Vísir - 14.02.1972, Side 6

6
Vísir. Mánudagur 14. febrúar 1972.
VISIR
::
■■
|
::
Útgefandi:
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
Fréttastjóri:
Ritst jórnarf ulltrúi:
Auglýsingastjóri:
Auglýsingar:
Afgreiösla:
Ritstjóm:
Reykjaprent hf.
Sveinn R. Eyjólfsson
Jónas Kristjánsson
Jón Birgir Pétursson
Valdimar H. Jóhannesson
Skúli G. Jóhannesson
Hverfisgötu 32. Slmar 15610 11660
Hverfisgötu 32. Slmi 11660
Slðumúla 14. Slmi 11660 ( 5 línur)
::
■■
::
■■
::
■ ■
■■
::
::
■■
:=
Askriftargjald kr. 225 a mánuöi innanlands
I lausasölu kr. 15.00 eintakiB.
BlaBaprent hf.
::
::
{!
243.000 ferkílómetra landhelgi |
Þingmennirnir Jóhann Hafstein og Gylfi Þ. Gisla- [|
son tóku á fimmtudaginn ómakið af Lúvik Jóseps- j[
syni sjávarútvegsráðherra og lögðu fram á alþingi [[
frumvarp um stækkun landhelginnar. Eins og [[
menn muna var á siðasta vetri samþykkt tillaga um [I
skipun sérstakrar nefndar til að semja þetta frum- {[
varp. Sjávarútvegsráðherra átti að vera formaður [
nefndarinnar, en þegar Lúðvik var orðinn ráðherra, [
var nefndin aldrei kölluð saman. Sem tveir nefnd- [j
armanna hafa Jóhann og Gylfi nú unnið þetta starf li
og lagt fram fullfrágengið frumvarp.
Frumvarpið er í anda tillögunnar, sem samþykkt [[
var í fyrra þegar fyrri ríkisstjórn var við völd. [[
Frumvarpið hefst á yfirlýsingu um, að allt land- [[
grunnið og hafið yfir því tilheyri íslandi. Siðan li
gerir það ráð fyrir, að 1. september á þessu ári náist [[
sá áfangi, að fiskveiðilögsagan nái sem næst út á 400 [j
metra jafndýpislinu, en þó hvergi nær landi en 50 [[
sjómilur. Þetta jafngildir 243.000 ferkilómetra [[
landhelgi, sem er töluvert meira en 216.000 ferkiló- [I
metra landhelgin, sem fæst, ef miðað er við 50 sjó- [[
milur eingöngu.
í frumvarpinu eru ýtarlegir kaflar um verndun [I
fiskimiða og varnir gegn mengun. Er þar bæði [[
gert ráð fyrir einhliða aðgerðum til að hindra of- [j
veiði og rányrkju og fyrir alþjóðlegu samstarfi um [I
aðgerðir gegn mengun hafsins. Þar að auki gerir [[
frumvarpið ráð fyrir sérstakri 150 milna [[
mengunarlögsögu og er það i samræmi við hug- [[
myndir, sem eru til umræðu i svonefndri Norð- [
austur—Atlantshafsnefnd og búizt er við, að verði [
staðfestar. Þetta er viðari lögsaga en 100 milurnar, [
sem núverandi stjórnarflokkar tala um.
Menn munu taka eftir, að frumvarpið gerir ekki [
sérstaklega ráð fyrir, að landhelgissamningnum [
við Breta og Vestur-Þjóðverja frá árinu 1961 verði [
sagt upp, þótt til þess kunni að þurfa að koma á j
siðari stigum málsins. Er þetta i samræmi við það, [
sem fróðir menn hafa bent á, að óvarlegt sé að [[
kasta strax frá sér öryggi þvi. sem felst i málskoti [[
til alþjóðadómstólsins i Haag. Eftir þvi sem fleiri [[
þjóðir taka upp stuðning við viðari landhelgi en 12 f|
milur og eftir þvi sem Haag-dómstóllinn endurnýj- [[
ast, eykst vissa okkar fyrir þvi, að dómstóllinn fall- [[
istásjónarmiðlslendinga. Þessum leiðum er nauð- [[
synlegt að halda opnum enn um sinn, ekki sizt þar [[
sem svo virðist sem önnur hver þjóð heims sé horfin lj
frá 12 milna stefnunni.
Frumvarp þeirra Jóhanns og Gylfa er yfirvegað
og skynsamlegt, ánægjuleg tilbreytni frá bumbu-
slættinum og óðagotinu, sem sett hefur um of svip
sinn á þetta mál að undanförnu.
