Vísir - 26.04.1972, Qupperneq 6

6
ViSIK. Miövikudagur 26. april 1972.
VISIR
Útgefandi:
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
Fréttastjóri:
Rilstjórnarfulltrúi:
Auglýsingastjóri:
Auglýsingar:
Afgreiftsla:
Ritstjórn:
iíeykjaprent hf.
Sveinn it. Eyjólfsson
Jónas Kristjáasson
Jón Birgir Pólursson
Valdimar II Jóhannesson
Skúli G Jóhannesson
Hverfisgötu 92. Simar 11660 86611
llverfisgötu 22. Simi 86611
Siöumúia 14. Simi 86611 i ■, nnui '
Askriftargjald kr. 225 á mánuöi inranlands
i lausasölu kr 15.00 eintakiö.
Blaöaprent hf.
Gagnkvœmni er lykilorðið
Þjóðir Evrópu biða i ofvæni eftir þvi, að öryggis-
málaráðstefna álfunnar verði haldin, i þeirri von,
að hún muni draga úr spennunni milli austurs og
vesturs. Ýmis riki austan og vestan tjalds hafa
stungið upp á slikri ráðstefnu, og undirtektirnar
hafa almennt verið góðar.
Margir eru óánægðir með, hve seinlega hefur
gengið að undirbúa þessa langþráðu ráðstefnu. En
það verður lika að hafa i huga, að hana þarf að
undirbúa vel, ef hún á að kom'a að nokkru gagni.
Hindra þarf, að hún verði notuð til sjónhverfinga og
áróðursbragða, og tryggja, að þar verði unnið raun-
verulegt friðarstarf.
Ráðstefnan kemur ekki að gagni, nema hún leiði
til þess, að upp verði sett föst öryggismálastofnun
Evrópu með almennri þátttöku rikja Atlantshafs-
og Varsjárbandalagsins. í slikri stofnun væri
væntanlega hægt að undirbúa gagnkvæm skref i átt
til varanlegri friðar, svo sem samdrátt i vigbúnaði.
Riki Vesturlanda hafa gildar ástæður til að vera
vör um sig og gruna Sovétrikin um óheilindi.
Heimsvaldastefna er grunnmúruð i Leninismanum
og hefur hvað eftir annað komið i ljós i gerðum
Sovétrikjanna, bæði eftir heimsstyrjöldina siðustu
og á undanförnum árum, þegar þjóðir Austur-
Evrópu hafa viljað færa sig um of i frjálsræðisátt að
mati Sovétstjórnarinnar.
Þess vegna eru stjórnmálaleiðtogar á Vestur-
löndum sammála um að halda áfram að efla
yarnarsamtök Atlantshafsrikjanna. Jafnvel
austurvináttustefna Willy Brandts er byggð á
traustum grunni vestursamvinnu. Þessir leiðtogar
telja íféttilega, að of mikið öryggisleysi sé i einhliða
friðaraðgerðum af hálfu vestrænna rikja. Þær megi
aðeins vera gagnkvæmar af hálfu austurs og
vesturs.
Sumir kalla það kaldastriðshugsunarhátt að vilja
efla hernaðarbandalag eins og Atlantshafsbanda-
lagið. En kalda striðið hafði þó þann kost að vera
kalt. Og timi kalda striðsins og Atlantshafsbanda-
lagsins hefur verið rúmlega aldarfjórðungs
friðartimi i Vestur-Evrópu.
Atlantshafsbandalagið og Varsjárbandalagið
standa sem slik ekki i vegi friðar i Évrópu. Þvert á
móti er ástæða til að ætla, að tilvist þeirra geti auð-
veldað og einfaldað gagnkvæmar friðaraðgerðir
austan og vestan tjalds. Þeir, sem búa öruggir inn-
an sinna varnarveggja, eru miklu samstarfsfúsari
en hinir, sem eru berskjaldaðir á viðavangi.
Hið gagnkvæma vantraust austurs og vesturs er
að vissu leyti þröskuldur i vegi friðaraðgerða. En
það tryggir lika, að riki Evrópu misstigi sig siður
á hinni seinförnu braut i átt til varanlegri friðar
i Evrópu. Varanlegur friður byggist ekki á barna-
legri tiltrú, heldur á raunsæju mati á möguleikum
ástandsins hverju sinni.
Gagnkvæmni er lykilorðið. Báðir aðilar þurfa að
semja um hægfara samdrátt i herafla og efla sam-
starf á öðrum sviðum. Júgóslavar hafa komið fram
með merkilegar tillögur um fyrstu skrefin á þessari
braut. Það er sannarlega einlæg von okkar allra, að
öryggismálaráðstefna Evrópu verði fljótlega haldin
og að hún leiði til varanlegs öryggissamstarfs
Evrópurikjanna.

Afbrot tvöfaldast — annar hver neytir hass —
kynþóttahatur og liðhlaup
Glataði herinn
Þjóðverjar eru i vand-
ræðum með bandaríska
herinn sem þardvelst. Her-
foringjareru í vandræðum.
Annar hver hermaður
hefur neytt hass. Afbrot
hermanna hafa tvöfaidazt
á tveimur árum. í búðum
hermanna hefur agi farið
forgörðum. Mikið bólar á
kynþáttahatri og ofbeldis-
verkum. Þannig erástand-
ið i 7. hernum samkvæmt
þýzka timaritinu Spiegel og
samkvæmt bandarískum
blöðum, New York Times,
Washington Post, eða
Newsveek. 50 þúsund þýzk-
ar konur hafa hins vegar
gifzt bandariskum her-
mönnum frá striðslokum.
