
einatt prýðilega. Það hlutverk
sem kom mér hvað mest'á ováÝt
í sýningunni var Pollý Peachum,
Þórhildur Þorleifsdóttir, sem
ég hef ekki áður séð njóta sín
betur á leiksviði og flutti • sína
söngva sérlega vel, með þrótti
og þokka. Arnar Jónsson kom
EFTIR
ÓLAF
JÓNSSON
á hinn bóginn engum á óvart
•sem til hans hefur séð áður, en
mótaðj auðvitað Mackie hníf
með sinni venjulegu fimi, létt-
um og liprum en óneitanlega
anzi einhliða svip. Það kann
að vera vert að spyrja hvort
Arnar ætli að láta við svo búið
staðar numið — hvort hann
þurfi ef til vill við nýrra verk-
efna, fjölbreyttara umhverfis og
úrkosta til að að halda áfram
þá þroskabraut sem virðist hon-
um sjálfgefin. Lýsing Sigmund-
ar Arnar á Jónatan Peachum
var einnig æði einhliða fyrir
minn smekk, hlutverkið held ég
veiti kostT meira skops og
bragðvísi, en það var þar fyrir
skýrlega mótað á sínu takmark-
aða tónsviöi.
Hér er auövitað enginr kost-
ur að geta allra sem koma fvrir
í sýningunni, En af heimamönn-
um í leikfélaginu frá fyrri tíð
sópaði verulega að Þórhöllu
Þorsteinsdóttur, frú P*achum,
og auk annarra sýndust mér
Marinó Þorsteinsson (Mattbías
Mynt), Þráinn Karlsson (Tígris-
Brown) og Sigurveig Jónsdóttir
(Knæpu-Jenný) gera sínum hlut-
verkum mannsleg skil eftir
hætti áhugamanna. Og kornung-
ur piltur, Viðar Eggertsson,
leysti furðu skemmtilega af
hendj hlutverk betlarans Filch
— þar virtust verulegir hæfi-
leikar í uppsiglingu.
J vetur hefur veriö hljóðara
um Leikfélag Akureyrar en
var með köflum í fyrra þegar
kyn'egur styrr reis um , starf-
jbBSfeslö ,í§^8fiin^oPJj - barst . allar i
götur suöur í Reykjavjkurblöð.
Þar hefur líkast til veriö um
innanfélagsmál að ræða, deilu-
efni sem líklegt er að fylgi djarf
legri nýbreytni. Hvort þetta
leikár hefur leikfélagið tekið
5—6 verkefni til sýningar sem
sjálfsagt er mikið í ekki stærri
stað — en má þó vart minna
vera til að hæfileg fjölbreytni
og samhengi haldist í starfi fé-
lagsins. Akureyrarbær mun
hafa styrkt verulega hina nýju
starfsháttu Leikfélags Akureyr-
ar, auk þess seni fé'agið nýtur
lögboðinna ríkisstyrkja, og von-
ir standa a.m.k. til að með nýj-
um lögum um Þjóðleikhús geti
aukizt verulega ýmis önnur fyr-
irgreiðsla við leikfélög úti um
land, m.a. með mannafla til
ýmissa starfa með félögununV,
útvegun leikmuna og annarrar
aðstoðar. Slík fyrirgreiðsla gæti
vitskuld haft mikiö gildi fyrir
starfsemi Leikfélags Akureyrar.
En það sem úr sker um fram-
tíðarrekstur þess er vitaskuld
undirtektir heimamanna sjálfra
— og mér skildist á leikfélags-
fólki nyröra aö aðsókn hefði
verulega brugöizt félaginu í
vetur. En undirtektir áhorfenda
voru raunar hinar beztu á frum-
-sýningu TiiSidldingsópfirunnar á
IWgarðag.fWíi!' ->ino ib
J eikhúsið á Akureyri er veg-
leg bvgging í höfðinglegum
stíl staðarins frá fornu fari.
Ráðagerðir munu vera tiltækar
um breytingar og endurbætur
á húsinu sem gera mundu það
fullnægjandi leikhús bæjarins
til verulegrar frambúöar með
bættri aðstöðu til leikstarfanna
aö sviðsbaki. nýjum salarkynn-
um handa áhorfendum umfram
hinn rúma áhorfendasal 'og að-
stööu til Veitingareksturs. Hús-
ið er staðarprýði að sjá. Og vist
væri ’ Akureyri sómi aö því að
þar kæmist á föt til frambúðar
fyrsti reglulegi leikliúsrekstur,
vfsir að atvinnu-leikhúsi utan
Reykjavíkur.
Y erkamenn
Viljum ráða duglega verkamenn strax. Einnig
meiraprófsbílstjóra. Uppl. hjá verkstjóra.
Jón Loftsson hf.
Hringbraut 121.
Smurbrauðstofq n
BJORIVIIIMIM
Njálsgata 49 Sími 15105