Kátbrosleg dæmi um ofskipulag i Sovétríkjunum:
Framkvæmdastofnunin gleymdi
að sjá fyrir starfsfólki

,,l>að er búiB að byggja þakið, félagi framkvæmdastofnunarstjóri, og
hvenær má ég svo fara að byggja sjálft húsið?”
Þar sem ríkið er með putt-
ana í öllu og „skipulag að
ofan" er einrátt i fram-
leiðslunni, geta skrýtnir
hlutir gerzt. Menn kunna
dæmin um framleiðslu á
vörum, sem fáir eða engir
vildu svo kaupa. Þá höfðu
háir herrar talið, að þetta
vildi fólkið fá. Magn og
verð voru ákveðin frá byrj-
un og farið af stað af mikl-
um móð. Einhversstaðar
neðar í valdakerfinu voru
kannski menn, sem hefðu
getað haft vit fyrir þeim,
sem bjuggu í fílabeinsturn-
unum. En þeir þorðu ekki
að æmta né skræmta. Síð-
asta dæmið frá Sovétríkj-
unum i þessum efnum er,
að í Kursk hefur risið vefn-
aðarverksmiðja og vélar
fengnar, en áætlanagerðar-
menn gleymdu að gera ráð
fyrir starfsfólki i verk-
smiðjunni!
i,l vellýstum, blettlausum vinnu-
sölunum,” segir Moskvublaöið
tsvestia, ,,er þýBur blær frá loft-
kælingu. En þar er enginn til aB
njóta þess. Hér er autt og tómt.
Fólk, hvar eruð þið?”
Þegar að þvi kom ,aðsetjaátti
vélarnar I gang og hefja fram-
leiðslu i nýju vefnaðarverksmiBj-
unni, komust forstjórarnir aB þvi
sér til skelfingar, að þeir, sem
áætlunina gerðu, höfðu gleymt
einu atriði: Að sjá fyrir vinnuafli
manna.
„Engar íbúðir til"
Isvestia segir, aö þarna heföu
átt að starfa tiu þúsund „fingerö-
ar og hlýjar konuhendur” En i
bænum Kursk fyrirfannstekki ein
einasta snót, sem eitthvað kunni
fyrir sér i vefnaði, og enginn vél-
fræðingur til þess arna að heldur.
„Þarna voru engir skólar til
þjálfunar starfsfólks”, er haft
eftir forstjóranum, M. Chat-
schtrjan. „Hvergi gátu verkakon-
ur eða vélamenn lært fag sitt. Það
verður heldur ekki unnt að flytja
fólk þangaö eins og stendur”,
segir blaðið, „þar sem hér yrðu
hvorki barnaheimili né ibúöir fyr-
ir fólkið.”
Skrifstofumennirnir, sem sátu i
Moskvu og úthugsuðu verk-
smiðjubygginguna I Kursk, höfðu
hins vegar hugsað um sitthvað
annað. 1 verksmiðjunni eru full-
komnar, nýtizkulegar vélar,
sumar komnar frá útlöndum.
Þarna átti að framleiða peysur og
annan vefnaðarvarning fyrir um
13 þúsund milljónir króna á ári.
Fyrir þvi höfðu skrifstofumenn-
irnir i Moskvu hugsað.
Búið að selja framleiðsl-
una!
A vegg er mynd af sovézku vis-
inda-skáldsagnahetjunni Aelitu,
og ekki skortir hin dæmigerðu
spjöld svo sem „Aukið fram-
leiðsluna” og „Við stefnum
lengra og lengra i framleiðsl-
unni”.
Isvestia segir, að þetta likist
helzt eimreið án hjóla, með mik-
illi gufu, en þó hreyfist hún
hvergi. Séð var fyrir gufunni.
. Jafnvel löngu áður en bygging-
in var fullgerð, var búið að selja
mikið af væntanlegri framleiöslu.
Verksmiöjustjórnin er nú látin
greiða hinum ginntu kaupendum
háar fjárhæðir I skaðabætur, svo
að skiptir hundruðum milljóna
króna.
miiiiiini
■■■■■■■■■■■■
Umsjón:HaukurHelgason
Mest miðað við vatn og
orku
Það er hið sorglega við hina
misheppnuðu áætlunargerð i
Kursk, að þetta er ekki einsdæmi
i efnahagsmálum Sovétrikjanna.
