Vísir - 16.06.1971, Blaðsíða 8

V1SIR. Miðvikudagur 16. júnl 1971,
i/S
Indíánar aumastir allra
Otgefandi: KeyKiaprenr ttt.
Franikvæmdastjóri: Sveinn R Eyjótfsson
Ritstjóri • Jónas Krlstjánsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Ritstjórnarfulltrúi Vaidimar H. Jóbannesson
Auglýsingastjóri: Skúli G. Jóhannesson
Auglýsingar: Brðttugötu 3b Simar 15610 11690
Afgreiðsla • Bröttugötu 3b Slmi 11660
Ritstiórn ■ Laugavegi 178 Slmi 11660 (5 linur)
Askriftargjaid kr. 195.00 á mánuöi innanlands
T iausasölu kt. 12.00 eintakiö
Prpntsmiöia Visis — Edda hl.
Ný vinstri tilraun
gtiórnarkreppan er skollin á. Forseti íslands hefur
staðfest lausnarbeiðni ríkisstjórnarinnar og beðið
hana samkvæmt venju um að gegna áfram störfum
til bráðabirgða, meðan viðræður fara fram um mynd-
un nýrrar ríkisstjórnar. Mestar líkur eru á, að stjórn-
arkreppan verði ekki auðleyst.
Af ummælum forustumanna stjórnmálaflokkanna
er ljóst, að vinstra samstarf er það, sem fyrst verður
i:annað. Hinn mikli sigur Hannibalista er án efa í nán-
um tengslum við áróður þeirra fyrir sameiningu
vinstri aflanna í landinu. Þá hafa formenn Framsókn-
arflokksins og Alþýðnbandalagsins lýst því yfir, að
vinstra samstarf komi mjög til greina. Formaður Fram
sóknarflokksins hefur beinlínis sagt, að ný vinstri
stiórn sé rökrétt afleiðing úrslita kosninganna.
Alþýðuflokkurinn stóð í vetur fyrir viðræðúm
vinstri flokkanna. Þær viðræður báru ékki árangur þá.
en frekari viðræður voru boðaðar eftrn kosningar. Þær
viðræður eru nú að hefjast á nvian leik og í þetta sinn
munu þær fyrst og fremst fjalla um stjórnarmyndun.
Forustumenn vinstri flokkanna verða án efa mjög
önnum kafnir næstu daga við að reyna að ná sam-
komulagi um nýja vinstri stjóm.
Ýmislegt hefur þegar komið fram, sem sýnir að
vinstra samstarf er erfiðleikum bundið. Hin gífurlega
slæma útreið Alþýðuflokksins í kosningunum hefur
valdið því, að forustumenn hans eru fráhverfir þátt-
töku í nýrri ríkisstjórn.
Reikningslega séð ætti vinstri stjórn án Alþýðu-
flokksins að vera framkvæmanleg. Stjórnarandstöðu-
flokkarnir þrír, Framsókrtarflokkur, Alþýðubandalag
og Hannibalistar, hafa nú starfhæfan þingmeirihluta,
32 þingmenn á móti 28 þingmönnum stjórnarflokk-
anna. En sú samvinna yrði mjög illa séð af mörgu lýð-
ræðissinnuðu fólki í Framsóknarflokknum og flokki
Hannibalista, sem er andvígt Þjóðviljaliðinu, er ræð-
ur Alþýðubandalaginu.
Hannibal hefur sjálfur minnt á, að kommúnistar
séu við völd í Alþýðubandalaginu, og slegið fram hug-
mynd um stjórn allra flokka nema Alþýðubandalags-
ins. Og svo má ekki heldur gleyma því, að Hannibal-
istar yfirgáfu einmitt Alþýðubandalagið vegna yfir-
gangs kommúnista í því.