Okkur berast sifellt hroðalegri
Iréttir af hernum i Þýzkalandi ,
segir Newsweek. Spiegel nefnir
dæmi um agaleysið, sem er að
miklu afleiðing striðsins i Viet-
nam. ,,Viö höfum greitt hræðilegu
verði striðið i Vietnam”, segir
bandariski herforinginn David-
son með bandariskri hreinskilni.
„Afleiðing striðsins varð, að 7.
herinn var lagður i rúst.”
Ekki lengur ,,jólasveinar"
Herinn i Vestur-Þýzkalandi er
hinn mesti, sem Bandarikin hafa
haft á friðartimum i nokkru landi,
185 þúsundir manna. Hermenn-
irnir voru i striðslok ,,jóla-
sveinar” i sigruðu Þýzkalandi,
sem færðu snauðum Þjóðverjum
mörg gæði, tyggigúmmi, vindl-,
inga, sokka eöa matarbita, sem
erfitt var að verða sér úti um
ella. Jólin eru liðin, og Vestur-
Þjóðverjar lifa i velmegun.
Bandariskir hermenn eru þar
orðnir lágstétt. með minni tekjur
pn ahrir hiia i hrörleeum braaea-
hverfum, einangraðir og oft illa
séðir. Innan búðanna leikur
gremjan lausum hala. Innilok-
unarkenndin og einangrunin set-
ur svip á lif manna. Þeir leita fró-
unar i þvi, sem fyrir er.
Leitaö þúsund
liðhlaupa
1 hverjum mánuði fara að
meðaltali 550 hermenn i leyfis-
leysi burt úr herbúðum, 200 fleiri
á mánuði en árið áður. Herinn er
um þessar mundir að leita að um
eitt þúsund liðhlaupum, sem hafa
„týnzt”.
Bandariskir hermenn frömdu i
fyrra 2319 glæpi (meiðingar,
morð, manndráp, nauðganir,
rán), sem var 40 prósent meira en
áriö áður og 75 prósent meira en
árið 1969.
Bækistöðvar bandariska hers-
ins i V-Þýzkalandi hafa mjög
verið notaðar sem „hvildar-
staöir” fyrir hermenn, sem hafa
barizt i Vietnam. Þess sjást
merkin. Menn spyrja, hvort þessi
her yrði einhvers nýtur, ef til
þyrfti. Foringi demókrataflokks-
ins i öldungadeild Bandarikja-
þings vill fá mest af honum heim.
Það hefur sin áhrif, og talað er
um „skugga Mansfields yfir Ev-
rópu”.
New York Times byrjaði i des-
ember grein um herinn efnislega
þannig: „Þjakaður af kynþátta-
deilum, minni agi, vaxandi efa-
semdir um tilgang”.
Margir segja, að góður her
Vestur-Þjóðverja sjálfra gæti svo
sem varizt álika vel án hins
bandariska, enda koma menn
ekki auga á, með hvaða hætti
slikar varnir yrðu. Strið, sem
hugsanlega yrði háð á vestur-
þýzkri grund, yrði varla byggt á
liðsafla, heldur ægivopnum. Þótt
finna megi rök fyrir staðsetningu
bandarisks herliðs i landinu til
tryggingar stööva, er ekki aug-
Ijóst hvað 185 þúsund manns gerir
þar, einkum ef liðið er litið búið til
afreka.
Almenningur hefur oft látið
hermennina kenna á gremju
vegna Vietnam og margs annars.
Liðin er sú tið, að almennt var
gott samband milli einstaklinga i
hernum og almennings. Með 140
þúsund eiginkonum og börnum
búa hermenn i einangrun. Af lið-
inu búa 114 þúsund i bröggum,
yfirleitt óbreyttir, 42 þúsund liðs-
foringjar búa með fjölskyldum i
sérstökum búðum eða hverfum
„gullnu gettóunum”, og aðeins 29
þúsund búa i leiguibúðum meðal
Þjóðverja.
,,Betra í dýragaröinum"
„Svivirða bandarisku þjóð-
arinnar,” segir bandariska blaðið
Washington Post um aðbúnað
hersins i V-Þýzkalandi. „Hvers
vegna”, spyr liðsforingi i viðtali
við blaðið,” er dýragarðurinn i
Niirnberg i betra ástandi en
braggarnir, sem mitt fólk verður
að búa i?
Við bætist magnað kynþátta-
hatur innan hersins, sem er
meira en dæmi eru um i banda-
riskum herjum. Nefnd banda-
riska hermálaráðuneytisins, og
önnur nefnd réttindasamtaka i
Bandarikjunum komust að sömu
niðurstöðu. Gengið væri á hlut
svertingja i stöðuhækkunum og
meðferð afbrota og misgerða og
þeir svörtu svöruðu i sömu mynt.
Lögreglustjórinn i Mannheim
segir, að i búðum bandarisku her-
mannanna riki „stöðugt upp-
reisnarástand”.
nmmim
Umsjón:
Haukur Helgason
7. herinn 1945 i sigri.
7. herinn 1972.