„Framkvæmdastofnun” þeirra
Sovétmanna, Gosplan, tekur ekki
nógu oft tillit til vinnuaflsins. Það
er eins og þeim herrum finnist, að
þar sé ekki merkilegt vandamál á
ferðinni. Væntanlega megni ein-
ræðisstjórn Sovétrikjanna að
flytja mannskap til og frá um riki
sitt éftir þörfum framleiðslunnar.
Fyrirtækjum er yfirleitt valinn
staður eftir athugun á aðgangi að
orku og vatni, og yfirvöld hafa
sérstakan áhuga á að setja fyrir-
tæki, þar sem fáir menn búa fyrir
til þess að dreifa fólksfjöldanum
sem mest um landið.
Vinnuaflsskortur gerir vart við
sig i stærri borgum Sovétrikj-
anna. Þar er talið að skorti þrjú
til fjögur prósent, svo að fullskip-
að sé i stö'rfin.
Atvinnuleysi hefur ekki verið
vandamál að ráði I landinu, þótt
fyrir komi staðir með „dulbúnu”
atvinnuleysi. Þvert á móti hefur
aukin framleiðsla og kröfur kall-
að á sifellt meira vinnuafl, sifellt
fleira fólk til starfa.
Sovétrikin eru eftirbátar vest-
rænna rikja á fjölmörgum svið-
um. Þau skáka þeim að visu i
hernaðarlegum efnum og geim-
visindum og raunar á allmörgum
sviðum visinda. Hins vegar hafa
Sovétborgarar minna en vestræn-
ir menn að segja af ýsmu, sem
þykja nokkuð sjálfsögð gæði al-
mennra borgara vestan tjalds.
Þetta bil vilja Sovétmenn brúa,
jafnframt þvi, sem þeir sækja
fram i herbúnaði. Gallinn hefur
verið, að framleiðslu neyzluvara
hefur yfirleitt verið fórnað á
altari hersins og „sýninga”, það
er þess, sem athygli vekur um
heiminn, svo sem geimferðir.
Auglýsingar blaða i borginni
Ódessa bjóða verkafólki ýmis
aukafriðindi, komi það til starfa
hjá fyrirtækjunum. Rikið sinnir
minna þörfum verkamanna.
Til dæmis eru settar á fót verk-
smiðjur, þar sem þúsundum
kvenna er ætlað að starfa á af-
skekktum stöðum. En þar er
kannski enginn karl i grendinni,
en það kemur framkvæmdastofn-
un Sovétrikjanna litið við.
Harkalega ráðizt á Hinrik prins
Andlát Friðriks Danakonungs
og tílkoma Margrétar drottning-
ar til rikis hefur vakið nýjar um-
ræður um konungdæmi I Dan-
mörku. Lýðveldissinnar hafa
vaknað til lifsins. Þeir beina
spjótum slnum ekki að Margréti,
heldur eiginmanni hennar, Hin
riki prinsi.
Margrét er vinsæl I Danmörku,
og enginn mun á opinberum vett-
vangi hafa andmælt henni, frá þvl
er hún varð drottning. Hins vegar
er hinn franski prins Hinrik fræg-
ur (alræmdur?) fyrir opinskáa
afstöðu til manna og málefna.
Ejler Koch háskólalektor hefur
ráðizt á prinsinn I blaðagrein, og
máliö er efst á baugi I Danmörku.
Þýzkir fjölmiölar hafa fylgzt með
og ritað greinar um „vandræðin
með Hinrik prins”.
Ejler Koch segir aö leggja veröi
konungdæmiö niður, ef konungs
fjölskyldan geti ekki aðlagazt
breyttum viöhorfum i þjóBHfinu.
Minna máli hafi skipt, þótt prins-
inn geröi það sér og öðrum til
gamans að hafa afskipti af
pólitlk, meðan hann var aðeins
eiginmaður prinsessu. Annað sé,
ef hann haldi áfram, sem hætt sé
við, eftir að hann er orðinn eigin-
maður Danadrottningar.
Hinrik prins hefur sumum
Dönum þótt full einarður I afstöðu
sinni til aöildar að Efnahags-
bandalagi Evrópu, sem hann
styður. Andstæðan gegn aðild er
mjög hörð I Danmörku og óvist,
hvorir munu hafa betur i þjóðar-
atkvæöagreiðslu, stuðningsmenn
eða andstæðingar.
I bréfum lesenda til danskra
blaða hefur prinsinn samt fengiö
miklu meiri stuðning en and-
stöðu. Margir telja þaö mjög
„ósmekklegt” að ráðast gegn
konungsf jölskyldunni svo
skömmu eftir andlát konungs.