Yfirráð Þjóðviljaliðsins í Alþýðubandalaginu og
hrun Alþýðuflokksins eru ekki einu Ijónin á vegi
vinstra samstarfsins. Það er alltaf erfitt fyrir marga
flokka að ná málefnalegri og persónulegri samstöðu
um myndun stjórnar. Og þar að auki hryllir margan
forustumanninn í vinstri flokkunum við þeirri til-
nugsun, að fljótlega mundu magnast deilur innan
vinstri stjómar og að svo kynni að fara, að hún yrði
fyrr en varir að hrökklast frá við lítinn orðstír. Það
má því búast við miklu þófi í viðræðunum um mynd-
un vinstri stjórnar.
Ameríka var land Indí-
ánanna, og hvíti maður-
inn hrifsaði það Indíánar
vom frumstæðir, hvíti
maðurinn leit niður á þá
og ætlaði þeim ákveðin
svæði, þar sem þeir
skyldu búa einir. Þessari
stefnu er enn framfylgt
í Bandaríkjunum. Marg
ir Indíánar búa á sínum
afmörkuðu svæðum, en
þó hefur mikill fjöldi
flutzt til borganna og
blandazt hvítum og
svörtum. Indíánum hef-
ur ekki gengið of vel.
Flest morð og
sjálfsmorð
í samanburði við aðra minni-
hlutahópa hefur Indíánum
vegnað verst. I borgunum éru
þeir helztu fórnardýr fátæktar
og eymdar. Böm þeirra ganga
sjaldan menntaveginn. Skýrsl-
ur sýna, að tekjur þeirra eru
þær allra lægstu. Indíánum
hefur vegnað mun verr I borg-
unum en jafnvel svertingjum og
fólki frá Puerto Rico.
Tiðni morða og sjálfsmorða
meöal Indíána er hin hæsta i
Bandaríkjunum. Meðalævi
þeirra er lægst. Fjórðungur full-
..of^jnna karlmanna, þes/sá Hyifc
'þattar á við áfengisvandanláT
að striða.
Mest berklaveiki
Tíðnj berklaveiki og lungna-
bólgu er fimm sinnum hærri
meðal Indíána en annarra
Bandarikjamanna. Böm Indíán-
anna heltast yfirleitt úr lest-
inni í skólum. Fáir Indiánar
hafa þá starfsmenntun, að þeir
geti keppt við aðra. Athuganir
í Chicagoborg sýna, að aðeins
um 30 af hverjum 100 Indíánum
í borginni lifa sem kalla mætti
„eðlilegu" eða „normal“ lífi.
Hinir eru annaðhvort í atvinnu-
leit. standandi í biðröðum við
ráðningastofur, eða þeir finnast
í hverfum áfengissjúklinga og
vandræðamanna.
Færa mætti rök að því, að
Indiánar hafj betra líf á sínum
afmörkuðu svæðum innan um
sína líka. Fáum mun þó koma
til hugar að fullyrða, að Indíán-
ar séu einfaldlega verr af guði
gerðir en hvitir menn. Slikar
fullyrðingar geta verið auðveld-
ar til að skýra mismun á mennt-
un og lífskjörum. En ofsakirnar
eru auövitað þær, að Indíánar
hafa ekki haft til þess skilyrði
að vinna upp bilið milli sín
og hvltu mannanna. Jafnvel
bandarískir svertingjar hafa átt
hægara um vik en þeir.
Gefnir farmiðar til
borganna
Bandari'sk stjórnvöld hafa
fremur kosið að styðja flutning
Indíána til borganna en efla at-
vinnuvegi og framfarir á þeim
svæðum, þar sem þeir hafa bú-
ið. 480 þúsund Indíánar búa
enn á þessum Indiánasvæðum.
Stjómvöld hafa fylgt þeirri
stefnu, þó með hangandj hendi,
að: losa Indíánana úr einangrun
sinni og láta þá blandast öðrum.
Þetta hefur einfaldast verið
framkvcemt þannig, að Indíánum
hafa verið gefnir fanmiðar til
borganna og þeim lofað vel-
megun, þegar þangað kæmi.
Borgarlífið málað
fögrum litum
Indfánarnir segja, að erind-
rekar stjórnarinnar máli borg-
Þessi kona er meðal þeirra
Indíána, sem hafa fengið sig
fullsadda af framandi að-
stæðum í borgunum. Eins og
mikill fjoldi Indíána sem hafa
flutzt til borganna, er eigin-
maður hennar áfengissjúkling
ur. Pauline Campbeli dreymir
um það að fara aftur í Indíána
byggðirnar.
I . ; ,
* L W
arlífið fögrum litum. Þeir segi,
að í borgunum sé meir; vinna,
þar séu skólar og sjúkrahús.
Þeir segi, að IndTánunum muni
í borgunum séð fyrir peningum,
llllllllllli
flEDiHM
Umsjón: Haukur Helgason
þar til þeir hafi fundið góða
og fasta vinnu.
Á afmörkuðu Indíánasvæð-
unum lifa menn frá einum degi
til ahnars. Þar er mikill skortur.
Þess vegna eru menn ginn-
keyptir fyrir fögrum litum borg-
arlífsins. Stjórnvöld hafa von-
að, að með flutningi fólksins ti.'
borganna mundj létta byrði op-
inberra s^óða, sem styrkja þetta
fólk.
Oftast varð raunin sú, að
atvinna og húsnæði beið ekki
Indíánanna, þegar þeir komu til
borganna. Þar beið þeirra hins
vegar framandi aðstaða og frá-
brugðin menning. 1 borginni
Los Angeles eru nú 60 þústmd
Indíánar. Þeir voru flestir settir
T sérstaka skóla sem áttu að
bjálpa þeim við að aðlaga sig
borgarlífinu. Stuðningur hins
opinbera hættir, þegar Indíán-
inn fær atvinnu. Hann fær ávfe-
unina frá stjóminni ekk; eftir
að hann hefur fengið sTna fyrstu
útborgun frá vinnuveitanda 1
þvl starfi sem hann fær. Frítt
húsnæði fær hann ekki heldur
nema f tíu daga frá því. Vegna
erfiðleikanna við að aðlagast
nýjum aðstæðum, fer oft svo,
að Indfáninn missir atvinnu
sína fljótt, og hann týnist f
framandi umhvepfi og getur
ekkert leitað.
IndT’áninn er allt f einu orð-
inn hluti vélar og ekki lengur
hluti náttúrannar.
„Talinn geðveikur
Mexíkani...“
Eitt aðalvandamálið er tungu-
málið. Indíánar eru stoltir, og
þeir vilja helzt ekk; segja „vit-
leysu“. Þeir vilja fremur þegja
en eiga á hættu, að hæðzt sé að
þeim fyrir málvillur. Ein sagan
er um Indíánánn, sem veiktist
á götu og sner; sér til konu,
sem var hvítklædd eins og
hjúkrunarkonumar í heima-
byggð hans. Þessi kona var hins
vegar starfandi á snyrtistofu.
Hún skildi manninn ekki og
hélt, að hann væri að ráðast á
sig og kallaði á lögreglu. Lög-
regluþjónarnir skildu hann ekki
og settu hann í geðdeild yfir-
fulls sjúkrahúss í grenndinni.
Þar var hann bókfærður sem
geðveikur Mexikani. Það liðu
margir dagar, • áður en mistök-
in komu í ljós.
Margt bendir tii þess, að
stjórnvöld vilji breyta um stefnu
og leggja sig fram að styðja
framfarir í byggðum Indíána,
koma þar á laggirnar iðnaði og
efla þá til landhúnaðar. En þá
kemur þeim T koll, að hvíti
maðurinn hefur alltaf ætlað
Indíánunum versta landið, þar
sem yfirleitt er ekki heiglum
hent að rækta.

Indíánar eru einnig „óæöri kynþáttur“ í Suður-Ameríku, þar
sem könnuðurinn Persson og aðrir halda því fram, að stefnt
s éað því að útrýma Indíánum. — Á myndinni er Persson við
kofa Indíána þar.